Өсүмдүк уругунда келечектеги сабак менен кичинекей тамырчанын түйүлдүгү бирге болот. Уруктун андан ары өнүшү менен алар башка-башка жакка: сабак жердин үстүн карай өссө, тамыр ылдый топурактын ичин кездөй өсүп, өсүмдүктү жер менен байланыштырат. Өсүмдүктү топуракта бекемдеп кармап туруу - маанилүү иш. Бирок тамырдын башкы кызматы топурактан сууну жана азык заттарды - минералдык туздарды алуу болуп эсептелет. Топурак кыртышында таралуу үчүн тамыр учунан узарып, өтө көп бутак байлайт. Кара буудайдын ар бир түбүнөн жай ичи миллиондогон тамыр жана миллиарддаган тамыр түкчөлөрү чыгат. Эгерде аларды бири-бири менен улаштырсак, 600 чакырымга жетер эле. Тамыр канчалык жакшы өнүксө, жерден сууну жана азык затты ошончолук көп алып, өсүмдүктү жакшы азыктандырат. Ошондуктан өсүмдүктүн жаңы сортун чыгаруучу окумуштуу селекционерлер жакшы өсүмдүктү тамырына карап тандап алышат.
Тамыр азык зат издеп тапкыч гана эмес, ал өзүндө азык зат сактоочу жер астындагы химиялык лаборатория да болуп эсептелет. Мисалы, тамекинин тамырында - никотин топтолот, көк сагыздын тамырында - каучук пайда болот, ал эми сабиздин тамырында - кант жана адамдын, жаныбарлардын организминде А витаминин пайда кылуучу кызыл каротин топтолот. Тамыр ошондой эле бөлүштүргүч кызматын да аткарат: ал азык-заттарды бөлүштүрүп, сабактын жана жалбырактардын өсүшүн камсыз кылат. Тамыр менен жалбырактар ар түрдүү кызмат аткарганы менен алар өз ара тыгыз байланышта. Топурактан сууну жана азык заттарды алып сиңирүү үчүн тамыр дем алуусу керек, ал эми жалбырак аркылуу даярдалып келүүчү кантсыз тамыр дем ала албайт. Тамырдын душмандары бар, - алар: мите өсүмдүктөр, курт-кумурскалардын личинкалары, зыяндуу микробдор жана башкалар. Бирок жардамчылар да болот. Чаалыкпас, чарчабас сөөлжандар көпчүлүк убакта тамырга жол салып беришет. Ал эми чанактуу өсүмдүктөрдүн тамырына жашоочу түймөкчө бактериялар - тамырдын көрүнбөс достору.
Чанактуу өсүмдүктөр алардын жардамы менен башка өсүмдүктөр сыяктуу топурактан гана эмес, абадан да азот алып турушат. Дыйкандар айыл чарба өсүмдүктөрүнүн катар аралыктарын жумшартып, топуракты дайыма кошумча азыктандырып турушат. Тамыр канчалык жакшы өөрчүсө, өсүмдүктүн түшүмү ошончолук мол болот. Тамыр өсүмдүктүн тиричилигинде абдан маанилүү роль ойнойт. Ал өсүмдүктү жерге бекемдеп, топурактан өсүмдүктүн өсүп жетилүүсүнө зарыл болгон суу менен минералдык заттарды сиңирип алат.
Толук маалымат менен таанышуу акылуу, 1 күнгө - 100 сом, 30 күнгө - 500 сом, 365 күнгө - 5000 сом. Алгач сайтка катталыңыз же катталган болсоңуз аккаунтуңузга кириңиз.
Аталган баалар физикалык жактарга гана, ал эми юридикалык жактар, мамлекеттик мекемелер, жеке ишкерлер үчүн support@tyup.net дарегине кайрылуу зарыл.
![]() | ❤ Сабактын клеткалык тузулуштору |