Жүктөлүүдө...
TYUP.NET
Катталуу Кирүү

Кыш келе жатат, көмүр алуудагы кеңештер.

Токой

Токой айбанаттар менен канаттуулардын гана эмес адамдын да үйү, багуучусу десек болот. Талааны шамалдан, өзгөчө ысык керимселден сактайт. Эгер токой болбосо шамал өтө катуу болуп, талаанын түшүм берүүчү катмарын учуруп кетип, аны кургатып таштамак. Токой - дарыя жана анда жашоочу балык, чаян, бакаларга да абдан пайдалуу. Эгер токой бүлгүнгө учураса, анда дарыя да сооло баштап, кургап калат. Эмне үчүн мындай болот? Жазында талаадагы кар бир жумада эрип, агып кетет. Ал эми чытырман токойдогу карагайлардын түбүндөгү кар дагы бир айча жатып, акырындык менен эрийт.

Эриген кардын суусу мамык чөптүн арасына жыйнала берип, акыры андан жыл-жып агып чыгып, дарыяны дайыма суу менен жабдыйт. Токой - абанын тазарткычы. Андагы өсүмдүктөр абаны чаңдан тазалап, кычкылтекке кандырып турат. Токой - адамдын март, берешен досу. Ал үй куруп, эмерек жасоо үчүн тактай, мешке жагуу үчүн отун берет. Кагаз, целлюлоза, ширеңке, скипидар, дагы... дагы токой бергендерди санап бүтө албайсың.

Ар түрдүү козу карындар, кожогат, бүлдүркөн, карагаттарычы? Жаңгагычы? Адам түшүмдүү талаа, суусу мол дарыя, таза аба үчүн токойго ыраазы, анткени ал ошолордун пайдасын көрүп жатпайбы. Ошондой эле токой адамга өзүнүн кооздугун тартуулайт. Кыргызстандын аймагынын 3.7 пайызын токой ээлейт. Анда арча, карагай, жангак, ак чечек, тал, терек, кайың өсөт.

Токойдун байлыгы мол, ажайып кооз дагы. Ошондуктан андагы ар бир жыгачка, бадалга жана чөпкө этият мамиле жасоо керек, баарыдан да аны өрттөн сактоо зарыл. Токойду коргоо - өлкөбүздө жүргүзүлүп жаткан табиятты коргоо ишинин негизги бөлүгү.

Жайгаштыруу: 2016-05-22, Көрүүлөр: 871, Жайгаштырган: Э. Д., Өзгөртүлгөн: 2016-05-22
Талкулоо/Пикирлер