Макал лакаптар жыйнагы (Д)

Д тамгасына кыргызча макал лакаптар жыйнагы — бул жыйнакта билим, ден-соолук, адамдар, мекен, жамандык-жакшылык, кыз-жигит, эрди-катын, эл башчылары, жаныбарлар, эмгек, акылдуулук, пайда-пайдасыз, тил, эне-ата, акыйкаттык жана башка көптөгөн турмуш-тиричиликке байланышкан кыргыз эл макал лакаптарын жыйнадык.

Достор Д тамгасына болгон макал лакаптар аз эмес, ошондой болсо да, силер дагы өз салымыңыздарды кошуп, пикир жазуу формасына Д тамгасына башталган макалдарды кошсоңуз болот.

Д

• Даам таткан жериңе какырба, суу ичкен кудугуңа түкүрбө.
• Даам таткан кудугуңа түкүрбө.
• Даана байлык — ден соолук.
• Даана карт даркан жигиттен чыгат.
• Дааналык менен кыскалык — сөздүн көркү.
• Дааналык менен кыскалык — сөздүн көркү. Далили жок сөз — чала күйгөн чычала.
• Дабаасыз — дарт болбос, ырымсыз — кары болбос.
• Дайрадан чыгып, көлчүккө чөгүптүр.
• Дайранын көркү кемеде, баланын көркү энеде.
• Дайыма изденүү, демиңе күч берүү.
• Дайыны жок сөз — чала күйгөн чычала.
• Далдал күчөсө — пулуңду алат, оору күчөсө — жаныңды алат.
• Далилдүү сөз — угузат, кур насаат — качырат.
• Далили жок сөз — чала күйгөн чычала.
• Дан — аш, алтын — таш.
• Дан жыттанган дыйкан колу, даңгыр эмес баскан жолу.
• Данданкүү мынча, эт канча.
• Данектүү болсун сөз, дарактай өнүп өс.
• Даны жоктун — наны жок, наны жоктун — жаны жок.
• Даны толук эң (дан) жакшы.
• Даның болсо орооңдо, малың сыйбайт корооңо.
• Даражаң көтөрүлгөн сайын кичи пейил бол.
• Дарак — тамыры менен, адам — тууганы менен.
• Дарак бир жерде көгөрөт.
• Дарак бир жерден өсөт, бир жерден көгөрөт.
• Дарак жемишинен таанылат, адам акылынан таанылат.
• Дарак нымды сүйөт, эл чынды сүйөт.
• Дарак тамыры менен көгөрөт.
• Даракты жер көгөртөт, адамды эл көгөртөт.
• Дарактын жемиши көп бөлсө, шагы ошончо ийилет.
• Дарт — эренди мүңкүрөтөт (үшкүртөт).
• Дарт да башка, ажал да башка.
• Дарт келгенде — дарман кетет, дарт кеткенде — уйку келет.
• Дарт кетсе, дарыгер эстен чыгат.
• Дарт эренди мүңкүрөтөт (үшкүртөт).
• Дартка дабаа болгон, илдетке шыбаа болот.
• Дартты жөн койсо жайылат, дарыласаң айыгат.
• Дарты жок, дары издебейт.
• Дары — чөптөн, акыл — көптөн.
• Дары болсо иттин куу тезеги, дарыянын башына чыгат.
• Дарыя — булактан, мастык — ууртамдан.
• Дарыя сууда балык бар, биз укпаган калык бар.
• Дарыядагы балыктын баасы жок.
• Дарыянын жанына кудук казбайт.
• Дарыянын суусун жаан ташкындатат.
• Дат — темирди жейт, дарт — өмүрдү жейт, дат күчөсө, дан алдырбайт, дарт күчөсө, дем алдырбайт.
• Дат темирди жейт, дарт өмүрдү жейт.
• Даяр ашка саламчы көп, жетим кызга жуучу көп.
• Даярга тап койбө, дардаңдап шап болбо.
• Деген экен, деген экен — бир коёнду бир коён жеген экен.
• Ден соолук — биринчи байлык.
• Ден соолук — карылар үчүн да кубаныч.
