Макал лакаптар жыйнагы
Кыргызча макал лакаптар жыйнагы — бул жыйнакта билим, ден-соолук, адамдар, мекен, жамандык-жакшылык, кыз-жигит, эрди-катын, эл башчылары, жаныбарлар, эмгек, акылдуулук, пайда-пайдасыз, тил, эне-ата, акыйкаттык жана башка көптөгөн турмуш-тиричиликке байланышкан кыргыз эл макал лакаптарын жыйнадык.
Мазмуну
Макалдарды издөөнү жеңилдетүү максатында алфавиттик иретке келтирдик, каалаган тамганы бассаңыз ошол жакка дароо барат. Эгер ачкыч сөздөр аркылуу издөөнү кааласаңыз компьютерден CTRL + F (же F3) баскычын басып, издеген сөздү жазыңыз, уюлдук телефондо "Поиск на странице" деген бөлүмдө изделүүчү сөздү жазып издейбиз. Издеп жатканда эң ылдый жагынан кайрадан тез өйдө көтөрүлүү үчүн «Артка» (назад) баскычын басыңыз.
А
- Абийири мүлдө төгүлсө, эл караган оңоорбу.
- Ага-тууган кимде жок, сыйлашпаса жатча жок.
- Ага-тууган ынтымактуу болсо ат көп, абысындар ынтымактуу болсо аш көп.
- Агасы минген атты — иниси минет, атасы салган кушту — баласы салат.
- Агасын агалай албаган, душманын сагалайт.
- Агасын чапса балаңыз, атасын урам дегени.
- Агач катуусун курт жыгат.
- Агыбайдын тонундай аңтара салба (ала салдырып).
- Агын сууда арам жок.
- Агын тапсаң аласың, караны тапсаң каласың.
- Агын чогулуп сел болот, адам чогулуп эл болот.
- Агынан тийишсең бирөөгө, айланып келет кезеги.
- Адал болсоң дос көбөйөт, арам болсоң кас көбөйөт.
- Адал иш абийир таптырат, арам иш азабын тарттырат.
- Адал иш менен аракет кулду да даражага жеткирет.
- Адал ишти айлыңдан аяба, арам ишти аялыңдан ая.
- Адал иштин арты — бакыт.
- Адал өлсө — бир казан эт, арам өлсө — ит менен кушка жем.
- Адал өлсө бир казан эт, арам өлсө бир талпак.
- Адал эмгек абийир таптырат.
- Адал эмгек астыңа ат, үстүңө тон.
- Адал эмгек нурдантат арам эмгек кырдантат.
- Адал эмгек элге жеткирет, арамдык элден кетирет.
- Адалдын тамыры миң, арамдын тамыры бир.
- Адалсынган молдонун үйүнөн алты камандын башы чыгыптыр.
- Адам — адам менен адам.
- Адам — акылы менен адам.
- Адам — эли менен, өрдөк — көлү менен.
- Адам (көзү) жок жерде кеп (ушак) кылба.
- Адам адам менен адам.
- Адам адам үчүн табылгыс дары.
- Адам адамга дос, жолдош, бир тууган.
- Адам аласы — ичинде, мал аласы — тышында.
- Адам аласынан, сөз аласы жаман, от (эт)чаласынан, сөз чаласы жаман.
- Адам алсызы — урушчаак.
- Адам аракты жутат, арак кийин адамды жутат.
- Адам ачтан өлбөйт, ардан өлөт.
- Адам ашка тойсо да, башка (жашка) тойбойт.
- Адам баласы тетиксиз сандык, сыртынан сынчы жаңылат.
- Адам болмок аста — аста, айбан болмок бир паста.
- Адам болор кишинин адам менен иши бар, адам болбос кишинин адам менен неси бар.
- Адам болуу — ураан, адамды билүү — кымбат.
- Адам болуу арзан, адамды билүү кыйын.
- Адам да көктөмдө арыктайт.
- Адам даңк үчүн от менен сууга кирет.
- Адам дүйнөдө бир жаралат.
- Адам жакшылыкты жерден таап албайт, адамдан үйрөнөт.
- Адам жаман эмес, анын кыялы жаман.
- Адам жаманы — сопу, жыгач жаманы — соку.
- Адам жолу — улук.
- Адам жүргөн жол менен адам жүрөт.
- Адам жүрөгү менен күчтүү, жыгач тамыры менен күчтүү.
- Адам жүрүшүнөн — кул болот, ат жүрүшүнөн — пул болот.
- Адам кааласа таштан суу, такырдан гүл чыгарат.
- Адам карыган сайын бала.
- Адам катасыз болбойт, көлчүк бакасыз болбойт.
- Адам келсе таң аткандай, акмак келсе күн баткандай.
- Адам көңүлүнөн азат, тилинен жазат.
- Адам көптү көрбөй акыл кирбейт.
- Адам көркү — адеп.
- Адам көркү — чүпүрөк, дарак көркү — жалбырак.
- Адам кулагынан жаңылат, тулпар туягынан жаңылат.
- Адам курсагынан арыктабайт, кулагынан арыктайт.
- Адам маңдайга жазылгандан өтө албайт.
- Адам менен малдын айырмасы — акылда.
- Адам ойго тойбойт, бөрү койго тойбойт.
- Адам ооруган жеринен колун албайт.
- Адам өзү ажалдуу болсо да, өлбөс нерселерди жасайт.
- Адам өзү карыса да, көөдөнү карыбайт.
- Адам өзүнөн кийинкилерди көрүп картаят.
- Адам өзүнөн эмес, сөзүнөн байкалат.
- Адам өлбөсө айыл башы, соодагер өлбөсө кербен башы.
- Адам өлмөйүнчө ырыскысы түгөнбөйт.
- Адам өлөт, атак өлбөйт.
- Адам өлсө даңкы калат, ат өлсө териси калат.
- Адам өчкө кудай өч.
- Адам сөзгө (кепке) байланат, айбан чөпкө (жипке) байланат.
- Адам сөзүнөн сынат, уй мүйүзүнөн сынат.
- Адам сүйлөшкөнчө, айбан (жылкы) кашынышканча.
- Адам темирден катуу, (таштан бек), гүлдөн назик.
- Адам тилинен табат.
- Адам тирүүлүгү — бейиш, молдонун тирүүлүгү — кейиш.
- Адам төрөлсө да, өлсө да койдун шору.
- Адам чакырса барбайм деген, аш чакырса калбайм дейт.
- Адам ызаатка келет, айбан чөпкө келет.
- Адам эли менен, каз — өрдөк көлү менен.
- Адам эмгеги менен даңктуу (таанылат).
- Адам эмгек менен адам.
- Адамга — ишарат, айбанга — келтек.
- Адамга адам кымбат.
- Адамга конгон касЬет качпайт, бирок издеген киши таппайт.
- Адамга көрбөгөндүн баары кызык.
- Адамга кылган жакшылык, айда тийген ай эмес, күндө тийген күн эмес.
- Адамга мал табылышы оңой, адамга адам табылышы кыйын.
- Адамга өлүм ак (өңгө жалган — өлүм ак).
- Адамга таандык мыкты дөөлөт — достук.
- Адамга тубаса акыл бүтпөйт, эмгек менен заман жасайт.
- Адамга чычалак жарашпайт, атка жаталак жарашпайт.
- Адамга эки нерсе тирек деги, бири тил, бири дилиң жүрөктөгү.
- Адамдагы эң сонун нерсе — акыл менен билим.
- Адамдан айла качып кутулбайт.
- Адамдан улуу ат жок, нандан улуу аш жок.
- Адамды (кишини, жигитти) сөзүнөн тааныйт.
- Адамды адам кылып арга үрөгөн үмүт.
- Адамды адам эмес, билимсиздик (акылсыздык) кемсинтет.
- Адамды акылга бай кылган — эмгек, төрт түлүктү шай кылган эмгек.
- Адамды акылынан, даракты жалбырагынан байка.
- Адамды алыстан тааныш (байкаш) кыйын.
- Адамды билиш үчүн аны менен бирге үч пуд туз жеш керек.
- Адамды бузган — байлык менен бийлик.
- Адамды кийминен тааныбайт, ишинен тааныйт.
- Адамды кордобо, акмакты бордобо.
- Адамды көзүнөн түшүнбөй, сөзүнөн түшүн.
- Адамды сөзүнөн тааныбайт, ишинен тааныйт.
- Адамды үмүт жашатат, кайгы какшатат.
- Адамды шайтан азгырат, артык дөөлөт мас кылат, тумшугу таштай катаарда, тууган менен кас кылат.
- Адамды шорго салган да, өлтүргөн да тил.
- Адамдын адам билет сымбатын, акмактар кайдан билсин, адамдын арзан менен кымбатын.
- Адамдын адамкерчилиги, ачуусу келгенде билинет.
- Адамдын акысын жер жебейт.
- Адамдын аласы жаман, айбандын куласы жаман.
- Адамдын ардуусу тырышчаак болот.
- Адамдын башкы милдети — ыймандуулук.
- Адамдын бетин бөрүжебейт.
- Адамдын бири тентек, бири жөнтөк, бири эпчил, бири кекчил.
- Адамдын даамы тилинде (сөз менен).
- Адамдын даңкын чыгарган да — тил, тарпын чыгарган да — тил.
- Адамдын жалаңгычы да адам.
- Адамдын жаман — жакшысы туулгандан эмес, көргөн тарбиясынан.
- Адамдын жылдыздуусун айбан да билет.
- Адамдын ийгилиги эмес, акылына карап баа бер.
- Адамдын иши, жемиштин мөмөсү.
- Адамдын ким экенин билгиң келсе, кебин шашпай тыңшап көр.
- Адамдын көзү өлгөндө (бир чымчым) топуракка тоёт.
- Адамдын көркү — адеп.
- Адамдын көркү — адилеттүүлүктө, жигиттин көркү — адептүүлүктө.
- Адамдын көркү — акыл.
- Адамдын көркү — бөз, көңүлү — эки ооз сөз.
- Адамдын көркү — бөз, кулактын көркү — сөз.
- Адамдын көркү баш болот, кабактын көркү каш болот.
- Адамдын кыйноосу — санаа, өлүмү — оору.
- Адамдын мөмөсү бала.
- Адамдын мыктысы — жөнөкөйлүк.
- Адамдын оозунда болсо — алданын кулагында болот.
- Адамдын өзү карыса да, сөзү карыбайт.
- Адамдын өзүнө баа бербе, акылына баа бер.
- Адамдын пейли тойбой, карды тойбойт.
- Адамдын түсүн айтпай, ишин айт.
- Адамдын эмгектен улуу тиреги жок.
- Адамзааданы жакшы сөз атынан түшүрөт.
- Адамзатты сөз бузат, тоо — ташты сел бузат.
- Адамзаттын жакшысы азыраак сүйлөп, көп тыңдайт, аргымактын жакшысы азыраак оттоп, көп жуушайт.
- Адамзаттын уругу — ажырыктын тамыры.
- Адамча туулуп, айбанча жашаба.
- Адат — адат эмес, жөн — адат.
- Адашкан жыйып эл кылдым, айланып кетсин туугандан.
- Адашкан казды топтошкон карга алат.
- Адашкан койду бөрү жейт.
- Адашкандын айбы жок, кайтып үйүрүн тапкан соң.
- Адашкандын айыбы жок, айланып (кайтып) үйүрүн тапкан соң, ачылгандын айыбы жок, өзү билип (көрүп) жапкан соң.
- Адашкандын алды жөн.
- Адашкың келбесе — кара, жаңылгың келбесе — сура.
- Адашпаймын деген эр дал түштө адашат.
- Адашсаң атыңа ишен.
- Адашсаң элиң менен (акылдуу менен) адаш.
- Адеби жок жигит жүгөнү жок атка окшош, адеби жок аял кабанаак итке окшош.
- Адеби жоктун аты — жөнүн сураба.
- Адеби жоктун, уяты жок.
- Адепсиз бала — таманга жабышкан чыла.
- Адепсизден алыс кач.
- Адепсизден да адептүүлүктү үйрөн.
- Адептүү — алкыш алат, адепсиз — каргыш алат.
- Адептүү бала — абийир, адепсиз бала — жабыр.
- Адептүү киши — азаптан алыс.
- Адептүү жигит азаптан алыс болот.
- Адептүүлүк — адамдын көркү.
- Адил адам абройлуу.
- Адилет жаралган мыйзам жакшы.
- Адилет сөз ачуу.
- Адилеттүү мыйзамың болсо — көңүл ток, ансыз эркиндик жок.
- Адырда малы болбосо, бетегелүү бел карып.
- Адырды кылган анда өлөт, кылыч кылган мында өлөт, өрмөк соккон жан да өлөт.
- Адырында аркар жок, адамында дарман жок.
- Ажаан аялың болгуча, ажаан итиң болсун.
- Ажаан ит таяктан коркот.
- Ажал — өлүм жетпесе, адам уулу жыгылбайт.
- Ажал — өлүм кайда жок, ашыккан иштен пайда жок.
- Ажал айтып келбейт.
- Ажал жетип күн бүтсө, кимди сорбойт кара жер.
- Ажал жолу — чилдин арышынан кыска.
- Ажал жуучусу — оору.
- Ажал келсе, алтын тактан пайда жок.
- Ажал келсе, темир сандык кеп эмес.
- Ажал менен азап каш — кабактын ортосунда.
- Ажалдуу карга бүркүт менен ойнойт.
- Ажалдуу карга торго түшөт.
- Ажалдуу кийик адырга качат.
- Ажалдуу киши ажыдаардын куйругун басат.
- Ажалдуу төө жарда оттойт, ажалдуу доңуз анда оттойт.
- Ажалдууга себеп жок.
- Ажалым жетсе өлөөрмүн, азабым болсо көрөөрмүн.
- Ажарлуу аял адамдын периштеси, акылдуу аял эркектин шериктеши.
- Ажоосу жок эл — серкеси жок кой.
- Ажы болмок — кырк жылда, бенде болмок — бир күндө.
- Ажыдаардын куйругун баспа, башын бас.
- Ажырагыс карындашыңа, унутулгус сөз айтпа.
- Ажырашаар досуңа көңүл калар сөз айтпа.
- Ажырашаар тамыр ээрдин арткы (көткү) кашын сурайт.
- Аз ашка жасоол болбо.
- Аз бергенден, тез берген.
- Аз болсо да, саз болсун.
- Аз болсун, аз болсо да саз болсун.
- Аз да болсо, көптөй көр, арык да болсо семиздей көр, алыс (жат) да болсо, жакындай көр.
- Аз дүйнөгө (тамакка) арзыбай, көптү кайдан табасың, жарма, чайды жаман деп, этти кайдан табасың.
- Аз жамандык да көп.
- Аз кайгыны аш басат, көп кайгыны дос басат.
- Аз көбөйөт, азган оңолот.
- Аз сөз — саз сөз, көп сөз — чөп сөз.
- Аз сүйлө, көп тыңда.
- Аз сүйлөсөң да, саз (так) сүйлө.
- Аз сүйлөсөң, элиңе жагасың, көп сүйлөсөң бир балээге каласың.
- Аз уктаган акылга бай болот.
- Аза — арыбайт, каада — карыбайт, алтын чирибейт.
- Аза арыбайт, доо карыбайт, алтын чирибейт.
- Азазил азгырганда катын эрин чанат.
- Азамат (эр жигит) — бир сырдуу, миң кырдуу болот.
- Азамат акылдуу болсо, алганы мээримдүү болот.
- Азамат бир күнү ат минет, бир күнүжөө жүрөт.
- Азамат болсоң ак иште — аздыр-көптүр мал болот, бекеринен мал тапсаң — берекеси жок болот.
- Азамат болсоң шаңдуу бол, «Атың ким?» деп сурасын.
- Азамат болсоң эр жигит, ардактуу иштен корунба.
- Азамат эрге алтымыш өнөр аздык кылат.
- Азаматка — эл арка.
- Азаматка дайыма ракмат.
- Азаматтын азганы — көчкөндө жөө басканы.
- Азаматтын азганын өзү билбейт, жат билет.
- Азаматтын белгиси — көп ойлонуп, аз сүйлөйт.
- Азаматтын даңкын чыгарган — эмгек, арамзанын жанын чыгарган — эрмек.
- Азаматтын жакшысы (белгиси), азыраак сүйлөп, көп тыңшайт.
- Азаматтын жакшысы бирде мырза, бирде кул, аргымактын жакшысы чапса күлүк, сатса пул.
- Азаматтын жакшысы он бешке келсе — кичүүлүк жок, жүзгө келсе — карылык жок.
- Азаматтын кадырын атасы эмес, эл билет.
- Азаматтын күлгүнү, киши акысын жебеген, жоого кегин бербеген, айбаты катуу шер болот.
- Азансыз молдо болсо да, казансыз катын болбойт.
- Азап айтып келбейт.
- Азап тартпай акыл кирбейт.
- Азапка чыдасаң жашоону үйрөнөсүң.
- Азаптан коркпо, айыптан корк.
- Азаптуу кишиге айла жок.
- Азапты — тарткан билет, жүктү — арткан билет.
- Азапты кайдан деп билип болобу.
- Азапты көрбөгөн, бакыттын баркын билбейт.
- Азаптын азабы — жумушу жоктук.
- Азбаймын деген жигитти, караңгы түн аздырат.
- Азга — опаа, кепке — жапаа.
- Азга алкыш айтпаган көпкө көңүлүтойбойт.
- Азга каниет кылбаган, көпкө ыраазы болбойт.
- Азганды кууп, тозгонго жолукпа, тууган издеп, достон кетпе.
- Азды аяган, көптөн кур калат.
- Азды билбеген, көптү да билбейт.
- Азды жок дебе, барды көп дебе.
- Аздыктын кордугу жаман.
- Аздын азанчысы болгуча, көптүн казанчысы бол.
- Аздын арманы күчтүү, көптүн дарманы күчтүү.
- Аздын атасы бар, көптүн батасы бар.
- Азил сөзгө акылдуу баш иет, акмактын жаны ачылат.
- Азоого — тушоо, күлүккө — чалма.
- Азоону чалма жоошутат, акмакты токмок токтотот.
- Азсыздангандын шыбагасын ити жулуп кетет.
- Азуулуу бөрүгө, момун боз кой тең эмес.
- Азуулуу менен арбашпа, алдуу менен кармашпа.
- Азуулууга — бар заман, бечарага — зар заман.
- Азуулууга бар заман, азуусузга тар заман.
- Азуулуулар аңдышса, бечаралар бөлүнөт.
- Азуулууну киши күчү менен эмес, эби менен алат.
- Азуусун айга жаныган, ааламды өзүм билем дээр.
- Азынаган айгырдын үйрүн көр, менменсинген жигиттин үйүн көр.
- Азынаганды билбеген — айгыр болбойт, мөөрөгөндү билбеген — бука болбойт.
- Азыр бирди алсам, он тогузу эле калат.
- Азыраак сүйлөп, көп иште.
- Ай — Күн баарыга тең.
- Ай — толгонун билбейт, жигит — болгонун билбейт.
- Ай — чыгышынан, адам — жүрүшүнөн билинет.
- Ай айга багышат, күн күнгө багышат (кошулат).
- Ай башы думанадан үмүт кылат (же үмүт этет).
- Ай деген (же дээр) ажо жок, «кой!» деген (же дээр) кожо (же ага) жок.
- Ай десе аркы жок, күн десе көркү жок.
- Ай жарыкта — коён арык.
- Ай жүр, аман жүр.
- Ай караган ачкадан өлөт, күн караган күрөөрүн алат.
- Ай караган текедей, күткөн жаман акыйып.
- Ай катаалы — айда жаайт.
- Ай күн менен жакшы, эр эл менен жакшы.
- Ай менен Күн асмандын көркү.
- Ай он бешинде кайда бараар дейсиң.
- Ай талаадан аткан ок, ажалдууга тиет (жолугат).
- Ай тегерек, сабы жок, атакемдин табы жок.
- Ай толгонун билбейт, жигит болгонун билбейт.
- Ай түндө керек, акыл күндө керек.
- Ай чырайлуу, бал сөздүү — акылман адам элеси.
- Ай шербеттин сөзү — берметтин өзү, балыктын сөзү — калыстын сөзү.
- Ай, айга багышат (кошулат), күн, күнгө багышат.
- Айбан ачуусу көзүнөн билинет, адам ачуусу сөзүнөн билинет.
- Айбан чөпкө байланат, адам сөзгө байланат.
- Айбанга — келтек, адамга ишарат.
- Айбандан түңүлсөң түңүл — адамдан түңүлбө.
- Айбанды өңүнөн тааны, адамды сөзүнөн тааны.
- Айбашы думанадан үмүт кылат (же үмүт этет).
- Айбыкпаган сынчы (кээде чынчыл) болот.
- Айбыкпаган чынчыл болотАйыбын жашырган — алыс узабайт (акыры оңолбойт).
- Айга жетпес ашыңды айылдаштан аяба.
- Айга кол сунба, момунга чоңсунба.
- Айгакка — алты таяк.
- Айгактын түбү ууру.
- Айгыр баатыр үйрүндө, ар ким баатыр үйүндө.
- Айгыр болор кулундун — жаак эти чоң болот, кочкор болор козунун маңдай жагы дөң болот.
- Айгыр көпсө — үйүрүн кажыйт, хан көпсө — элин кажыйт.
- Айгыр салсаң үндүүдөн сал, кочкор салсаң — жүндүүдөн сал.
- Айгыр учунса — ат болот, ат учунса эт болот.
- Айгырды кандай салсаң, ошондой минерсиң.
- Айгырдын жаманы, ат качырат.
- Айгыры ала болсо, кулуну кула болот.
- Айгыры көп үйүрдүн кажышканы көп болот, кулуну аз болот.
- Айда айыл болбойт, күндө коңшу болбойт.
- Айда жеген ток болот, күндө жеген сук болот.
- Айда туусам — айда жок, күндө туусам — күндө жок.
- Айдабай аштык чыкпайт, үйрөнбөй билим жукпайт.
- Айдаган малы баалуу болсо, ажааты чыгат кербендин.
- Айдаган малы баалуу болсо, кербендин атагы чыгат (же ажааты чыгат).
- Айдаганы беш эчки (же козулуу кой) — ышкырыгы таш жарат.
- Айдаганы бир эчки — ышкырыгы таш жарат.
- Айдагың келсе эгин, күздүн камын жазында жегин, жаздын камын кышында жегин.
- Айдай келден алтоо өлдү, «көрө келден» көп өлдү.
- Айдай келдиники алды менен өлөт, өрмөкчүнүкү өзү өлөт.
- Айдай келдинин алды катты, «көрө келдинин» көзү кашайды.
- Айдай чырайыңды — иттей кыялың бузат.
- Айдайкелден алтоо өлдү, көрөкелден көп өлдү.
- Айдан го түңүлдүм, эми күн аман болгой экен.
- Айдап жүргөн алдымда, ит жеминдей олжом бар.
- Айдап кел менен байлап кел, катаал кандын буйругу.
- Айдап тургузган да бийлик, ийрип жаткызган да бийлик.
- Айдарым жел сылап өтөт, керимсел жел сыйрып өтөт.
- Айдасаң кабат арпаны, максымга жакшы талканы.
- Айды этегиң менен жаба албайсың.
- Айды этек менен жаба албайсың, байлыкты бекер жерден таба албайсың.
- Айды этек менен калкалай албайсың.
- Айдын да темгили бар.
- Айдын жанында булуттун баркы жок, байдын жанында жардынын баркы жок.
- Айдын жарыгында жүргөнчө, күндүн көлөкөсүндө жүр, чубуттун жолдошу болгончо, арыңдын берекесинде жүр.
- Айдын жарымы — жарык, жарымы — караңгы.
- Айкалышып уктасаң, ай жарыгы түн кызык.
- Айла — алтоо, акыл — жетөө.
- Айлакерге даба жок.
- Айланайын айдайым, алты карын майдайым, кындуу шибегеңди сактай көр.
- Айланайын бакыраң көз, сен мага тийбе, мен сага тийбейин.
- Айланайын кудайга, сен эмес, ак эшен келген буудайга.
- Айланайын молдоке, катын алып берсең, канаке.
- Айлаң арыстанды кармайт, күчүң чычканды качырат.
- Айларды айландырган, жылдарды да жылдырат.
- Айласы кеткен «өлбө жаным, өлбө» дейт.
- Айласы кеткен ары карап ыйлайт, бери карап күлөт.
- Айласы кеткен жер тандабайт, жашы өткөн эр тандабайт.
- Айласыз баатыр каманга чалдырат.
- Айласыз баатыр чочкого чабат.
- Айлаш катын — муңдаш, жылдаш катын — сырдаш.
- Айлың ала болсо, эки атың шала.
- Айлыңа келген бөз арзан, астыңа (оозуңа) келген сөз арзан.
- Айлыңда ала болсо, эки атың сала.
- Айлыңды караарсың — алаканыңды жалаарсың.
- Айлыңды коюп, алыңды бил, өзгөнү коюп, өзүңдү бил.
- Айран ичкен — кутулуптур, челек жалаган — тутулуптур.
- Айран ичкен алсырайт, кымыз ичкен кансырайт, эрке бала көч үстүнөн нан сурайт.
- Айран сураган — аягын жашырбайт.
- Айран сураган челегин жашырбайт.
- Айран сурап келсең, аягыңды жашырба.
- Айран сурасаң, челегиңди жашырба.
- Айран уюта албаган иритет, тери ашата албаган чиритет.
- Айран уютса — ириткен, тери ийлесе — чириткен.
- Айранын аттай көргөн, кымызын төөдөй көрөт.
- Айрылаар дос, бербести сурайт.
- Айрылаар дос, ээрдин арткы кашын сураар.
- Айрылган — азат, кошулган — озот.
- Айрылган эл — азаар, кошулган эл — озоор.
- Айрылгысы келген тамыр, ээрдин алдыңкы кашын сурайт.
- Айрылышса — сагынышат, жолугушса — жабыгышат.
- Айт да болоор, айттын эртеси да болоор.
- Айт десе алдыңа түшкөн, «ойт» десе эбиңе көнөт.
- Айт күнү — катын алба, жамгыр күнү — ат чаппа.
- Айтаарын (сүйлөөрүн) кара маңка айтты, уялаарын мен уялдым.
- Айткан — айыптуу, айтпаган — кубаттуу.
- Айткан — айыптуу, айтпаган — күйүттүү.
- Айткан акылдуу болсо, уккан уйкудан безет.
- Айткан сөз — алышкан кол.
- Айткан сөз — атылган ок.
- Айткан шертин бек тутмай, ишиңден чыгар.
- Айтканды айткан ушакчы эмес.
- Айткандын оозу жаман, ыйлагандын көзүжаман.
- Айткандын сөзү, ыйлагандын көзүжаман.
- Айтканыңдан кайтпа (жазба), алдыңдан жоо чыкса да, кайра тартып качпа.
- Айтмайынча ким билет, ачмайынча ким көрөт.
- Айтпа, айткандан кийин кайтпа.
- Айтпай келген конок, аңдып жүргөн уурудай боз ала кылат.
- Айтпай келген конок, душмандан жаман.
- Айтпайын десем, сары ала көйнөк жеңем санымдан чымчып жатпайбы.
- Айтпаса билбейт, ачпаса көрбөйт.
- Айтса — жүрөккө, чапса — билекке.
- Айтса болот насыят акылы бар адамга.
- Айтса жүрөккө (кулакка), чапса билекке.
- Айтсам сенден өлөөрмүн, айтпасам сындан өлөөрмүн.
- Айтсаң — тилиң күйөт, айтпасаң — дилиң күйөт.
- Айттырбай иштеген — арстан, айтканды бүтүргөн — адам, көрсөткөндү бүтүрбөгөн — эшек.
- Айтылбай турган сөз эле, айтылып кетти өзү эле.
- Айтып берээриң болбосо, ооз оорутуп нетесиң, жасап берээриң болбосо, кол оорутуп нетесиң.
- Айтып качкан жаман, атып жазган жаман.
- Айтып коюп кылбаганы — кесирленгени, берип коюп кайра алганы — эсиргени.
- Айтып кылган иштин айбы жок.
- Айтышкан — доо, алышкан — жоо.
- Айчүрөктү көрүш үчүн, Кеметейдин көзү керек.
- Айы оңунан тууганга, ажайып кубаныч жолугат.
- Айыбы чыккан жигиттин, узун бою пас болот.
- Айыбын жашырган алыс узабайт (акыры оңолбойт).
- Айыга турган оорунун дарымчысы (табыбы) өзү келет.
- Айыгар дарттын дарысы өзү табылат.
- Айыгар оорунун дарысы өзү табылат.
- Айыгар оорунун табыбы өзү келет.
- Айыгар оорунун ээси өзү келет.
- Айыл атаандашса — береке кирет, аңдышса — чыгаша чыгат.
- Айыл байыса — жер байыйт.
- Айыл башы болгончо, суу башы бол.
- Айыл десе катын күлүк, үй десе уй күлүк.
- Айыл жатканча отурсаң, күн батканча тынбассың.
- Айыл ити ала болсо да, бөрү көрсө чогулат.
- Айыл итинин куйругу чагарак.
- Айыл конбой сырдаш болбойт, коно жаткан кепке тойбойт.
- Айыл конгун чеченге, кебин туюп чечерге.
- Айылга келген бөз арзан, оозго келген сөз арзан.
- Айылдашың жакшы болсо, агайын — тууган не керек, алган жарың жакшы болсо, атың, тонуң не керек.
- Айылды алалык бузат, араны (достукту) каралык бузат.
- Айылды карай аял күлүк, үйдү карай уй күлүк.
- Айылчынын аягы ашта — тойдо тыйылат.
- Айылчынын баласы «опаа» деп ыйлайт, уйкучунун баласы «жатаа» деп ыйлайт, соргоктун баласы «мама» деп ыйлайт.
- Айылы аралаштын кою короолош.
- Айылы бүтүн аман жүрөт.
- Айылы жакын иттин куйругу узун.
- Айылың ала болсо, атың шала болот.
- Айылыңда өлүм жок болсо, атаң кана, элиңде өлүм жок болсо, энең кана.
- Айың кеп — айылды иритет.
- Айыпсыз аякка тикенек кирбейт.
- Айыпсыз киши болбойт.
- Айыпты айдаган билер, кунду кууган билер.
- Ак-Кайдын башы жошо бол, атаң өлүп калыптыр, эмне болсоң ошо бол.
- Ак асманды жаман деп, көктү кайдан табасың, ак саманды жаман деп, чөптү кайдан табасың.
- Ак бар үйдө береке бар.
- Ак барандын кундагын, ата албасаң сунбагын.
- Ак буудайда айып жок, аны кылган зайып жок.
- Ак жеринен айдамак, адал жерден кармамак, теңсиздик заман адаты.
- Ак жоолукчан көрүнсө, энекем менин дебейминби.
- Ак ийик десе жалт берген, ак талкан десе тап берген.
- Ак ийилет — сынбайт.
- Ак ийилет, кара сынат.
- Ак ит, кара ит — баары бир ит.
- Ак иш үчүн ыйласа, азиз көздөн жаш чыгат.
- Ак кажырга кузгун көөлүчү болсо, сагызган сайга той жасайт.
- Ак калпактуу көрүнсө, атакем менин дебейминби.
- Ак койдон аңкоо, боз койдон момун.
- Ак көңүл киши мурун айткандын тилине кирет.
- Ак көңүлдөн арамдык чыкпайт.
- Ак көңүлдүн аты арыбайт, аты арыса да өзү жарыбайт.
- Ак көңүлдүүнүн аты арыкчаал.
- Ак көрпө жайылдың, аты элге дайын.
- Ак менен кара жарышат, акка кудай болушат.
- Ак ниет болсоң — жетерсиң муратка, арамдык кылсаң — каларсың уятка.
- Ак ниеттен чыккан сөз (көп), адамды марытат.
- Ак ниеттин жүргөнү күлкү, арамзанын жүргөнү түлкү, таянганы мүлкү.
- Ак ниеттүү адамга жамандык жабышпайт.
- Ак ойлоп, адал иште.
- Ак саманды чөптөй көр, көрксүз да болсо түзүк көр.
- Ак селделүү кожодон, ак жоолуктуу катын артык.
- Ак сооттун жакасы бар, жеңи жок, чын жакшынын ачуусу бар, кеги жок.
- Ак сөз — акыл (ачык) сөз.
- Ак сөз ак (калыс) жолго чыгат, кара сөз баткакка жыгат.
- Ак сөз арыбайт, ак жүргөн киши карыбайт.
- Ак сөз жолго чыгат, кара сөз баткакка жыгат.
- Ак сүт берген эненин, балада акысы зор болот.
- Ак төөнүн карды жарылганда.
- Ак төөнүн карды жарылып жаткан убакыт.
- Ак шумкарга ителги, табы менен теңелет.
- Ак Эдилдин өзү болбосок да булагыбыз, акылдуу баштын өзү болбосок да кулагыбыз.
- Ак эмгек азаптан коргойт, карылык жолуңду торойт.
- Ак эмгектин наны таттуу, жалкоонун жаны таттуу.
- Акак көркү берметте, азамат көркү эмгекте.
- Акарат айтсаң, аёо күтпө.
- Аке (уке) деген көңүлгө жакшы.
- Акеңерди сыйлагандар үкөңөрдөн ызаат көрөсүңөр.
- Акка кара жок, карага чара жок.
- Акка кыл сынбайт.
- Аккан абышка да «апаке» дептир.
- Аккан арыктан суу агат.
- Аккан суу арык табат.
- Аккан сууда арам жок.
- Аккелтенин огу урсун, ак милтенин чогу урсун.
- Акма кулакка айтса болбойт, куйма кулакка айтса толбойт.
- Акмак — акылдууну, мас — соону сүйбөйт.
- Акмак — иттен илгери, кишилиги кийин.
- Акмак арыбайт, көсөө карыбайт.
- Акмак арыганын, көсөө карыганын билбейт.
- Акмак баштан акылдуу ой чыкпайт.
- Акмак бергенин билип, алганын билбейт.
- Акмак да сүйлөгөнчө, акылдуу көрүнөт.
- Акмак достон, акылдуу душман артык.
- Акмак өзүн — эр ойлойт, аңгек өзүн - жер ойлойт.
- Акмак өлүп коркутат, адам таарынып чоочутат.
- Акмак тойго барса, үйүмдөн да жакшы экен дейт.
- Акмак эл мени билбейт деп наалыса, акылдуу элди мен билбейм деп наалыйт.
- Акмакка — келтек, акылдууга — ишарат.
- Акмакка айткан кайран сөз.
- Акмакка айтсаң укпайт, пайда кылсаң жукпайт.
- Акмакка акыл айтсаң укпайт, пайда кылсаң жукпайт.
- Акмакка ар күн той.
- Акмакка да акыл азуу чыгат.
- Акмактан акыл сураган, сокурдан жол сураганга тете.
- Акмакты көрүп, акылдуулукка үйрөн.
- Акмакты өзүнөн түшүнбөй, элден түшүн.
- Акмакты сыйласаң, абийириңди төгөт.
- Акмактык — айыкпас дарт.
- Акмактын айтканы келбей, тантыраганы келет.
- Акмактын өмүрү — акылмандын бир күнүнө татыбайт.
- Аксабаса ат кадыры билинбейт, ата өлбөсө аксакал кадыры билинбейт.
- Аксак атка — чаң үйүр, арык атка — бала үйүр.
- Аксак да асманды тепкиси келет.
- Аксак ит соо иттен соогат сурайт (кокур иттен аксак ит соогат сурайт).
- Аксак иттен сокур ит соогат сураптыр.
- Аксак кой түштөн кийин маарайт.
- Аксактын аягына (сабырына) кара, оорунун тамырына кара.
- Аксактын аягына, оорунун тамырына кара.
- Актын адамы күйбөйт, сактын залалы тийбейт.
- Актын иши он болот, каранын иши кор болот.
- Акча аябаган — көр соодагер, акча аяган — нак соодагер.
- Акча сүйлөгөндө, акыйкат унчукпай калыптыр.
- Акча сүйүп турган жерде, адилеттик ыйлап турат.
- Акча тапкан бай эмес, акыл тапкан бай.
- Акча шаар жерине жарашат.
- Акчадан айрылсаң — күйүнөрсүң, ар — намыстан айрылсаң — кантип басып жүрөсүң.
- Акчалуу адам мөөр үстүндө, акчасыз адам көр үстүндө.
- Акчалууга — базар, акчасызга — мазар.
- Акчалуунун колу ойнойт, акчасыздын көзү ойнойт.
- Акчасы болсо, акмак да төрө.
- Акы төлөбөсөң, молдо үйүңө да кирбейт.
- Акыйкат — тынчтыктын кербени.
- Акыйкат жеңет.
- Акыйкат отко күйбөйт, сууга чөкпөйт.
- Акыйкат сөзгө — арсыз жооп кайырат.
- Акыйкаттын отун акмак өчүрө албайт.
- Акыйкаттын отун эч ким өчүрө албайт.
- Акыл — алтын, ой — күмүш.
- Акыл — деңизден терең, билим — тоодон бийик.
- Акыл — жаш уландан, күлүк — тай, куландан.
- Акыл — жаштан, асыл — таштан (чыгат).
- Акыл — тирүүдө урмат, өлгөндө — даңк.
- Акыл — тозбогон тон, билим — түгөнбөгөн кенч.
- Акыл азбайт, билим тозбойт.
- Акыл азганда, сөз качат.
- Акыл айга жеткирет, өнөр көккө жеткирет.
- Акыл ардак, байлык — бакыт.
- Акыл ашса, жин болот.
- Акыл байлыгы — тозбос байлык.
- Акыл байлыгы азбас байлык.
- Акыл баштан, асыл — таштан.
- Акыл деген — алтын таажы, ар бир башка жарашпайт.
- Акыл жетет, ал жетпейт.
- Акыл жетсе да, кол жетпейт.
- Акыл кеп өмүргө эшик ачат.
- Акыл кичине-чоңдукта эмес.
- Акыл конбогон жигитке, бакыт да конбойт.
- Акыл көпкө жеткирет, өнөр көккө жеткирет.
- Акыл менен билим эр адамдын сөөлөтү.
- Акыл оошот, ырыс жугушат.
- Акыл сокурга көз, өлөсөгө жан, дудукка тил боло алат.
- Акыл сөзү кыска, адилет сөзү ачуу.
- Акыл тоону бузат, баатыр жоону бузат.
- Акыл учат, ырыс жугушат.
- Акыл үч жолу кемийт: капалуу болгондо, уктабай жүргөндө, курсак ачканда.
- Акыл үч жолу толот: шат болгондо, уктагандан кийин, курсак тойгондо.
- Акыл чачты жейт, алтын башты жейт.
- Акылдан адашса, жин болот.
- Акылдан айрылам десең, арак ич.
- Акылдан жакын дос барбы, ачуудан жаман кас барбы.
- Акылдашарың болбосо, бөркүң менен акылдаш.
- Акылдашкан сагызган, айгыр алат.
- Акылдуу акылы менен жарат, акмак күчү менен жарат.
- Акылдуу атын мактайт, акылсыз катынын мактайт.
- Акылдуу бала — элпек, акылсыз бала — тентек.
- Акылдуу бир жылдыгын ойлосо, акмак бир күңдүгүн ойлойт.
- Акылдуу бир сөздөн түшүнөт, акмакты түртмөйүнчө түшүнбөйт.
- Акылдуу болсо алганың, кулпундуруп жакшы бак.
- Акылдуу жаңылса, өзүн жемелейт, акмак жаңылса, жолдошун жемелейт.
- Акылдуу ишине ишенет, акмак түшүнө ишенет.
- Акылдуу карыя — агып жаткан дарыя.
- Акылдуу касыңдан коркпой, акмак досуңдан корк.
- Акылдуу ката кетирсе өзүн жемелейт, акылсыз (же акмак) ката кетирсе, жолдошун жемелейт.
- Акылдуу киши ылдам айтканды билет, акылы жок муштаганды да билбейт.
- Акылдуу көөдөнүн көтөргөнчө, акылсыз муштумун көтөрөт.
- Акылдуу мактанса ишти тындырат, акмак мактанса бутун сындырат.
- Акылдуу менен арбашба, алдуу менен кармашба.
- Акылдуу миң азаптан кутулат, акылсыз бир азапка тутулат.
- Акылдуу отко карайт, акмак казанга карайт.
- Акылдуу сөз чыкпаса — улуулуктан не пайда, жулунуп турса сумсайып — сулуулуктан не пайда.
- Акылдуу тоону томкорсо, акылсыз элди омкорот.
- Акылдуу ууру айлын тонобойт.
- Акылдуу ууру өз айылын тонобойт.
- Акылдуу чындык калптан кийин сүйлөөгө тийиш.
- Акылдуу элге тартат, акмак тууганына тартат.
- Акылдууга айткан сөз колго конгон кушка тең.
- Акылдуудан башчың болсо, адашпайсың.
- Акылдуулар сөз алышат, акылсыздар өч алышат.
- Акылдуулардын кастыгы, акмактардын достугунан артык.
- Акылдуунун алды менен жүр, акмактын арты менен жүр.
- Акылдуунун алдына акмакты ээрчитип барба.
- Акылдуунун иши дагы акылдуу, билимсиз жан баалай албайт акылды.
- Акылдуунун өзү өлсө да, сөзү өлбөйт.
- Акылдуунун сөзү кыска, айта салса — нуска.
- Акылды акылмандан сура.
- Акылды сакал менен өлчөбөйт.
- Акылды шайтан азгырат.
- Акылдын азы айып, чачтын агы айып эмес.
- Акылдын душмандыгы жок.
- Акылдын көзүндөй тунук бол, акындын сөзүндөй сылык бол.
- Акылдын өбөгү билим, жөлөгү тажрыйба.
- Акылдын сөзү — сокурдун көзү.
- Акылман баштаса — төргө, акмак баштаса — көргө.
- Акылман билги өлсө — журт акылсыз, эр кол башчы өлсө — кол жетим.
- Акылман кебине таянат, азамат элине таянат.
- Акылмандык бар жерде, акыйкаттык бар, жалгандык жок.
- Акылмандын өзү өлсө да, сөзү өлбөйт.
- Акылмандын өрнөк болор насааты бар, акмактын өрнөк болор неси бар.
- Акылмандын уга турганы арбын, айта турганы аз.
- Акылсыз — атасын акмалайт.
- Акылсыз — какшык сөзгө жакын келет.
- Акылсыз (акмак) достон, акылдуу душман (жат) артык.
- Акылсыз арам сөзгө семирет.
- Акылсыз баатыр чорго чабат.
- Акылсыз болсо алганың, айыкбас дартка калганың.
- Акылсыз достон, акылдуу душман (жат) артык.
- Акылсыз күч — арсыз араба.
- Акылсызга айткан кеп — дайынсыз аткан ок.
- Акылсыздын мээси жок, карыганча эси жок.
- Акылсыздын тоюнда болгуча, акылмандын оюнда бол.
- Акылы аздын азабы көп.
- Акылы бар билимди самайт, акылы жок эмнени самайт.
- Акылы жетсе, атаны уул билет.
- Акылы жок — уйкучу, санаасы жок — күлкүчү.
- Акылы жок көпкөн, бир ажалы көптөн.
- Акылы жок наадандар ак жолунан адашкан.
- Акылы жок ойлонгуча, акылдуу карап турмак беле.
- Акылы жок чыр сүйөт, обону бар ыр сүйөт.
- Акылы жокко акча токтобойт.
- Акылы жокко убал жок.
- Акылы жоктун байлыгы да жок, бактысы да жок.
- Акылы кем алангазарга киши акылы эм болбойт.
- Акылым жок деп ким айтат, эсим жок деп бары айтат.
- Акылың болсо азамат, аштык айдап баккын мал, «айдай келге» ишенбей, бастырып барып көзүң сал.
- Акылың көп болуп, ачууң аз болсо — зор болорсуң, душманың көп болуп, досуң аз болсо — кор болорсуң.
- Акылыңдан адашсаң — эмгек менен дарылан.
- Акындын издегени ыр, акмактын издегени чыр.
- Акыны болбой эл болбойт, эсеби болбой мал болбойт.
- Акыр заман аттан ажыраган жерде тура.
- Акыркы ашка каскак түшөт.
- Акыркы күлгөндүн арманы жок.
- Акыркы төөнүн — жүгү оор.
- Акырын айтсаң, алсыз дейт, айтпай койсоң, арсыз дейт.
- Акырын баскан — аксабайт.
- Акырын баскан молдодон сактан, ала чапан кожодон сактан.
- Акырын басса «аксак» дейт, катуу басса «таскак» дейт.
- Ала албаган куштан, ала моюн чымчык артык.
- Ала албаса түлкүнү, айландырып, башка чап.
- Ала байтал акылың болсо сууга тарт.
- Ала бата шорго бүтөт, акмакка да сакал бүтөт.
- Ала жылкы жоголбойт, арамза адам оңолбойт.
- Ала каптын кагынчык, аңдыгандын жаны чык.
- Ала караган алыска барбайт.
- Ала карга сагызган кош канаты кайышкан.
- Ала карганы адал десе, бир чалымы бок татыйт.
- Ала карганы алты жыл борго байласа да, бир чалымы жин татыйт.
- Ала карганы алты жылы байласа да, тезек чокуганын койбойт.
- Ала карганы атынан чакырат.
- Ала койду бөлө кырккан жүнгө жарыбайт.
- Ала көөдөк болбосо, анын эмнеси баатыр.
- Ала көөдөн курсагы тойсо көбөт.
- Ала кушту атынан тааны (же чакыр).
- Ала табак бай жаман, суу акпаган сай жаман.
- Ала тонуңду аңтара кийбе.
- Алабата шорго бүтөт, акмакка сакал бүтөт.
- Алайкууда да кат тааныган адамдар бар.
- Алайын деп жутунба, ач көздүктүн белгиси, «жутайын» деп умтулба, журт бузаардын белгиси.
- Алайын десем, алдырбасы алдырбайт, барайын десем бардырбасы бардырбайт.
- Алакандай бейишти молдо менен кожо алды.
- Алалаган ашыңды, каапыр алсын башыңды.
- Аланын изин баспа.
- Алар ашка жарытпайт, мен иш бүтүрүп марытпайм.
- Аларманга алтоо аз, берерманга бешөө көп.
- Аласа — арстан, бересе — чычкан.
- Аласалуу доодон коркпойт, ашык болгон өлүмдөн коркпойт.
- Алатоонун тамыры айылдан башталат.
- Албаган алигиңиз үчүн бизге салам айтаарсыз.
- Албаган куштан ала моюн чымчык (жакшы) артык.
- Албан-албан күлүк бар, алына карай жүгүрөт.
- Албарстыны койнуңда ойнотсоң, ал төшүңө чыгат.
- Алга баскан — арткыларга көпүрө.
- Алга баскан алат, артка баскан калат.
- Алга бир карасаң, артка беш кара.
- Алга жылган — ашуу ашат.
- Алгайынан чалгайы көп.
- Алган алтоо болбойт, жеген жетөө болбойт.
- Алган жарың жаман деп, ашканды кайдан табасың.
- Алган колдон берген кол — март.
- Алган эри жарашса, кара катын ак болот, баккан ээси жарашса, кара күчүк сак болот.
- Алган эрим сен болсоң, көргөн күнүм не болот.
- Алганга алтоо аз, бергенге бешөө көп.
- Алгандын бермейи бар.
- Алгандын да — бергени болот (бар), ичкендин да — кусканы (чычканы) болот (бар), чыккандын да түшкөнү болот (бар).
- Алганы болот бергендин, атканы болот мергендин.
- Алганын бербегенди, кудайдын каары дейт.
- Алганың жакшы болсо, аргымак минип дуулаарсың, алганың жаман болсо, азабын тартып куураарсың.
- Алганың жакшы болсо, жакаң агарат, алганың жаман болсо, сакалың агарат.
- Алганың жакшы болсо, табылат акылың, келе берет жакының.
- Алганың жаман болгон соң, абийириң кайдан жабылат.
- Алганың жаман болсо, суук сөз угуп күйөсүң, алганың жакшы болсо, бал сөзүн угуп сүйөсүң.
- Алганың жаман болсо, чабылат акылың, кас болот жакының.
- Алганың көөнүн кирдетпе, «атаң» деп бизди тилдетпе.
- Алганың сулуу болгон соң, аркырап беттен алган соң, сулуулугу не пайда.
- Алганыңа сүйүнбө, ардагына сүйүн.
- Алгың келсе түшүм, алдын ала күтүн.
- Алгыр болсо тайганың, алтындан алып каргы так, ала албаса түлкүнү айлансын аштан, башка чап.
- Алгыр куштан ашам деп, ала карга шашыптыр.
- Алгыр кушту алып келип кууга сал, акылың болсо азамат, аштык айдап, баккын мал.
- Алгыр кушту мүнүшкөр, жакшы багып кушка сал.
- Алгырдын зорун — шер дейбиз, азамат зорун — эр дейбиз.
- Алдабаса, капкан да чаппайт.
- Алдабасаң, сата албайсың.
- Алдаганга кудай жакшы.
- Алдамчы мураска жетпейт.
- Алдамчыга жаза көп.
- Алданын буйругу чачтан көп, аны кылган киши жок.
- Алдаса болот жаш башты, каргаса болот как башты.
- Алдуулар азуусун айга жанышат, алсыздарды канга (шорго) малышат.
- Алдыга айткан сөз арзан, айылга саткан бөз арзан.
- Алдыга өбөк, аркага жөлөк.
- Алдым, жуттум дос күтсөң, кубанычың аз болоор.
- Алдын көр, аркасын жар торойт.
- Алдынкы көч кайда барса, кийинки көч да ошол жакка барат.
- Алдынкы көчтүн адашканын кийинки көч билет.
- Алдынкынын адашканын арткы киши билет.
- Алдыңа аш келсе, атаңдын кунунан кеч.
- Алдыңа баш ийип азамат келсе, эр кунун кеч.
- Алдыңа келсе (түшсө), атаңдын кунун кеч.
- Алдыңа түшсө, атаңдын кунун кеч.
- Алдыңкы туяктын изин, арткы туяк басат.
- Алдыңкынын адашканын арткы (киши) билет.
- Алдыраар күнү — жаздыраар.
- Алдырган апасынын койнун ачат.
- Алдырган бир киши, уурусу миң киши.
- Алжаке кызга — жалжаке күйөө.
- Алжаке эркекке жалжаке катын туш келет.
- Алжакенин сөзүнө, калжаке киши ишенет.
- Алкы бузук кыныкса, ат тезегин кургатпайт.
- Алкы бузук молдонун, селдесине чок түшөт.
- Алкы жаман айтта өлөр.
- Алкы жамандын арты жаман.
- Алкы кеткен тамакты сүйөт.
- Алкымына алы жетпеген, күл челген бука баштанаар.
- Алкың бузулбаса, аяктагы аш алты кишини тойгузат.
- Алкыш кетпесин, каргыш жетпесин.
- Алладан акыл күтпө.
- Алладан буйруксуз кумурсканын бели сынбайт имиш.
- Алма башка жетем деп, чалма башка кезикти.
- Алма быш — оозума түш.
- Алма сабагынан алыс түшпөйт.
- Алма этектен алам деп, чалма этектен айрылдым.
- Алмактын бермеги бар.
- Алманы аким жеди, таякты жетим жеди.
- Алманын агынан көгү, жамандын барынан жогу.
- Алп — чабышта, чечен — сөздө (сыналат).
- Алп адагы (соңу) Ормотой, тулпар адагы Тайтору.
- Алпты жеңген баатыр эмес, ачууну жеңген баатыр.
- Алптын тизе бүккөнү — өлгөнү.
- Алса кыргый алат, өлсө торгой өлөт.
- Алсам — бербесем, жан берсем — өлбөсөм.
- Алсаң, берээриңди унутпа.
- Алсызды жөлөгөнүң — ырыска бөлөгөнүң.
- Алсыздын кылычы — арыз.
- Алсыздын тили алты кулач.
- Алтай менен Култайга, жалчы жүрдүм бир тайга.
- Алтооң ала болсоң, алдыңдагыны алдырасың.
- Алты ай таптасаң да, карганын иши карга.
- Алты жашар бала атка минсе, алтымыштагы чал алдынан чыгаар.
- Алты катын азага барса (же келсе), ар кимиси өз муңун айтат.
- Алты күн ачка калсаң да атаңды сыйла.
- Алты өлөңүм бек болсо, атым туйлап не кылат, алганым өзүм деген сон, элим (кээде абысын) айтып не кылат.
- Алты саны аманда, жер караган оңоорбу.
- Алты уулдуу кишинин, алты өрүштө малы бар.
- Алтыга алып, бешке сат, атың болсун соодагер.
- Алтыга сатып, бешке алган соодагердин адаты.
- Алтымыш күн атан болуп жүргөнчө, алты күн буура болуп зиркилде.
- Алтымыш менен жетимиш абышканын курагы.
- Алтымышка барганда аркандаган аттайсың, «алганым тилдеп койду» деп, кимге барып даттайсың.
- Алтымышка чыккан адамды, алыс жолго жибербе.
- Алтымышта атаңдын, алдап соолап күчүн ал.
- Алтын — жерден, баатыр — элден (чыгат).
- Алтын — күмүш таш экен, арпа — буудай аш экен.
- Алтын акпайт, күмүш күйбөйт.
- Алтын алба, алкыш ал.
- Алтын байлык эмес, акыл — байлык.
- Алтын баш аман болсо, жокчулук эмне кылат.
- Алтын баштуу аялдан, бака баштуу эркек артык.
- Алтын дат болбойт, жакшы жат болбойт.
- Алтын жерде калбайт, жакшы жолдо калбайт.
- Алтын жерден чыгат, баатыр элден чыгат.
- Алтын жерден чыккан байлык болсо, акыл элден чыккан байлык.
- Алтын казына акыл казынага жетпейт.
- Алтын көрсө, бериште да жолдон чыгат.
- Алтын күмүштү байлык туткан киши башын жолдо калтырар, баба сөзүн улаган кишинин орду төрдө болор.
- Алтын менен күмүштү, зергер үчүн жараткан, аркар менен кулжаны, мерген үчүн жараткан.
- Алтын така, жез така, байчечекей тербесең, ай тийбеген жер капа.
- Алтын тапса, түйөргө түйүнчөк таппайт.
- Алтын чирибейт, акыл азбайт.
- Алтын чыккан жер кадырлуу, калыс жүргөн эр кадырлуу.
- Алтын чыккан жеринде калат.
- Алтын ээр ак кабак, атка жайы болбосо, алтынын алып отко жак.
- Алтындуу ээр ак канкы, атка тынчы болбосо, алтынын алып отко жак.
- Алтынды ала билген бөлө да билет.
- Алтынды билүү — оңой, адамды билүү — кыйын.
- Алтынды жыйган сен болдуң, азапты тарткан мен болдум.
- Алтынды көрсө периште жолдон чыгат.
- Алтынды көрүп, байгамбар да жолдон чыгыптыр.
- Алтынды орогон менен жез болбойт, жибекти орогон менен бөз болбойт.
- Алтынды чыккан жеринен каз.
- Алтынды эрите албаган иритер, терини ашата албаган чиритер.
- Алтындын баасын зергер билет.
- Алуучу болбосо — сатуучу кор болот.
- Алчаны аким жеди, таякты жетим жеди.
- Алы жетпеген — акыретчил, колу жетпеген — кордоочул (же кудайчыл).
- Алы жетпеген аракетчил, колунан келбеген ушакчыл.
- Алыбек алына жараша.
- Алыбек алыңды кара, маңдайыңдагы чарыгыңды кара.
- Алын билбеген, алекке түшөт (алек).
- Алың аке, алың, сергий түшсүн жаның.
- Алың, алың дегенче, алты соодагер өлүптүр.
- Алып келсем көрөсүң, күлүп жатып өлөсүң.
- Алыс жерге куда болсоң артынчактап аш келээр.
- Алыс жерде көп жүрсөң, көңүлүң бир күн тарыгат.
- Алыс жерден куда күтсөң — артынчактап аш келер, жакын жерден куда күтсөң — түрдүү ушак сөз келер.
- Алыс жол атты сынайт, оор күн эрди сынайт.
- Алыс карма балаңды, аңга чалыш бекерден.
- Алыскы достон, жакынкы кас артык.
- Алыскынын аты озгуча айылдаштын тайы озсун.
- Алыскынын аты чыкканча, короолоштун кою озсун.
- Алыста болсо кишенешкен, жакында болсо тиштешкен.
- Алыстагы душмандан, аңдып жүргөн дос жаман.
- Алыстагы душмандан, кашындагы кас жаман.
- Алыстагы олуядан, жакындагы манайык артык.
- Алыстагы туугандан жакындагы коңшу артык.
- Алысты жакын кылган кыз, тамакты таттуу кылган туз.
- Алысты жакындаткан ат, жакынды алыстаткан — жат.
- Алыш — бериш (келиш — кетиш) туугандыктын белгиси, уруш — кериш душмандыктын белгиси.
- Алышканда күчү жеткендин, айтышканда кеби өтөт (күчү кетет).
- Алышыңды бек байла, жардап кетсе суу бербейт.
- Амал ашынса — уу.
- Амалдуу аңчыга ажалдуу кийик жолугат.
- Амалкөйдү ашынам дебе, ач көз байды кошунам дебе.
- Амалын тапкан ажалдан кутулат.
- Аман болсо башым, дагы эле чыгар чачым.
- Аман болсо бул башым, дагы бир чыгаар бул чачым.
- Аманат жанга өлүм ак.
- Аманатка кыянат кылбайт.
- Аманчылык жамандыкты жеңет.
- Ана катын мас болсо, беш көкүл менен урушат.
- Андан да ыраагыраак көрүнөт.
- Анжиянда акем бар, ал да мендей пекене.
- Анжиянда суур семиз десе Бээжиндеги калмак тамшанган экен.
- Ансыз элиң бир уучка сыйбайт.
- Ант берсең, актай бил.
- Антар атка бир санат, учар кушка бир канат.
- Анык чечен — акындар жазгы жааган жамгырдай.
- Аныккандан каныккан ууру болот, оолуккандан соолуккан жинди болот.
- Аңга жетпес ашыңды, айылдаштан аяба.
- Аңгек өзүн жер ойлойт, ар ким өзүн эр ойлойт.
- Аңгектен качсаң — дөңгөккө, дөңгөктөн качсаң — сөңгөккө.
- Аңгеме музоо эмизер, музоо таяк жегизер.
- Аңдабаган төө көрбөйт.
- Аңдабаган төөнү да көрбөйт.
- Аңдабай сүйлөгөн оорубай өлөр.
- Аңдабай түштүм чуңкурга, эми мага сай кайда.
- Аңдап турсаң акылдуунун сөзү пул болот.
- Аңдуучуну аңдоочу жеңет.
- Аңдыган — алат, аңтарган — табат.
- Аңдыганга, аңкоо көрүн.
- Аңдышкан айыл болбойт, сатуулашкан дос болбойт.
- Аңдышкан айыл конбойт, эсептешкен дос болбойт.
- Аңдышкан эл болбойт, эсептешкен коңшу болбойт.
- Аңкир — мүңкүрүндү коюп, келе бери бир атым насыбай.
- Аңкоо азаптан, кайсар мазактан кутулбайт.
- Аңкоо бала атасына асылат, аңкоо кыз энесин коркутат.
- Аңкоонун эч нерседен кабары жок, жалкоонун эч нерсени табаары жок.
- Аңыздуу жерде ат өлбөйт, бозмаштуу жерде бото өлбөйт.
- Аңыр өзүн куш ойлойт, ар ким өзүн киши ойлойт.
- Аппак карда көп жүрсөң, көзүң бир күн карыгат.
- Апылайдын чайындай түгөнбөгөн.
- Ар адамда бир кыял, ал кыялды ким тыяр.
- Ар бир адам Мекенин сүйөт, соодагер бекерин сүйөт.
- Ар бир адамдын киндик каны тамган жер — Мисир.
- Ар бир башта миң кыял.
- Ар бир жердин түлкүсүн өзүнүн уучусу ууласын.
- Ар бир ит — өз короосунда кожо.
- Ар дарттын бир дабасы бар.
- Ар жемиштин данеги өз сөөгүндө сакталат.
- Ар жердин корозу бирдей кыйкырат.
- Ар заманда бир чукулдай.
- Ар ит өз короосунда арстансыйт.
- Ар иште — эстүү болуу керек, акылдуу өз ишинен убай көрөт.
- Ар ким — сүйгөнүнүн кулу.
- Ар ким бары менен базардайт.
- Ар ким ич оорусун өзү билет.
- Ар ким кычышкан жерин кашыйт.
- Ар ким кычышкан жерин өзү билет.
- Ар ким өз бейилинен табат.
- Ар ким өз боюна карап киет.
- Ар ким өз камында, кары кыз эр камында.
- Ар ким өз көмөчүнө күл тартат.
- Ар ким өз сөзүнөн сындалат.
- Ар ким өз үйүндө кан.
- Ар ким өзүн киши ойлойт.
- Ар ким өзүн эр ойлойт.
- Ар ким пейлинен табат.
- Ар кимге өз жаны кымбат.
- Ар кимде бар бир кыял, ал кыялды ким тыяр.
- Ар кимдики өзүнө ай көрүнөт көзүнө.
- Ар кимдин жүргөн жери мисир.
- Ар кимдин өз жүгү өзүнө чак.
- Ар кимдин тилеги өзүнө чоң.
- Ар кимдин убайымы өз башында.
- Ар кимдин эри өзүнө мырза, ар кимдин зайыбы өзүнө каныша.
- Ар кызыктын башы бар.
- Ар немеге бир неме.
- Ар нерсе өз тушунда кымбат.
- Ар нерсе өз чегинен чыкса, арты өкүнүчтүү болот.
- Ар нерсе учурунда сонун.
- Ар нерсени көп карап, көздүн курчу азаят.
- Ар нерсенин орду болоор, көрбөгөн жер сонун болоор, жышааналуу эр жигиттин, кайда жүрсө жолу болоор.
- Ар убакта чынчыл бол, калк ишенет кебиңе.
- Ар чөп өз тамыры менен күн көрөт.
- Ар ылдыйдын өрү бар.
- Араба сынбасын, өгүз өлбөсүн.
- Арабаны ат тартат, көлөкөсүн ит тартат.
- Арабаны көрдүм арманым жок.
- Арадагы акмак — туурадагы токмок.
- Арадай жерге чарадай жыйын.
- Араздашуудан кийинки таттуулук халбадан да таттуу.
- Арак адамды мээримдүү кылып элжиретип, зөөкүр кылып келжиретип коёт.
- Арак арды аздырат, барды тоздурат.
- Арак дудукту да сайратат.
- Арак ичкен тойдо мас, акылы жок күндө мас.
- Арак ичкендин акылы жоор.
- Арак масы келе жатса, качпа, мал масы келе жатса кач.
- Аракет кылса, береке болот.
- Аракет кылсаң — берекет.
- Аракети көп, берекеси жок.
- Аракетсиз үмүт — мөмөсүз дарактай.
- Аракеттен адат жаралат, адаттан мүнөз, мүнөздөн тагдыр жаралат.
- Аракка кандым дегиче, азапка калдым дегин.
- Арактын кулу болгонуң, абийириңден куру болгонуң.
- Аралдагы чөптү мал жебейт.
- Арам айтып, максатка жетпейт.
- Арам алдаганга устат, сынчы талдаганга устат.
- Арам жеген бура баспайт.
- Арам өлсө ит менен кушка жем.
- Арам санаа болбогун, алгандан алтоо болбойсуң.
- Арам тамак аш болбойт.
- Арам эмгек — азабын тарттырат.
- Арамга — адал, жакшыга — жаман, ыйыкка — бузук тизгиндеш бу дүйнөдө.
- Арамдан алган төөдөн, адалдан алган улак артык.
- Арамдыктан алыс болсоң, колдон келбесжакшылык жок.
- Арамдын тамыры бир, адалдын тамыры миң.
- Арамдын түбү бир тамыр, адалдын түбү миң тамыр.
- Арамза жылмайса, алдаганга тете.
- Арамзаада эл бузар, айкын жерди сел бузар.
- Арамзаны аңдыган билет.
- Арамзанын карды тойбойт, ач көздүн көзү тойбойт.
- Арамзанын куйругу бир (алты) тутам.
- Арамзанын укуругу кыска, акылмандын сөзү нуска.
- Арамзанын этеги узарбайт.
- Араң турган көз эле, чыгып кетти өзү эле, айтылбай турган сөз эле, айтылып кетти өзү эле.
- Арачыга алты таяк.
- Арбасаң да, каргасаң да, отко, чокко кармасаң да, үмүт — өлбөйт, карыбайт.
- Арбашкан — алышат, кагышкан — кармашат.
- Аргасыз кулдук кылгандын, кеги ичинде калат.
- Аргасыз кулдук эткендин ичинде кеги калат, аны бир күнү алат.
- Аргымак аттын куйругу, бирде жибек, бирде кыл.
- Аргымак жыйдым, ат жыйдым, айланып кетсин буудандан.
- Аргымак мойнун ок кесет, азамат мойнун жок кесет.
- Аргымак тандап ат жыйдым, буудан болуп бербеди, азамат тандап дос жыйдым, тууган болуп бербеди.
- Аргымак чапкандан өлбөйт, таптагандан өлөт.
- Аргымак, айгыр кече албас, агын суудан кечмек бар.
- Аргымакты жаман деп, жолго таштап кетпегин, азаматты жаман деп, жоого таштап кетпегин.
- Аргымактын азганы — аркы-терки басканы, азаматтын азганы — көчкөндө жөө басканы.
- Аргымактын жакшысы — азыраак оттоп, көп жуушайт, азаматтын жакшысы — азыраак сүйлөп, көп тыңдайт.
- Аргымактын жакшысы — чапса күлүк, сатса пул, азаматтын жакшысы — бирде мырза, бирде кул.
- Аргымактын жакшысы (белгиси), азыраак оттоп көп жуушайт.
- Аргымактын жакшысы чапса — күлүк, сатса — бул.
- Аргымактын кулуну, алтын көкүл кер болот.
- Ардак күткүң келсе ак иште.
- Ардакты сүйсөң, эмгекти сүй.
- Арзан бекен мал тапмак, оңой бекен жан бакмак.
- Арзанга алуучунун пейли бузулат, кымбатка сатуучунун пейли бузулат.
- Арзандын асылы болбойт, асылдын жаманы болбойт.
- Арзандын сорпосу татыбайт.
- Арзандын тузу татыбайт.
- Аркандын узуну жетет (жакшы), сөздүн кыскасы өтөт (жакшы).
- Аркар мойнун ок кесет, азамат мойнун жок кесет.
- Аркасы кыя, асты жар, айла кеткен жол ошол.
- Аркы өйүздөгү чабышка, бу өйүздөн жулунба.
- Арпа — буудай аш болот, алтын — күмүш таш болот.
- Арпа берсең атка бер, күтүр — күтүр чайнасын.
- Арпа жеген ат ойнойт.
- Арпа сеппе (чыкпайт) таш жерге, айыл конбо (болбо) кас элге.
- Арпа сеппе таш жерге, айыл конбо (болбо) кас элге.
- Арпа сепсең, — арпа оросуң, буудай сепсең — буудай оросуң.
- Арпа сээп, буудай алам дебе.
- Арстан «айга минем» деп, аягын берт кылыптыр.
- Арстан айга чабам (минем) деп, белин мерт кылыптыр.
- Арстан алганына кубанбайт, чалганына кубанат.
- Арстан картайса, чөөгө күлкү.
- Арстан катуу качырат, акырын алат.
- Арстан катуу качырат, жумшак алат.
- Арстан кумурскадан коркот.
- Арстан оозунан жем талашпа.
- Арстан турган жерге аюу жолобойт.
- Арстан экиден, ит жетиден (тууйт).
- Арстан эрдин башына, алтымыш мүшкүл бир келет.
- Арстандай күчүң болсо, түлкүдөй куулукту үйрөн.
- Арстандын куйругу болгуча, мышыктын башы бол.
- Арстандын оозунан жем талашпа.
- Арсыз киши чабышта өлөрүн эстейт.
- Артисттер боёнбой койбойт.
- Арткан ашты батырган, айланайын курсагым.
- Арткан ашты, иттен аяба.
- Артык айтпа, ашыра какпа.
- Артык дөөлөт баш жарбайт.
- Артык кылам деп, тыртык кылдым.
- Артык өнөр баш жарбайт.
- Артык шашкан албарстыча карганат.
- Артыкбаш акча баш жарбайт.
- Артыкча дүңгүрөгөн, акырында мүңкүрөйт.
- Артын ойлогон алжыбас.
- Арча күйгөндө — асман ачылат, карагай күйгөндө — кыпын чачылат.
- Ары жок — күлкүчү, санаасы жок — уйкучу.
- Ары жок — күлкүчү.
- Ары жок ит чымынга да үрөт.
- Ары карап ыйлап, бери карап күлгөн жаман.
- Арыбас ат болбойт, тозбос тон болбойт.
- Арыган ат семирчи, ачыган курсак тоюнчу.
- Арык — семиз боору тең.
- Арык — семирет, ач — тоюнат.
- Арык — толсом дейт, семиз — болсом дейт.
- Арык атка камчы жоо, жыртык үйгө тамчы жоо.
- Арык атка камчы жуук (же үйүр), жыртык үйгө тамчы жуук (же үйүр).
- Арык атка куйругу жүк.
- Арык атка туз бербе, акылсызга кыз бербе.
- Арык болсо семиздей көр, аз болсо көптөй көр.
- Арык да болсо, семизге баала, аз да болсо, көпкө баала.
- Арык кой тырышчаак, ач киши урушчаак.
- Арык койдун терисин алты ашатса ий болбойт, атадан жаман тууганды ак кийизге салдырып көтөргөн менен бий болбойт.
- Арык семирер, ач тоюнар.
- Арык толсом дейт, семиз болсом дейт.
- Арык уйга жоон мүйүздүн кереги жок.
- Арык этте чарым бар, арам сөздө чачым бар.
- Арыкмын деп оозуңду ырсыйта берген менен болобу.
- Арыкмын деп, ооз ырсыйта берген болбойт.
- Арыкты кыйналып чапсаң, сугатты ойноп сугарасың.
- Арыктын арымы жок, семиздин кайрымы жок.
- Аса — карыбайт, алтын — чирибейт.
- Аса карыбайт, алтын чирибейт.
- Асанкайгы ойлонуп отурганча, тобокелчи маарага жетиптир.
- Асанкайгы өз үйүндө жек көрүндү болот.
- Аскан ашты таштаба.
- Аскар — аскар тоо — аягы келип чап болот, атадан сегиз болсо да — сыйлашпаса жат болот.
- Аскар, аскар аскар тоо, аягы келип чап болот.
- Асманда жүргөн кыраан да түнөгүн көксөйт.
- Асманда жүргөн кыраан куш, да түнөгүн көксөйт.
- Асмандагы шумкардан колдогу турумтай артык.
- Асманды караган аягынан мүдүрүлөт.
- Асманды тиктегендин көзү акыят.
- Аста сүйлөгөндүн амалы көп.
- Астапырылданын казаны бат кайнайт.
- Астыңкы эрди менен жер шыпырган, үстүңкү эрди менен көк шыпырат.
- Асыл — таштан, акыл — жаштан (чыгат).
- Асыл жигит — алты кырдуу, он эки сырдуу.
- Асыл таштан, акыл баштан.
- Асылган оору (ууру) алмайынча тынбайт (койбойт).
- Асылган оору алмайынча тынбайт, асылган ууру алмайынча койбойт.
- Асылган ууру алмайынча койбойт.
- Асылды асыл өлтүрбөйт.
- Асылсаң жыгачтын асылына асыл.
- Асылсаң, асыл жыгачка асыл.
- Асылуу казан — бышылуу аш.
- Асыранды баланы айылчы абысын чыгарат.
- Ат — адамдын канаты, аш — адамдын кубаты.
- Ат — жалдуу, тон — жакалуу.
- Ат — мингендики, тон — кийгендики, аял — тийгендики, эр — элдики.
- Ат — эриндүү келет, эр — мурундуу келет.
- Ат (эл) дарбыса, эшек кошо дарбыйт.
- Ат адамдын (эрдин) канаты, аш адамдын кубаты.
- Ат адамдын канаты.
- Ат азгыны — жорго, адам азгыны — молдо.
- Ат айланып казыгын табат, жөө калсаң, эки өңүрүң саныңды чабат.
- Ат айланып казыгын табат, эр айланып элин табат.
- Ат алсаң айылдашың, кой алсаң коңшуң менен кеңеш.
- Ат алсаң айылдашыңа кеңеш.