• Ден соолук — түгөнгүс (чон, зор) байлык.
• Ден соолук — чоң (терең) байлык.
• Дендин сагы жакшы, пейилдин агы жакшы.
• Дене тарбия — ден соолукка табылбас дары.
• Дени сактын — руху бийик.
• Дени соонун — байлыгы түмөн.
• Дени соонун — жаны соо.
• Дени тазанын деми таза.
• Дешпе, дешкенден кийин бок жешпе.
• Дешпе, дешкенден кийин келжирешпе.
• Дигериңди кудай алсын, бешимиңди үйрөтчү.
• Дили узундан түңүлбө, тили узундан түңүл.
• Дин — элге апийим.
• Динчил түшүнө ишенет, эмгекчил күчүнө ишенет.
• Доңуз ылайдан семирет.
• Доңуздун санын иттен аяба.
• Доо карыбайт, аса чирибейт.
• Доо коюлса, айыпка жыгылат.
• Доогер суз болсо, казы митайым болот.
• Доолашаарың казы болсо, дартыңды аллага айт.
• Доону төлөбөгөн төлөйт, ооруну кенебеген өлөт.
• Дооң жок болсо, кепил бол.
• Дос — жолдошуң бир жылдык, куда — сөгүң миң жылдык.
• Дос — сенин күзгүң.
• Дос (тууган) күйгүзүп (же күйдүрүп) айтат, душман сүйгүзүп (же күлдүрүп) айтат.
• Дос айрылат, сөөк кайрылат.
• Дос алдында жооп берүүдөн көрө, душман алдында өлгөн жакшы.
• Дос балаада билинер, баатыр талаада билинер.
• Дос башка карайт, душман бутка карайт.
• Дос гүл болсо, душман күл болот.
• Дос деген ыйык нерсе, эгер аны баалай билсе.
• Дос досту кыйынчылыкта таштабайт; дос — доско жаныңды кош.
• Дос досту үлпөттө сынайт, жылкы семирсе жылкычы сүйүнөт.
• Дос жеритип сүйлөйт, душман эритип сүйлөйт.
• Дос изде, душман өзү табылат.
• Дос көтөрөт көңүлдү, кой көтөрөт семизди.
• Дос көтөрөт көңүлдү, мал көтөрөт өлүмдү, кой көтөрөт семизди.
• Дос күйгүзүп (же күйдүрүп) айтат, душман сүйгүзүп (же күлдүрүп) айтат.
• Дос менен дос болсоң — мактан, кас менен дос болсоң — сактан.
• Дос сыйлайт, душман кыйнайт.
• Дос сыртыңдан мактайт, душман көзүңчө мактайт.
• Дос таарынса, (доолашса) бергенин алат.
• Дос табылбайт, акча табылат.
• Дос табышат, душман кагышат.
• Дос тапмак арзан, аны күтмөк кыйын.
• Дос эгиз, душман сегиз.
• Дос, доско жаныңды кош.
• Дос, досту үлпөттө сынайт.
• Дос, жолдош — бир жылдык, куда — сөөк — миң жылдык.
• Доско берип турсаң жакшы, бербей калган күнү бергенин кайта доолайт.
• Доско ишенгиче, дооранынды байлана жүр.
• Досондону ант урат, куданданы бата урат.
• Досондонун жаны бир, куданданын малы бир.
• Доссуз адам — канатсыз куш.
• Досторум келсе дудукмун, досторго барсам — кудукмун.
• Досторуңа таттуу бол, кастарыңа катуу бол.
• Достук барча байлыктан абзел.
• Достук тар кыяда сыналат.
• Достуктун наркы доорунда.
• Достун (досуңдун) көңүлү бир тартым насыбайдан калат.
• Достун жаны бир, туугандын малы бир.
• Достун кадыры бир татым насыбайдан калат.
• Достун каны башка, жаны бир.
• Достун көңүлү бир тартым насыбайдан калат.
• Достун көңүлү бир тыйындан калат.
• Достун орду — төр, кастын орду — көр.
• Достун түбү — маймак, уурунун түбү — айгак.
• Досу жок жан жетимден да жаман.
• Досу жок киши канаты жок куштай.
• Досу көп менен сыйлаш, досу аз менен сырдаш.
• Досу көптү жоо албайт, акылы көптү доо албайт.
• Досум, дос элек коон үзгөндө, кас болдук бозо сүзгөндө.
• Досунан ажыраган — өзүнө өзү душман.
• Досуң баягыдай эмес баягыдай болсо эч нерсесин аягыдай эмес.
• Досуң баягыдай эмес, баятыдай болсо, аягыдай эмес.
• Досуң канча болсо, душманың ошончо.
• Досуң күзгүдөй, сындырсаң эптей албайсың.
• Досуң миң болсо да — аз, душман бирөө болсо да — көп.
• Досуң миң болсо да аздык кылат, душманың бирөө болсо да көптүк кылат.
• Досуңа сыр (же сырыңды) айтпа, досуңдун да досу бар.
• Досуңдан (төркүнүңдөн) төө сура, уялгандан (чыдабаса) бээ берет.
• Досуңдан сырыңды жашырба, душманыңды башыңдан ашырба.
• Досуңду ант урат, куданы бата урат.
• Досуңду токтотпо, жолунан калат, касыңды токтотпо, сырыңды алат.
• Досуңдун ашын касындай же.
• Досуңдун ашын касыңдай же (же ич).
• Досуңдун ашын касыңкындай ич.
• Досуңдун бергенин (же берген малынын) тишин ачпа.
• Досуңдун бергенинин тишин ачпа.
• Досуңдун бычагы менен мүйүз кес, душмандын бычагы менен кийиз кес.
• Досуңдун касынан сактан, касыңдын досунан сактан.
• Досуңдун сөккөнүнөн коркпой, касыңдын өпкөнүнөн корк.
• Досуңдун сүйгөн буюмун сураба.
• Досуңдун тепкени душманыңдын өпкөнүнөн артык.
• Досуңдун тоогун алсаң, канжыгасына каз байла.
• Досуңдун эсеби туура чыкса, кудуңдайт.
• Дөө карыпты урат, карып жолдо турат.
• Дөөлөр келсе, шаалар көчүгүн кысат.
• Дөөлөс төрүн бербейт, өлсө — көрүн бербейт.
• Дөөлөт басса эт басат, мээнет басса бит басат.
• Дөөлөт тоголок болот, мээнет жалпак болот.
• Дөөлөт тоголок, мээнет жалпак.
• Дөөлөттөн артык мээнет бар.
• Дөөлөттүү адам ток болот, жашыңда жигит шок болот.
• Дөөлөтү башта турганда, ким күркүрөп жүрбөгөн.
• Дөөлөтүңө ишенбе, мээнетиңе ишен.
• Дөөлөтүңө ишенбе, мээнетиңе ишенбе, хан болгон башың бир күнү түшөр кишенге.
• Дөшү болсоң — чыда, балка болсоң сок.
• Дубайы салам дубайдан, жардам болсун кудайдан.
• Дубалды аттап ууруга кирсең, түрмөнүн эшигин тааныйсың.
• Дубана таарынса, куржунуна зыян.
• Дудук айткысы келет, төкөр баскысы келет.
• Дудук сөзгө жарабайт, ууру сакчылыкка жарабайт.
• Дудук сөзгө жарабайт.
• Дудуктун душманы жок.
• Думанадан айбашы үмүтөтүптүр.
• Думананы урса, мазарга барат.
• Душман алыстабайт — жаныңда.
• Душман буйруса барба, дос буйруса калба.
• Душман жумурткадан кыр табат, тууган (дос) күйдүрүп айтат.
• Душман жумурткадан кыр табат.
• Душман иши душманЖоо аяган жаралуу, катыны каралуу.
• Душман кыйрап, согуш унут болсо да, жүрөктөрдө көксө суубай кек калат.
• Душман не (же эмне) дебейт, түшкө не (же эмне) кирбейт.
• Душман сүйдүрүп айтат, тууган күйдүрүп айтат.
• Душман сырттан жылмаят, ичинен кубанат.
• Душманга (же жатка) таба, доско (өзгө) күлкү болбо.