- Ат алсаң минип ал, аял алсаң сүйүп ал.
- Ат алсаң, досуң менен кеңеш, кой алсаң, коңшуң менен кеңеш.
- Ат алтоо болсо минерге ат табылбайт, бирөө болсо барарга жер табылбайт.
- Ат арпа жесе, эшек кулагын салат.
- Ат арыганын билбейт, кунан карыганын билбейт.
- Ат арыганын билбейт, кунас (көсөө) карыганын билбейт.
- Ат арытмак арзан, журт арытмак кымбат.
- Ат аяган арыбайт, аш аяган жарыбайт.
- Ат аяган жер карайт, куш аяган көк карайт.
- Ат аяган жөө баспайт (жөө калбайт).
- Ат аягынан, эр тамагынан бузулат.
- Ат байлап салсаң токтобойт, кое берсе оттобойт.
- Ат баспаган жерди тай басат.
- Ат баспайм деген жерден үч басат.
- Ат баспайм деген жерин — үч басат, эр көрбөйм деген жерин — үч көрөт.
- Ат башы менен эр башы, кайда калбайт бир башы.
- Ат башына күн түшсө, ооздугу менен суу ичет, эр башына күн түшсө, өтүгү менен суу кечет, эл башына күн түшсө, кыштын күнү үй чечет.
- Ат бергиси келбеген — ээр карайт, куш бергиси келбеген — жер карайт.
- Ат бир мүдүрүлсө, үч мүдүрүлөт.
- Ат болгуча аяк ылоо.
- Ат болуучу кулундун, мүчөсүнөн белгилүү, киши болуучу баланын кирпигинен белгилүү.
- Ат дарбыса, эшек кошо дарбыйт.
- Ат жакшысы - ардак, адам жакшысы — урмат.
- Ат жакшысы алыскы жолдо сыналат, дос жакшысы айыгышкан жоодо сыналат.
- Ат жакшысы боз болот, эр жакшысы айткан сөзгө бек болот.
- Ат жакшысы кермеде, эр жакшысы термеде.
- Ат жакшысын макта, киши жакшысын сакта.
- Ат жалына казан ас.
- Ат жаманы азаматты кор кылат.
- Ат жаманы кор болот, куш жаманы бир чымчыкка зар болот.
- Ат жаманы маңгел, жер жаманы аңгел.
- Ат жашарып кунан болбойт, эр (адам) жашарып улан болбойт.
- Ат кадырын жок билбес, ач кадырын ток билбес.
- Ат кадырын минген билет, мылтык кадырын аткан билет.
- Ат камчыдан жалтанат, эр намыстан жалтанат.
- Ат картайса, согумга жарайт; эр картайса, сонунга жарайт.
- Ат карып, арпа түшөбөйт, эр карып, эшек түшөбөйт.
- Ат карыса чөп керек, эр карыса тер керек.
- Ат качаган болгон соң, аштан, тойдон калган соң, күлүктүгү не пайда, катының сулуу болгон соң, аркырап беттен алган соң, сулуулугу не пайда.
- Ат кечкен суу деп, аюу ичет, кой кечкен суу деп, бөрү ичет.
- Ат кичине болсо да, ээрдик орун табылат.
- Ат кишенешип табышат, адам сүйлөшүп табышат.
- Ат көтөргүс чатагы бардын, оозго алгыс чыры бар.
- Ат куйругун кармасаң суудан өтөөрсүң, ит куйругун кармасаң сууга чөгөөрсүң.
- Ат кызыгы арыганча, эр кызыгы карыганча.
- Ат менен жолго чыккан эшектин шору.
- Ат менен катынга ишенич жок.
- Ат минбеген ат минсе — чаба-чаба өлтүрөт, тон кийбеген тон кийсе — кага-кага бүтүрөт.
- Ат мүдүрүлбөй жер тааныбайт, эр мүдүрүлбөй, эл тааныбайт.
- Ат мүдүрүлүп жер тааныйт, эр мүдүрүлүп эл тааныйт.
- Ат мүдүрүлүп кайра оңолот.
- Ат мыктысы кермеде, акын мыктысы термеде.
- Ат оонаган жерде түк калат, айран төгүлгөн жерде жук калат.
- Ат оонаган жерде түк калат.
- Ат сактаган — ат минет, тон сактаган — тон кийет.
- Ат семирип нык болот, эр семирип бук болот.
- Ат семирсе ык болот, эр семирсе бук болот.
- Ат сийген жерге чөп чыкпайт.
- Ат сураган кордук эмес, ээр токум сураган кордук.
- Ат сурамак — сүннөт (милдет).
- Ат сыйлабас жигиттин, жөөчүлүк берээр сазайын.
- Ат сыйлаган азабынан кутулат, эр сыйлаган эмгегинен кутулат.
- Ат сыйлаган азамат жөө баспайт, эр сыйлаган катын эшикте калбайт.
- Ат сыйлаган жөө баспайт (калбайт), эр сыйлаган эшикте жатпайт.
- Ат сыйлаган жөө баспас, эр сыйлаган эшикте калбас.
- Ат сыноосу бир болот, эр сыноосу мин, болот.
- Ат сыноосу бир болот, эр сыноосу миң болот.
- Ат табылганча аяк ылоо, тай табылганча таяк ылоо.
- Ат тапканча анжим тап.
- Ат тезегин кургатпайт, аласа киши көгөрсө.
- Ат тери кайтпайт.
- Ат тойгон жерине качат, адамзат туулган жерине качат.
- Ат тойгон жерине качат, азамат туулган жерине шашат.
- Ат тойгон жерине качат, эр туулган жерине шашат.
- Ат уяты — сатуу, кыз уяты — тартуу.
- Ат чабышта ат өлөт, эр сайышта эр өлөт.
- Ат чапкан киши — талапкер, аш берген киши — күнөөкөр.
- Ат эрдин канаты.
- Ат эриндүү болот, эр мурундуу болот.
- Ат ээси жылкычы.
- Ат, аттан кийин жат.
- Ата — аска тоо, Эне — оргуган булак, бала — экөөнө тең шам чырак.
- Ата — бала урушат, ага — ини жулушат.
- Ата — балага сынчы.
- Ата — мекен, эне — нур.
- Ата арбагы ыйык.
- Ата баласы — тон жакасы.
- Ата баласы болбосоң болбо, эл баласы бол.
- Ата болдум деп мактанба, адам болдум деп мактан.
- Ата болсоң акылдуу бол, эне болсоң мээримдүү бол.
- Ата болуш — ардак, эне болуш — сыймык.
- Ата данкы менен кыз өтөт, мата даңкы менен бөз өтөт.
- Ата даңкы, эне баркы — балага дем.
- Ата жакшы — уул жакшы, эне жакшы — кыз жакшы.
- Ата журтуң — алтын бешик.
- Ата каргышы — ок, эне каргышы — бок.
- Ата каргышына учураган перзент оңолбойт.
- Ата кебин эшиткен уул адеп тутат.
- Ата конушу ардак, ата салты — сыймык.
- Ата көргөн — ок бычат, эне көргөн — тон бычат.
- Ата көргөн ат берет, эне көргөн тон берет.
- Ата көргөн ок жонор, эне көргөн тон бычар.
- Ата намысын арсыз уул кетирет.
- Ата өлүп бала калса тилегине жеткени, бала өлүп ата калса арманы ичте кеткени.
- Ата сөзү — акыл, ага сөзү — асыл.
- Ата сөзү — алтын, көңүл коюп уксаң.
- Ата сөзү уулга эм.
- Ата сөзүн укпасаң, ажырайсың журтуңан.
- Ата сыйлаган абийир табат.
- Ата турган таңдын, чыга турган күнү бар.
- Ата уулду билет, ат ээсин билет.
- Ата уулу айтканынан кайтпайт, жоомарт бергенин айтпайт.
- Ата, башты алып мага бере коюп, жамбашты өзүң албайсыңбы — дептир.
- Атаандаштык — ал жакшы, акылдаштык — бул жакшы.
- Атага (же энеге) баланын алалыгы жок.
- Атага окшоп уул туулбас, энеге окшоп кыз туулбас.
- Атадан алтоо болсо (туулса), ар жалгыздык башта бар.
- Атадан алтоо болсо да, ар жалгыздык башыңда.
- Атадан алтоо туулса, ар жалгыздык башта бар.
- Атадан алтоо туулса, сыйлашпаса жат болот.
- Атадан алтоо элек, өлүп олтуруп жалгыз калдым.
- Атадан жакшы туулса эшиктен төргө сүйрөөр, жаман туулса төрдөн көргө сүйрөөр.
- Атадан калган мал барбы, аяна турган жан барбы.
- Атадан таяк жеген балдар жакшы, энеден тил укпаган кыздар жакшы.
- Атадан уул туулса — ийги, ата жолун кууса — ийги.
- Атадан уул тууса — ийги, ата жолун жолдосо — ийги.
- Атажурт — алтын бешик.
- Атажуртуң — алтын бешигиң.
- Атайлап кошчуң болбосо, жүгөнүң алып, атка бар.
- Атакандын мүрзөсүндөй болсо керек.
- Атактуу ууру ачтан өлөт.
- Аталар сөзү — акылдын көзү.
- Аталардын иши балдарга үлгү.
- Аталаштан алтоо болгончо, энелештен экөө бол.
- Аталашым аттан түш, энелешим ээрге мин.
- Аталуу бала арсыз жетим, энелүүжетим эрке жетим.
- Аталуу бала кулак жейт, жетим бала туяк жейт.
- Аталуу жетим — арсыз жетим, энелүү жетим — эрке жетим.
- Аталуу уул — кожолуу кул.
- Атам өлсө — өлсүн, атамды көргөн өлбөсүн;
- Атам өлсө өлсүн, атамды көргөн өлбөсүн, энем өлсө өлсүн, энемди көргөн өлбөсүн.
- Атам, энем бар болсун, оозу мурду жок болсун.
- Атамды ажыга жиберип айныттык.
- Атамдын өлөөрүн билсем, бир табак кебекке сатпайт белем.
- Атамдын тапканы энемдин баракелдесине да жарабаптыр.
- Атан төө мас болсо, тайлак төө менен дос болот, жаман киши мас болсо, жакшысы менен кас болот.
- Атаны көрүп уул өсөт, энени көрүп кыз өсөт.
- Атаны сыйлаган абийир табат, энени сыйлаган элге жагат.
- Атанын азарында жакшы болот.
- Атанын баласы азаарында бакшы болот.
- Атанын баласы болбосоң да, адамдын баласы бол.
- Атанын баркын көзү барда билбейт, балалуу болгондо билет.
- Атанын жаман көргөн уулу түк күттү.
- Атанын кадырын билбеген баланын башы кор болот.
- Атанын каргышы — атылган ок.
- Атанын каргышы балага ок, өрттөп ийчүчок.
- Атанын кеби — балага, аганын кеби — иниге, эненин кеби — кыз — келинге, эженин кеби — синдиге эм.
- Атанын көөнү балада, баланын көөнү талаада.
- Атанын мээри түшкөнгө адамдын каары түшөт.
- Атанын салган жолу бар, эненин бычкан тону бар.
- Атанын сыймыгын арсыз уул кетирет.
- Атанын тилдегени — баласын бил дегени.
- Атанын уулу болуш — урмат, элдин уулу болуш — кымбат.
- Атаң алтымышка чыкканда алдап — соолап күчүн ал.
- Атаң барда эл тааны, атың барда жер тааны.
- Атаң жоо чапса кошо чап.
- Атаң карыса кул кылба, энең карыса күң кылба.
- Атаң кимди алса энең ошол, агаң кимди алса жеңең ошол.
- Атаң конгон конушка сен да бир күн конорсун, мактанбагын уулум ай, сен да мендей болорсуң.
- Атаң мурап болбосун, эгиниң суунун башында болсун.
- Атаң мурап болгуча: жериң суулуу болсун.
- Атаң өлсө өлсүн, атаңды көргөн өлбөсүн.
- Атаң өлсө, тайлак бар, кому жерде калган жок.
- Атаң этин оордобойт, султан сөөгүн кордобойт.
- Атаңа көрсөткөндү балаңдан көрөсүң.
- Атаңа эмне кылсаң, балаңдан ошону көрөсүң.
- Атаңдан акча алсаң да санап ал.
- Атаңды дегендин тилеги катат, айланайын дегендин тилеги ашат.
- Атаңды көргөндөн акыл ал, энеңди көргөндөн тон ал.
- Атаңды көргөндөн акыл сура, энеңди көргөндөн тон сура.
- Атаңды көргөндөн акыл сура.
- Атаңды өлтүргөнгө — энеңди алып бер.
- Атасы балам десе, баласы балам дейт.
- Атасы башка менен коён уулаба.
- Атасы башка, аты кашка.
- Атасы болушчаактын — уулу урушчаак, энеси болушчаактын — кызы ыйлаак.
- Атасы жакшы айттырбайт, теги жакшы дедирбейт, сөөгүжакшы сөктүрбөйт.
- Атасы жиндинин — бири жинди, энеси жиндинин — баары жинди.
- Атасы козу бычпагандын, баласы өгүз бычаар.
- Атасы көргөндүуулу көрөт, энеси көрбөгөндү кызы көрөт.
- Атасы өлгөн киши уктаса да, ачка киши уктабайт.
- Атасы өлгөн уул көбөт, энеси өлгөн кыз көбөт.
- Атасы топко кирбеген сөзгө кулак салбайт.
- Атасы топко кирбеген, сөздүн баркын билеби.
- Атасыз уул (бала) жетесиз, энесиз кыз никесиз.
- Атасына баласы аш ичкенди (аял алганды) үйрөтөт.
- Атасынан баласы ашып түшпөсө, акыр заман болот.
- Атасынын көзүн көрбөй калган соң ашыкканы курусун.
- Ата-эне берген тарбиядан турмуш өзү берген тарбия он эсе артык.
- Ата-эне кара мүртөз болсо, өз баласын каргайт, кан кара мүртөз болсо, өз башын өзү жалмайт.
- Ата-энеге баланын алалыгы жок.
- Ата-эненди сыйласаң өз балаңдан жакшылык көрөсүң.
- Ата-эненин кадырын билген уул эл багар.
- Ата-энеңди сыйласаң, өз балаңдан опаа (жакшылык) көрөсүң.
- Ата-энеси жоктун эли бар, эли жоктун өлүмү бар.
- Ата-энесине акаарат кылганды ташбараң кылат, шарият деп законун табат.
- Атка (аттууга) жөө жете албайт.
- Атка бербес кунан бар.
- Атка бергис кунан бар, кызга бергис жубан бар.
- Атка жапкан үркүттөн, жалгыз туумай бүркүттөн.
- Атка жеңил, тайга чак.
- Атка мингенде эле көчүгү кыйшык эле.
- Аткан мерген эмес, тийгизген мерген.
- Аткан ок таштан кайтпайт, элчи кандан тилин тартпайт.
- Аткан ок таштан кайтпас, аттанган элчи жолдон кайтпас.
- Аткананы күзөткөн, ашканадан кайтат.
- Атпаса мылтык сай болбойт, анткор адам бай болбойт.
- Атпастын огу алты кулач.
- Аттан айрылганы, канаты кайрылганы.
- Аттан айрылсаң айрыл, ээр токумдан айрылба.
- Аттан айрылсаң да, абийирден айрылба.
- Аттан аттын неси артык, аша баскан изи артык.
- Аттан тай озоор.
- Аттан түшсөң да ээрден түшпө.
- Аттан түшсөң да, үзөңгүдөн түшпө.
- Аттанганда эле көчүгү кыйшык болучу.
- Аттууга жөө дос эмес.
- Аттууга жөө жете албайт, экөөнө бирөө бата албайт.
- Аттууга жөө жете албайт, экөөнө бирөө баталбайт, эки ат минген кеч калбайт.
- Аттууга жөө жете албайт.
- Аттууга тайлуу жетем дейт, тайлуудан төө ашам дейт.
- Аттууга тайлуу жетем дейт, тайлуудан төөлүү ашам дейт.
- Аттууну жөө демитет, эрди (кемпай) катын кемитет.
- Аттууну жөө демитет, эрди кемпай кемитет.
- Аттууну көрсө, жөөнүн аягы талыйт.
- Атты аркан байлайт, эрди ант байлайт.
- Атты арыганда көр, жигитти карыганда көр.
- Атты арыганда көр, эрди (жигитти) карыганда көр.
- Атты ашууда сына, эрди алааматта сына.
- Атты баксаң ар жерде, жоого бербес тар жерде.
- Атты билгенче ай керек, адамды билгенче жыл керек.
- Атты достой сүйсөң, душмандай минесиң.
- Атты камчы менен айдабай, жем менен айда.
- Атты көрсө эшектин аягы талыйт.
- Атты көрсө, жөө баскандын буту талыйт.
- Атты мээнет чырмаса, аягынан басынат, төөнү мээнет чырмаса котур болуп кашынат, байды мээнет чырмаса ашканага жашынат.
- Атты тайында такшалт, кунанында куурат, быштысында бышыр, асыйында асыра.
- Атты такалаганча, жолду бакала.
- Атты такаласа, эшек бутун көтөрөт.
- Атты чапсаң алыска чап, чыкпай калса бактыңан тап.
- Аттын ачуусу кулагынан билинет, иттин ачуусу куйругунан билинет.
- Аттын баары тулпар болбойт, куштун баары шумкар болбойт.
- Аттын жаманы — аңги, адамдын жаманы — баңги.
- Аттын жаманы акырды булгайт, уйдун жаманы казыкты булгайт.
- Аттын жоргосу кызык, тондун торкосу кызык, козунун сорпосу кызык, чайдын кызылы кызык, суусундун тунугу кызык, төрдүн төбөсү кызык, аялдын сулуусу кызык.
- Аттын көркү — жалында, кыздын көркү — чачында.
- Аттын сыры ээсине маалым, кыздын сыры төркүнгө маалым.
- Атчабышта ат өлөт, эр сайышта эр өлөт.
- Аты арыса да өзү карыбайт.
- Аты жакшы азамат, качса — кутулат, кууса — жетет.
- Аты жаман мурун камчыланат, атасы жаман мурун айтат.
- Аты жоктун буту жок.
- Атын алба, тайын ал.
- Атын атаса, куту сүйүнөт.
- Атын аяган жер карайт, кушун аяган көк карайт.
- Атын билгенче затын бил.
- Атына жараша — заты.
- Атына жараша ээри.
- Атына кызыкпа, затына кызык (атын билгенче затын бил).
- Атына кызыкпа, затына кызык.
- Атың арык болсо — бир чап, отунуң аз болсо — бир жак.
- Атың арык болсо бир чап, отунуң аз болсо бир жак, ашың аз болсо бир сал.
- Атың барда — жер тааны, атаң барда — эл тааны.
- Атың барда желип жүрүп жер тааны; атаң барда берип жүрүп эл (же дос) тааны.
- Атың барда жол тааны, атаң барда дос тааны.
- Атың жакшы болсо — жолдун ыраагы, уулуң жакшы болсо — көңүл жыргалы.
- Атың жакшы болсо — жолдун ыраагы, уулуң жакшы болсо — көңүл чырагы.
- Атың чыкпаса, жата калып ат үркүт.
- Атың чыкпаса, жер өрттө.
- Атыңжакшы болсо, камчынын кереги не.
- Атыңжаман болсо айлаң кетет, алганыңжаман болсо тууганың кетет.
- Ач — кекиртет, ток — секиртет.
- Ач атым — бар атым, ток атым — жок атым.
- Ач бала ток бала менен ойнобойт, ток бала ач болом деп ойлобойт.
- Ач бала ток бала менен ойнобойт, ток бала эртеңкисин ойлобойт.
- Ач бала ток бала менен ойногусу жок, ток баланын ичинде эчтемеси жок.
- Ач бала ток баладай ойнобойт, ток бала ач болом деп ойлобойт.
- Ач бийден ток ит жакшы.
- Ач болсоң алда де, ток болсоң тобо де.
- Ач болсоң ашык этин жебе, ток болсоң да томук этин жерибе.
- Ач болсоң да ашык этин жебегин, ток болсоң да томук этин жебегин.
- Ач итке тамак берсең, ток ит да кыңшылайт.
- Ач иттин артын сук ит жалайт.
- Ач иттин артын сук ит жалаптыр.
- Ач кадырын билбесең, аччылык берет жазаңды.
- Ач кадырын ток билбейт, оору кадырын соо билбейт.
- Ач кадырын ток билбейт.
- Ач кайгысын ток билбейт, жок кадырын бар билбейт.
- Ач калардыкы кеч калар.
- Ач калганга аш бербей, тамакты кантип ичесиң.
- Ач калганда ток болууну унутпа, ток болгондо ач калууну эсте.
- Ач карышкыр — ток күсөйт, ток карышкыр — кан күсөйт.
- Ач карышкыр ийинге жатпайт.
- Ач карышкыр ийинден чыгат.
- Ач карышкыр ток күсөйт.
- Ач кекирет, ток — секирет.
- Ач кекирет, ток семирет.
- Ач киши урушчаак, арык кой тырышчаак.
- Ач койнунда нан болбойт.
- Ач көз — тойбойт.
- Ач көз адам тойбос, соргок соргоктугун койбос.
- Ач көз байыса, ачка уктайт.
- Ач көз кусканын билип, жутканын билбейт.
- Ач көзгө баардыгы аз көрүнөт.
- Ач көздөн айран сурасаң, акчаң барбы дейт.
- Ач көздөн карыз сураба, сукка карыз бербе.
- Ач көздөр өлсө да ач көздүү өлбөйт.
- Ач көздүн айдаганы өнбөс, байлаганы семирбес.
- Ач көздүн айдаганы өнбөс.
- Ач кулагым, тынч кулагым.
- Ач кулактан — тынч кулак.
- Ач өлтүрбө, ток өлтүр, кыш өлтүрбө, жаз өлтүр.
- Ач тоюнат, арык семирет.
- Ач тоюнат, сук тойбойт.
- Ач, ток өнөктөш.
- Ачарчылык көчөгө чыгарат, калпычылык — үйгө камайт.
- Ачарчылыкта туулган баланын эки көзү ашта.
- Ачарчылыкты көп көргөн, өзү тойбой «ме» дебес, жетимчиликти көп көргөн, үч чакыртпай «ии» дебес.
- Ачка болсоң да азанчыдан үмүт этпе.
- Ачка болсоң жашоонун эмне экенин ошондо билесиң.
- Ачка жүргөнчө айранга талкан чалып (кээде нан сындырып) жеген жакшы.
- Ачка киши — урушчаак, арык киши — тырышчаак.
- Ачка киши айылдайт, ток киши уктайт.
- Ачка киши, аш ылгабайт.
- Ачка кишиге таң атпайт.
- Ачка кишинин ачуусу жаман.
- Ачка короздун түшүнө актаган таруу кирет.
- Ачка менен токтун ортосу жарты нан.
- Ачка турганча айранга нан сындырып жеген артык.
- Ачкага аш бышыртпа, үшүгөнгө от жактырба.
- Ачкадан өлгөн наабайдын койнунан нан чыгыптыр.
- Ачкалык — арам, адалды таңдабайт.
- Ачкалык — аш тандабайт, ашыктык — жаш тандабайт.
- Ачкалыкка өзүң чыдасаң да курсагың чыдабайт.
- Ачкалыкта алтындан, бир жутум жарма артык.
- Ачканы — аш менен коркутпа.
- Ачканы аш берип коркутпа.
- Ачканын аңы жүрбөйт.
- Ачканын оюнан тамак кетпейт.
- Ачкаңда жеген куйрукту, тойгонуңда унутпа.
- Ачкачылык көчөгө чыгарат, калпычылык үйгө камайт.
- Ачкачылыкта алтындан бир жутум жарма артык.
- Ачта жеген куйканы токто унутпа, токто жеген куйканы түкта унутпа.
- Ачта кеңеш табылбайт, жокто кеңеш табылат.
- Ачтын — тогу, арыктын — семизи бар.
- Ачтын көзү нанда, токтун көзү тондо.
- Ачтын күчү — тамагында, жөөнүн күчү — таманында.
- Ачтын оюн ток билбейт, жоктун оюн бай билбейт.
- Ачтын тогу бар, сологойдун оңу бар.
- Ачтын тогу болот, бардын жогу болот.
- Ачтын тогу, арыктын семизи бар.
- Ачтын токтугу бар, арыктын семизи бар.
- Ачуу — акылдын душманы, напси — ыймандын душманы.
- Ачуу — акылсыздыктын башталган жери.
- Ачуу — душман, акыл — дос, акылыңа акыл кош.
- Ачуу болуп, мурчтан өтпөйт, таттуу болуп, балдан өтпөйт.
- Ачуу бычактын мизи, акыл — бычактын сабы.
- Ачуу душман, акыл дос.
- Ачуу менен таттууну — таткан билет, алыс менен жакынды — баскан билет.
- Ачуу сөз — жылаандын зары, таттуу сөз — жүрөккө дары.
- Ачуу суроо берип, таттуу жооп күтпө.
- Ачуу тил — жыландын (дай) заары (арбайт), таттуу тил — жүрөккө дары.
- Ачуу тил таттуу турмушту бузат.
- Ачуулуу башта акыл жок.
- Ачуулуунун алдына турба.
- Ачуулуунун астынан чыкпа.
- Ачуулуунун баары кас эмес, ардактоо бар мойнунда.
- Ачуулуунун жанына жолобо.
- Ачуулуунун сөзү ачуу.
- Ачууну акыл жеңет.
- Ачууну ачуу басат.
- Ачууну ачуу баспайбы, алып келчи насыбайды.
- Ачууну таттуу кылган — туз, алысты жакын кылган — кыз.
- Ачуунун да таттуусу бар, таттуунун да ачуусу бар.
- Ачуунун даамы ачуу.
- Ачуунун даамын татпаган таттуунун даамын биле албайт.
- Ачуунун даамын татпаган, таттуунун даамын билалбайт.
- Ачуусу келген бай: «чөгөрүп, өлтүрөм» — деп, чортон балыкты көлгө ыргытыптыр.
- Ачуусу келген чакчыгай айга ачууланыптыр.
- Ачуусу келген чакчыгай өгүздүн жон терисин айра чокуптур.
- Ачуусу келген чакчыгай, айга чапчыныптыр.
- Ачуусу чукул — айыпка жыгылат.
- Ачык ооздун душманы көп.
- Ачык сөздүн даамы ачуу болот.
- Ачыкканга — аш бышыртпа, үшүгөнгө — от жактырба.
- Ачыкканга казан астырба, үпгүгөнгө от жактырба.
- Ачыкканга мал көрсөт, адашканга жол көрсөт.
- Ачыккандан каныккан жаман.
- Ачыксаң алданы айт, тойсоң топук кыл.
- Ачыла элек сандыкта, бычыла элек кундуз бар.
- Ачылбаган сандыкта бычылбаган кундуз бар.
- Ачылган кабак жакшылык көрөт, бүркөлгөн кабак бир балээни көрөт.
- Ачылгандын айыбы жок — өзү билип жапкан сон, адашкандын айыбы жок — кайтып үйрүн тапкан соң.
- Ачынган — тилдүү, ачыккан — ууру болот.
- Ачынганга мал көрсөт, адашканга жол көрсөт.
- Аш - аттуунуку, той - тондуунуку.
- Аш — ичкен оозго жарашат.
- Аш — ээси менен, баш — мээси менен.
- Аш (ашын) болсо, табак табылат.
- Аш аз болсо, ээсин сыйлайт.
- Аш акылы жокту алып урат, көөдөнү жокту көтөрүп урат.
- Аш аттуунуку, той тондуунуку.
- Аш берген киши айыптуу.
- Аш бергенге муш берген — акылсыз, муш бергенге аш берген — намыссыз.
- Аш болсо, казан табылат, жан болсо, жабуу табылат.
- Аш болсо, табак табылат.
- Аш бышкан казанда таш бышпайт.
- Аш бышканда пайда бол.
- Аш бышырган даамын (тузун) билет.
- Аш десе ала — була, иш десе ийру — буйру.
- Аш жебедик таш жедик, этегиң жапчы, кудагый.
- Аш ичкен оозго жарашат.
- Аш ичсең — акылың менен, тон кийсең — сактыгың менен.
- Аш ичсең акылың менен.
- Аш кадырын ачыккан билет, жок кадырын тарыккан билет.
- Аш кадырын билбеген, үй ээсин уялтат.
- Аш катыгы ак болот, эл катыгы бек болот.
- Аш койгонго аш кой, таш койгонго таш кой.
- Аш көп болгон жерде каада көп.
- Аш көп болсо, каада көп.
- Аш көп болсо, кедей ток.
- Аш кылам деп таш кылат.
- Аш менен — ээси, баш менен — мээси (мактанат).
- Аш менен ээси мактанат, баш мээси менен мактанат.
- Аш сунгандын баары дос эмес, таш ургандын баары кас эмес.
- Аш турган жерге оору турбайт.
- Аш ээси менен, баш мээси менен.
- Аша байлык жоону көбөйтөт.
- Ашаарын ашаган, жашаарын жашаган.
- Ашаарын ашады, жашаарын жашады.
- Ашаткысы жеткенде алды мындай катарбы.
- Ашка жүк, башка жүк.
- Ашка тоймок бар, башка тоймок жок.
- Ашка тоймок бар, жашка тоймок жок.
- Ашкабакты бирөө дарбыз деп жептир.
- Ашказандын кебин кылып, Ата Журттун даңкын чыгара албайсың.
- Ашканада аял көп болсо, аш бышпайт.
- Ашкере сынчы бузат, ашкере жеген кусат.
- Ашпоз ачтан өлбөйт.
- Ашпоз аш жытына семирет.
- Аштан качкан акмак ачтан өлөт.
- Ашты кордосоң — кустурат, эрди кордосоң — шаштырат.
- Аштык айда жазында, айдабасаң жазында, ачка өлөрсүң кышында.
- Аштык бер, аштык берсең баштык бер, баштык берсең артып бер, артып берсең тартып бер.
- Аштык жеген арыбайт, ак (тык) ичкен карыбайт.
- Аштык көп болуп эки жыл ичпейт... Төө көп болуп конокко сойбойт.
- Аштык көп болуп, эки жыл ичпейт.
- Аштын (тамактын) даамы тузунда (туз менен).
- Аштын даамы туз менен, адамдын даамы сөз менен.
- Аштын таттуусун таткан билет, жолдун алысын баскан билет.
- Аштын тузун — таткан билет.
- Ашуудан ат алмаштырбайт.
- Ашуудан көрбөй, торпудан көрдүм.
- Ашуусу болбой тоо болбойт, аркары болбой зоо болбойт.
- Ашы бар (же аш ичкен) аяктан аттаба.
- Ашы бар аяктан аттаба.
- Ашы бардын карды ток.
- Ашы жок үйдү ит да сүйбөйт.
- Ашы кордун — башы кор.
- Ашы кордун өзү кор.
- Ашыгып айтсаң да, ашыра айтпа.
- Ашыгып жооп берген — аз ойлойт.
- Ашык болгон адам акын болот.
- Ашык дүйнө баш жарбайт.
- Ашык ойногон азар, топ ойногон тозор.
- Ашыккан — азат, тойбогон — тозот.
- Ашыккан — аштан куру калат.
- Ашыккан (сабырсыз) калар уятка, саргайган жетер муратка.
- Ашыккан (шашкан) кыз эрге жетпейт, эрге жетсе, этеги жерге жетпейт.
- Ашыккан адашат, тойбогон тозот.
- Ашыккан алыс узабайт.
- Ашыккан ашка бышат.
- Ашыккан ашка жеткенче, ашы текке кетет.
- Ашыккан аштан куру калат.
- Ашыккан калар уятка, сабырдуу жетээр муратка.
- Ашыккан калар уятка, саргайган жетер муратка.
- Ашыккан кыз эрге жетпейт, эрге жетсе (этек жеңи) жерге жетпейт.
- Ашыккан ууру ачка өлөт.
- Ашыкканга лаппай табылбайт.
- Ашыккандык — шайтандык.
- Ашыкпаган адам араба менен коен уулаптыр.
- Ашыкпаган араба менен коёнго жетет.
- Ашыкпаган тез жетет, ашыккан адашып кетет.
- Ашыктык жаш тандабайт, ачкачылык — аш тандабайт.
- Ашыктык өлүмдөн күчтүү.
- Ашыктыкка алдастап, жетим көпөлөкчө өрттөнүп өлүүгө болбойт.
- Ашым калса калсын, ишим калбасын.
- Ашына жараша табагы, ишине жараша тамагы.
- Ашынан табагы кымбат.
- Ашың болсо, казан табылат.
- Ашың жогуна кайгырба, ишиң жогуна кайгыр.
- Ашың жок болсо да, кашың болсун.
- Ашың калса калсын, ишиң калбасын.
- Ашыңды бербесең бербе, ташың менен урба.
- Ашыңды ичейин, арыңа чычайын.
- Ашыңды ичейин, кадырыңа чычайын болбо.
- Ашып барып нары өлбөй, же аша электе бери өлбөй, бейпай болуп белде өлдүң, бей сарамжал жерде өлдүң.
- Аюу — аманын тилейт, адам — жакшыны тилейт, акмак жамандыкты тилейт.
- Аюу менен алышкан, арыстан менен кармашат.
- Аюуга карышкыр ажайып көрүнөт.
- Аюудан — аюу, бөрүдөн — бөрү. Ат казыгын айланат.
- Аюудан (карышкырдан) корккон отунга (токойго) барбайт.
- Аюудан качсаң — дөңгөккө, дөңгөктөн качсаң — аңгекке.
- Аюудан корккон токойго (же отунга) барбайт.
- Аюунун чучугун жеген жатпайт.
- Аюунуң жанында жолборс, жылмакай жигит турбайбы.
- Аяарга малы жоктун, аяарга жаны да жок.
- Аяган көзгө чөп түшөт.
- Аягы жаман төрдү булгайт, оозу жаман элди булгайт.
- Аягы жебей башы жейт, аркандап койсо жакшы жейт, туягы жебей башы жейт, тушап койсо жакшы жейт.
- Аягы кысканын, арышы кыска.
- Аяк (бут) жүгүрүгү ашка, ооз (тил) жүгүрүгү башка.
- Аяк желдүү болсо — ташка тиет, ооз желдүү болсо — башка тиет.
- Аяктагы сууга агып өлөйүн, чөйчөктөгү сууга чөгүп өлөйүн.
- Аякталбаган иш — бүтпөгөн иш.
- Аяктуу сөзгө аргасыз жооп кайтарат.
- Аяктууга жол бербеген, ооздууга сөз бербейт.
- Аял — үйдүн куту.
- Аял — үйдүн туткасы.
- Аял — эрдин жарым өмүрү.
- Аял болбосо ашкана жетимсирейт.
- Аял жакшы — эр жакшы, вазир жакшы — хан жакшы.
- Аял жакшы — эр жакшы.
- Аял жакшысы — ырысы мол, аял жаманы — кайгысы зор.
- Аял жакшысын — эри сүйөт, эр жакшысын — эли сүйөт.
- Аял намыс үчүн кара киет.
- Аял сергегинен жумуш бүтөт, эркек сергегинен ырыс түтөт.
- Аял турмушу — заман күзгүсү.
- Аялды ашынан тааны, баланы башынан тааны.
- Аялды ашынан тааны.
- Аялдын азабы көп, түйшүгү түмөн.
- Аялдын акылын жесиринде көр, баланын акылын жетиминде көр.
- Аялдын анткорү улуу болбой кичүү болот, ага болбой жеңе болот.
- Аялдын жаманы атыңды булгайт, эрдин жаманы элди булгайт.
- Аялдын сулуулугу — ажарында, эркектин сулуулугу — акылында.
- Аялдын чачы узун болгон менен акылы кыска.
- Аялсыз үй — суусуз тегирмен.
- Аялсыз үй суусуз тегирмен менен тең.
- Аялың мыкты болсо — бактың, аялың кыйды болсо — каттың.
- Аялыңды атым дебе камчы салып, балаңды өзүм дебе эрке багып.
- Аярлап сүйлөгөн кишинин амалы көп.
- Аяш жолу бир башка, адаш жолу бир башка.
- Аяшар тууган болбосо, акырын сүйлөп жатка жак.
Б
- Баардык жигит кыз тандайт, бактылуу жигит уз тандайт.
- Баары (бардыгы) бирөө үчүн, бирөө баары (бардыгы) үчүн.
- Баары шумдук баладан чыгат.
- Баары эле пайда дейт, зыянды кандай шордуу көрөт.
- Баарына бар назир.
- Баарынан — нан улук.
- Баарынан качып кутулат, өлүмдөн качып кутула албайт.
- Баарынан нан улук.
- Баарынан өкүнүч жаман.
- Баатыр — баатырды көзүнөн тааныйт, чечен — чеченди сөзүнөн тааныйт.
- Баатыр — бир октук, бай бир жуттук.
- Баатыр — маңдайлаш, чечен — тандайлаш.
- Баатыр — орток, кут — жалгыз.
- Баатыр — согушта, акыл — ачуу келгенде, дос — зарылдыкта сыналат.
- Баатыр баатыр эмес, мал баккан баатыр.
- Баатыр бир өлөт, коркок миң өлөт.
- Баатыр болмок маңдайдан, чечен болмок — таңдайдан.
- Баатыр болсоң — душмандан качпа.
- Баатыр болсоң — шер бол, коркок болсоң — жер бол.
- Баатыр болуп бай болсоң — бүрдөп турган терексиң, баатыр болуп жок болсоң — үрүп чыккан серексиң.
- Баатыр жарасыз болбойт.
- Баатыр жол баштайт, чечен сөз баштайт.
- Баатыр жоо барында сыйлуу, бий доо барында сыйлуу.
- Баатыр жоодо мактанат, коркок үйдө мактанат.
- Баатыр жоодо таанылат, чечен доодо таанылат.
- Баатыр намыс үчүн туулуп, намыс үчүн өлөт.
- Баатыр өлсө аты (наамы) калат, коркок (жанбагар) өлсө неси калат.
- Баатыр өлсө бир өлөт, коркок өлсө миң өлөт.
- Баатыр өлсө да куралын таштабайт.
- Баатыр өлүмү марадан.
- Баатыр табат, батман жейт.
- Баатыр табат, батман ичет.
- Баатыр туулса — эл ырысы, жамгыр жааса — жер ырысы.
- Баатыр чөлдө өлбөйт, балык көлдө өлбөйт.
- Баатыр чын айтат, коркок калп айтат.
- Баатыр элден өсөт, акмак элден безет.
- Баатыр элден чыгат, байлык жерден чыгат.
- Баатырга (эрге) да жан керек, бакырга да жан керек.
- Баатырга да жан керек, каапырга да жан керек.
- Баатырга таяк да жарак.
- Баатырга тийген жары эрте тул болот.
- Баатырды — жоону жеңгенден кийин макта, тамакты бойго сиңгенден кийин макта.
- Баатырды көрсөң кыдыр тут, букара көрсөң кадыр тут.
- Баатырдык билекте эмес, жүрөктө.
- Баатырдыкка даба жок.
- Баатырдын (эрдин, жакшынын) атын (даңкын) алыстан ук, (эрдин өзүн көрбө, даңкын ук), жанына барсаң бир киши.
- Баатырдын алдынан түлкү чыкса кылактап — олжо болот, аял чыкса булактап — жолтоо болот.
- Баатырдын атын алыстан ук, жанына барсаң бир киши.
- Баатырдын баш ийгени — өлгөнү.
- Баатырдын жоодон өлгөнү — элине шыпаа.
- Баатырдын көркү — маңдайда, чечендин көркү — таңдайда.
- Баатырдын көркү — эрдикте.
- Баатырдын өзү өлсө да, сөзү өлбөйт.
- Баатырдын өмүрү кыска, даңкы узун.
- Баатырлар маңдайлашып, чечендер таңдайлашып.
- Баатырсынган жигитти жоо келгенде көрөбүз.
- Багы ачыктын маңдайы жарык.
- Багы бар, багы барга дагы бар, багы жок, багы жокко дагы жок.
- Багы бардын ташы да өйдө кулайт.
- Багы башынан качкандан адам да качат.
- Багы жокко дагы (баары) жок.
- Багыштын богун жеген ит кутурат.
- Багыштын кызы баймалуу (кийиз өтүктүү), багалеги саймалуу.
- Бадалдуу жерде сайгак көп, балалуу үйдө айгак көп.
- Бадачы сайгактан коркот.
- Бадыша кудаа эмес, кудадан жудаа эмес.
- Бажа бажаны көргөндө башы кычышат, балдыз жездени көргөндө төшү кычышат.
- Бажа бажаны көрсө башы кычышат.
- Базар — бай, барган — кедей.
- Базар барга — таттуу, жокко — ачуу.
- Базар ичи байыбайт.
- Базар көркү — бакал, эр көркү — сакал.
- Базарга бар, бактыңан көр.
- Базарга барат Карыбай, жатып келет жарым аи.
- Базарда баары бар, издегенди таба албайсың.
- Базарда миң киши бар, ар кими сүйгөнүнө салам берет.
- Базардын алысы жок сатаары болсо, падышанын калысы жок таажысы болсо.
- Базарлуу жоо менен байкуш уул кармашат.
- Базары жакын байыбайт, калп айткан киши жарыбайт.
- Базары жакын байыбайт, соодагер жакыны жарыбайт, мазары жакын тынбайт.
- Базары жакын байыбайт.
- Бай — байга куят, сай — сайга куят.
- Бай — байлашып ыйлоого, бай Тейиттей эл керек.
- Бай — балпаң, жок — жалтаң.
- Бай — барман менен, жок — дарман менен.
- Бай баарын киет, жок барын киет.
- Бай байбиче куймакта, кул менен күң көмөчтө.
- Бай байга куят, суу сайга куят.
- Бай байлыгын, кул чарыгын салат.
- Бай баласы кубанаар койдон тууган эгизге, арамзалар көз салаар — жылкыдагы семизге.
- Бай баласы сүйлөсө, төө, тайлакты кеп салат.
- Бай балтаң, кедей жалтаң.
- Бай барман менен, жок дарман менен.
- Бай барынча, жок алынча.
- Бай билгенди кул билет, айтайын десе эрки жок.
- Бай болбогон бай болсо — отоого чөп койбойт, бий болбогон бий болсо — сүйлөөгө сөз койбойт.
- Бай болбогон бай болсо, корубаган жер калбайт.
- Бай болбоочу жигитке, өлөсөл мал жолугат, куу баш болчу жигитке, туубас катын жолугат.
- Бай болгон адам ток болот, мас болгон адам шок болот.
- Бай болом деп шашылганың — кедейликке ашыкканың.
- Бай болсоң — магдыраба, жарды болсоң — мөгдүрөбө.
- Бай болуп көргөн жокмун, байкуш болуп өлгөн жокмун.
- Бай болуп көргөнүм жок, жакыр болуп өлгөнүм жок.
- Бай болуп көргөнүм жок, жарды болуп өлгөнүм жок.
- Бай болуучу жигитке өлбөгөн мал жолугат.
- Бай боорун тааныбас, соода жокко карабас.
- Бай даңкы менен, кедей күчү менен жашайт.
- Бай жандаган кедей оңбос, кербен жандаган малай оңбос.
- Бай жаңы тон кийсе, «куттуу болсун» — дейт.
- Бай жарды болсо, үч жылы байлыгын коё бербейт, жарды бай болсо, үч жылы жардылыгын коё бербейт.
- Бай жегени уча менен куймулчак, кедейдики өпкө менен кекиртек, шыйрак менен шыймылчак.
- Бай караган марыбайт, жалчы жүргөн жарыбайт.
- Бай кийсе, «куттуу болсун!» дейт, кедей кийсе, «кайдан алдың?» дейт.
- Бай көргөндү мен көрөм, тартайын десем күчүм жок.
- Бай мактанса бир жуттук, эр мактанса бир октук.
- Бай мактанса табылат, кедей мактанса чабылат.
- Бай малын айтат, кедей несин айтат.
- Бай малын жейт, кедей жанын жейт, уятсыз арын жейт.
- Бай менен байбиче урушса, кул менен күн — куймакта.
- Бай менен кедей баш кошпойт.
- Бай менен куда болсоң — чиренет, жарды менен куда болсоң — тиленет.
- Бай өлгөн аттын такасын издеп, алты ай жер казыптыр.
- Бай салык салса, кул чарык салат.
- Бай сотко барса — барпаңдайт, кедей сотко барса — калтаңдайт.
- Бай союуга козу таппай, жардынын жалгыз козусун сураптыр.
- Бай тойгонунан ыткытат, кедей ачкасынан ыткытат.
- Бай уулунун назары ач, ыймандуу киши андан кач.
- Байбиченин амалы кырк эшекке жүк.
- Байбиченин бардыгы — төөдөй кара сандыгы.
- Байбиченин түлкүсү түштө улуйт.
- Байга бар дүйнө, жокко тар дүйнө.
- Байга жагынам деген жардынын жалгыз эчкиси чыгым болуптур.
- Байга жанашсаң, башың торго чалынат, бекке жанашсаң, белчеңден азапка батасың.
- Байга кийиз мүлк эмес.
- Байга күндө майрам, күндө той, кедейге күндө кайгы, күндө ой.
- Байгамбар - кудай эмес, кудайдан жуда эмес.
- Байгамбар барына азыр (ыраазы), жогуна кайыл.
- Байгамбар жашка барганда сууктан кач, ысыкка шаш.
- Байге аты — караандашБайталым, жаның үчүн жорголоорсуң.
- Байге аты каралдаш (же караандаш).
- Байге бербес күлүктүн жүрүшүнөн байкалат, ашык болгон жигиттин күлүшүнөн байкалат.
- Байдан май чыкса, кедейден туз чыгат.
- Байдан чай ичкенче, жоктон суу ич, бийден эт жегиче, байкуштан чай ич.
- Байдан чай ичкенче, жоктон суу ич.
- Байдан эт жегиче, байкуштан чай ич.
- Байдасыз билим — жаансыз булут.
- Байды байыткан — кулу.
- Байды балакет басса, жортуул баштайтБээни балакет басса, кулун таштайт.
- Байды кудай урарда — байталын сатып ат кылат, жакшыны кудай урарда — жакынын сатып жат кылат.
- Байды кудай урарда конок келсе жашынат, атты кудай урарда аягынан басынат.
- Байды кул десе күлкүсү келет, кулду бай десе, өлгүсү келет.
- Байды мактаба, кедейди жектебе.
- Байды мээнет чырмаса, ашканага жашынат.
- Байды тууп алат, байбичени сатып алат.
- Байды чоң сүйлөткөн, короодогу койлору.
- Байды ээрчиген жарды өлөт.
- Байдыкы барымта, кедейдики сыйрымта.
- Байдын ашын байкуш аяйт, байдын ашын Байдөбөт кызганат.
- Байдын ашын байкуш аяйт.
- Байдын байлыгы кедейдин көз жашынан жаралат.
- Байдын башы кычышат, кедейдин курсагы ачышат.
- Байдын баянасы жугат, жоктун жоорутмасы жугат.
- Байдын иши барман менен, кедейдин иши арман менен.
- Байдын казаны тегин жерден кайнабайт, дасторкону тегин жерден жайнабайт.
- Байдын карманары малы, кедейдин карманары жаны.
- Байдын катыны өлсө, төшөгү жаңырат, жардынын катыны өлсө, башы каңгырайт.
- Байдын көп малы көзгө көрүнбөйт, кембагалдын жалгыз эчкиси көрүнөт.
- Байдын кулу коломтонун кулу.
- Байдын малы кадырлуу, жардынын жаны кадырлуу.
- Байдын малын аяба, кете берсин талаага.
- Байдын малын аяба, суктун чайын аяба.
- Байдын нээти кара — колу ак, кедейдин колу кара — нээти ак.
- Байдын тамыры көп, бийдин кулагы көп.
- Байдын түбү — уурулук.
- Байдын уулу айраның, айраның болбосо, чыгараар эле ойронуң.
- Байдын уулу калаада, байкуштун уулу талаада.
- Байдын уулу назары ач, ыймандуу киши, андан кач.
- Байдын уулу сүйлөсүн, мурду бучук болсо да.
- Байкабай туруп баспа, билбей туруп шашпа.
- Байкуш эңсейт — байлыкты, карыя эңсейт — жаштыкты.
- Байлаганды билсең, чечкенди да бил.
- Байлыгың болбосо да баркың болсун.
- Байлык — байлык эмес, бирдик — байлык.
- Байлык — куушурат, жоктук — бышырат.
- Байлык — мурат эмес, жоктук — уят эмес.
- Байлык адамды эсиртет, эсирген адамдын кесири көпкө тиет.
- Байлык бакыт эмес.
- Байлык бирөөнүн маңдайына бүтсө, бирөөнүн таңдайына бүтөт.
- Байлык жерде, күч элде.
- Байлык колдун кириндей, бирде келет, бирде кетет, жукса турат, жууса кетет.
- Байлык мактантат, кедейлик сактантат.
- Байлык менен бийлик колдун кири, жууса кетет, өлсө калат.
- Байлык мурат эмес, жоктук уят эмес.
- Байлык мүлктө эмес — талантта.
- Байлык не дедирбейт, жоктук не жедирбейт.
- Байлык өтөт, кедейлик кетет.
- Байлык эмне дегизбейт, жоктук эмне жегизбейт.
- Байлыксыз эл болбойт, пайгамбарсыз дин болбойт.
- Байлыктан көрө биримдик артык.
- Байлыктуу — баатыр, байлыксыз — жалтак.
- Байлыкты бөлүм түгөтөт, ооруну өлүм түгөтөт.
- Байлыкты сүйгөн намысты билбейт.
- Байлыкты эл жаратат, басынткан жер каратат.
- Байлыкты эмгектен изде, теңдикти күрөштөн изде.
- Байлыкты эмгектен, теңдикти күрөштөн изде.
- Байлыктын атасы — эмгек, энеси — жер.
- Байлыктын баарысы жакшы, барктуусу билим.
- Баймын деп, мактанба, жокмун деп, суктанба.
- Байтал жүгүрүп (же чаап, же чуркап), байге албайт.
- Байтал жүгүрүп байге албайт.
- Байтал күлүк баркта жок, катын чечен наркта жок.
- Байтал минсе, кул жок, саамал ичсе, кымыз жок.
- Байталга күнүң түшсө да, байга күнүң түшпөсүн.
- Байталым, жаның үчүн жорголоорсуң.
- Байы өлгөн кул дардактайт.
- Байы чоңдун кулу чоң.
- Байыганда досуң көп, жакырлансаң доочу көп.
- Байыдым деп сүйүнбө, ийгилигиңе сүйүн.
- Байыркынын жомогу баштаса келер оролу.
- Байыркынын жомогу, баштаса келер оролу.
- Бак башыңа консо, колуңа тынарың коноор.
- Бак карабай кыдыр да даарыбайт.
- Бак коноор адамдын уулу эптүү, кызы көрктүү болот.
- Бака баштуу эркекке алтын баштуу ургаачы эби менен тең болот.
- Бака жеген көлгө кирет, жылан жеген ийинге (чөлгө) кирет.
- Бака жеп, көлгө кирди, жылан жеп, ийинге кирди.
- Бака майрыгын билбей, жыланды «ийри» дептир.
- Бака сийсе — көлгө сеп, жамгыр жааса — жерге сеп.
- Бакага балыр көл жакшы, балыкка терең суу жакшы, жигитке өскөн эл жакшы.
- Баканы алтын такка отургузсаң да, баткакты көрсө ыргып түшөт.
- Баканын басыгын көрүп, желгенин сураба.
- Баканын өзү чөлдө болсо да, көзү көлдө.
- Бакасыз көл болбойт, катасыз киши болбойт.
- Бакача чардаган, жыланча арбайт.
- Бакгылуунун касы өлөт, бактысыздын досу өлөт.
- Бакка келет бир кезек, бакка кезек келгенде башында булбул куш сайрайт.
- Баккан ээси жарашса, кара күчүк сак болот.
- Баккан ээси жарашса, күйпүл күчүк сак болот.
- Баккан ээсине жараша малы семиз, төлү эгиз.
- Бакпаганды балам дебе, келбегенди өзүм дебе.
- Бакпаганды балам дебе.
- Бакпай балааңдан, жаппай жалааңдан сакта.
- Бакпаса мал кетет, карабаса катын кетет.
- Бактылуу адам кааласа, муз үстүндө от жанаар, бактысыз адам кааласа, кургак үйдөн суу чыгаар.
- Бактылуу аталган байда да арман болот.
- Бактылуу болмок мүнөздөн, баатыр болуу күрөштөн.
- Бактылуу болом десең, башкага көз артпа.
- Бактылуу болуш мүнөздөн, баатыр болуш күрөштөн.
- Бактылуу менен байлашпа, таалайлуу менен талашпа.
- Бактылуу эмгегинде зор, бактысыз — ооруда, кор.
- Бактылуу эмгегинде зор.
- Бактылууга эки дос келет, бактысызга эки ууру келет.
- Бактылууну бак карайт да, кыдыр даарыйт.
- Бактылуунуку маңдайга жазылуу.
- Бактың ашкан убакта карганы салсаң каз алат.
- Бактың ашкан убакта, карганы (жапалак) салсаң каз алат, бактың качкан убакта, шумкар салсаң аз алат.
- Бактысы ачылар жерине кыз ыйлап барат.
- Бактысы жоктун эгерим сөзү эм болбойт.
- Бактысыз жокко көнөт, барга көнбөйт.
- Бактысыз таалайынан көрөт.
- Бактысыздык өзүңдөн, багынбайт ага түшүнгөн.
- Бакча баксаң — макта, акча тапсаң — сакта.
- Бакшы багамын дейт, төшүңө тумар тагамын дейт.
- Бакшы жакшы болобу, жакшы бакшы болобу.
- Бакылдаган текени, суу кечкенде көрөбүз, шакылдаган катынды, кыз бергенде көрөрбүз, такылдаган келинди, үй чечкенде (эл көчкөндө) көрөрбүз.
- Бакылдын багы көгөрбөйт, көгөрсө да көбөйбөйт.
- Бакыр алдуу, кой шыйрактуу.
- Бакыр болсоң, макмал кий.
- Бакыр киши паанада, сокур киши шоолада.
- Бакыргандан коркпо, тымысындан корк.
- Бакыргандын баары эле баатыр эмес, балкайгандын баары эле балбан эмес.
- Бакырчаак төөнүн бары ийги.
- Бакыт деген сымап, кырсык деген уйгак.
- Бакыт деген тоголок, аны токтотууга эп керек, мээнет деген жалпак аны көтөрүүгө күч керек.
- Бакыт жерде, эринбей эңкейип ал.
- Бакыт кетсе намыяны кошо кетет.
- Бакыт менен кайгы үзөңгүлөш.
- Бакыт оросо, дос торойт.
- Бакыт сандыкта, ачкычы асманда.
- Бакыт эмгектен жаралат.
- Бала — баладай, башы көзү чарадай.
- Бала — биздики, акылы — өзүнүкү.
- Бала адамдын канаты.
- Бала баккандыкы.
- Бала бар үйдө калп сүйлөбө.
- Бала билет, билбесе неге күлөт.
- Бала боор эт менен тең.
- Бала жакшысы атанын даңкы, кыз жакшысы эненин даңкы.
- Бала жетиге чыкканча жерден таяк жейт.
- Бала калса — мал табат, катын калса — бай табат.
- Бала калса мал (эл) табат, катын калса бай (эр) табат, чымын жаның чыркырап, кайда барып жай табат.
- Бала көргөнүн кылат, көсөө түрткөнүн кылат.
- Бала күлкүгө тойбойт, жалкоо уйкуга тойбойт.
- Бала оюнга тойбойт, жалкоо уйкуга тойбойт.
- Бала оюнга тойбос, жаман уктаганын койбос.
- Бала падышадан кудуреттүү.
- Бала суу төксө, андан чоң тайып жыгылар.
- Бала тапкандыкы эмес, баккандыкы.
- Бала таттууга өч.
- Бала чуркаса, чалдын буту зыркырайт.
- Бала ыйламайынча эмчек кайда.
- Бала, баланын иши чала.
- Бала, баланын кылган иши чалаБала боор эт менен тең.
- Балаадан — машаяк да качыптыр.
- Балаадан машайык качыптыр.
- Балага — атасы сынчы (ата балага сынчы).
- Балага ойлоп айтсаң угат, ойлобой айтсаң отко жыгат.
- Баладан да пайгамбардык сөз чыгат.
- Балакет — аяк астында.
- Балакет кылбаган балакетке жолукпайт.
- Балалуу болбогон — кубанганды көрбөгөн (билбеген), баласы өлбөгөн — күйүттү көрбөгөн (билбеген).
- Балалуу каргага бок артпайт.
- Балалуу каргага бок тийбейт (артпайт).
- Балалуу өрдөк талпынса, балалары чуу болот.
- Балалуу үй — базар, баласыз үй — мазар.
- Балалуу үй — бактылуу үй.
- Балалуу үй — гүлүстөн, баласыз үй — көрүстөн.
- Балалуу үй — күлкүнүн куту, баласыз үй — кубанычтын жуту.
- Балалуу үй — падышалуу үй.
- Балалуу үйгө (дө) бакьгг үйүр (бар).
- Балалуу үйдө — сыр жок, оорулуу үйдө — ыр жок.
- Балалуунун багы бар, баласыздын жүрөгүндө муңу бар.
- Балалуунун баласын алганча, колунан ишин ал.
- Балалуунун бели тынат, баласыздын бели сынат.
- Балалык — падышалык, карылык — катуулук.
- Балалык кишиге эки келет, бири жашында бири карыганда.
- Балалык кишиге эки келет: бири карыганда, бири жашында.
- Балалыктын өмүрү сууда.
- Балам бар деп мактанба, топто бирөө жок болсо, «атам бар» деп мактанба, атаң санда жок болсо.
- Балам, балалуу болгондо билерсиң.
- Баланы — жашынан, катынды — башынан.
- Баланы бак, жоону чап.
- Баланы жакшылыкка жетелеп жанаштыр, жамандыктан кубалап адаштыр.
- Баланы кебезге ороп бага албайсың.
- Баланы мээнет чырмаса, саргара түшүп таз болот.
- Баланы тарбиялоо — ташты кемиргенге тете.
- Баланы таяк менен урба, сөз менен ур.
- Баланы таяк менен эмес, акыл менен тарбияла.
- Баланы чыйрак өстүр, жоодо сына.
- Баланын балакайы да бар, калакайы да бар.
- Баланын бары да балаа, жогу да балаа.
- Баланын жогу да балээ, бары да балээ.
- Баланын өзүн төрөйт, кыял — жоругун (кошо) төрөбөйт.
- Баланын сегизинде тиши түшөт, сексенинде эрдин эрге иши түшөт.
- Баланын тарбиясы жашынан.
- Баланын тентек болмогу үйүнөн, эрдин тентек болмогу бийинен.
- Баланын тили «апа» деп чыкса да, атанын тарбиясын алат.
- Баланын туулганына кубанба (же сүйүнбө), тураарына кубан (же сүйүн).
- Баланын үйү — бапанын алачыгы.
- Баланын үйү, бапанын алачыгы эмес.
- Баланын ырайына жараша ат кой.
- Балаң мыкты болсо даңкың.
- Балаң пайдалуу болсо, аштыгың айдалуу, катының жакшы болсо, малың байлануу.
- Балаңдан бөлүп кутуласың, небереңден өлүп кутуласың.
- Балаңды жашынан тарбияла.
- Балаңды элиң мактаса, андан ашкан бакыт жок.
- Балаңжакшы болсо өргө чыгарат, балаңжаман болсо, көргө тыгат.
- Балапандарды күзүндө санайт.
- Баласы баатырдын, атасы ардактуу.
- Баласы жоктун — ырысы жок.
- Баласыз — бир азап, балалуу — миң азап.
- Баласыз өрдөк талпынса, жез канаты куу болот.
- Баласыз үй — бактысыз.
- Баласынан намыс кетет, катыны айыңчы, келини ууру болот.
- Балбан (күчтүү) менен күрөшпө, түптүү менен тирешпе, шамал менен жарышпа.
- Балбан менен күрөшпө, түптүү менен тирешпе, шамал менен жарышпа.
- Балдар эмне дедирбейт, ачкалык эмне жедирбейт.
- Балдардын буламыгын жеп койду деп, акмак аялын күнөөлөйт.
- Балдарыбыз — биздин келечегибиз.
- Балды сүйсөң, аарынын ачуусуна чыда.
- Балдыз күйөөнүн кулагын чоет, жылкычы ышкырып коет.
- Балдыздары келгенде, күйөөнүн чери жазылат.
- Балкачынын миң урганы — барсканчынын бир урганы.
- Балта көтөргөнчө, дөңгөч эс алат.
- Балта көтөргүчө дөңгөч дем алат.
- Балталууга отун жокпу, байталдууга катын жокпу.
- Балтасыз бай болбойт, калтасыз кайырчы болбойт.
- Балтасын сууга түшүргөн орустай болуп.
- Балчы менен төлгөчүдөн, өз аялың артык айтат.
- Балык башынан сасыйт (чирийт).
- Балык жеген багышпайт, пейили кеткен бекишпейт.
- Балык жеген байыбайт, бейли кеткен беришпейт.
- Балык иримчил, кары ырымчыл, жаман арызчыл.
- Балык көлдө өлбөйт, баатыр чөлдө өлбөйт.
- Балык менен акындын, ойноок мүнөзү окшош.
- Балыкка тил, дөңгөчкө жан киргизгенди сыйкырчы дейт.
- Балыкты сууга салып коркутпа.
- Балыктын күнү - көл менен, жигиттин күнү — эл менен.
- Балыктын өз майы менен өзүн эмде.
- Балыктын өмүрү сууда.
- Балыктын суусуз күнүжок, «Күнүм жок» дешке үнүжок.
- Балыктын тирилиги суу менен, эрдин тирилиги элменен.
- Балыктын тиричилиги суу менен.
- Балыкчыны балыкчы, алыстан тааныйт.
- Балыкчынын аты чөлдөп өлөт.
- Балырлуу жерде бака бар, тулпар атта така бар.
- Балээ кетсе, бакыт келет.
- Бар — балтаң, жок — калтаң.
- Бар — барын айтат, жок — зарын айтат.
- Бар — батаң, жок — катаң.
- Бар — шаттантат, жок — какшантат.
- Бар барын жейт, уятсыз арын жейт.
- Бар болбой малың чачылбайт, жок болбой жолуң ачылбайт, башыңа мүшкүл иш түшпөй, малың арзан сатылбайт.
- Бар болсо — айымчылык, жок болсо — кайырчылык.
- Бар болсо — көрө албайт, жок болсо — бере албайт.
- Бар болсо — ташыба, жок болсо — шашпа.
- Бар болсо — чачпа, жок болсо — шашпа.
- Бар болсо бакмагы кыйын, жок болсо тапмагы кыйын.
- Бар болсо, айымчылык, жок болсо, кайырчылык.
- Бар качаган кутулбас, жок качаган тутулбас.
- Бар мактанса табылаар, жок мактанса чабылаар.
- Бар не дедирбейт, жок не жедирбейт.
- Бар окшотот, жок какшытат.
- Бар таттуу сөз, «жок» — ачуу сөз.
- Бара турган жериңе какырба да түкүрбө.
- Бараар жери жоктун, басаар тоосу жок, барбага жерде жыргал көп, барсаң аны таппайсың.
- Баракелде көзөлүм, чаап алган өз элин.
- Барбаган жери жоктун, баспаган жолу жок, кечпеген суусу жоктун, ашпаган ашуусу жок.
- Барбаймын десе эрки жок, башына тиет керки чот.
- Барга — майрам, жокко — ойрон.
- Барга бар дүйнө, кедейге кем дүйнө.
- Барга бар, жокко — жок.
- Барга канаат, жокко сабыр.
- Барга көппө, жокко чөкпө.
- Барга майрам, жокко ойрон.
- Барга мактанба, жокко кайгырба.
- Барган жериң от болсун, балакети жок болсун.
- Барда аябаган жокко тойбойт.
- Бардар киши байлыкка мас, акылга пас, кедей киши акылга мас, байлыкка кас.
- Бардар менен дос болсоң, каалаганың аласың, жаман менен дос болсоң, кара өзгөй — доого каласың.
- Барды аябаган, жокко тойбойт.
- Барды аяган, жокко тойбойт.
- Барды көрө албайт, жокко бере албайт.
- Барды сурабайт, жокту тилебейтБармак басты, көз кысты.
- Бардыгын турмуш өзгөртөт, байкагын өмүр, күч кетет.
- Бардык жарашып турат, жоктук талашып турат.
- Бардын акыры — ада, алп акыры — кор.
- Бардын иши барман менен, жоктун иши арман менен.
- Бардын малын чачам, жоктун уятын ачам.
- Баркыңды билбегенге барба.
- Бармак басты, көз кысты.
- Барса — базар, келсе — кербен.
- Барчылык — жарашып турат, жокчулук — талашып турат.
- Барыктаса, башка чыгат.
- Барына шүгүр, жогуна тобо.
- Баскандан эринген, бир кезекте жүгүрөөр.
- Басмайылдын батканын ээси билбей ат билет, эр жигиттин кадырын агайын билбей жат билет.
- Баспаган атка «чу» деген сөз дем берет.
- Баспас ат, өтпөгөн бычак эрди тез карытат.
- Баспас ат, өтпөс бычак эрди тез карытат.
- Бассаң бутуңа этият бол, сүйлөсөң тилиңе сак бол.
- Бастырган - бараар, чапкан калаар.
- Бастырганды билбеген жолду бузат, башкарганды билбеген элди бузат.
- Басыгын бузган ат аксайт, алкымын бузган эр аксайт.
- Бата менен эр көгөрөт, жамгыр менен жер көгөрөт.
- Батар күндүн атар таңы бар.
- Батмандап кирген оору маскалдап чыгат.
- Бахылдын (сараңдын) багы көгөрбөйт, көгөрсө да, көбөйбөйт.
- Баш — акыл үчүн, акылман — эл үчүн.
- Баш — акылдын кабы, көз — жандын айнеги.
- Баш айрылса — бөрк ичинде, кол сынса — жең ичинде.
- Баш айрылса (жарылса) бөрк ичинде (алдында), кол сынса, жең ичинде.
- Баш айрылса, бөрк ичинде.
- Баш аман (соо) болсо — бөрк табылат.
- Баш аманда мал таттуу, баш ооруса жан таттуу.
- Баш болуу оңой, баштап кетүү кыйын.
- Баш жарылса — бөрк ичинде, кол сынса — жең ичинде.
- Баш иштебесе бутка күч келет.
- Баш иштебесе, бутка күч.
- Баш канжыгада, кан — көөкөрдө.
- Баш кесүү (же кесмек) бар, тил кесүү (же кесмек) жок.
- Баш көбөйсө — ырыс, кас көбөйсө — уруш.
- Баш көйрөң — тузчу, орто көйрөң — отунчу, аяккы көйрөң — уйчу.
- Баш куйрукту күтпөйт.
- Баш мээси менен, мал ээси менен.
- Баш соо болсо, бөрк табылат.
- Баш экөө бөлбөй, мал экөө болбойт.
- Баш эсен болсо, топу табылат.
- Башка бирөө менен дешпе, дешсең башканы аралаштырып жешпе.
- Башка жерден көк асманды көргөнчө, өз жериңде кара булутту көр.
- Башка иш тушсө, байтал жорго болот, мата торко болот.
- Башка келген балаага, кулак — мурун садага.
- Башка келгенде — көз көрөр.
- Башка келсе (же чапса), байтал жорго болот, мата торко болот.
- Башка түшкөндү көз көрөөр.
- Башка түшсө — байтал жорго болот.
- Башка түшсө, бала да көнөт.
- Башка элге барып султан болгуча, өз элиңде ултан бол.
- Башкага жасаганың да өзүңө пайда.
- Башканы танса да, токочту танбайт.
- Башканын кайгысына кубанба, бактысына кубан.
- Башта уткан — байыбайт, кийин уткан — кейибейт (же кемибейт).
- Баштагы болбой мал болбойт, башчысы болбой эл болбойт.
- Баштагынын жашы болсоң, эмикинин карысы болоорсуң.
- Башталганга мактанбай, бүткөнгө мактан.
- Башталганча мактанбай, бүткөндө мактан.
- Баштан ашкан убара.
- Баштоочу болсо, коштоочу табылат.
- Баштуу тойдун ыры көп, башсыз тойдун чыры көп.
- Башты — балта бузат, жылкыны — маңка бузат.
- Башты асыраган — эки кол.
- Башты балта чабат, жылкыны маңка бузат.
- Башты башкара билген башкага үлгү.
- Баштык ичпейт, баш ичет.
- Баштыктагы түгөнгүчө баш аман болсун.
- Башчы дурус болбосо — журт бузулат, соода дурус болбосо — нарк бузулат.
- Башчы экөө болсо акыл — жалгыз.
- Башы — бапан, аягы — сапан.
- Башы барга май токтойт.
- Башы батпагандын балтыры сыйат.
- Башы бүтүн аман жүрөт.
- Башы бүтүн, боору аман — адам жок.
- Башы жок бака, көзүжок көгөн.
- Башы катуунун, аягы таттуу.
- Башы оорубаган кишинин — кудай менен иши жок.
- Башы оорубаган кудай менен иши жок.
- Башы оорубагандын кудай менен иши жок.
- Башы оорубастын башка менен иши жок.
- Башы ооруган бакшыга барат, дөөлөтү ашкан жакшыга барат.
- Башы ооруп, балтыры сыздабагандын эчтеме менен иши жок.
- Башы тоголоктун (же томолоктун) бардыгы адам боло бербейт.
- Башым канжыгада, каным көөкөрдө.
- Башымдан өтпөгөнгө баламын, башың өткөн жерден өзүң өтөсүң.
- Башын аманда малың түгөлдө.
- Башын баштайт, аягын таштайт.
- Башына тартса — аягына жетпейт, аягына тартса, башына жетпейт.
- Башынан багы качкандан — адам да качат.
- Башың аманында малыңды түгөлдө.
- Башың баш, багалчагың кара таш.
- Башың ооруса бакшы изде, жаның ооруса жакшы изде.
- Башыңа иш түшкөндө жакшы кейип өтөт, жаман күлүп өтөт.
- Башыңа иш түшсө, төбөң менен кудук казаарсың.
- Башыңа күч келсе, башмандак атасың.
- Башыңа тоо түшсө да чымындай көр.
- Башыңа төө түшсө, чымындай көр, чымын консо төөдөй көр.
- Башыңдан ким сыласа, машаягың ошо, жаныңда ким отурса, сулууң ошо.
- Башыңы ким сыласа машаягың ошо, маңдайыңда (жаныңда) ким отурса, сүйгөнүң да (же сулууң да) ошол.
- Баягы, баягы — Байкожонун таягы.
- Бегиңе жеткиче белиңди сындырам.
- Бедели жок жигиттен, белес жорткон жел артык.
- Бедери жок торкодон бек токуган бөз жакшы.
- Бейжай аял белгисиз ыйлайт.
- Бейишти бөтөн жерден эмес, киндик каның тамган жерден изде.
- Бейиштин ашын көрмөк бар, жемек жок.
- Бейкайратка бейиш жок.
- Бейли тар адам кең идиштен аш иче албайт.
- Беймаал конок душмандан жаман.
- Беймаал кыйкырган короздун, башын жулуш керек (кесмек парыс).
- Бейтаалай эрдин башына, бэйжай аял жолугат.
- Бек байлагын атыңды, жайына кое бербегин, эси жок эсер катынды.
- Бек зикир чалса, бек эместер бакшы болот.
- Бекем катсаң, оңой табасың.
- Бекер алгандын берекеси болбойт.
- Бекер жерден мышык аптапка чыкпайт.
- Бекер жүргөнчө, бекер оку.
- Бекер ичкен — бей таалай, таап ичкен — чоң таалай.
- Бекер ичкен бей таалай, таап ичкен чоң таалай.
- Бекер киши таз болбойт.
- Бекер турганча, бекер иште.
- Бекерден кепин табылса, чулганып алып өлүш керек.
- Бекерден теңирим безер.
- Бекердин атасы өлүптүр.
- Бекердин чолоосу жок, устанын тогоосу жок.
- Бекеринен кепин табылса өлүш керек.
- Бекеринен мал тапсаң, берекеси жок болот.
- Бекерчиден безе кач, өнөрлүүгө өтө кач.
- Бекерчиден безе кач, ушакчыдан көчө кач, жатакчыдан алыс кач.
- Бел бекчейсе, көз чекчейет.
- Бел кырчоодон сарала.
- Белден күч кеткенде, колдон иш кетет.
- Белек баалуу эмес, сый баалуу.