• Душманга боор оорусаң, боорго тебет.
• Душманга жаныңды (өзүндү) берсең да, сырыңды (сөзүңдү) бербе.
• Душманга кекти кетиргенче, денеден башты кетирген артык.
• Душманга өздөй караба, тийбей койбойт зыяны.
• Душманга өлүм тилегенче өзүңө өмүр тиле.
• Душманга таба, доско (өзгө) күлкү болбо.
• Душмандан бир сактан, жаман достон миң сактан.
• Душмандашкан киши оңолбойт.
• Душманды таш менен урба, аш менен ур.
• Душманды тууган дебе, тууганды душман дебе.
• Душмандын биринчи кадамы — жылмалап айткан саламы.
• Душмандын душманы — сенин досуң.
• Душмандын өлүмүн тилегиче, өзүңдүн өмүрүңдү тиле.
• Душмандын өчү канбайт, тутулсаң төбө кандайт.
• Душмандын сөзүжылуу, боору таш.
• Душмандын сырты жылма, ичи кара.
• Душмандын сыртында болгончо, ичинде бол.
• Душмандын чырагына май тамызба.
• Душманы жок адам болбойт, дудуктун да жанын койбойт.
• Душманын аяган кийин өкүнөт.
• Душманың кылдай болсо, тоодой көр.
• Душманың суу берсе, досундай көр.
• Душманыңды мактаган досуңдан сак бол.
• Дүйнөгө курсагың менен карасаң, көңдөй каласың.
• Дүйнөгө мас болбогон, мансапка бой көтөрбөйт.
• Дүйнөгө түркүк болгон адам жок.
• Дүйнөгө устун болгон адам жок.
• Дүйнөдө баарынан сөз салмактуу, сөз күчтүү.
• Дүйнөдө бал таттуу эмес, жан таттуу.
• Дүйнөдө нан улук.
• Дүйнөдө санаа күлүк.
• Дүйнөнү көргөн күн, кыдырган — шамал.
• Дүйнөнү сел алса, акмактын тушарына чыкпайт.
• Дүйнөнүн шамы — билим, жашоонун шамы — эмгек.
• Дүйүнө адамды таппайт, дүйнөнү адам табат.
• Дүлөй болбос үчүн кулагыңды сакта.
• Дүлөй кишинин оозуна карайт.
• Дүлөй укканын койбойт, сокур көргөнүн койбойт.
• Дүлөйгө салам берсең, «Атаңдын башы» дейт.
• Дүлөйдүн тилин дудук билет.
• Дүнүйө — бир тыйындан куралат.
• Дүнүйө адамды таппайт, дүнүйөнү адам табат.
• Дүнүйө менен бейишти алыптыр.
• Дүнүйөкөр — дүнүйөнүн кулу.
• Дүнүйөнү сел алсын, кара башым соо калсын.
• Дүрбөлөңчү башчынын чолок этек бакан ооз досу болот.
• Дыйкан — март, жер — жоомарт.
• Дыйкан болсоң — башында бол, чарба болсоң — кашында бол.
• Дыйкан болсоң, башында бол, чарба болсоң, кашында бол.
• Дыйкан жерге тойбойт, мал — чөпкө тойбойт.
• Дыйкан жерге тойбойт, мал чөпкө тойбойт.
• Дыйкан жерин мактайт, балыкчы колун мактайт.
• Дыйкан иште, молдо ашта.
• Дыйкан март, жер жоомарт.
• Дыйкан өгүздөй күч берсе, жер инектей сүт берет.
• Дыйкан өгүздөй күчүн берсе, жер инектей сүтүн берет.
• Дыйканга жер казына.
• Дыйкандын сүйүүсү жашыл жерде, учкучтун сүйүүсү көгүлтүр көктө.
• Дыйкандын түбү — кенч, соодагердин түбү — борч (насыя).
• Дыйкандын эмгегин жер кайтарат.
• Дыйкандын энчиси сепкен эгининде.
• Дымак — өрдө, ооз — баатыр, тил — текебер.
• Дымыксаң капаланба, дүйнөнүн катаалына.