- Бели ооруп көрбөгөн киши, бекерликти, колу жоорубаган киши, кошоматчылыкты жакшы көрөт.
- Бенденин оозунан чыкса, бериштенин кулагына аян болот.
- Бер десең — үтүрөйөт, ал десең — жылмаят.
- Бербеген кудайга чоң дооң барбы.
- Бербегенди берип уялт, келбегенди барып уялт.
- Бербегенди берип уялт.
- Бербес жерде буюм бар, жакпас жерде отун бар.
- Бербес кыздын салыгы оор.
- Бербесең — алышпайсың, келбесең — алыстайсың.
- Бербеске эртең менен саамал, берерге бешимде кымыз.
- Бербестин ашы бышпас, бышса да казандан түшпөс.
- Бербестин ашы бышпас, бышса да очок башынан түшпөс.
- Бербестин ашы бышпас.
- Бербестин шылтоосу көп.
- Берген алат, эккен — орот.
- Берген баатыр эмес, алган баатыр.
- Берген жоомарт (баатыр) эмес, алган (сураган) жоомарт (баатыр).
- Берген жоомарт эмес, алган жоомарт.
- Берген колум алаган, майлуу колум жалагам.
- Берген кудайына жагат.
- Берген март эмес, алган март.
- Бергенге беш да көп, алганга алтымыш да аз.
- Бергенге бир да көп, алганга жүз да аз.
- Бергенин алган — жамандын иши, ичкенин кускан — чабалдын иши.
- Береген колум алаган.
- Береке байда эмес — элде, кетмендеп иштелген жерде.
- Берекенин баары жерде калган эмеспи, жер дүйнөнүн туткасы элде калган эмеспи.
- Берекесин маа берсин, көлөкөсүн саа берсин.
- Берерге акчаң болбосо, молдо үйүңө да кирбейт.
- Берерге бешимде — кымыз, бербеске шашкеде — саамал.
- Берерге бешөө чыкпаса, аларга алтоо чыгат.
- Бересеге бешөө көп, аласага алтоо аз.
- Берешен колум алаган.
- Берешенден бешиктеги бала да үмүт кылат.
- Бери болуп төрдө жок, ары болуп көрдө жок.
- Бери карап күлүп, ары карап ыйлаган жаман.
- Берип берен болгончо, бербей сараң бол.
- Берип жаман көрүнгөнчө, бербей жаман көрүн.
- Берсе — ал, урса — кач.
- Берсе да бай жакшы, бербесе да бай жакшы, жесе да май жакшы, жебесе да май жакшы.
- Берсен — аларсын, эксең — орорсун.
- Берсең — ичем, урсаң — өлөм.
- Берсең — ичпейт, бекитсең — койбойт.
- Берсеңжебейт (ичпейт, албайт), бекитсең койбойт.
- Берээрге акчаң болбосо, молдо үйүңө да кирбейт.
- Берээрге бешимде кымыз, бербеске эртең менен саамал жок.
- Бетеге кетет, бел калат, бектер кетет, эл калат.
- Бетеге кетет, бел калат.
- Бетеге кетип бел калат, бектер кетип эл калат.
- Бетеге өзүн бий ойлойт, караган өзүн кан ойлойт.
- Бети башы терден арылбагандын колу, буту чордон арылбайт.
- Бети бетиме тийген тууганыма баркым жок, эти этиме тийген катыныма баркым жок.
- Бети жокко безетки чыгат.
- Бетим жаман болсо да, ниетим жакшы.
- Бетинен бедер кеткен соң, кымкап да болсо бөзгө тең.
- Бетке (көзгө) айткан сөздүн заары жок.
- Бетке айткандын — заары жок.
- Бетке айткандын жүзү жарык.
- Бетке чабар терс кыял, бөөдө кырсык тарттырар.
- Беттешүүдө өзүн жоготкон адам жетелеме болот.
- Бечарага тумоонун кереги не.
- Бечел турса (басса), жер өрттөйт.
- Бечелге (ден) жөтөл үйүр (кетпейт).
- Бечелге жөтөл үйүр (же бечелден жөтөл кетпейт).
- Бечелге жөтөлдүн кереги жок.
- Бечелди бекер көрбө (ойлобо), мүмкүн арстандай мыкты чыгар.
- Беш кол оозго батпайт.
- Беш кол тең (бирдей) эмес.
- Беш кол тең эмес.
- Беш колду оозго салса береке кетет.
- Беш тогоол болбой (өтпөй) бел чечпейт.
- Беш тогоол өтпөй бел чечпейт.
- Бешик баласы беш түлөйт.
- Бешиктеги баланын Бек болоорун ким билет, карындагы баланын Хан болоорун ким билет.
- Бешиктен чыгып, тешикке киргенче.
- Бешимде туруп кеп айтсаң, беш күнгө чейин оолугат.
- Бешимден кийин тийген күн жылуу болбойт.
- Бешимден кийин тийген күндүн жылуулугу болбой койбойт.
- Биз да катын болорбуз, капка таруу саларбыз.
- Биз да киши болорбуз, атка кишен саларбыз.
- Биз тирүүлөй бир дөбөдөбүз, өлгөндө бир көрдөбүз.
- Биздин көчөдө да майрам болоор.
- Бий экөө болсо, доо төртөө болот.
- Бийди кул десе күлкүсү келет, кулду кул десе өлгүсү келет.
- Бийдин максаты — бийлик кылуу, бай максаты — байлык жыйноо.
- Бийик дөбөгө (же тоого) чыксаң — көзүң ачылат;
- Бийик тоону жанынан көр, башына чыкпа, жакшы кишини алыстан ук, жанына барба.
- Бийик тоону көрөмүн десең, башына чыкпа.
- Бийик тоонун чокусуна, бир күндө басып — чыгам дебе.
- Бийикке чыксаң көзүң ачылат, билимдүүгө жолуксаң көңүлүң ачылат.
- Бийиктен кулаган катуу тиет, бийликтен кулаган кара киет.
- Бийиң кылаң болсо, журтуң ылаң болор.
- Бийлик бар жерде зордук бар, зордук бар жерде кордук бар.
- Бийлик бар жерде кулдук бар.
- Бийлик жаратканда андан кийин элде.
- Билбеген — уят эмес, билгиси келбеген — уят.
- Билбеген (же билбегендиктен) уу ичет (билбеген уу уртаар).
- Билбеген киши жылкыда бөйрөк жок дейт.
- Билбеген уу ичет.
- Билбегенге уруят, билгендерге уят.
- Билбегенди бил, билимдүү — пир.
- Билбегенди эшитсең билги болосуң.
- Билбейм деген бир сөз, «билем» деген миң сөз, «көрбөдүм» деген бир сөз, «көрдүм» деген көп (миң) сөз.
- Билбес кудайды билбейт.
- Билбеске айтпа, толбоско куйба, тойбоско бербе.
- Билген жолуңду атаңа бербе.
- Билген миң балаадан кутулат, билбеген миң балаага тутулат.
- Билген миңди башкарат.
- Билген суу ичет, билбеген уу ичет.
- Билген таап айтат, билбеген каап айтат.
- Билгенге бата аяк, билбегенге ант аяк.
- Билгенден биле элегиң көп, көргөндөн көрө элегиң көп.
- Билгенди айтуудан тартынба.
- Билгениң бир тогуз, билбегениң токсон тогуз.
- Билгениңе кеңеш аяк, билбегениңе ажыраш аяк.
- Билеги жоон бирди жыгат, билими зор миңди жыгат.
- Билеги күчтүү бирди жыгат, билими күчтүү (же толук) миңди жыгат.
- Билек — бир, бармак (же манжа) — башка.
- Билек бирге болсо да, манча (же бармак) башка, тилек бирге болсо да, жүрөк башка.
- Билек жирей албаганды — билим жирейт.
- Билем-билем дей бербе, билгендерди көргөндө.
- Билемин десен тутулдуң, билбеймин десең кутулдуң.
- Билерман болсо иниси, бийлейт экен агасын.
- Билиги жок чырак жарылбайт, иштегиси жок жигит жарыбайт.
- Билим — жанып турган чырак.
- Билим — жашоо чырагы, өнөр — элдин курамы.
- Билим — карыбас, өнөр — арыбас.
- Билим — оошот, ырыс — жугушат.
- Билим — элге, суу — жерге.
- Билим адамдын канаты.
- Билим алууну бешиктен башта.
- Билим болбой, илим болбойт.
- Билим деңиз, акыл — кайык.
- Билим издеген өсөөр, бүлүк издеген өчөөр.
- Билим кенч, эмгек анын ачкычы.
- Билим көптүк кылбайт, өнөр аздык кылбайт.
- Билим мейман, акыл — ээ.
- Билим өнөр азыгы, өнөр — эрик казыгы.
- Билим ырыс азыгы.
- Билимден өткөн досуң жок, оорудан өткөн касың жок.
- Билимди сатып албайт, аны казып алат.
- Билимди элден изде, алтынды жерден изде.
- Билимдин кени китепте.
- Билимдин күчтүүсү — адамдык.
- Билимдүү баарына түшүнөт, билимсиз өз ишине күтүлөт.
- Билимдүү билимин берет, акылдуу акылын берет.
- Билимдүү билсе да сурайт, билимсиз билбесе да сурабайт.
- Билимдүү болмок — оңой, адам болмок — кыйын.
- Билимдүү болсоң озорсуң, билимсиз болсоң осолсуң.
- Билимдүү зор, билими жок кор.
- Билимдүү көп, билген аз, күйүмдүү көп, күйгөн аз.
- Билимдүү миңди жыгат, билимсиз бирди жыгат.
- Билимдүү молдо пиво сатат.
- Билимдүү мээге салат, билимсиз мээден алат.
- Билимдүү өлсө кагазда каты калат, уста өлсө балтасы менен чоту калат.
- Билимдүүгө дүйнө — жарык, билим өмүр азыгы.
- Билимдүүдө бедер бар, билимсизде нелер бар.
- Билимдүүдөн акыл сура.
- Билимдүүнүн — билими жугат, билимсиздин — ириңи жугат.
- Билимдүүнүн белгиси, билгенин келет бергиси, акылдуунун белгиси, акылын келет бергиси.
- Билимдүүнүн билими жугат, билимсиздин кири жугат.
- Билимдүүнүн сөзү өткүр, мергенчинин көзү өткүр.
- Билимдүүнүн түнү — күн, билимсиздин күнү — түн.
- Билими бар — ар балаадан кутулат, билими жок — миң балаага тутулат.
- Билими жокко күн да түн.
- Билими күчтүү миңди жыгат, билеги күчтүү бирди жыгат.
- Билими толук (же күчтүү) миңди жыгат, билеги жоон (же күчтүү) бирди жыгат.
- Билимиңди элге бере албасаң бекерсиң.
- Билимсиз бирди көрсө, билимдүү миңди көрөт.
- Билинбей туруп адамга бир ооз сөз адамды дарылайт.
- Билинбей туруп адамга, бир ооз сөз оору дарылайт.
- Бир агарган сакалың, кайрадан чыгып карарбас.
- Бир ай минбей атыңды мактаба.
- Бир айткан сөздү кабыл алганды падыша де.
- Бир айтканын эки айткан, төп айтпай сөзүн чеки айтат.
- Бир акмак атасы өлгөндө көбөт, бир акмак катын алганда көбөт.
- Бир акмак сууга таш ыргытса, жүз акылдуу ала албайт.
- Бир амал менен, эки алдай албайсың.
- Бир ата — эне он балага чыдаса, он бала бир ата — энеге чыдабайт.
- Бир ата он баланы багаар, он бала бир атаны талаар.
- Бир ата-эне отуз уулду багат, отуз уул бир ата-энени бага албайт.
- Бир аял — аял, эки аял — базар, үч аял кошулса жарманке.
- Бир баатыр — согушта, акыл — ачуу келгенде, дос — зарылдыкта (сыналат).
- Бир байдын журтун эки чычкан талашат.
- Бир барган жериңе миң жолу салам айт.
- Бир баш — миң ой.
- Бир башта миң үмүт.
- Бир буту — көрдө, бир буту — жерде.
- Бир буту көрдө (көктө), бир буту жерде.
- Бир бээнин эки эмчеги, бири кетсе, экинчисинин сүтү жок, бир төөнүн эки өркөчү, бири кетсе, экинчисинин күчү жок.
- Бир дарак бакча эмес, бир таш дубал эмес.
- Бир жакшылык, бир жамандык унутулбайт.
- Бир жамандык бир жакшы — эгиз болуп келет, бир караңгы бир жарык — түндөн кийин күн келет.
- Бир жамандык, бир жакшылык — эгиз болуп, бир келет.
- Бир жеңден кол, бир жакадан баш чыгарылды.
- Бир жеңден кол, бир жакадан баш, бир ооздон сөз чыгарсаң жоого алдырбайсың.
- Бир жерде чеки иш кылган ар жерде кепке кемтик, сөзгө сөлтүк.
- Бир жердин ала каргасы бир жерге келип телик куш болот.
- Бир жигиттин атагы көп жигитке даңк берет.
- Бир жолу калп айтсаң, ишенимден ажырайсың.
- Бир жолу калпың билинсе, сөзгө алгысыз болорсуң.
- Бир жолу калпың чыкса, сөзгө алгысыз болосуң.
- Бир ирет даам таткан жериңе миң ирет салам бер.
- Бир ит көрүп үрөт, бир ит көрбөй үрөт.
- Бир казан сүттү иритиш үчүн, бир тамчы айран жетиштүү.
- Бир казанда эки кочкордун башы кайнабайт.
- Бир кайгы бир кайгыны унуттурат.
- Бир караңгы, бир жарык — түндөн кийин күн келет.
- Бир карасаң — камчы сап, бир карасаң — ийнелик.
- Бир карын майды бир кумалак чиритет.
- Бир карын сары майды бир кумалак чиритет.
- Бир катындын мекери — кырк эшекке жүк деген.
- Бир кезде биз да бөрү элек, тайлак басып жээр элек.
- Бир кемпир бир кемпирди «кыз» деп тергептир.
- Бир кемпир бир кемпирди «кызыке» дейт.
- Бир киши арык казса, миң киши суу ичет.
- Бир кишиге бир киши, аздык кылбайт, алдырбайт.
- Бир кишинин азгыны, миң кишиге уу берет.
- Бир кишинин арыгы, миң кишиге суу берет.
- Бир кишинин дөөлөтүнө миң киши мас болот.
- Бир койлууга миң койлуунун иши түшөт.
- Бир колуңду ачсаң, бир колуңду жум.
- Бир конгон конок кут, эки конгон конок жут, үч конгон конок курут.
- Бир коркоктун кесири миңге тиет.
- Бир көргөн — билиш, эки көргөн — тааныш, үч көргөн — алыш.
- Бир көргөн — билиш, эки көргөн — тааныш, үчүнчү көргөн — тууган.
- Бир көргөн — билиш, эки көргөн — тааныш.
- Бир көргөн кишиңе, миң салам бер.
- Бир көргөндө — тон сыйлуу, таанышканда — бой сыйлуу.
- Бир кумалак бир карын майды булгайт (чиритет).
- Бир күн болсо да, күн көргөн жакшы.
- Бир күн калпың билинсе, сөзгө алгысыз болорсуң.
- Бир күн кетмен чапкан нандын даамын билет.
- Бир күн туз таткан жериңе миң күнү салам бер.
- Бир күн укмуш укпаса, кулак керең болот.
- Бир күндө эки шашкени көрбөйсүң, бир жылда эки жазды көрбөйсүң.
- Бир күндүк өмүрүң болсо — түштүгүнө жорго мин.
- Бир күнкү таанышка, миң күнү салам бер.
- Бир күнү калпың билинсе, сөзгө алгысыз болорсуң.
- Бир күнү таанышка миң күнү салам бер.
- Бир күнү тузун татсаң, кырк күнү таазим кыл.
- Бир күнү шумдук укпаса, кулак дүлөй болот.
- Бир күнүуруш болгон үйдөн, кырк күнү береке кетет.
- Бир мунарага жеталбай атып, бир мунарага бутун арткан.
- Бир мыскал дөөлөттү көтөрүш үчүн, миң мыскал токтоолук керек.
- Бир ок менен эки коён атам дебе.
- Бир ок менен эки коёнду атыптыр.
- Бир ок менен эки коёнду атыш өтө оор.
- Бир ооз сөз абийир каралайт, бир ооз сөз жүрөк жаралайт.
- Бир ооз сөз жүрөк жаралайт, бир ооз сөз абийиркаралайт.
- Бир ооздон чыккан сөз миң оозго жайылат.
- Бир өзөктөн күйгөн өрт жаман, өздөн чыккан жат жаман.
- Бир сап ырдан бир кап чыр да чыгат.
- Бир сөз — оозго алгыс, бир сөз — издесе тапкыс.
- Бир сөз бар — кут, бир сөз бар — жут.
- Бир сөз бар — оозго алгыс, бир сөз бар — издесе тапкыс.
- Бир сүйлө, эки ук.
- Бир тамчы суу — кумурскага дарыя көрүнөт.
- Бир тамчы суу кумурскага дарыя болуп көрүнөт.
- Бир тамчы таш жарат, бир сөз баш жарат.
- Бир таш тоо эмес, бир баш эл эмес.
- Бир тентек — бала, бир тентек — кан.
- Бир теңге (тыйын) берип айттыра албаганды, миң теңге (тыйын) берип койдура албайсың.
- Бир тойдо эки жар болбойт.
- Бир тоодон бир тоого арзыган кийик ачтан өлүптүр.
- Бир тоокко да жем керек.
- Бир төөнүн эки өркөчү, бири кетсе экинчисинин күчүжок.
- Бир уйдун мүйүзү сынса, миң уйдун мүйүзү зыркырайт.
- Бир урууда бир жинди болот.
- Бир уядан — бир сасык.
- Бир уядан бир сасыткы чыгат.
- Бир үйдүн ашы бир үйгө сонун.
- Бир үйдүн жарыгы бир үйгө тийбейт, бирөөнүн көрүнө бирөө кирбейт.
- Бир үйдүн жарыгы экинчи үйгө тийбейт.
- Бир чайнасаң — май чайна, былчылдасын оозуңда.
- Бир чайнасаң май чайна, былчылдасын (чылпылдасын) оозуңда, бирди минсең жорго мин, кылтылдасын астыңда.
- Бир чөптүн гүлүнөн аары бал соруп алса, жылан уу — оруп алат.
- Бир чыбык менен миң кой айдалат.
- Бир чымчымдан көңүл алат, бир чымчымдан көңүл калат.
- Бир эрден чыккан жакшыраак, эки эрден чыккан как шыйрак, үч эрден чыккан катындан жолдо турган жоор инек жакшыраак.
- Бир этегин жаза баскан, бир этегин үзө басат.
- Бирге билиш болгуча, миңге тааныш бол.
- Бирге болсо тебишет, ажырашса кишинешет.
- Бирге жүрмөк бар, бирге өлмөк жок.
- Бирге тааныш болгончо, миңге билиш бол.
- Бирде жигит жөө жүрөт, бирде жигит төө минет.
- Бирде жигит төө минет, бирде жигит жөө жүрөт.
- Бирде манап, бирде кул — пикири жок бир эргул.
- Бирди аяган миңден кур калат.
- Бирди аяган миңдин убалына калат.
- Бирди бакпасаң, жокко зар болосуң.
- Бирди билгени — сыңар эмчектин сүтү, көптүн билгени — ташып аккан дайра.
- Бирди билгенче, миң менен тааныш бол.
- Бирди жеп уятың чыкканча, миңди жеп атың чыксын.
- Бирди капа кылган, миңге чуу түшүрөт.
- Бирди кессең — онду тик.
- Бирди минсең жорго мин, кылтылдасын астыңда.
- Бирди тапсаң, кийип өт, бирди тапсаң, ичип өт.
- Бирдик болбой тирдик болбойт.
- Бирдик болгон жерде — тирдик.
- Бирдик жок жерде тирдик жок.
- Бирдики — миңге, көптүкү — түмөнгө.
- Бирдиктүү болбой дөөлөттүү болбойт.
- Бирдиктүү эл — кебелбес аскадай.
- Бирдин катасы миңди азапка салат.
- Бирдин кесепети — миңге, миңдики — түмөнгө.
- Бирдин кесепети миңге тиет.
- Бири кетсе экинчисинин сүтүжок.
- Бири кетти, неси калды.
- Бири тентек чыкса, бири жөнтөк болот.
- Биригишсе тиштешкен, ажырашса кишенешет.
- Бириктирбейт жек көрүү, бел сындырат бөксөрүү.
- Бирин эки кылып, битин сирке кылып.
- Биринчи байлык — ден соолук, экинчи байлык — ак жоолук, үчүнчү байлык — жүз соолук.
- Бирлик бар жерде тирлик бар.
- Бирөө алдында жатып, «турсам өлөсүң» дептир.
- Бирөө ашы менен кыйын, бирөө башы менен кыйын.
- Бирөө билбегенди бирөө билээр, бирөө ыйлай турганга бирөө күлөөр.
- Бирөө билбегенди, бирөө билет.
- Бирөө бузуп айтат, бирөө түзөп айтат.
- Бирөө десем миң экен, жалгыз десем сан экен.
- Бирөө жашаш үчүн иштейт, бирөө жеш үчүн жашайт.
- Бирөө жете албай жүрсө, бирөө кете албай жүрөт, бирөө өлүп жатса, бирөө күлүп жатат.
- Бирөө кечээрге кечүү таппай жүрсө, бирөө ичээрге суу таппай жүрөт.
- Бирөө менен дешпе, дешсең бок жешпе.
- Бирөө өлмөйүнчө, бирөө күн көрбөйт.
- Бирөө утулмайынча, бирөө куталбайт.
- Бирөө эрте, бирөө кеч, барабыз кербен жолуна.
- Бирөөгө бак, бирөөгө баш берет.
- Бирөөгө бергис өгөө бар, экөөнө бергис бирөө бар.
- Бирөөгө жамандык кылсаң өз башыңа тиерин унутпа.
- Бирөөгө кор бала, бирөөгө зар бала.
- Бирөөгө көр казсаң, кенен каз, өзүң барып түшөсүң.
- Бирөөгө күлөм деп, өзүң күлкүгө калба.
- Бирөөгө күлсөң өзүң ыйлайсың.
- Бирөөгө нан кайгы, бирөөгө жан кайгы.
- Бирөөгө ор казсаң тайыз каз, өзүң секирип чыгарга.
- Бирөөгө ор казсаң, өзүң түшөсүң.
- Бирөөгө таш ыргытсаң, ал сага ок атат.
- Бирөөлөргө нан кайгы, бирөөлөргө жан кайгы.
- Бирөөнө жамандык кылсаң, өз башыңа (түшөөрүн) тийерин унутпа.
- Бирөөнү эки кылган — эпчил.
- Бирөөнүкүнө көз артсаң, өзүңкүнөн кол жууйсуң.
- Бирөөнүн — өзү баатыр, бирөөнүн — сөзү баатыр.
- Бирөөнүн — өзү сыйлуу, бирөөнүн — сөзү сыйлуу.
- Бирөөнүн (душманыңдын) өлүмүн тилегенче, өзүңдүн өмүрүңдү тиле.
- Бирөөнүн (жамандын) өзү (өңү) суук, бирөөнүн (өзүнөн да) сөзү суук.
- Бирөөнүн ажалы оттон, бирөөнүн ажалы топтон, бирөөнүн ажалы уудан, бирөөнүн ажалы суудан.
- Бирөөнүн айдап жүргөн малы бар; бирөөнүн ат көтөргүс даны бар.
- Бирөөнүн арканы менен үңкүргө түшпө.
- Бирөөнүн ат көтөргүс бөзү бар, бирөөнүн ат көтөргүс сөзү бар.
- Бирөөнүн ат көтөргүс даңкы бар, миңге бергис баркы бар.
- Бирөөнүн аты терчил, бирөөнүн кийими кирчил.
- Бирөөнүн ашына — мойнуңду созбо.
- Бирөөнүн бетине түкүрсөң, өз көзүңө тыпын түшөт.
- Бирөөнүн жакшы жаманы кирип чыкканча билинет, өз жаманы өмүр өткөнчө билинбейт.
- Бирөөнүн жарчысын коюп, өз жарчыңды жарып ал.
- Бирөөнүн ичи — деңиз, бирөөнүн ичи — коңуз.
- Бирөөнүн катыны, бирөөгө кыз көрүнөт.
- Бирөөнүн кеңешин ук, бирок өз күчүңө ишен.
- Бирөөнүн колу менен от кармаба.
- Бирөөнүн көзүнөн, бирөөнүн сөзүнөн.
- Бирөөнүн көрүнө бирөө жатпайт.
- Бирөөнүн кызматына көз артканча, өз мээнетиңе ишенгениң дурус.
- Бирөөнүн өзү (өңү) суук, бирөөнүн сөзү суук.
- Бирөөнүн өзү баатыр, бирөөнүн сөзү (көзү) баатыр.
- Бирөөнүн өзү сыйлуу, бирөөнүн сөзү сыйлуу.
- Бирөөнүн өлүмүн тилегенче, өзүңдүн өмүрүңдү тиле.
- Бирөөнүн өрдөгүн (тоогун) жесең каз байла.
- Бирөөнүн тоогун алсаң (же жесең), каз байла.
- Бирөөнүн тоогун жесең, каз байла; малын жесең, кыз байла.
- Бирөөнүн убалына калгыча, экөөнүн сообуна кал.
- Бирөөнүн үйүн чечмек бар, тикмек жок.
- Бирөөнүн элинде султан болгончо, өз элинде ултан бол.
- Битке ачууланып, тонуңду отко жакпа.
- Битке өчөшүп көйнөгүңдү отко салба.
- Биттейде бириктик, бармактайда баш коштук.
- Биттин ачуусун сиркеден алат.
- Биттин ичегисине кан куйган эпчил.
- Биттин өчүн сиркеден алба.
- Биттүү конок батат, иттүү конок батпайт.
- Боёкчуну боёкчу десе, атасынын сакалын боёптур.
- Боз койдон жоош (же момун), ак койдон аңкоо (же маңоо).
- Боздоп улуйт тууган жердин шамалы, боор толгоп учуп — күйүп жаналы.
- Боздукта (жашында) бенде өлбөсүн, боз топурак көрбөсүн.
- Бозмаштуу жерде бото өлбөйт, аңыздуу жерде ат өлбөйт.
- Бозмоштуу жерде бото өлбөйт.
- Бозо — болгондуку, токоч — тойгондуку.
- Бозо болгондуку, токоч тойгондуку.
- Бозодогу сөз бокко жарабайт.
- Бозойдун мыйыгынан күлгөнү — селкинин оюн билгени.
- Бозоң бозоруп болбогон тамак, ичсе — тойбогон тамак.
- Бозочу — боорукер болбос, борукчу — кайрыкер болбос.
- Бозочунун үйү кыйкырык менен өкүрүк, өтүкчүнүн үйү апырык менен сапырык, насбайчынын үйү какырык менен түкүрүк.
- Бозынач болсо, ботом өлөт беле.
- Бой көтөргөн суук көрүнөт, орой сүйлөгөн жек көрүнөт.
- Бойлукта байлык жок.
- Бок жесең, жүрөгүңдү байлана жүр.
- Бокту баспа — сасыйт.
- Бокту чапса бетке чачырайт.
- Болбогонго болушпа, какаганды бек мушта.
- Болбогондо болушпайт (болбогонго болушпа).
- Болбой турган уулуңду, коё бергин казанга.
- Болгон сайын болгусу келет, толгон сайын толгусу келет.
- Болгонуңда болуп өт, боз жоргодой желип өт.
- Болду дегенден «болот — болот» деген кызык.
- Боло турган азамат болоттон кылыч байланат.
- Боло турган уулуңду, жибербегин базарга.
- Болоор бала богунан.
- Болоор иш болду, боёсу канды.
- Болоор кулун желеде жулкунат, болоор бала бешикте булкунат.
- Болоору болду, боёсу канды.
- Болооруңа келгенде боз жоргоңду такала, болбосуңа келгенде болгон эрди жакала (жака — белинде жүр).
- Болооруңда болуп өт, боз жоргодой желип өт.
- Болор — болбос өлүптүр, ат чаптырып коюптур.
- Болор бала бешикте булкунат, болор кулун желеде жулкунат.
- Болор бала богунан.
- Болор иш болуп, боесу канды.
- Болор иш болуптур, боёсун кандыр.
- Болор кулун — желеде булкуйт, болор бала — бешикте булкуйт.
- Болор музоо богунан.
- болор, эмгек менен тапкан малың, өлгөнүңчө мүлк болор.
- Болору болду, боёсу канды.
- Болот (кылыч) кында жатпайт.
- Болот бычак кынсыз калбайт, болот ийилбейт, чорт сынат.
- Болот ийилбейт, чорт сынат.
- Болот кылыч кында жатпайт.
- Болот отто чыңалат, адам иште чыңалат.
- Болот сынат, бирок ийилбейт.
- болот, каарына алганда жайдын күнү жут болот.
- Болоюн деген балаңды жибербегин базарга, болбоюн деген балаңды коё бергин казанга.
- Болоюн деген уул бар, болтурбайм деген кудай бар.
- Болсоң болоттой бол.
- Боор ооруган бозорот, табаалаган тамылжыйт.
- Боор ооруса, боорго тебет.
- Боор оорусу — киндик толгойт.
- Боор оорусу (же ооруса) киндик толгойт.
- Боору бүтүн, башы эсен адам болбойт (жок).
- Боору ооруган бозорот, табалаган тамылжыйт.
- Боорукер жардамга келет, боору таш өлгөнгө күлөт.
- Борбаш канчалык кыраан болсо да, боз торгойчолук алы жок.
- Бороонду тоотпой боорун тоспогон муздак желден коркот.
- Бороонду тоотпой боорун тоспогон, болбогон муздак желден коркот.
- Бороондуу күндө бок кычайт.
- Бороондуу күнү бок кычайт, болжолдуу күнүжок кычайт.
- Босогодон мүдүрүлсөң, төрдө эмне бар.
- Ботко майдан бузулбайт.
- Бош кап тикесинен турбайт.
- Бош челек катуу калдырайт.
- Бою бир карыш сакалы миң карыш.
- Бою карыш, ою жапыс.
- Бою келтенин ою келте.
- Бою пакененин ою бийик.
- Бою пекененин — үнү бийик.
- Боюна бүткөндөн кийин төрөбөй койбойт.
- Боюнун узунун кантейин, акылынын кыскасын кантейин.
- Боюңа карап тон быч.
- Боюңа мактанба, оюңа мактан.
- Боюңдай бой табылса да, оюңдай ой табылбайт.
- Бөдөнө бөлтөйүп, кыргый кымпыйып, тоодак томпоюп мындай жаткыла, эки сартка бир тартар, бир саны бизге артар.
- Бөдөнө жеп тарууну, чымчык калат балаага.
- Бөдөнөнү кыргыйга, жем жараткан — сен дүйнө, эки эгиздин бирөөнү, кем жараткан — сен дүйнө.
- Бөдөнөнү сойсө да касапчы сойсун.
- Бөдөнөнүн жатагын көр да, этине таарынба.
- Бөдөнөнүн үйүжок, кайда барса «бытпылдык».
- Бөздүн көркү менен мата өтөт.
- Бөзчү белбоого жарыбайт, темирчи такага жарыбайт.
- Бөйрөктөн шыйрак чыгарган (чыгарба), бөдөнөдөн куйрук (көтөн) чыгарат (чыгарба).
- Бөйрөктөн шыйрак, жумурткадан кыр чыгарып.
- Бөкөндү минсе ат болбойт, тууган менен үч бөлүнсө жат болбойт.
- Бөксө чайнек бат кайнайт.
- Бөксө чайнек катуу кайнайт, бөөдө аракет бел сындырат.
- Бөксөсүндө — бөрү, түзүндө — түлкү.
- Бөлөм, бөлөм үчүн өлөм.
- Бөлтүрүктү ит деп бакпагын, иттей болбойт кыялы, душманга өйдө караба, тийбей койбойт зыяны.
- Бөлүнгөндү бөрү жейт (жарылганды жоо алат).
- Бөөдө аракет бел сындырат.
- Бөөдө каргыш бөрүгө жетпейт.
- Бөөдө каргыш өзүңө тиет.
- Бөөдө чыгым баш жарат.
- Бөөдө чыгым бөлөккө жетпес.
- Бөрк ал десе — баш алган.
- Бөрк ал десе баш алган (кескен), жасакердин жосуну.
- Бөрк алмак бар, баш алмак жок.
- Бөрк алып кел десе, баш кескен.
- Бөрк астында — бөрү жок дебе, ээк астында — жоо жок дебе.
- Бөрк кийгендин тамагы бир, жол жүргөндүн тилеги бир.
- Бөрү — жарды, кузгун — тойду.
- Бөрү — койго тойбойт, кулак — сөзгө тойбойт, көңүл — ойго тойбойт, көз — көргөнгө тойбойт, жер — жутканга тойбойт, куш — учканга тойбойт.
- Бөрү азыгы — жолдон.
- Бөрү азыгы менен эр азыгы жолдон.
- Бөрү арыгын билгизбей, итке жүнүн үрпөйтөт.
- Бөрү атар жигиттин бөркүнөн тааны.
- Бөрү атар уулду бөркүнөн тааны, журт баштаар уулду сөзүнөн тааны.
- Бөрү атар уулду бөркүнөн тааны.
- Бөрү ачыкпай, жортуулга чыкпайт, тойгон бөрү, ууга чыкпайт.
- Бөрү баласы — ит болбойт.
- Бөрү баласы ит болбойт, бөтөн бала өз болбойт.
- Бөрү баласына баш тоголотот.
- Бөрү бөрк астында же бөрк астында бөрү бар.
- Бөрү жок десе бөрк астында, ууру жок десе жер алдында.
- Бөрү каргышы койго жетпейт.
- Бөрү карыса — чычканчыл болот.
- Бөрү карыса да, бир койлук алы бар.
- Бөрү карыса, итке күлкү болот.
- Бөрү карысын жектейт.
- Бөрү сууну шалпылдатып, кой кечкен суу экен дептир.
- Бөрү түндө күч, жоо камсыз кезде чабат.
- Бөрү этектен, жоо жакадан алат.
- Бөрү этектен, жоо жакадан алганда (жакалап келатканда).
- Бөрүгө кой кайтартпа.
- Бөрүдөн бөлтүрүк гана туулат.
- Бөрүжарды кузгун тойду.
- Бөрүжебесе да күнөөлүү.
- Бөрүжегенге маш, молдо алдаганга маш.
- Бөрүжыргаганга маш, молдо алганга маш.
- Бөрүнү аясаң, өзүңдү жарат.
- Бөрүнүкү тең орток, кузгундуку куркулдайдын башында.
- Бөрүнүн ажалы көтү күйүк иттен.
- Бөрүнүн жолу миң, мергенчинин жолу бир.
- Бөрүнүн кулагы (эки көзү) ууда, баланын кулагы чууда.
- Бөрүнүн күчү — тишинде, кишинин күчү — ишинде.
- Бөрүнүн тоюна барсаң, бөрүбасарыңды ала бар.
- Бөрүнүн эки көзүууда.
- Бөрүчү бүркүт өлүүчү.
- Бөтөлкө менен достошкон, өмүрү менен коштошот.
- Бу да болсо пайда, мунун түбү кайда.
- Бу дүйнөдө не карып? Замандашы болбосо карыя болор тез карып, кадырын жеңе билбесе, бойго жеткен кыз карып.
- Бу дүйнөдөн үмүтүн үзгөн акыретинин камын көрөт.
- Бу тоодон бу тоого арзыбаган кийик ачка өлүптүр.
- Бузук бар жерде кусур бар.
- Бузуку ажо — жолдо турган дөңгөч.
- Бузуку киши оңолбойт, калыстык наам жоголбойт.
- Бузуку менен муңдашпа, типтүү менен тирешпе.
- Бузукунун үйү күйсүн.
- Бузулаар үйдөн ырк кетет, атасынан адилдик кетет.
- Бузулган элге бучуктан молдо (же улук).
- Бузулмак оңой, түзөлмөк кыйын.
- Бузулуп калган ашка, ачка болсоң да караба.
- Буйга минген төөсү бар, чабаганчы жөөсү бар.
- Буйругу жок ашка тиш тийбейт.
- Бука жокто — торпок бий.
- Бука мүйүздүү уйдун сүтү болбойт, уй мүйүздүү буканын күчү болбойт.
- Бука өлбөгүдөй, инек соолбогондой болсун.
- Букада кайын жок, уйда төркүн жок.
- Буканы кутурткан эки энек.
- Буканы өкүрткөн эки энек.
- Буканын жаманы музоого теңтуш.
- Буканын мурду карыбайт, эрдин көөнү карыбайт.
- Буканын өзү карыса да, мурду карыбайт.
- Букарда пулу бардын көөнү ток.
- Бул жөргөмүштүн жөтөлгөнүн билген неме, бул бүргөнү такалап минген неме.
- Бул түбү жок жыртык дүйнөнүн түбүнө ким жеткен.
- Булак өзүн көлмүн дейт.
- Булакты жыйсаң көл болот, майданы жыйсаң эл болот.
- Буламыктан — тиш сынат, кыламыктан — бут сынат.
- Буламыкты да жасаган катын жасайт.
- Буларды жараткан алла кимисинин камын жейт.
- Булбул багына конот, падыша такка конот.
- Булбул түндө сайрап, күн чыкканда эс алат.
- Булбулдан чечен бир куш жок, тырмактай — ак карасы.
- Булбулдун доошун эшитпей, буралып талаа ачылбайт.
- Булбулдун мукам үнү бар, тайлактын таза жүнү бар, боло турган азамат, болоттон кылыч байланып, жоого тийсе сүрү бар.
- Булбулдун мукам үнү бар, торгойдун жумшак тили бар.
- Булбулдун унун укпай, жайкы талаа ачылбайт.
- Булбулдун ырын карга кайдан түшүнсүн.
- Булду берсең, сүткө бер.
- Булдурсун камчы тийсе да, баатырдын жүзү түктөйбөс.
- Булут ала — жер чоло.
- Булут минип, муз бүркүп, сен да өтөрсүң дүйнөдөн.
- Булут шамалга каршы жылбайт.
- Булуттан чыккан — күн ачуу, жамандан чыккан — сөз ачуу.
- Булуттун кадыры жок — ай жанында.
- Булуттун көркүжери менен, буудайдын көркүтери менен.
- Бура сүйлөгөн сөз күлөөргө жакшы, булкунган ат минээрге жакшы.
- Бура сүйлөгөн сөз күлөөргө жакшы.
- Буран, белдин кайгыга батканы — бозойдун кабарсыз жатканы.
- Буран, иштин — арты ылаң.
- Бурган сөз — урган сөз.
- Бут — басар, кол — табар.
- Бут серпкенге ал келбейт, ажал жетип күн бүтсө.
- Бутагың сынса сынсын, бирок тамырың соолубасын.
- Буту менен басып, мурду менен тынгандын баары адам атала бербейт.
- Буту сынган — жатып алып семирет, колу сынган — басып жүрүп арыктайт.
- Буту сынган жатып семирет, колу сынган туруп жүрүп арыктайт.
- Бутунан кулаган турат, оозунан кулаган турбайт.
- Бутунан мүдүрүлгөн (жаңылган) турат, тилинен (сөзүнөн) мүдүрүлгөн (жаңылган) турбайт.
- Буудай наның болбосо да, буудайдай сөзүң жокпу.
- Буудай сепкен таалайсыздын, аңызына арпа чыгат.
- Буудай сепсең, бузуп арпа айдаба.
- Буудай токочуңду бербесең да, буудайдай сөзүңдү аяба.
- Буудайдын бараар жери — тегирмен, кыздын бараар жери — күйөө.
- Буудайдын барар жери — тегирмен.
- Бучук мурдун жашырбайт, сыпайы сырын жашырбайт.
- Буюкканга жылдыз — от.
- Буюм керек учурунда жакшы.
- Буюмду адам жаратат, адамды кудай жаратат.
- Буюмдун кирин самын жууйт, көңүлдүн кирин акыл жууйт.
- Буюрбаган ашка мурун канайт.
- Буюрбаган аштан үмүт этпе.
- Буюрбаган ашыңа, жөө конок келсин кашыңа.
- Буюрса — Букардан аш келет.
- Бүгүн — пэшэ (бай), эртең — гэдэ (кедей).
- Бүгүн бар да, эртең жок, атаңдын көрү дүйнө бок.
- Бүгүн бүтүрүүчү ишти эртеңкиге калтырба, өз колуңдан келүүчү ишти бирөөгө тапшырба.
- Бүгүн конок — эртең жомок.
- Бүгүн көргөн — эртең жок, бүгүнкү ач — эртең ток, тоюнганда топук күт, толгоп салар дүнүйө шок.
- Бүгүн көргөн — эртең жок, ушундай белең (же атаны кайран) дүйнө бок.
- Бүгүн көргөн эртең жок.
- Бүгүн чачылсаң, эртеңден үмүт үзбө.
- Бүгүнкү ачууну эртеңкиге кой.
- Бүгүнкү ачууңду эртеңкиге калтыр.
- Бүгүнкү көргөн эртең жок, атаңдын көрү дүйнө бок.
- Бүгүнкү мээнетиң — эртеңки дөөлөтүң.
- Бүгүнкүнү көргөн да бар, көрбөгөн да бар.
- Бүгүнкүнүн эртеңи бар, кечээгиңди бүгүндөн издебе.
- Бүгүнкүнүн эртеңкиси (же эртеси) бар.
- Бүгүнкүңдү эртеңкиге калтырба.
- Бүкүлүү жебей этке тойбойт, коно жатпай кепке тойбойт.
- Бүлдүргө болор жип, бүлкүлдөп үрөр ит жок.
- Бүлөөгө бергис өгөө бар, экөөнө бергис бирөө бар.
- Бүлүнгөндөн бүлдүргү алба.
- Бүркүт алжыса кулаалы менен дос болот.
- Бүркүт картайса, чычкан уулайт.
- Бүркүт карыса чычканчыл болот, каракчы карыса алдамчы болот.
- Бүркүт салсаң, алтайдын кызыл түлкүсүн киесиң.
- Бүркүттүн ээси болсо, түлкүнүн кудайы бар.
- Бүткөн ишке сынчы көп, бышкан ашка жечү көп.
- Бүтпөгөн иш сыртта болсо кар басат, үйдө болсо чаң басат.
- Былтыркыдан калган иш жок.
- Бысмылданын ашын шайтан түгөтөт.
- Бычагы курч байыбайт.
- Бычагыңды чыны менен бер, чыны менен берсең, кыны менен бер.
- Бычак берсең — кындап бер, кындап берсең — чындап бер.
- Бычак жарасы айыгат, сөз жарасы айыкпайт.
- Бычак канча өткүр болсо да, өз сабын жонбойт.
- Бычакты өзүңө ур, оорубаса бирөөгө ур.
- Бычактын көркү — курчунда, суусардын көркү — сыртында.
- Бычмачынын күчүгүндөй шыпылдап.
- Бышаарына күйүп, чыгараарына күйбөйсүңбү.
- Бышкан жемиш сабагында турбайт, бышыксынган адамдар бересеге чалынат.
- Бышкан жемиш сабагында турбайт.
- Бышпастан мурда бышырдың, күйбөйстөн мурда күйгүздүң.
- Бышты, ат башына чычты.
- Бышык болом деп жатып, жек — жаатыңдан кол үзбө.
- Бышыксынган адамдар бересеге чалынат.
- Бышылуу тамактын күйүтү жаман.
- Бээ баласын чапчыса да, берт кылбайт.
- Бээ десең төөгө кетет (же төө дейт).
- Бээ карыса чөл, сыйыр карыса көл.
- Бээ кулунун катуу тепсе да, мерт кылбайт.
- Бээ туугуча — байтал, катын төрөгүчө — келин.
- Бээ туумайынча байтал аты калбайт, катын төрөмөйүнчө келин аты өчпөйт.
В
- Вазир жакшы, кан жакшы, аял жакшы эр жакшы.
Г
- Гүл — аарыныкы, бал — адамдыкы.
- Гүл болбосо багыңда, булбул кайдан сайрасын.
- Гүл өссө — жердин көркү, кыз өссө — үйдүн көркү.
- Гүлдөп жүрүп куласаң, курсагыңды жарасың.
- Гүлсүз — булбулдун үнүжок, элсиз — ырчынын күнүжок.
Д
- Даам таткан жериңе какырба, суу ичкен кудугуңа түкүрбө.
- Даам таткан кудугуңа түкүрбө.
- Даана байлык — ден соолук.
- Даана карт даркан жигиттен чыгат.
- Дааналык менен кыскалык — сөздүн көркү.
- Дааналык менен кыскалык — сөздүн көркү. Далили жок сөз — чала күйгөн чычала.
- Дабаасыз — дарт болбос, ырымсыз — кары болбос.
- Дайрадан чыгып, көлчүккө чөгүптүр.
- Дайранын көркү кемеде, баланын көркү энеде.
- Дайыма изденүү, демиңе күч берүү.
- Дайыны жок сөз — чала күйгөн чычала.
- Далдал күчөсө — пулуңду алат, оору күчөсө — жаныңды алат.
- Далилдүү сөз — угузат, кур насаат — качырат.
- Далили жок сөз — чала күйгөн чычала.
- Дан — аш, алтын — таш.
- Дан жыттанган дыйкан колу, даңгыр эмес баскан жолу.
- Данданкүү мынча, эт канча.
- Данектүү болсун сөз, дарактай өнүп өс.
- Даны жоктун — наны жок, наны жоктун — жаны жок.
- Даны толук эң (дан) жакшы.
- Даның болсо орооңдо, малың сыйбайт корооңо.
- Даражаң көтөрүлгөн сайын кичи пейил бол.
- Дарак — тамыры менен, адам — тууганы менен.
- Дарак бир жерде көгөрөт.
- Дарак бир жерден өсөт, бир жерден көгөрөт.
- Дарак жемишинен таанылат, адам акылынан таанылат.
- Дарак нымды сүйөт, эл чынды сүйөт.
- Дарак тамыры менен көгөрөт.
- Даракты жер көгөртөт, адамды эл көгөртөт.
- Дарактын жемиши көп бөлсө, шагы ошончо ийилет.
- Дарт — эренди мүңкүрөтөт (үшкүртөт).
- Дарт да башка, ажал да башка.
- Дарт келгенде — дарман кетет, дарт кеткенде — уйку келет.
- Дарт кетсе, дарыгер эстен чыгат.
- Дарт эренди мүңкүрөтөт (үшкүртөт).
- Дартка дабаа болгон, илдетке шыбаа болот.
- Дартты жөн койсо жайылат, дарыласаң айыгат.
- Дарты жок, дары издебейт.
- Дары — чөптөн, акыл — көптөн.
- Дары болсо иттин куу тезеги, дарыянын башына чыгат.
- Дарыя — булактан, мастык — ууртамдан.
- Дарыя сууда балык бар, биз укпаган калык бар.
- Дарыядагы балыктын баасы жок.
- Дарыянын жанына кудук казбайт.
- Дарыянын суусун жаан ташкындатат.
- Дат — темирди жейт, дарт — өмүрдү жейт, дат күчөсө, дан алдырбайт, дарт күчөсө, дем алдырбайт.
- Дат темирди жейт, дарт өмүрдү жейт.
- Даяр ашка саламчы көп, жетим кызга жуучу көп.
- Даярга тап койбө, дардаңдап шап болбо.
- Деген экен, деген экен — бир коёнду бир коён жеген экен.
- Ден соолук — биринчи байлык.
- Ден соолук — карылар үчүн да кубаныч.
- Ден соолук — түгөнгүс (чон, зор) байлык.
- Ден соолук — чоң (терең) байлык.
- Дендин сагы жакшы, пейилдин агы жакшы.
- Дене тарбия — ден соолукка табылбас дары.
- Дени сактын — руху бийик.
- Дени соонун — байлыгы түмөн.
- Дени соонун — жаны соо.
- Дени тазанын деми таза.
- Дешпе, дешкенден кийин бок жешпе.
- Дешпе, дешкенден кийин келжирешпе.
- Дигериңди кудай алсын, бешимиңди үйрөтчү.
- Дили узундан түңүлбө, тили узундан түңүл.
- Дин — элге апийим.
- Динчил түшүнө ишенет, эмгекчил күчүнө ишенет.
- Доңуз ылайдан семирет.
- Доңуздун санын иттен аяба.
- Доо карыбайт, аса чирибейт.
- Доо коюлса, айыпка жыгылат.
- Доогер суз болсо, казы митайым болот.
- Доолашаарың казы болсо, дартыңды аллага айт.
- Доону төлөбөгөн төлөйт, ооруну кенебеген өлөт.
- Дооң жок болсо, кепил бол.
- Дос — жолдошуң бир жылдык, куда — сөгүң миң жылдык.
- Дос — сенин күзгүң.
- Дос (тууган) күйгүзүп (же күйдүрүп) айтат, душман сүйгүзүп (же күлдүрүп) айтат.
- Дос айрылат, сөөк кайрылат.
- Дос алдында жооп берүүдөн көрө, душман алдында өлгөн жакшы.
- Дос балаада билинер, баатыр талаада билинер.
- Дос башка карайт, душман бутка карайт.
- Дос гүл болсо, душман күл болот.
- Дос деген ыйык нерсе, эгер аны баалай билсе.
- Дос досту кыйынчылыкта таштабайт; дос — доско жаныңды кош.
- Дос досту үлпөттө сынайт, жылкы семирсе жылкычы сүйүнөт.
- Дос жеритип сүйлөйт, душман эритип сүйлөйт.
- Дос изде, душман өзү табылат.
- Дос көтөрөт көңүлдү, кой көтөрөт семизди.
- Дос көтөрөт көңүлдү, мал көтөрөт өлүмдү, кой көтөрөт семизди.
- Дос күйгүзүп (же күйдүрүп) айтат, душман сүйгүзүп (же күлдүрүп) айтат.
- Дос менен дос болсоң — мактан, кас менен дос болсоң — сактан.
- Дос сыйлайт, душман кыйнайт.
- Дос сыртыңдан мактайт, душман көзүңчө мактайт.
- Дос таарынса, (доолашса) бергенин алат.
- Дос табылбайт, акча табылат.
- Дос табышат, душман кагышат.
- Дос тапмак арзан, аны күтмөк кыйын.
- Дос эгиз, душман сегиз.
- Дос, доско жаныңды кош.
- Дос, досту үлпөттө сынайт.
- Дос, жолдош — бир жылдык, куда — сөөк — миң жылдык.
- Доско берип турсаң жакшы, бербей калган күнү бергенин кайта доолайт.
- Доско ишенгиче, дооранынды байлана жүр.
- Досондону ант урат, куданданы бата урат.
- Досондонун жаны бир, куданданын малы бир.
- Доссуз адам — канатсыз куш.
- Досторум келсе дудукмун, досторго барсам — кудукмун.
- Досторуңа таттуу бол, кастарыңа катуу бол.
- Достук барча байлыктан абзел.
- Достук тар кыяда сыналат.
- Достуктун наркы доорунда.
- Достун (досуңдун) көңүлү бир тартым насыбайдан калат.
- Достун жаны бир, туугандын малы бир.
- Достун кадыры бир татым насыбайдан калат.
- Достун каны башка, жаны бир.
- Достун көңүлү бир тартым насыбайдан калат.
- Достун көңүлү бир тыйындан калат.
- Достун орду — төр, кастын орду — көр.
- Достун түбү — маймак, уурунун түбү — айгак.
- Досу жок жан жетимден да жаман.
- Досу жок киши канаты жок куштай.
- Досу көп менен сыйлаш, досу аз менен сырдаш.
- Досу көптү жоо албайт, акылы көптү доо албайт.
- Досум, дос элек коон үзгөндө, кас болдук бозо сүзгөндө.
- Досунан ажыраган — өзүнө өзү душман.
- Досуң баягыдай эмес баягыдай болсо эч нерсесин аягыдай эмес.
- Досуң баягыдай эмес, баятыдай болсо, аягыдай эмес.
- Досуң канча болсо, душманың ошончо.
- Досуң күзгүдөй, сындырсаң эптей албайсың.
- Досуң миң болсо да — аз, душман бирөө болсо да — көп.
- Досуң миң болсо да аздык кылат, душманың бирөө болсо да көптүк кылат.
- Досуңа сыр (же сырыңды) айтпа, досуңдун да досу бар.
- Досуңдан (төркүнүңдөн) төө сура, уялгандан (чыдабаса) бээ берет.
- Досуңдан сырыңды жашырба, душманыңды башыңдан ашырба.
- Досуңду ант урат, куданы бата урат.
- Досуңду токтотпо, жолунан калат, касыңды токтотпо, сырыңды алат.
- Досуңдун ашын касындай же.
- Досуңдун ашын касыңдай же (же ич).
- Досуңдун ашын касыңкындай ич.
- Досуңдун бергенин (же берген малынын) тишин ачпа.
- Досуңдун бергенинин тишин ачпа.
- Досуңдун бычагы менен мүйүз кес, душмандын бычагы менен кийиз кес.
- Досуңдун касынан сактан, касыңдын досунан сактан.
- Досуңдун сөккөнүнөн коркпой, касыңдын өпкөнүнөн корк.
- Досуңдун сүйгөн буюмун сураба.
- Досуңдун тепкени душманыңдын өпкөнүнөн артык.
- Досуңдун тоогун алсаң, канжыгасына каз байла.
- Досуңдун эсеби туура чыкса, кудуңдайт.
- Дөө карыпты урат, карып жолдо турат.
- Дөөлөр келсе, шаалар көчүгүн кысат.
- Дөөлөс төрүн бербейт, өлсө — көрүн бербейт.
- Дөөлөт басса эт басат, мээнет басса бит басат.
- Дөөлөт тоголок болот, мээнет жалпак болот.
- Дөөлөт тоголок, мээнет жалпак.
- Дөөлөттөн артык мээнет бар.
- Дөөлөттүү адам ток болот, жашыңда жигит шок болот.
- Дөөлөтү башта турганда, ким күркүрөп жүрбөгөн.
- Дөөлөтүңө ишенбе, мээнетиңе ишен.
- Дөөлөтүңө ишенбе, мээнетиңе ишенбе, хан болгон башың бир күнү түшөр кишенге.
- Дөшү болсоң — чыда, балка болсоң сок.
- Дубайы салам дубайдан, жардам болсун кудайдан.
- Дубалды аттап ууруга кирсең, түрмөнүн эшигин тааныйсың.
- Дубана таарынса, куржунуна зыян.
- Дудук айткысы келет, төкөр баскысы келет.
- Дудук сөзгө жарабайт, ууру сакчылыкка жарабайт.
- Дудук сөзгө жарабайт.
- Дудуктун душманы жок.
- Думанадан айбашы үмүтөтүптүр.
- Думананы урса, мазарга барат.
- Душман алыстабайт — жаныңда.
- Душман буйруса барба, дос буйруса калба.
- Душман жумурткадан кыр табат, тууган (дос) күйдүрүп айтат.
- Душман жумурткадан кыр табат.
- Душман иши душманЖоо аяган жаралуу, катыны каралуу.
- Душман кыйрап, согуш унут болсо да, жүрөктөрдө көксө суубай кек калат.
- Душман не (же эмне) дебейт, түшкө не (же эмне) кирбейт.
- Душман сүйдүрүп айтат, тууган күйдүрүп айтат.
- Душман сырттан жылмаят, ичинен кубанат.
- Душманга (же жатка) таба, доско (өзгө) күлкү болбо.
- Душманга боор оорусаң, боорго тебет.
- Душманга жаныңды (өзүндү) берсең да, сырыңды (сөзүңдү) бербе.
- Душманга кекти кетиргенче, денеден башты кетирген артык.
- Душманга өздөй караба, тийбей койбойт зыяны.
- Душманга өлүм тилегенче өзүңө өмүр тиле.
- Душманга таба, доско (өзгө) күлкү болбо.
- Душмандан бир сактан, жаман достон миң сактан.
- Душмандашкан киши оңолбойт.
- Душманды таш менен урба, аш менен ур.
- Душманды тууган дебе, тууганды душман дебе.
- Душмандын биринчи кадамы — жылмалап айткан саламы.
- Душмандын душманы — сенин досуң.
- Душмандын өлүмүн тилегиче, өзүңдүн өмүрүңдү тиле.
- Душмандын өчү канбайт, тутулсаң төбө кандайт.
- Душмандын сөзүжылуу, боору таш.
- Душмандын сырты жылма, ичи кара.
- Душмандын сыртында болгончо, ичинде бол.
- Душмандын чырагына май тамызба.
- Душманы жок адам болбойт, дудуктун да жанын койбойт.
- Душманын аяган кийин өкүнөт.
- Душманың кылдай болсо, тоодой көр.
- Душманың суу берсе, досундай көр.
- Душманыңды мактаган досуңдан сак бол.
- Дүйнөгө курсагың менен карасаң, көңдөй каласың.
- Дүйнөгө мас болбогон, мансапка бой көтөрбөйт.
- Дүйнөгө түркүк болгон адам жок.
- Дүйнөгө устун болгон адам жок.
- Дүйнөдө баарынан сөз салмактуу, сөз күчтүү.
- Дүйнөдө бал таттуу эмес, жан таттуу.
- Дүйнөдө нан улук.
- Дүйнөдө санаа күлүк.
- Дүйнөнү көргөн күн, кыдырган — шамал.
- Дүйнөнү сел алса, акмактын тушарына чыкпайт.
- Дүйнөнүн шамы — билим, жашоонун шамы — эмгек.
- Дүйүнө адамды таппайт, дүйнөнү адам табат.
- Дүлөй болбос үчүн кулагыңды сакта.
- Дүлөй кишинин оозуна карайт.
- Дүлөй укканын койбойт, сокур көргөнүн койбойт.
- Дүлөйгө салам берсең, «Атаңдын башы» дейт.
- Дүлөйдүн тилин дудук билет.
- Дүнүйө — бир тыйындан куралат.
- Дүнүйө адамды таппайт, дүнүйөнү адам табат.
- Дүнүйө менен бейишти алыптыр.
- Дүнүйөкөр — дүнүйөнүн кулу.
- Дүнүйөнү сел алсын, кара башым соо калсын.
- Дүрбөлөңчү башчынын чолок этек бакан ооз досу болот.
- Дыйкан — март, жер — жоомарт.
- Дыйкан болсоң — башында бол, чарба болсоң — кашында бол.
- Дыйкан болсоң, башында бол, чарба болсоң, кашында бол.
- Дыйкан жерге тойбойт, мал — чөпкө тойбойт.
- Дыйкан жерге тойбойт, мал чөпкө тойбойт.
- Дыйкан жерин мактайт, балыкчы колун мактайт.
- Дыйкан иште, молдо ашта.
- Дыйкан март, жер жоомарт.
- Дыйкан өгүздөй күч берсе, жер инектей сүт берет.
- Дыйкан өгүздөй күчүн берсе, жер инектей сүтүн берет.
- Дыйканга жер казына.
- Дыйкандын сүйүүсү жашыл жерде, учкучтун сүйүүсү көгүлтүр көктө.
- Дыйкандын түбү — кенч, соодагердин түбү — борч (насыя).
- Дыйкандын эмгегин жер кайтарат.
- Дыйкандын энчиси сепкен эгининде.
- Дымак — өрдө, ооз — баатыр, тил — текебер.
- Дымыксаң капаланба, дүйнөнүн катаалына.
Ж
- Жаа сынаарында катуу, суук чыгаарында катуу.
- Жаагың сынса сынсын, шагың сынбасын.
- Жаак жаңылаар, туяк мүдүрүлөөр.
- Жаан баарыга саат, өлгөн өзүнө саат.
- Жаан каарына алса — тамары тамчы, катын каарына алса — табары камчы.
- Жаан каарынын тамаары тамчы, катын каарынын табаары камчы.
- Жабагы жалдуу деп сатып алба, жаманды малдуу деп жакын кылба.
- Жабагы жалдуу экен деп, сатып алба, жаманды малдуу экен деп жакын кылба.
- Жабагыны тай болбойт деп кордобо, кыштан чыкса мал болот.
- Жабуу астында жал калат, жал калбаса, жан калат.
- Жабуу, жабуу дебеңер, жайсыздан айгыр салбаңар.
- Жабууласа жал калат, жол астында жан калат.
- Жабыгып жүрсө жигитти жакырсың деп кордобо, ташыркаган бууданды баса албайт деп болжобо.
- Жабылган аяк, жабылган бойдон калсын.
- Жабышсаң оролосуң, жаңылсаң жоголосуң.
- Жагымсыз конок жатаар маалда келет.
- Жадаткан меймандын жагымы жок.
- Жаз — жарыш, күз — күрөш.
- Жаз жамгыры ылай болбойт, ууру күчөп бай болбойт.
- Жаз жардыныкы, кыш алдуунуку.
- Жаз жарыш, күз күрөш.
- Жаз кар эритет, жар жан сергитет.
- Жаз келсе гул күлөт, кут келсе — адам күлөт.
- Жазбаган кара жер, жаңылбаган бир алда.
- Жазбай аткан мерген бар, алыскы ишти көргөн бар.
- Жазган кулда чарчоо жок.
- Жазганбаган кыздан түңүл, жаздай болгон кыштан түңүл.
- Жазганды өчүрө албайсың.
- Жазгы жамгырга ишенбе, кышкы күнгө ишенбе.
- Жазгы муздун жабыктайынан кач, күзгү муздун күзгүдөйүнөн кач.
- Жазгы мээнет — күзгү ыракат.
- Жазгы суук жандан өтөт.
- Жазгы этте жазык жок.
- Жазда жамынчагыңды таштаба, кышта өзүң билесиң.
- Жазда жаныңды айдабай, кышта казаның кайнабайт.
- Жазда кыл мээнетти, кышта көр дөөлөттү.
- Жазда кылган мээнетти, кышта көрөт дөөлөттү.
- Жазда магдырасаң, күздө жалдырайсың, кышта дабдырайсың.
- Жазда малды айдап бак, кышта малды байкап бак.
- Жаздыктан өлгөн — жаман, ат, жоодөн өлгөн — салтанат.
- Жаздын аракети, күздүн берекети.
- Жаздын жаздайы жакшы, жаштын жаштайы жакшы.
- Жаздын тонун кыш кийсе, тоңуп калат азамат.
- Жаздын уйкусу (түйшүгү) — кышка кам.
- Жазылбаса сыя жукпайт, жабыркаса кулак укпайт.
- Жазында ырдап жүрбөсөң, кышында жыргап жүрөсүң.
- Жай — бейиштин белгиси, кыш — тозоктун белгиси.
- Жай аккан суудан жаа бою кач.
- Жай жакшы болсо, эл эгиндүү болот.
- Жай кийгенин кыш кийген жарды кайдан байысын.
- Жай кийгенин кыш кийген жарды кайдан оңолсун.
- Жайбаракат — жазга жакпайт, жабыла иштөө — жалкоого жакпайт.
- Жайбаракат жазга жакпайт, жарыша иштөө жалкоого жакпайт.
- Жайдак тилден чаң чыкпайт.
- Жайдын күнүжаш баладай.
- Жайкы жамгырга, кышкы күнгө ишенбе.
- Жайлоону жоо алса, кыштоону өрт алат.
- Жайлоонун көркү мал менен, өзөндүн көркү сай менен.
- Жайыл дасторкон — марттыктын белгиси.
- Жайын билбей — жер тандаган кызык, алын билбей — эр тандаган бузук.
- Жайын билген — темирди үзөт.
- Жайында баспаган, кышында чуркайт.
- Жайында жаткан, кышында катат.
- Жайында иштебей жаткан катын, кышында колун отко кактаган (каткан).
- Жайың болсо, мал табылат, ашың болсо, казан табылат.
- Жакасы жок тон болбойт, жабуусу жок үй болбойт, ага — инисиз эл болбойт.
- Жакшы — арына кул, жаман — малына кул.
- Жакшы — жаман тизгиндеш.
- Жакшы — жаныңа жолдош, жаман — малыңа жолдош.
- Жакшы — жумуш башында, жалкоо — үй кашында.
- Жакшы — журтунун камын жейт, жаман — журтунун малын жейт.
- Жакшы — сөздү таап сүйлөйт, жаман — каап сүйлөйт.
- Жакшы — сөзү менен күлдүрөт, назы менен күйдүрөт, мээрими менен сүйдүрөт.
- Жакшы - сөзү менен сооротот, жаман - токмогу менен ыйлатат.
- Жакшы — сыйлайт дили менен, жаман кыйнайт тили менен.
- Жакшы — сылык, жаман — өнөк.
- Жакшы - эл камын ойлойт, жаман - өз камын ойлойт.
- Жакшы — эли менен, жер - кени менен.
- Жакшы абысыныңа баргыча, жаман сандыгыңды аңтар.
- Жакшы адам жайлоодогу гүлдөй, тийип турган күндөй.
- Жакшы адам жер эсебинен, жаман адам эл эсебинен жан сактайт.
- Жакшы адам иш үстүндө, жаман адам сөз үстүндө.
- Жакшы адам макалчы, жаман адам сакалчы.
- Жакшы адам он бешинде жашмын дебейт, жүзгө чыкса карыдым дебейт.
- Жакшы адам сөздү таап айтат, жаман адам каап сүйлөйт.
- Жакшы адам улууну ак дилинен урматтайт, кичүүнү орду менен ызааттайт.
- Жакшы адамга жамандар, малы менен теңелет.
- Жакшы адамда жаштык жок, тобокелдин көөнү ток.
- Жакшы адамдын досу көп, жакшы аттын ээси көп.
- Жакшы азамат белгиси ары мырза, ары күл.
- Жакшы ай менен күндөй, жакшылыгы ар кимге бирдей.
- Жакшы айттырбай билет, суратпай берет.
- Жакшы аким элин оңдойт, жаман аким элин кордойт.
- Жакшы ат жанга шерик, жакшы ит малга шерик.
- Жакшы ат камчы салдырбайт.
- Жакшы ата — жаман уулга кырк жыл азык.
- Жакшы ата алысты жакын кылат.
- Жакшы ата кашыктап жыйнаганын, жаман уул чеңгелдеп чачат.
- Жакшы атак жатак, жаман атак алыска качат.
- Жакшы атанын кашыктап жыйнаганын жаман уул чөмүчтөп чачат.
- Жакшы атка — бир камчы, жаман атка — миң камчы.
- Жакшы атка жаман ат, жалы менеп теңелет.
- Жакшы аттын (малдын) тишин ачпа, жакшы эрдин (адамдын) жашын сураба.
- Жакшы аттын жалын сактагыча, жакшы жигиттин арын сакта.
- Жакшы атын аябайт, баатыр жоону санабайт.
- Жакшы атыңдан айрылганча, жаман козуңдан айрыл.
- Жакшы атыңды тойго мин, жаман атыңды буйга мин, түнөп калган уйга мин.
- Жакшы ашын жейт, жаман башын жейт.
- Жакшы аял — дөөлөт, жаман аял — мээнет.
- Жакшы аял — ырыс, жаман аял — уруш.
- Жакшы аял алгандын тою үйүндө.
- Жакшы аял бир айыл элди агартат, жаман аял өз башын эптеп агартат.
- Жакшы аял жакын кошот, талыкпай окуу акыл кошот.
- Жакшы аял жаман эрди жакшы кылат, жаман аял жакшы эрди жер кылат.
- Жакшы аял үй ээси, жаман аял жол ээси.
- Жакшы аял үйдүн жайсаңы, жаман аял үйдүн шайтаны.
- Жакшы баксаң эгинди, эгин берээр тегиңди.
- Жакшы бала тил алчаак, жаман бала уялчаак.
- Жакшы бала эр болот, жаман бала жер болот.
- Жакшы болом десең, жакыныңа жан тартпа, бактылуу болом десең, башка адамга көз артпа.
- Жакшы болсо — бийден, жаман болсо — кулдан.
- Жакшы болсо алганың, жаркылдаган кушка окшойт, жаман болсо алганың, алдыңдан өткөн сызга окшойт, каңтардагы музга окшойт.
- Жакшы болсо алганың, жаркылдаган кушка окшош.
- Жакшы болсо катының — табыла берет акылың, куусаң да кетпейт жакының, жаман болсо катының — кете берет акылың, чакырсаң (жалынсаң) келбейт жакының.
- Жакшы болсо катының келип турат жакының, жаман болсо катының качып турат жакының.
- Жакшы болсоң — жатык бол, улук болсоң — кичик бол.
- Жакшы болсоң жатык бол, ар ким жолдош башыңа, жакшы болуп тар болсоң, кимдер келет кашыңа.
- Жакшы болсоң жатык бол, чындык сенден адашпайт, карапайым калыс бол — сени төмөн санашпайт.
- Жакшы болсоң жердей бол, баарын чыдап көтөргөн, таза болсоң суудай бол — баарынын кирин кетирген.
- Жакшы болсоң өздүн да, өзгөнүн да үзүрүн көрөсүң, жаман болсоң экөөнөн тең кол үзөсүң.
- Жакшы болуучу азамат жатып алып бий болот, жаман болуучу азамат качып жүрүп ий болот.
- Жакшы болуучу балаңды соодагер кылба.
- Жакшы дарыгер — өмүр шериги.
- Жакшы деген бир ат (ты) бар, кууса жетпейт (жеткис), жаман деген бир ат (ты) бар, жууса кетпейт (кеткис).
- Жакшы дос жан жыргатаар азык, жаман дос башка тиер казык.
- Жакшы дос пайдасын тийгизбесе да зыянын тийгизбейт.
- Жакшы жалган айгпайт, жалгандан пайда таппайт.
- Жакшы жаныңа жолдош, жаман малыңа жолдош.
- Жакшы жар марьггат, жаман жар карытат.
- Жакшы жарсыз өткөн күн курусун.
- Жакшы жашынан эл башкарат, жаман карыган сайын жашарат.
- Жакшы желик болот, жүк көтөргөн көлүк болот.
- Жакшы жетекчи элин түзөйт.
- Жакшы жигит көктөгү (асмандагы) жылдыз.
- Жакшы жигит сыртта — мырза, үйдө — кул.
- Жакшы жигит сыртта мырза, үйдө кул, жаман жигит үйдө мырза — сыртта кул.
- Жакшы жигит эл камы үчүн жүгүрөт, жаман жигит өз камы үчүн жүгүрөт.
- Жакшы жигит элин өргө сүйрөйт, жаман жигит элин көргө сүйрөйт.
- Жакшы жүргөн жерине тынч салар, жаман жүргөн жерине өрт салар.
- Жакшы зайып — жарым ырыс, жаман катын — күнүгө уруш.
- Жакшы зайып жаман эрди бий кылат, жаман эркек жакшыны алса күң кылат.
- Жакшы зайып таранчыны таяке, бөдөнөнү бөлө кылат.
- Жакшы зайып тартарды таап, бөдөнөнү бөлө кылат.
- Жакшы зайып үйдүн куту.
- Жакшы ит өлүгүн көрсөтпөйт.
- Жакшы ишке келет, жаман ашка келет.
- Жакшы карасаң, сүттөн да кара табасың.
- Жакшы катын — жарым ырыс.
- Жакшы катын — капкалуу шаар, жаман катын — ичи толтура заар.
- Жакшы катын — катын, жаман катын — отун.
- Жакшы катын — үйдүн көркү, жакшы чапан — тойдун көркү.
- Жакшы катын — ырыс, жаман катын — уруш.
- Жакшы катын жаман эрди зор кылат, жаман катын жакшы эрди кор кылат.
- Жакшы катын жаман эрди эр кылат, жаман катын жакшы эрди жер кылат.
- Жакшы катын жарым ырыс, жаман катын күндө уруш.
- Жакшы келин — келин, жаман келин — өлүм.
- Жакшы келсе — кут, жаман келсе — жут.
- Жакшы кеңеш — жарым ырыс.
- Жакшы кеп — жандын азыгы, жаман кеп — жандын казыгы.
- Жакшы киши калааны курат, жаман киши калааны бузат.
- Жакшы киши карыса да, акылынан танбас.
- Жакшы киши мал бакса — торугун семиртет, жалкоо киши мал бакса — сөөгүн итке кемиртет.
- Жакшы киши менен жанашкан жакшы.
- Жакшы киши ооруса тойго барып келгендей, жаман киши ооруса көрдөн чыгып келгендей.
- Жакшы киши ооруса, коноктон келгендей, жаман киши ооруса, көрдөн келгендей.
- Жакшы киши үлгү, жаман киши күлкү.
- Жакшы кишиге бир сөз, жаман кишиге миң сөз.
- Жакшы конок ток болот, жаман конок шок болот.
- Жакшы коңшу — жан азыгы, жаман коңшу — баш казыгы.
- Жакшы кошуна — бөксөрбөгөн казына.
- Жакшы кошунаңа жарамсыз сөз айтпа.
- Жакшы көргөн досунан мал аяган жигитпи.
- Жакшы көргөн досунан, мал (ат) аяган жигитпи.
- Жакшы көргөн досуңа ат байлатып сына.
- Жакшы көргөн досуңдун, атын албай, тайын ал.
- Жакшы көрөт деп, бара бербе, берет деп, ала бербе.
- Жакшы кушка жаман куш бабы менен теңелет, жакшы кызга жаман кыз багы менен теңелет.
- Жакшы күндө — душман дос, жаман күндө — тууган дос.
- Жакшы кыз — жакадагы кундуз, жакшы уул — көктөгү жылдыз.
- Жакшы кыз кылыгы менен, жакшы ийне учугу менен.
- Жакшы кыз эрден чыкпайт, эрден чыкса да элден чыкпайт.
- Жакшы кыздын башына бермет менен шуру ойнойт, жаман кыздын башында сирке менен бит ойнойт.
- Жакшы кылсаң өзүңө, жаман кылсаң өзүңө, өөдө карап түкүрсөң, кайтып түшөөр көзүңө.
- Жакшы кылсаң өзүңө, жаман кылсаң өзүңө.
- Жакшы максат — бүтүн кылат, жаман максат — күкүм кылат.
- Жакшы мал (ат) жанга аралжы, жакшы дос (жолдош) малга аралжы.
- Жакшы мал өлсө, жанга себеп.
- Жакшы малдын тишин ачпа, жакшы адамдын жашын сураба.
- Жакшы менен дос болсоң — ырыскысын тең бөлөт, жаман менен дос болсоң — өзүнөн сени кем көрөт.
- Жакшы менен дос болсоң, өлгүчөктү коштошот.
- Жакшы менен жолдош болсоң, оозуңа аш тиет, жаман менен жолдош болсоң, оозуңа таш тиет.
- Жакшы менен жүргөн жарыйт, жаман менен жүргөн убайым тартып карыйт.
- Жакшы менен жүрсөң — жетесиң муратка, жаман менен жүрсөң — каласың уятка.
- Жакшы менен жүрсөң — күндө базар, жаман менен жүрсөң — күндө азар.
- жакшы менен сүйлөшсөң — көңүлүң ачылат.
- Жакшы нерсе аз болот, жаман жүрөк таш болот.
- Жакшы ниет — жарым иш.
- Жакшы ниет — жарым ырыс.
- Жакшы оозго — аш, жаман оозго — таш.
- Жакшы өлсө бир өлөт, жаман өлсө миң өлөт.
- Жакшы өмүрдүн алды — өрт, аркасы — күн.
- Жакшы өскөн бала эшикте калган ата-энесин төргө чыгарар, жаман өскөн бала төрдөгү ата-энесин сыртка чыгарар.
- Жакшы санаа — жарым ырыс.
- Жакшы санаа (тилек, сөз, үмүт, ниет) жарым ырыс (дөөлөт).
- Жакшы санаалаштын белгиси — барын алышып, жогуна таарынышпоо.
- Жакшы сөз — жан эритет, жаман сөз — жан кейитет.
- Жакшы сөз — жарым дөөлөт.
- Жакшы сөз — жарым ырыс.
- Жакшы сөз — суу, жаман сөз — уу.
- Жакшы сөз — таш эритет, жаман сөз — баш чиритет.
- Жакшы сөз жан семиртет, жаман сөз — жан кейитет.
- Жакшы сөз жан семиртет, жаман сөз жан кейитет.
- Жакшы сөз жан эргитет.
- Жакшы сөз жандын эшиги.
- Жакшы сөз менен жылан ийинден чыгыптыр.
- Жакшы сөз таш эритет, жаман сөз баш чиритет.
- Жакшы сөздү айбан да билетЖакшы сөз жандын эшиги.
- Жакшы сөздү айбан да түшүнөт.
- Жакшы сөзү менен күлдүрөт, назы менен күйдүрөт, мээрими менен сүйдүрөт.
- Жакшы сөзү менен сооротот, жаман токмогу менен ыйлатат.
- Жакшы сүйлөсө — гүл төгүлөт, жаман сүйлөсө — жин төгүлөт.
- Жакшы сүйлөсөң, бекер берет.
- Жакшы сыйлайт дили менен, жаман кыйнайт тили менен.
- Жакшы таап айтат, жаман каап айтат.
- Жакшы таз башын жашырбайт, жакшы аял ашын жашырбайт.
- Жакшы тамак жайдары кылат.
- Жакшы тамак калганча, жаман курсак айрылсын.
- Жакшы тамак калгыча, жаман курсак жарылсын.
- Жакшы тарбиядан жашоо жеңил.
- Жакшы тартип орнотсоң, элиң сыйлайт.
- Жакшы тилек — жарым ырыс.
- Жакшы тилек — жарым ырыскы.
- Жакшы тондун жакасы бар, жеңи жок, жакшы адамдын ачуусу бар, кеги жок.
- Жакшы төөнүн мурду жырылбайт.
- Жакшы уктагың келсе, жатаарда тое ичпе, болбосту ойлонуп капага түшпө.
- Жакшы ургаачы колго түшсө күң болбойт.
- Жакшы ургаачынын колунда куту, койнунда ырысы толо.
- Жакшы уул атадан, жаман уул батадан.
- Жакшы уул эл ишине жарайт, жаман уул колуңду карайт.
- Жакшы уул элине баш болот, жаман уул элине кас болот.
- Жакшы уулдун башына ырыс менен кенч ойнойт, жаман уулдун башына келтек менен камчы ойнойт.
- Жакшы үйгө келгенде, жаман адам мас болот.
- Жакшы ыр жан жыргатат.
- Жакшы эл камын ойлойт, жаман өз камын ойлойт.
- Жакшы эли менен, жер кени менен (даңктанат).
- Жакшы элпек болот, жамандын колунда келтек болот.
- Жакшы энелер төш жебейт.
- Жакшы эр — эли менен, жакшы жер — кени менен.
- Жакшы эр (жигит) элин өргө сүйрөйт, жаман эр (жигит) элин көргө сүйрөйт.
- Жакшы эрге жаман эр малы менен теңелет.
- Жакшы эрге жаман эр, жары менен теңелет.
- Жакшы эрге кыз барса, сылап сылап султан кылат.
- Жакшы эрдин жашын сураба, жакшы аттын тишин ачпа.
- Жакшыга — жанаш, жамандан — адаш.
- Жакшыга (эстүүгө) айтсаң билет, жаманга (эссизге) айтсаң күлөт.
- Жакшыга айткан сөз жүрөктө калат.
- Жакшыга акыл айтсаң, таап алгандай сүйүнөт, жаманга акыл айтсаң, алдап алчудай күйүнөт.
- Жакшыга барсаң (түшсөң) жашарып жарайсың.
- Жакшыга бир ата, жаманга да бир ата.
- Жакшыга бир сөз, жаманга миң сөз.
- Жакшыга жакын болсоң, колуң асманга жетер, залим менен жакын болсоң, башың жерге кирер.
- Жакшыга жакындаба, өзү сени сүйбөгөн соң.
- Жакшыга жалынса — жан калат, жаманга жалынса — бир кашык кан калат.
- Жакшыга жаман айтсаң, бейпай болот.
- Жакшыга жанаш, жамандан адаш.
- Жакшыга жата кал, жаманга ката кал.
- Жакшыга жут жок, жаманга кут жок.
- Жакшыга жүрүм жок, жаманга өлүм жок.
- Жакшыга кызмат кылсаң — калынды дээр, жаманга кызмат кылсаң — жалынды дээр.
- Жакшыда жалуу жок, жаманда каруу жок.
- Жакшыда жамандын сөз акысы бар, байда жардынын көз акысы бар.
- Жакшыда жатым жок, жаманда батым жок.
- Жакшыда кек жок, жаманда тек жок.
- Жакшыда кек жок, кекчилде тек жок.
- Жакшыдан — мөөн, жамандан — жаан.
- Жакшыдан ат калат, жамандан дат калат.
- Жакшыдан башчы койсоң элди түзөтөөр, жамандан башчы койсоң элди жүдөтөөр.
- Жакшыдан бөөн, жамандан — жаан (туулат).
- Жакшыдан жаман туулса — чыгаша, жамандан жакшы туулса — киреше.
- Жакшыдан жаман туулса эм табылбайт, жамандан жакшы туулса тең табылбайт.
- Жакшыдан качпа, жаманга баспа.
- Жакшыдан пайда тийбейби — эки таалай төп болсо, жамандан пайда тийбейби — өз курсагы ток болсо.
- Жакшыдан сөз калат, соодагерден бөз калат, усталардан дат калат, молдолордон кат калат.
- Жакшылардын сөздөрү май сепкендей, жамандардын сөздөрү тай тепкендей.
- Жакшылыгын алса — кут, жамандыгын алса — жут.
- Жакшылык — жамандыкты бирдей ойлон.
- Жакшылык ай менен күндөй, бардык элге бирдей, жаралганың чын болсо, пайда кыл карап жүрбөй.
- Жакшылык болсо билип ал, жаш куракта билим ал.
- Жакшылык жакшылык менен бүтпөйт.
- Жакшылык жан эритет, жамандык жан кейитет.
- Жакшылык жерде калбайт.
- Жакшылык жолдо калбайт, асыл таш жерде калбайт.
- Жакшылык көрсө — дүңгүрөп калат, жамандык көрсө — үлдүрөп калат.
- Жакшылык кылсаң — ырыска батасың, калпың кармалса кайда качасың.
- Жакшылык кылсаң бирөөгө бир жамандык ойлонот, жамандык кылсаң бирөөгө тагдырым деп тим болот.
- Жакшылык өмүр шамы, чөккөн көңүлдү чалкытат, өчкөн отту тамызат.
- Жакшылыкка жакшылык — ар адамдын башында, жамандыкка жакшылык — эр адамдын башында.
- Жакшылыкка жакшылык, ар кишинин ишидир, жакшылыкка жамандык, көр кишинин ишидир, жамандыкка жакшылык, эр кишинин ишидир, жамандыкка жамандык, кем кишинин ишидир.
- Жакшылыктан кечик, жамандыктан кечикпе.
- Жакшылыкты досуңа кыл, досуңдан артса өзүңө кыл.
- Жакшылыкты унуткан, жамандыкка жолугат.
- Жакшылыктын жолу узун, ыймандуулуктун колу узун.
- Жакшыны — сөз өлтүрөт, жаманды — таяк өлтүрөт.
- Жакшыны — сөз ээрчийт, жаманды — чөп ээрчийт.
- Жакшыны жаман кылган мал сени.
- Жакшыны жараштыр, жаманды адаштыр.
- Жакшыны жатым дебе, жаманды досум дебе.
- Жакшыны коштой бил, жаманын таштай бил.
- Жакшыны көргөн, жаманды бөлгөн — бул акылмандык.
- Жакшыны көрсөңжакшы болосуң, бакшыны көрсөң бакшы болосуң.
- Жакшыны көрүп пикир кыл, жаманды көрүп шүкүр кыл.
- Жакшыны мактасаң, жоону чабат, жаманды мактасаң, каман чалат.
- Жакшыны мээнет чырмаса, жакыны менен кас болот, баланы мээнет чырмаса, сарыкарт түшүп таз болот.
- Жакшыны мээнет чырмаса, жакыны менен кас болот.
- Жакшыны отко салса ойноп турат, күлгө салса күлүп турат.
- Жакшыны сөз өлтүрөт, жаманды таяк өлтүрөт.
- Жакшыны сөз ээрчийт, жаманды чөп зэрчийт.
- Жакшыны сыйласаң эсинен кетпейт, жаманды сыйласаң эшигиңден кетпейт.
- Жакшыны уккуң келсе, жаманды айтпа.
- Жакшыныкын сатып ич, жамандыкын басып ич.
- Жакшынын — шарапаты, жамандын — кесепети.
- Жакшынын акылы ташка тамга баскандай, жамандын акылы түз жерге казан аскандай.
- Жакшынын асты тар, арты кең болот.
- Жакшынын аттан жыгылганы да жакшы.
- Жакшынын аты жакшы.
- Жакшынын аты өчпөйт.
- Жакшынын бир аты залим, бир аты зулум.
- Жакшынын жакшы билээр сымбатын, жамандар кайдан билсин, адамдын арзаны менен кымбатын.
- Жакшынын жакшылыгы (пайдасы) тиер ар жерде, жамандын жамандыгы (зыяны) тиер тар жерде.
- Жакшынын жарыгы жалпыга тиет.
- Жакшынын жаты болбойт, жамандын уяты болбойт.
- Жакшынын иши да, сөзү да элге пайда, жаманда андай сапат кайда.
- Жакшынын иши жугат, жамандын бити жугат.
- Жакшынын колуна мал түшсө жалпы эл менен көрөр, жамандын колуна мал түшсө түбөлүк кетпестей көрөр.
- Жакшынын көкүрөгү элге калкан.
- Жакшынын көөнүн калтырганча, жамандан муш же.
- Жакшынын өзү да жакшы, сөзү да жакшы, жамандын өзү да жаман, оозунан чыккан сөзү да жаман.
- Жакшынын өзү өлсө да, сөзү өлбөйт.
- Жакшынын өмүрү жарым.
- Жакшынын сөзү жатык болот, жамандын сөзү кычык болот.
- Жакшынын сөзү каймак, жамандын сөзү токмок.
- Жакшынын сөзү кепил, жамандын өзү кепил.
- Жакшынын сөзү таш эритет, жамандын сөзү баш чиритет.
- Жакшынын сөзү ташка тамга баскандай.
- Жакшынын сөзүн капка сал.
- Жакшынын тебетейи кебинен кетпейт (жанбайт).
- Жакшынын тоюна бар, жамандын өлүмүнө бар.
- Жакын жерге куда болсоң, түрдүүушак сөз келээр.
- Жакын талашса, жатка жем.
- Жакынга көз жеткирет, алыска тил жеткирет.
- Жакындагы тебишет, ыраактагы кишенешет.
- Жакынды жаралаба, алысты каралаба.
- Жакыны көп жазганбайт.
- Жакынын сыйлабаганды жат сыйлабайт.
- Жакыныңа жат болбо, өз элиңе кас болбо.
- Жакырдын жайын жалчы билет.
- Жакырчылык илдет, жан багуу — милдет.
- Жакырчылыкта табылбайт тыйын.
- Жалакор жалаа издейт, паракор жалаадан кетпейт.
- Жалактап шыпыр болбо, жан кечти түшөт колго.
- Жалам айраны жок баласынын аты Жууратбек.
- Жалаң кудайга ишенген жөө калат.
- Жалбыраксыз гүл болбойт, тикенексиз тил болбойт.
- Жалгабаган кудайга, жалынбаса не болот.
- Жалгаймын деп үзүп алба, түзөймүн деп бузуп алба.
- Жалган айтсаң, жадында сакта.
- Жалган жерден өрт чыкпайт.
- Жалган сөз бел ашырган менен эл ашырбайт.
- Жалган сөз сени жарытпайт, чындык сөз сени карытпайт.
- Жалган эсеп түпкө жетет.
- Жалганды чын кайтарар.
- Жалганчы аксактан мурда колго түшөт.
- Жалганчы өлгөн адамды күбө тутат.
- Жалганчынын сөзү жалганга кетет.
- Жалганчынын чын сөзү жалганга кетет.
- Жалгыз аттуу — жарышчаак, жаргак шымдуу — күрөшчөөк.
- Жалгыз аттуу жарышчаак, жаман катын урушчаак.
- Жалгыз аттын чаңы чыкпайт, жалгыз эрдин даңкы чыкпайт.
- Жалгыз аттын чаңы чыкпайт, чаңы чыкса да, даңкы чыкпайт, жалгыз эрдин аты чыкпайт, (жалгыз кишинин үнү чыкпайт) аты чыкса да даңкы чыкпайт.
- Жалгыз бала атка чапса, атасы көчүгүн көтөрөт.
- Жалгыз баласынын көзүн чыгара чабат.
- Жалгыз болсоң жакшынын жөрөлгөсүжаныңда болсун.
- Жалгыз болсоң чогоол бол, көп жанынан түңүлсүн, жарды болсоң кооз бол, бай жанынан түңүлсүн.
- Жалгыз болсоң чогоол бол, көп жанынан түңүлсүн.
- Жалгыз болсоң шок бол.
- Жалгыз бээлүү жан сактайт, эки бээлүү эл сактайт.
- Жалгыз дарак токой болбойт, жалгыз таруу ботко болбойт.
- Жалгыз дарак токой болбойт.
- Жалгыз жүргөн жарыбайт, жарыса да марыбайт.
- Жалгыз жүрүп жол тапканча, көп менен бирге адаш.
- Жалгыз жыгач үй болбойт, жалгыз жигит бий болбойт.
- Жалгыз иттин үргөнү билинбейт, жалгыз кишинин жүргөнү билинбейт.
- Жалгыз карга бокко тойбойт.
- Жалгыз кол түйүн чечпейт.
- Жалгыз кыз — жалама туз, эки кыз — эрмек кыз, үч кыз ата — энеге күч кыз.
- Жалгыз кылган уурунун, жаманаты — жалпыга.
- Жалгыз өгүз кош болбойт, жаакташкан дос болбойт.
- Жалгыз өгүз кош болбойт, эки арамза (жаакташкан, жакалашкан) дос болбойт, дос болсо да акыбети оң болбойт.
- Жалгыз өлө жегиче, досуң менен бөлө же.
- Жалгыз өлсө — чуу чыкпайт, жар ураса суу чыкпайт.
- Жалгыз өлсө чуу чыкпайт, жар куласа суу чыкпайт.
- Жалгыз таруу ботко болбойт, ботко болсо коюу болбойт, жалгыз адам тутка болбойт, тутка болсо да журтка болбойт.
- Жалгыз үйдүн тамагы жетсе да, табагы жетпес.
- Жалгыз чапкан ат күлүк.
- Жалгызга жар — кудай.
- Жалгызга жылдыз жолдош.
- Жалгыздыгын жашырган көбөйбөйт.
- Жалгыздык жалдыратат, жалкоолук шалдыратат.
- Жалгыздык жалдыратат.
- Жалгыздын жары — кудай.
- Жалдуу болсо — ат, жакалуу болсо — тон.
- Жалкоо — ашка белен, ишке керең.
- Жалкоо «биз бүтүрдүк» деп, бүткөн иштин башында.
- Жалкоо «качан тамак берет» деп, катынынын кашында.
- Жалкоо жеңилдин асты менен оордун үстү менен жүрөт.
- Жалкоо карап отуруп чарчайт.
- Жалкоого аш болсо да, иш болбосо.
- Жалкоого иш буюрсаң, өзүңө акыл үйрөтөт.
- Жалкоого кеч кирбейт, жаманга эс кирбейт.
- Жалкоого күн кечкирбейт.
- Жалкоого шылтоо көп.
- Жалкоолук адамды карытат, эмгек адамды байытат.
- Жалкоону алкы башкарат, ак ниетти намыс башкарат.
- Жалкоонун иши аз, себеби көп.
- Жалкоонун сыркоосу көп, жандеменин шылтоосу көп.
- Жалкоонун шылтоосу көп.
- Жалпылап көтөргөн жүк жеңил.
- Жалтанбаган жоону жеңет, жадабаган тоону жеңет.
- Жалчы жумшаган жарыбайт, кул жумшаган куунабайт.
- Жалчы жумшаган жарыбайт.
- Жалчы мал багат, жакшылар калың салат.
- Жалы барда чамынган, жаман аттын белгиси, жаны барда жалынган — жаман эрдин белгиси.
- Жалын пастайт, желпилдеген чок калат.
- Жалындуу жаштык кезиңде жазгы суудай ташкында.
- Жалындуу эрдин белгиси — жалтанбай тосот жоо бетин.
- Жалынса жакшы кечээр, чапса болот өтөөр.
- Жаман — жакшы кеп болсо, өз оозуңдан чыгарба.
- Жаман — жакшыны териштирүү кыйын.
- Жаман — каап сүйлөйт, жакшы — таап сүйлөйт.
- Жаман — кишиден кийин, иттен илгери.
- Жаман — өз ашынан куру калат.
- Жаман — эки аяк аш ичсе, бир аягы башына жүк болот.
- Жаман (же жалгыз) аттуу жарышчаак, жаман тондуу күрөшчөөк.
- Жаман агайын — күнүчүл, жакшы агайын — сынчыл.
- Жаман адам — өз ырыскысына өзү түкүрөт.
- Жаман адам жакшыны тааныбайт.
- Жаман адам өзү боло албайт, болгонду көрө албайт.
- Жаман айгак жанына тартат.
- Жаман айгыр үйүрүнө тап.
- Жаман айгыр энесине тап берет.
- Жаман айтпай жакшы жок.
- Жаман айыл болгонун милдет кылат.
- Жаман атка жал бүтсө, жалына торсук байлатпайт.
- Жаман атка камчы, жакшы атка камчы.
- Жаман атты жакшы бакса тулпар болот.
- Жаман атты жакшы баксаң — тулпар, күйкөнүн табын тапсаң — шумкар.
- Жаман атты жал басат, жаман аялды чач басат.
- Жаман атты мингенче жөө жүргөн артык, жаман катын алганча бойдок жүргөн артык.
- Жаман аял белгиси казаны калат жуулбай, кабы калат буулбай.
- Жаман аял кетем деп коркутат, жаман эркек өлөм деп коркутат.
- Жаман бала тентек, жакшы бала элпек.
- Жаман бергенин доолайт.
- Жаман болбой жакшы болбойт.
- Жаман болоор жигит чегинчээк, кедей болоор жигит эринчээк.
- Жаман болоор жигиттер, өз боюна кас болот.
- Жаман болсо катының, ичтен жеген митедей.
- Жаман болсоң — бир кишисиң, жакшы болсоң — миң кишисиң.
- Жаман бука өз башына чөп үйөт.
- Жаман да (же кичине да) болсо, өз козуман кочкор салам.
- Жаман да болсо атабыз, жакшыны кайдан табабыз.
- Жаман дарт — жалкоолук.
- Жаман достон ачык душман артык.
- Жаман жайын айтам деп, баарын айтат.
- Жаман жакшыны сыйлабайт.
- Жаман жанын сатат, малын катат, жакшы малын сатат, элин катат.
- Жаман жаңдаса «жаңдайт» дейт, акыл айтса «алдайт» дейт.
- Жаман жарманын кызуусу (же ысыгы) менен черүүгө аттанат.
- Жаман жарманын ысыгы менен черүүгө аттанат.
- Жаман жашка тойбойт, жашка тойсо да ашка тойбойт.
- Жаман жашырынбайт, жакшы көрүнбөйт.
- Жаман жигит жан сактайт, жакшы жигит эл сактайт.
- Жаман жигит той бузат, жаман аял үй бузат.
- Жаман жоктон жогору.
- Жаман жолдош жоого алдырат, жаман сөз доого калтырат.
- Жаман жолдош жоого алдырат, жантык жолдош уятка калтырат.
- Жаман жолдош көлөкө сыяктуу: күн ачыкта качып кутула албайсың, күн бүркөктө издеп таба албайсың.
- Жаман жолдоштон жалгыздык артык.
- Жаман жүргөн киши өзүн билбейт, башка бирөөнү назарына илбейт.
- Жаман жүрүп жакшы болгондон сактан, жарды жүрүп бай болгондон сактан.
- Жаман жыл эстен кетет, жаман кошуна эстен кетпейт.
- Жаман жылкы жал күтсө (жал бүтсө), жанына торсук байлатпайт.
- Жаман инек — музоочул, жаман катын — төркүнчүл.
- Жаман инек музоочул, жаман катын төркүнчүл.
- Жаман ит жазгы тамактан куру кылат.
- Жаман ит жайлоодогу жармадан үмүт кылат.
- Жаман ит күндүз үрөт, жаман күйөө кайын менен айыл жүрөт.
- Жаман ит күндүз үрөт.
- Жаман ит ыркырап буттан алат, жаман катын аркырап беттен алат.
- Жаман иттин аты «Бөрү — басар».
- Жаман иттин чычкысы түлкү кууганла келет.
- Жаман каап сүйлөйт, жакшы таап сүйлөйт.
- Жаман калем, жакшы эстен мыкты.
- Жаман катын — күндө уруш.
- Жаман катын алганча — бойдок жүргүн өлгөнчө, жаман бычак алганча — тиштеп жегин тойгончо.
- Жаман катын алганча, бойдок жүргөн артык.
- Жаман катын белгиси, жапкан наны карала, беш эчкиси тууса эле, бел кырчоодон сарала.
- Жаман катын мактанат, жарга тартып аттанат.
- Жаман катын терисин жыйбай иттен көрөт, башын жуубай биттен көрөт.
- Жаман катын чыккан жерин төркүнсүйт.
- Жаман катындын амалы кырк эшекке жүк.
- Жаман кийим жок болсо, жакшы кийим кор болот.
- Жаман киши мал күтсө, жанына коңшу кондурбайт.
- Жаман киши мас болсо, жакыны менен кас болот.
- Жаман киши өз камы үчүн күйүнөт, жакшы киши эл камы үчүн жүгүрөт.
- Жаман киши өз үйүндө коноксуйт, жаман кыз өз үйүндө манапсыйт.
- Жаман кишиден кийин, иттен илгери.
- Жаман кой шишегинде карыйт.
- Жаман койчу жайытын бир күндө түгөтөт.
- Жаман көргөн уулу түп тутат.
- Жаман көргөндүн бөркү казанбактай.
- Жаман көрсө жармасын бербей койсун.
- Жаман көрүп май бергенче, жакшы көрүп чай бер.
- Жаман кушту жакшы бакса шумкар болот.
- Жаман кыз бет тырмаак болот.
- Жаман кыз тамак үчүн ыйлайт, жакшы кыз энесин сыйлайт.
- Жаман кыздын белгиси — жазгы келген коноктой, үй-бүлөсүн жүдөтөт мизи мокок ороктой.
- Жаман кыздын сөздөрү, көк желкеге ургандай.
- Жаман кылып коюучу, жакшысы уят болуучу.
- Жаман кыргый сагызганга жем.
- Жаман малын катат, жакшы элин катат.
- Жаман малын коруйт, жакшы арын коруйт.
- Жаман менен жанашканча бир кылым, жакшы менен чай кайнамча бирге бол.
- Жаман менен жолдош болбо, наадан менен сырдаш болбо.
- Жаман менен жолдош болсоң каларсың уятка, жакшы менен жолдош болсоң жетерсиң муратка.
- Жаман менен жолдош болсоң, балаасына каласың.
- Жаман мененжолдош болсоңжоого алдырат.
- Жаман мыйзам жакшы элди жакыр кылат.
- Жаман өз ашынан куру калат.
- Жаман өз ишине кулдук урат.
- Жаман өз камы үчүн күйүнөт, жакшы эл камы үчүн жүгүрөт.
- Жаман өз үйүндө коноксуйт.
- Жаман өзү боло албас, болгонду көрө албас.
- Жаман өзүн билбейт, жакшыны көзгө илбейт.
- Жаман сөз доого калтырат.
- Жаман сөз жүрөккө барып так болот.
- Жаман тайын тааныбайт.
- Жаман тил үчүн жакшы баштан айрылыптыр.
- Жаман төө жабуусун жерийт, жаман адам айлын жерийт.
- Жаман төө мингенче, жөө жүргөн артык.
- Жаман туугандан жакшы коңшу артык.
- Жаман туугандан жакын кошуна артык.
- Жаман туугандын намысын талашам деп, жакшы душманың менен кас болбо.
- Жаман уй жайытын бир күндө түгөтөт.
- Жаман уй жарда музоолойт.
- Жаман уста темирди да согот, көмүрдү да согот.
- Жаман уул — атага кул.
- Жаман уул атасы өлгөндө бир көбөт, катын алганда бир көбөт.
- Жаман уул атасы өлгөндө көбөт.
- Жаман уул жакшы атанын наамын булгайт.
- Жаман үйдүн (жамандын) коногу билет.
- Жаман үйдүн ити кабанаак, жаман кыз болор тубанак.
- Жаман үйдүн коногу бийлейт.
- Жаман үйлүү жардыга борошолуу чилде кас.
- Жаман чарылдак болот, кабанаак иттей арылдак болот.
- Жаман чөйчөктөгү сууга чөгүп өлөт.
- Жаман эки аяк аш ичсе, бир аягы башына жүк болот.
- Жаман элдин жакшысы болгуча, жакшы элдин жаманы бол.
- Жаман энеден бала да качат.
- Жаман эрге кыз барса, уруп — согуп ултан кылат.
- Жаман эрге мал бүтсө, жанына коңшу кондурбайт.
- Жаман эрден мал тайса, жаздыктан башын көтөрбөйт.
- Жаман эрдин белгиси — үйдө баатыр, жоодо жок.
- Жаман эркек тууганчыл, жаман катын төркүнчүл.
- Жаман эсеп түпкө жетет.
- Жаман ээрден жайдагым артык, жаман катындан бойдогум артык.
- Жаман, жайын айтам деп, баарын айтат.
- Жаманга (соргокко) чоң аягыңды көрсөтпө.
- Жаманга айткан кайран сөз, өлгөнгө ыйлаган кайран көз.
- Жаманга айткан кайран сөз.
- Жаманга айткан сөз кулактын сыртында калат.
- Жаманга айткан эссиз сөз, өлүккө ыйлаган эссиз көз.
- Жаманга акыл айтсаң, тосо чыгып закүн айтат.
- Жаманга алкыш да жок, каргыш да жок.
- Жаманга барсаң (түшсөң) убайым менен карыйсың.
- Жаманга башчы болгончо, жакшыга коңшу бол.
- Жаманга берсең кызыңды, алтын башы кор болот.
- Жаманга дөөлөт жар болсө, көтөрө албай маң болот.
- Жаманга жакшылык кылба, жоорго бок сыйпаба.
- Жаманга жакын болсоң, жалаасы жугат.
- Жаманга жакындаба, эч пайдасы тийбеген соң.
- Жаманга жалынба, жакшыга таарынба.
- Жаманга жалынбагын малы бар деп, эшекти сылабагын жалы бар деп.
- Жаманга жардам кылсаң, жакшылыгыңды билбейт.
- Жаманга ишиң түшпөсүн, токойго кушуң түшпөсүн.
- Жаманга кеңеш айтсаң, буйруктай көрөт.
- Жаманга кеп айтам (гэп урам) деп, сөзүндү айып кылбагын.
- Жаманга кеп айтса, теңтушсуп калат.
- Жаманга күн салгыча, көтөрүп көргө сал.
- Жаманга олжо түшсө, бөлүшө албай колго түшүптүр.
- Жаманга өчөшпө.
- Жаманга сый жарашпайт.
- Жаманга сый көрсөтпө, уйга суу көрсөтпө.
- Жаманга сырыңды айтсаң, жарда жыгат.
- Жаманга үңүлбө, жакшыдан түңүлбө.
- Жаманга чоң аягыңды көрсөтпө.
- Жаманга чөп илээшет, жакшыга сөз илээшет.
- Жаманга эш тарткыча, жаакка беш тарт (же камчы менен беш тарт).
- Жаманга эш тарткыча, камчы менен беш тарт.
- Жаманда достук жок, жакшыда кастык жок.
- Жаманда тек жок, жакшыда кек жок.
- Жамандан жазган, нттен иймен, элиңди сүй.
- Жамандан жакшы болду деп кубанба, жакшыдан жаман болду деп кайгырба.
- Жамандан жакшы туулат адам айтса ынангыс, жакшыдан жаман туулат бир аяк ашка алгысыз.
- Жамандан жакшы туулат, адам айтса ынангысыз.
- Жамандан жакшылык артпайт, кедейден кешик артпайт.
- Жамандан жарты кашык аш артат.
- Жамандан жасоол койсо, жалгыз уулунун көзүн аңтара чабат.
- Жамандан кач, жакшыга жанаш.
- Жамандан кач, жакшыга кучак ач.
- Жамандан тил укканча, жакшыдан таяк же.
- Жамандан тон кийсең, тойдо доолайт.
- Жамандарга олжо түшсө, бөлүшө албай көпкө түшөт.
- Жамандардын жакшысы болгуча, жакшылардын жаманы бол.
- Жамандашпа турасың, жаакташпа — тунасың.
- Жаманды доого жиберсе, чуу чыгарат.
- Жаманды жаныңа жолотпой айрыл, жакшыны изде, артыңа кайрыл.
- Жаманды жасоол койсо, жалгыз уулунун көзүн чыгара чабат.
- Жаманды ит да каппайт, жакшыны жаман сөз ээрчибейт.
- Жаманды койсон жайына, күндө келет чайыңа.
- Жаманды кудай неге албайт, жаткан төөгө мине албайт.
- Жаманды мактаса жардан алыс кетиптир.
- Жаманды мактасаң, каманчалык өлтүрөт.
- Жаманды төө үстүнөн ит кабат, эл четинен жоо алат.
- Жаманды төө үстүнөн ит кабат.
- Жаманды эл четинен жоо алат.
- Жамандыгы болбосо, жат дегениң жок нерсе.
- Жамандыгы болбосо, жаштыгы калган жок.
- Жамандыгыбыз болбосо, жаштыгыбыз калган жок.
- Жамандык — өчпөйт, жоолашкан — өспөйт.
- Жамандык бир күндө, жакшылык миң күндө.
- Жамандык бирөө, жакшылык көп.
- Жамандык жалгыз келбейт, жаныңды эзип мээлейт.
- Жамандык жаманга жарашат.
- Жамандык жерге жатпайт, жакшылык ичке батпайт.
- Жамандык жерге жатпайт.
- Жамандык жолго баспагын — кырсык тилеп аласың, досуңа чуңкур казбагын — өзүң түшүп каласың.
- Жамандык издетпей эле табылат.
- Жамандык кылбасаң, жабыкпай жүрөсүң.
- Жамандык кылгандын үйү күйөт.
- Жамандыкка жакшылык — эр кишинин ишидир, жакшылыкка жамандык — ар кишинин ишидир.
- Жамандыкты амандык жеңет.
- Жамандыкты таманымдын астынан табам.
- Жамандыкты үнуткан — жакшы, жакшылыкты унуткан — жаман.
- Жамандын бажасы көп, жанына пайдасы жок.
- Жамандын бары таарынчак, ар бир ишке корунчаак.
- Жамандын барынан жогу, ачынан тогу.
- Жамандын барынан жогу.
- Жамандын берген ашынан, жакшынын айткан сөзү артык.
- Жамандын бир аты жоош, бир аты момун.
- Жамандын бир өнөрү артык, жата калып ат үркүтөт.
- Жамандын бир өнөрү артык.
- Жамандын бойдогу бийлейт, жардынын коногу бийлейт.
- Жамандын жакшысы болгончо, жакшынын жаманы бол.
- Жамандын жаманынын адам таппас амалы бар.
- Жамандын жан жыргалы — уйку, жалангычы — жылкы.
- Жамандын жан жыргатары — уйку.
- Жамандын жан сактары — айыл, жан жыргатаары — уйку, жалаңгычы — жылкы (же мал баккан).
- Жамандын жаны ардак.
- Жамандын жаны таттуу, жай табаары көр.
- Жамандын жароосуз жерде дыкандыгы болот.
- Жамандын жаштыгы өлгөнчө калбайт.
- Жамандын жолдошу (жек жааты) көп, жанына пайдасы жок.
- Жамандын жыргалы - уйку.
- Жамандын катыны болгуча, жакшынын жесири бол.
- Жамандын кесепети бир чакырым алда жүрөт.
- Жамандын койнунда жатканча жакшынын жанында жат.
- Жамандын колуна бийлик тийсе оңдурбайт.
- Жамандын колуна дес тийсе оңдурбайт.
- Жамандын колунан жакшы аш жегиче, жакшынын таягын же.
- Жамандын коногу билет, жардынын бойдогу билет.
- Жамандын көпкөнүжаман, бучуктун өпкөнүжаман.
- Жамандын миң сөзү, жакшынын бир сөзүнө татыбайт.
- Жамандын ойну жаман, буканын мойну жаман.
- Жамандын ойну калбайт.
- Жамандын өзү да өлөт, кою да өлөт.
- Жамандын өзү коркок, сөзү чоркок.
- Жамандын өзү тартуу, жакшынын сөзү тартуу.
- Жамандын өзү теңелбесе дагы сөзү теңелет.
- Жамандын өзүнөн да сөзү күчтүү.
- Жамандын сөзү — таркылдак, төөдөн кулап түшкөндөй.
- Жамандын сөзүн талашып, жакшы менен араз болбо.
- Жамандын тапканы — жапалак.
- Жамандын тонун кийсең, тойдо доолайт.
- Жамандын төрүндө отурганча, жакшынын ирегесинде отур.
- Жаманчылыкты аманчылык жеңет.
- Жаманы болбой жакшы жок, чымыны болбой бакшы жок.
- Жаманы кылып коюучу, жакшысы уят болуучу.
- Жаманы өлсө — бири өлөт, жакшысы өлсө баары өлөт.
- Жамгыр — жер ырысы.
- Жамгыр болбой дан болбойт, тегирмен болбой нан болбойт.
- Жамгыр жаабай булут көчпөйт, жан кыйналбай жумуш бүтпөйт.
- Жамгыр жааса, сел болсо — жаз да болсо кыш менен тең, бетинен бедер кеткен сон, — кымкап да болсо бөз менен тең.
- Жамгыр менен жер гүлдөйт, эмгек менен эр гүлдөйт.
- Жамгыр менен жер көгөрөт, бата менен эл көбөйөт.
- Жамгыр өзүн сел ойлойт, көлчүк (же кудук) өзүн көл ойлойт.
- Жампаны таяк менен чапсаң, өзүңө чачырайт.
- Жан — ооруган жерде.
- Жан аябаган жоо алат, мал аябаган доо алат.
- Жан аяшкан дос болбойт.
- Жан бар жерде каза (же өлүм) бар.
- Жан бергендин жанында турба.
- Жан бир чыгат, эки чыкпайт.
- Жан кейибей, иш бүтпөйт.
- Жан кыйналат дебесе, жардылыктан ким өлөт.
- Жан кыйналбай жан чыкпайт.
- Жан кыйналбай жумуш бүтпөйт, талаптанбай муратка жетпейт.
- Жан сакташ оңой, жан жыргатыш кыйын.
- Жан тартпаса да, кан тартат.
- Жан эки чыкпайт, бир чыгат.
- Жанашып калсаң (койсоң) жаманга, жакшылык кылбайт адамга.
- Жанга күйбөс кандай (таңдай) дос.
- Жанга күйгөн — жандай дос, жанга күйбөс — кандай дос.
- Жанга күйгөн жандай дос.
- Жандоочу кийик аттырат.
- Жандоочусу жакшы болсо, уулуңа кийик аттырат.
- Жандуунун жаны башка.
- Жанжагына карабайт, жакыным деп санабайт.
- Жанжемил, мурч жанга — тынч.
- Жанчканга дагы ал керек, жаныңды сакта а көрөк.
- Жаны ачыгандын жанына барба.
- Жаны барда жалынган - жаман эрдин белгиси.
- Жаны барда сүйүнгөн жаман эрлин белгиси.
- Жаны бардын, үмүтү (өмүрү) бар.
- Жанын аябаган жоо алат.
- Жанын баккан жарыбайт да марыбайт, элин баккан карыбайт да арыбайт.
- Жаның болсо мал табылат, ашың болсо, казан табылат.
- Жаныңа ким күйсө досуң ошо.
- Жаныңда жүз сомуң болгончо, жүз жолдошуң болсун.
- Жаңгакты чак, жаныңды бак.
- Жаңдоочу кийик аттырат.
- Жаңы дос келгенде, эски достун көзүнөн жаш чыгат.
- Жаңы жардын жалыны күчтүү.
- Жаңыга умтул, жалаадан кутул.
- Жаңылбас — бир гана Кудай, жазбас — кара жер.
- Жаңылбас жаак мүдүрүлбөс туяк болбойт.
- Жаңылыкты ач өсөсүң, жаңылсаң өчөсүң.
- Жаңыны эски сактайт, койду эчки сактайт.
- Жаңысында түлкү, эскисинде күлкү.
- Жапалак куш мактанса, жардан чычкан алдым дээр.
- Жапалак менен ташты урса да, жапалак өлөт.
- Жапалакты таш менен урса да жапалак өлөт, жапалак менен ташты урса да жапалак өлөт.
- Жапыз да болсо тоом бар, тайыз да болсо суум бар.
- Жар — эрдин жаны.
- Жар башында жапалак, жапалак көрсөң атып өт, жаманды көрсөң качып өт.
- Жар жыгылса суу бөгөйт, жалгыз өлсө ким жөлөйт.
- Жар түбү — кечүү, тоо түбү — эл.
- Жар ураса суу чыкпайт, жалгыз өлсө чуу чыкпайт.
- Жара айыкса так калат, жаман сөздөн кек калат.
- Жараат бүтөт, так калат.
- Жарактуу киши зар болбойт, камдуу киши кор болбойт.
- Жарактуу күнү жоо келбейт.
- Жаралуу кийик жата албас.
- Жараткандын бир күнү бар — жарым айга бергисиз, бир түнү бар — жатса уйку келгисиз.
- Жарачу уул жашынан.
- Жаргылчактуу катын — жакшы катын, электүү катын — эрке катын.
- Жардамы тийбеген — жардам күтпөсүн.
- Жарды — байга жетем дейт, бай — кудайга жетем дейт.
- Жарды байга жагынам деп, жалгыз эчкисинен айрылыптыр.
- Жарды байыйт, жаш чоңоёт.
- Жарды болоор жигит эринчээк (кээде дөөлөтүнө мас) болот.
- Жарды болоор жигиттер, дөөлөтүнө мас болот.
- Жарды болор жигит, эринчээк болот.
- Жарды болсоң — көчүп көр, жалгыз болсоң — өлүп көр.
- Жарды болсоң да — ардуу бол.
- Жарды болсоң жоомарт бол, бай малынан түңүлсүн.
- Жарды болсоң көчүп көр.
- Жарды болсоң, байдай бол, жалгыз болсоң, көптөй бол.
- Жарды жүрүп бай болгондон сактан.
- Жарды менен жоолаш болгончо, бай менен барымталаш бол.
- Жардыга бай чоң, жалгызга көп чоң.
- Жардыга таарынба.
- Жардылыгын жашырган байыбайт, жалгыздыгын жашырган көбөйбөйт.
- Жардылык жаман эмес, жалкоолук жаман.
- Жардылык уят эмес, байлык мурас эмес.
- Жардылык уят эмес, жалкоолук уят.
- Жардымын десең — аласаң койбойт, жалгызмын десең, кудайың койбойт.
- Жардыны кыйнаган менен, жар түбүнөн суу чыкпайт.
- Жардынын бир тойгону — байыганга барабар.
- Жардынын бокчосуна коёндун кулагы батпайт.
- Жардынын жалгыз аты айгыр, жатып алып кайгыр.
- Жардынын жалгыз аты качааган.
- Жардынын жаны ардактуу, байдын малы ардактуу.
- Жардынын жаны кыйналат, байдын малы кыйналат.
- Жардынын жети каңшаары бар.
- Жардынын кызы арзан деп, жайсыздан катын алба.
- Жардынын ую жылда кысыр.
- Жардынын үйүн коногу бийлейт, жамандын үйүн бойдогу бийлейт.
- Жардынын чөнтөгүнө акча түшсө, турна болуп кыйкырат.
- Жаркырагандын баары эле алтын эмес.
- Жарлуу күнү конок келбейт, жарактуу күнү жоо келбейт.
- Жарма тамыр жарытпайт.
- Жарма, жарма да болсо карма.
- Жарма, чайды жаман деп, этти кайдан табасың.
- Жармага таарынып, бирөөгө жамандык издебе.
- Жарманын кызуусу менен черүугө аттаныптыр.
- Жармаңа ченеп суу куй, жылкыңа ченеп ышкыр.
- Жарнамаң мыкты болсо, соодаңжакшы болот.
- Жароокер катын жатканча таяк жейт.
- Жартыны бөлүп жеген таттуулуктун белгиси.
- Жартыны жарып жеген татуулуктун белгиси.
- Жарыбаганга иш түшсө тозуп калат азамат.
- Жарыбагандын кызын жалчыбаган алыптыр, экөө биригип журтта калыптыр.
- Жарык дүйнөдө бир улак жаралса, бир түп шыбак кошо жаралат имиш.
- Жарыкта малың көздөп (жыйнап) ал, караңгы кирсе көз жетпейт.
- Жарылганды ууру алат.
- Жарым жолдо кайткандын жолу болбойт.
- Жарым ниет — жарым ырыс.
- Жарыңды гүл арасынан тап, багыңды эл арасынан тап, балаңды эл арасына бак.
- Жарыяң таасирдүү болсо, базарың өкүмдүү болот.
- Жасалса күнөө, жалооруп өрөпкүбө.
- Жат — жарытпайт, өз — өлтүрбөйт.
- Жат жалгабайт, өз өлтүрбөйт.
- Жата берсе ат арыйт, жүрө берсе жол арбыйт.
- Жата берсең чалкалап, мал семирбейт кайкалап.
- Жатаар курсак жармадан айлансын.
- Жатаарда көп ичкен, жаман түш көрөт.
- Жатакчыны тер кысса, жүгүн жөө ташыйт.
- Жаталак — өлөт, чычалак — көнөт.
- Жатар курсак жармадан айрылсын.
- Жатка жанашып, өзгө карасанаба, жаткан арстандан жорткон түлкү көп билет.
- Жаткан бойро, жүргөн дарыя.
- Жаткан оору эмес, баккан оору.
- Жаткан өгүз жок.
- Жаткан өгүзгө чөп жок.
- Жатканга жаан жукпайт (же тийбейт).
- Жатып жеген, катып жейт.
- Жатып ичеер жигиттен, сарамжалдуу чал жакшы.
- Жатып ичер — жан бакты.
- Жатып ичер аш болсо, жалкоолук жанга тынч экен.
- Жатып ичер аш болсо, жардылык жанга тынч экен.
- Жатып ичер жаман адат, көп жашатпай жайыңды табат.
- Жатып ичээр — жанбакты.
- Жатып ичээр жаман адат, көп жашатпай жайыңды табат.
- Жатып ичээр жарма болсо, жардылык жанга тынч экен.
- Жатып ичээрге жай менен кыштын айырмасы жок.
- Жатып өлгүчө, атып өл.
- Жаш — каруусу менен, карт — кеңеши менен.
- Жаш — күчү менен, кары — акылы менен.
- Жаш - күчү менен, кары — кеңеши менен.
- Жаш — улук эмес, ажал — улук.
- Жаш бутактын ийилгени — сынганы, жаш жигиттин уялганы — өлгөнү.
- Жаш жыгач отундан жаркырап күйгөн тезек жакшы.
- Жаш жыгачка куу жыгач сүйөнүп өсөт.
- Жаш кайың желди сүйөт, жаш жүрөк теңди сүйөт.
- Жаш карыса да, жан карыбайт.
- Жаш кезде коркок болсо, карыганда чоркок болот.
- Жаш кезинде сыйлай жүргүн аксакалды, карыны, картайганда кайра өзүңө, сыйдын тийет жарыгы.
- Жаш келсе — ишке, кары келсе — ашка.
- Жаш кургаганда — жетимдик унут болот.
- Жаш курдаш эмес, заман курдаш.
- Жаш күчү менен, кары кеңеши менен.
- Жаш төккөндөн көрө, маңдай тер төк.
- Жаш улук эмес, акыл улук.
- Жаш улук эмес, өлүм улук.
- Жаш устанын бычагынын учу эки миз.
- Жаш чак — алтын так.
- Жашаганды билбеген, жашоонун баркын кетирет.
- Жашка — кызмат, карыга — урмат.
- Жашоо — бирге, өлүм — башка.
- Жашоо кандай болсо, өлүм ошондой болот.
- Жашоо ырахаты — ден соолук.
- Жашоодон кечүү — акылсыздык.
- Жашоонун өзүжашыл өрт.
- Жашта берсин мээнетти, карыганда берсин дөөлөттү.
- Жаштайында сүзөнөөк бөлсө, картайганда үзөнөөк болот.
- Жаштардын басканы — жыргал, карылардын жатканы — жыргал.
- Жашты жадатсаң — чабат, итти жадатсаң — кабат.
- Жаштык бар жерде жалын бар.
- Жаштык деген кеп эмес.
- Жаштык жашынып кетет, карылык камынтпай келет.
- Жаштык кезиң — мастык кезиң.
- Жаштык коштошпой кетет, карылык учурашпай келет.
- Жаштык менен ден соолуктун кадыры карыганда билинет.
- Жаштык укмуштуу доор, жаракөр уяттуу бол.
- Жаштыктын кадырын карыганда билет.
- Жаштын кайраты бар, карынын айбаты бар.
- Жаштын тилеги бир, жибектин түйүнү бир.
- Жашчылык — жайдын жамгыр өткүнү.
- Жашчылык өзү — чөп гүлү, жайдын жамгыр өткүнү.
- Жашы бирге — курдаш, жаны бирге — сырдаш.
- Жашы жеткен адамдын, төрүнөн көрүжуук болот.
- Жашы улуу болсо да, жаны курбу көп болот.
- Жашыл — оңот, жаш - чоңоёт.
- Жашыл оңот, жаш чоңоет, кызыл оңот, кыз чоңоет.
- Жашында жигит октолот (же шок болот), жашаганда токтолот, жалгабаса кудайым жабыгып жүрүп жок болот.
- Жашыңда берсин (кылсаң) мээнетти, карыганда берсин (көрөсүң) дөөлөттү.
- Жашыңда берсин мээнетти, карыганда берсин дөөлөттү.
- Жашыңда денең чың болсо, карыганда тың болорсуң.
- Жашыңда калжың болсоң, карыганда мылжың болорсуң.
- Жашыңдан жаман жолго баспаганың, адамдык сапатынды сактаганың.
- Жашырган жиниң болгуча, ачык жемең болсун.
- Же ойногон оюн жок, же мүлжүгөн моюн жок.
- Жебей туруп, сиңирээриңди ойлон.
- Жебейм, жебейм деп жемекей катын түгөтөт.
- Жебес жерге чөп бүтөт, ичпес жерге суу бүтөт.
- Жебесе да — бөрүнүн оозу кандуу.
- Жебесең да май жакшы, ичпесең да чай жакшы.
- Жебести ашка салба, билбести ишке салба.
- Жеген билбейт, туураган билет эттин жакшы жаманын.
- Жеген ооз уялат.
- Жеген оозго жарашат.
- Жегенде тойбогон, жалаганда тоймок беле.
- Жегендин кусмайы бар.
- Жегени да жаман, дегени да жаман.
- Жегениңди көп көрбөйм, алыштырганда аз болбосун.
- Жегениңдин наркы бар, жебегендин дарты бар.
- Жегениңдин наркы бар.
- Жегичтики суудан суута кетет.
- Жез кадырын жезчи билет, эр кадырын эл билет.
- Жез эскирсе дат болот, желедеги кулун ат болот.
- Жездеме ишенип жүрүп жесир калдым.
- Жейин десе — тиши ооруйт, берейин десе — ичи ооруйт.
- Жек көрүүдөн кастык туулат.
- Жеке өтүктүүгө жете албайт, соору өтүктүү бата албайт.
- Жекен жеринде көгөрөт, эр элинде көгөрөт.
- Жел желпинте соккон менен, таң мезгилсиз ата койбос.
- Жел жүрбөсө, чөптүн башы кыймылдабайт.
- Жел менен жарышпа, көлөкөңдү кууба.
- Жел өпкөнүн деми сууйт.
- Жел сөз жанга дары болбойт.
- Жел чыкпаса жан чыгат.
- Желдин чаңдуусу жаман, сөздүн каңкуусу жаман.
- Желдүү боз баланы жеткире мактаба.
- Желдүү күнү сүйлөбө — сөзүң сая кетпесин, тумандуу күнү караба — көзүң сая кетпесин.
- Желе түбү — казык, жекен түбү — азык.
- Желеде кулун жетилсе, аргымак күлүк ат болот.
- Желип өмүр өткөн соң, жигит болбойт чал кайтып.
- Желмогуздун эң кичинекейи кыйын.
- Желмогуздун эң кичүүсү кыйын.
- Жем талашпас куш болбос, сөз талашпас эр болбос.
- Жем талашып боктон өлбөй, эл талашып октон өлгөн жакшы.
- Жемди көргөн кыргый торду көрбөйт.
- Жемди көрүп, көктөгү куш торго түшөт.
- Жемелесе жерге кирбеген, көтөрмөлөсө көккө чыкпаган, көтөрүңкү көк челек деген болуптур.
- Жемиштин жайын жеген билбейт, багбан билет.
- Жең ичинде кол жүрөт, эл ичинде эр жүрөт.
- Жеңем билди дегенче, жер жүзү билди десеңчи.
- Жеңеме (же энеме) ишенип, эрсиз калдым.
- Жеңең билди дегенче, жер жүзү укту десеңчи.
- Жеңи жаман — аш алып иче албайт.
- Жеңил акыл - бутка күч.
- Жеңилбес кол — эл, кыйшайбас жол — эмгек.
- Жеңилди жерден, оорду колдон алган.
- Жеңилер жоо алды — артына карабайт.
- Жеңишке жеткен бактылуу, жерине берип бактыны.
- Жер — казгандан, ушак — айткандан түгөнбөйт.
- Жер — казына, суу — алтын.
- Жер — ырыстын киндиги, билим — ырыстын тизгини.
- Жер азыгы — суу.
- Жер байлыгы — эл байлыгы.
- Жер жалмаган неченди: падыша, төрө, чеченди, оозунан кудай түшпөгөн зикир чалган эшенди.
- Жер жемишин берет, эл эмгегин берет.
- Жер кишинин акысын жебейт.
- Жер кулагы жети кат (эмне болсо да угула берет).
- Жер кулагы жети кат.
- Жер куураса, алабата чыгат.
- Жер мээнетти жебейт.
- Жер семизи — мал семизи.
- Жер тамыры чөп өстүрөр, эл тамыры от күйгүзөр.
- Жер тамырынан эл тамыры көп.
- Жер тармал — өн, жеңиш үчүн — өл.
- Жер тойбой — эл тойбойт.
- Жер эмгекти жебейт.
- Жер эрдин эмгегин жебейт.
- Жер ээн болсо, доңуз дөбөгө чыгат.
- Жер ээн болсо, суур (кээде доңуз) дөбөгө чыгат.
- Жерге келет бир кезек, жерге кезек келгенде: байчечекей чөп жайнайт, эрге келет бир кезек, эрге кезек келгенде, эгиз күлүк ат байлайт.
- Жерге өзүң ийилбесең, жер сенден кийиндейт.
- Жерге өзүң көөмп алып, жерге таарыныч кылбагын.
- Жерге түшкөн — жетимдики.
- Жерге түшкөн гүл болот, отко түшкөн күл болот.
- Жерге чачылган кык, тогуз жылы пайдасын тийгизет.
- Жерде жаткан жумуртка — асманда учкан канаттуу.
- Жерде жаткан жумуртка, асманда учкан куш болот.
- Жерде жафаа жок, кудайда ката жок.
- Жерде жүргөн коңуз бар, адамдан чыккан доңуз бар.
- Жердей март да жок, жердей зыкым да жок.
- Жерден жарака кетсе, акылдын жүрөгү аркылуу өтөт.
- Жерди тегиз дебеңиз, алды-артында кайкаң бар, элди тегиз дебестен, алды-артыңды байкаңдар.
- Жердин да кулагы бар.
- Жердин Койсарысы көлдө экен, адамдын койсарысы сен экенсиң.
- Жердин көркү — Алайда, ашуунун көркү — кундузда, сулуунун көркү — кыргызда (калында).
- Жердин көркү — эгин, эрдин көркү — билим.
- Жердин кулагы жети кат.
- Жердин танабын тартса кыскарат, коё берсе — узарат.
- Жердин уусун билген киши, караңгыда карсактын изинен жаңылбайт.
- Жери байдын, эли бай.
- Жеримде жээрде сакал бий элем, эми жети сакал кул болдум.
- Жерин сүйбөс эл болбойт, элин сүйбөс эр болбойт.
- Жеринен ажыраган жети жыл ыйлайт, элинен ажыраган өлгөнчө ыйлайт.
- Жеринен ооган жүк оңолбойт.
- Жеринен ооганга жети жылы конуш жок.
- Жесе да, жебесе да бөрүнүн оозу кандуу.
- Жетегинде болбосо, жетелеген не болот.
- Жетек жеткирет, чагым өлтүрөт.
- Жетеси жокко жети күн айт.
- Жетеси жокту жетелесе билбейт, акылы жокту алдаса билбейт.
- Жетеси жокту жетелесе да болбойт.
- Жетесиз жети уулуң болгончо, эстүү бир кызың болсун.
- Жетесизге кеп айтсаң, беттен алып аркырайт.
- Жети атасын билбеген уул — кул, жети энесин билбеген кыз — күң.
- Жети баштуу ажыдаардан коркпо, эки жүздүү адамдан корк.
- Жети кишинин бири кыдыр.
- Жети күндүк жаандан желип өткөн суу артык.
- Жети күндүк жаандан, желип өткөн суу жакшы.
- Жети күндүн бири өлүм.
- Жети өлчөп бир кес.
- Жетиле элек наадандан жетектеген ат жакшы.
- Жетим — жетилет, жерге — кошулат.
- Жетим бала кекчил, жесир катын элчил (же эмчил), өгөй өөнчүл.
- Жетим да торолор, заман да оңолор.
- Жетим жүрүп жетилет.
- Жетим өз киндигин өзү кесет.
- Жетимге боор ооруса, жеңеси койнун ачат.
- Жетимдин акысы тозоктун оту.
- Жетимдин акысын жебеңиз, жетимдин акысын жесеңиз — тынч жатамын дебеңиз.
- Жетимдин желкеси кыйык.
- Жетимдин курсагы жети кат.
- Жетимдин сүйгөн тамагын ким берет.
- Жетимиштеги чалдын көңүлү калса да, жетидеги баланын көңүлү калбасын.
- Жеткен — жети муштайт, жетпеген — бир муштайт.
- Жеткен — кесек менен, жетпеген — тезек менен.
- Жеткен жети муштайт, жетпеген бир (эки) муштайт.
- Жеткен кесек менен.
- Жеткенден — калтек, жетпегенден — мантек.
- Жеткенден калтек, жетпегенден мантек жеп.
- Жеткилең бийик жол болбойт, жээн — тага эл болбойт.
- Жетпеген — жекчил.
- Жетпести кууба, келбести күтпө.
- Жибекти туталбаган жүн кылат, катынды күтө албаган күң кылат.
- Жибекти туталбаган жүн кылат.
- Жигит бир сырдуу, кырк (төрт, сегиз) кырдуу болот.
- Жигит болсоң бекем болгун, чириген талдай бош болбой.
- Жигит келсе, кыз даяр.
- Жигит менен кыз жатат, жыргал менен таң атат.
- Жигит өзү менсинет, жигитти ким теңсинет.
- Жигит өлөөр жерине күлүп барат, кыз жыргаар жерине ыйлап барат.
- Жигит тереңи көк ирим көлдөй, жигит күчтүүсү каптаган селдей.
- Жигит үйдө туулат, жоодо өлөт.
- Жигитке бир сыр, жети кыр керек.
- Жигитке жетимиш өнөр аздык кылат.
- Жигитке жетимиш түрлүү өнөр аз.
- Жигитке кырк өнөр аздык кылат.
- Жигитке намыс кымбат, ар кыйын.
- Жигиттик өттү ашкан белдей, карылык келди казган көрдөй.
- Жигиттин куну — жүз жылкы, ары — миң жылкы.
- Жигиттин өзү жакшы болсо, тегин сураба.
- Жигиттин өзүнө караба, сөзүнө кара.
- Жигиттин сөзү өлгөнчө, өзү өлсүн.
- Жигиттин түзүн (же сырын) айтпай, ишин айт.
- Жигиттин уялганы — өлгөнү.
- Жиксиз жерден жел чыкпайт.
- Жип кессең — узун кес, кеп салсаң — кыска сал.
- Житкен окту аткан ок табат.
- Житкен окту каккан ок чыгарат.
- Жоболоңдуу жолго чыкса, эмгектүүнүн этеги булганат.
- Жоболоңдууга жолдош болбо.
- Жоголгон бычактын сабы алтын.
- Жоголуп табылган мал — олжо, ооруп айыккан жан — олжо.
- Жоготуу — тапкычтыкка үйрөтөт.
- Жойпу дос ишке жарабайт, мыкты күчүн аябайт.
- Жойпу наадан — жоодон жаман.
- Жойпулук эмне дедирбейт, жокчулук нени жедирбейт.
- Жок азабын бар сезбес да, ач кадырын ток билбес.
- Жок болсо, баарына көнөт.
- Жок болсо, март да бере албайт.
- Жок жокко — көмөктөш.
- Жокко амал жок.
- Жокко дабаа жок.
- Жокко суу да жок, алып ичер идиш да жок.
- Жокко суу да жок.
- Жокко туз да жок.
- Жоксуз жалтаң, жондуу балтаң.
- Жокто байдай сыйлагын, бай малынан түңүлсүн.
- Жоктон бар болоор, бардан жок болоор.
- Жоктон барды жараткан адамдын акылы.
- Жоктон бары артык.
- Жоктон көрө жогору.
- Жокту байдай сыйлагын, бай малынан түңүлсүн.
- Жокту жок издеген табат, жолдошу шайыр болсо, жолоочунун кумары канат.
- Жокту жок издеген табат.
- Жокту жок табат.
- Жокту керек таптырат, өйдө — төмөн чаптырат.
- Жокту керек таптырат.
- Жоктун бары болот, арыктын семизи болот, ачтын тогу болот.
- Жоктун бир арманы бар, бардын миң арманы бар.
- Жоктун жайын жакыр билет.
- Жоктун жону катуу, өгүздүн (же буканын) мойну катуу.
- Жоктун жону катуу, өгүздүн мойну катуу.
- Жоктун жону катуу.
- Жокчулук таштан да катуу, оорулук зындандан да оор.
- Жокчулук эрди жоботот.
- Жол (из) кууган — казынага жолугат, кеп (сөз) кууган — балаага жолугат.
- Жол азабы — көр азабы.
- Жол атасы — туяк, сөз атасы — кулак, суу атасы — булак.
- Жол бирге болсо да тагдыр башка.
- Жол кууган казынага жолугат, кеп кууган балаага жолугат.
- Жол кыскарткан сөз.
- Жол салсаң — өтөсүң, ор казсаң — түшөсүң.
- Жол үстүндө жоокер тыныкпайт.
- Жолборс (арстан) нзинен кайтпайт, жигит сөзүнөн кайтпайт.
- Жолборс изинен кайтпайт, баатыр сөзүнөн кайтпайт.
- Жолборс терисин кийгендин баары баатыр эмес.
- Жолборс чабуу эр даңкын чыгарат.
- Жолборс чапкан алп — ал колбашчы.
- Жолборс чапкан эр — жоону чабат.
- Жолборстун баскан изин ит баспайт.
- Жолборстун жаткан жерине ит батпайт.
- Жолборстун жаткан жерине өрт күйбөйт.
- Жолго чыксаң — шайлан, бел куруңду (же бооңду) байлан.
- Жолго чыксаң жол азыгың мол болсун.
- Жолго чыксаң жолоочуңду шайлап ал.
- Жолго чыксаң шайлан, бел — бооңду байлан.
- Жолдо жүрсөң, жортуп жүр.
- Жолдо тамактын оордугу жок.
- Жолдон келип, тон меники дейт, эшиктен кирип төр меники дейт.
- Жолдон келип, төр меники дейт.
- Жолдон чыксаң да, көптөн чыкпа.
- Жолдош болбо айгакка, мүдүрүлтөт тайгакка.
- Жолдош болбо коркокко, жүк артпагын торпокко, иш кылдырба чоркокко.
- Жолдош болсоң кууга, башыңды салаар чууга.
- Жолдош таппаган эр азат, башчысын таппаган эл азат.
- Жолдош таппаган эр өксүк, башчысын таппаган эл өксүк.
- Жолдошту жол айрат.
- Жолдошу көптүн колдоосу көп.
- Жолдошу көптүн олжосу көп.
- Жолдошун таппаган эр азат, башчысын таппаган эл азат.
- Жолдошуна күйбөгөн жоого түшөт.
- Жолдошуң жаман болсо алыс жолго түн катпа, аялың жаман болсо, киши алдында үн катпа.
- Жолдошуңду жонуңа, оорубаса мойнуңа көтөр.
- Жолдун тегизин бил, сөздүн негизин бил.
- Жолоочу ат жалына казан асат.
- Жолоочу болсо — атын ал, жортуулчу болсо — башын ал.
- Жолоочу болсо атын ал (жолго сал), жортуулчу (тоноочу) болсо башын ал (ортого сал).
- Жолоочу жол менен, жортуулчу эл менен.
- Жолоочулукка эрөөн жок.
- Жолоочуну ээрчип ит убара (же өлөт).
- Жолоочуну ээрчип, ит өлөт.
- Жолоочунун — жолдогусу жакшы, жолдо болбосо — үйдөгүсүжакшы.
- Жолоочунун азЫгы жолунда.
- Жолоочунун бай экенин ким билет, кул экенин ким билет.
- Жолоочунун жолдогусу жакшы, жолдо болбосо — үйдөгүсү жакшы.
- Жолоочунун үзөңгү боосу алты кабат, кулу — бийин ким билет.
- Жолоочуң кечиксе — сүйүн, жортуулчуң кечиксе — күйүн.
- Жолу болор жигиттин жеңеси алдынан чыгат.
- Жолун таап ырдаса, кубаныч экен ыр деген.
- Жолуң шыдыр, жолдошуң кыдыр болсун.
- Жолуңа кууну албай, акылдууну ал.
- Жомок деген жорго сөз.
- Жомоктон курсак тойбойт, кулак кубанат, көңүл тоёт.
- Жоо аяган — жаралуу, катыны — каралуу.
- Жоо аяган — жаралуу, эри өлгөн катын — каралуу.
- Жоо аяган жаралуу.
- Жоо аяган өзү өлөт.
- Жоо жакадан, бөрү этектен алганда.
- Жоо жакаласа, бөрү этектер.
- Жоо капыстан чабат, өлүм суратпай келет.
- Жоо качканда баатыр көбөйөт.
- Жоо келгенде — баатыр бол, доо келгенде — акыл бол.
- Жоо кеткен соң, кылычынды ташка чап.
- Жоо кеткенден кийин кылычыңды бокко чап.
- Жоо кеткенден кийин кылычыңды ташка (бокко) чаппа.
- Жоо кыстаса баатырга бар.
- Жоо малынын тезеги пайда.
- Жоо сырын жоо билбейт.
- Жоо түбү — эл, жар түбү — кечүү.
- Жоо чапкан алпка айып жок.
- Жоого барсан баарың бар, доого барсаң бириң бар.
- Жоого жалынба — жаныңды алат, доого жалынба — малыңды алат.
- Жоого жаныңды берсең да, сырыңды бербе.
- Жоодон алып качкан жан арам.
- Жоодон ачарчылык күчтүү, жошултуп алсыратат күчтү.
- Жоодон корккон — жоого дос, элди сүйгөн — эрге дос.
- Жоодон корккон жолдошун сабайт.
- Жоокер жараксыз болбойт, ырчы комузсуз болбойт.
- Жоокерге тон тиге албаган жар — жоо босогосунда күң.
- Жоолашкан эки журттун кыйыры ыйык.
- Жоолашкан эки элди бириктирүү үчүн кайраттуу кол керек, акыл дагы мол керек.
- Жоолук да болсо жолго ийги.
- Жоомарт менен калыстын төрт аягы кыбыла.
- Жоомарттын жайы бейиште, сараңдар калат кейиште.
- Жоон болсоң капкурсак дейт, ичке болсоң — жылан жуткан жип курсак дейт.
- Жоон сүзүлгүчө, ичке үзүлөт.
- Жоону сайса ким (эр) сайды, аты калды Манаска.
- Жоону сайса, эр сайды, аты калды Манаска.
- Жоону таап ал, жоошутуп чаап ал.
- Жоонун малынын тезеги жугат.
- Жоонун сыртында болбо, ичинде бол.
- Жоонун түбү эл болор, тоонун түбү бел болор.
- Жоор семирсе баш бербейт, жаман сүйлөсө сөз бербейт.
- Жоорду чымын ырбатат.
- Жоордун жайын жакыр билет, жокчулуктун жайын бакыр билет.
- Жоош төө чуудаларга жакшы.
- Жооштон жоон кеп чыгат.
- Жооштон жоон чыгат.
- Жорго жолду арбытат, жокчулук эрди карытат.
- Жорго жүрүшүнөн баа болот, жаман жүрүшүнөн кул болот.
- Жорго минген жолдо мас, катыны сулуу күндө мас.
- Жорго минген жолдошунан айрылат, көп жашаган курдашынан айрылат.
- Жорго минген менен жолдош болбо, жоболоңдуу менен айыл конбо.
- Жорго мингенге жолдош болбо.
- Жоргодон жорго чыкса төрт аягы тыбырайт, чеченден чечен чыкса оозу-мурду кыбырайт.
- Жоргодон туулган жорток бар, баатырдан туулган коркок бар.
- Жоргонун баркын мингенде билерсиң, жакшынын баркын өлгөндө билерсиң.
- Жоргонун кадыры желгенде билинет, жолдоштун кадыры өлгөндө билинет.
- Жоргонун тери кургабайт, эркенин жашы кургабайт.
- Жоргоң мыкты болсо төшкө сал, ишиң катуу болсо элге сал.
- Жорто албаган (жүрө албаган) жол бузат, айта албаган сөз бузат.
- Жорто албаган жол бузат, айта албаган сөз бузат.
- Жортсоң — жол аларсың, жолугушсаң — сөз угаарсың.
- Жортуп жүрсөң, жол өнөр.
- Жортуулда жоокердин жоосу — уйку.
- Жортуулчунун башы жолдо калат.
- Жору тарпка конот, чымын майга конот.
- Жору тарпка тойсо, чарбакты эңсейт.
- Жору томого кийгендей.
- Жору, жору, жорумун, аты куштун зорумун, беш тырмагым жогунан аты куштун корумун.
- Жоруга томого кийгизгендей.
- Жорулуу жерде тарп калбас.
- Жорунун өзү тоодо болсо да, көзү бөксөдө.
- Жосунсузга жорго мингизсе жарашпайт.
- Жөжөнү күзүндө санайт.
- Жөн билгини жумшасаң, акыл үйрөтпө.
- Жөн сурамак изаттан, ат сурамак келбеттен.
- Жөнү жок чыркыратып кетпе, жолуңду түбөлүктү эсте.
- Жөнүжок багыныш, эр жигитке өлүм менен тең.
- Жөө жүргөнчө, төө минген жакшы экен.
- Жөө жүрүп ырдаганы курусун, өгүз минип жыргаганы курусун.
- Жөө калган эр — канаты жок карга.
- Жөө калганча ат кадырын билбес, ач калганча аш кадырын билбес.
- Жөөнүн топосу чачылбайт, жалгыздын сөзү өтпөйт.
- Жөөнүн ырысын аттуу жебейт.
- Жөөнүн энчисин атчан албайт.
- Жөтөл — картаңдын күлкүсү.
- Жука жерден жыртылат, ичке жерден үзүлөт.
- Жулук ууру журттан айлансын.
- Жумурткадан кыр тапкан кудайым.
- Жумуру башка бир өлүм, эрте — кечи баары бир.
- Жумуру башта нелер жок.
- Жумурунда уузу жок өмүрүндө тойдум дебейт.
- Жумуш кылсаң үшүйсүң, арак ичсең тердейсиң.
- Жумуштан качып жашынган жаман, жалкоолук күчөп, ашынган жаман.
- Жумушту кечеңдетпе, ырбатып тереңдетпе.
- Жумуштун көзүн тап, кыйшыктын тегин тап.
- Жумшак айткан месел сөз, муз жүрөктү эритет.
- Жумшак жыгачты курт басат.
- Жупуну — жугумдуу, сыпайы — сүйкүмдүү.
- Журт аймагы кең, аалам менен тең.
- Журт арасы — темир талкуу.
- Журт арасын атанын арам сийдик уулу бузат.
- Журт кечээ кубарса, бүгүн көгөрөт.
- Журт кыйырын күзөткөн алп кеткенде өз жоолашар, душман көк ташка кылычын жанаар.
- Журт мазар, журттан чыккан азар.
- Журтка жек көрүнгөндү кудай жек көрөт.
- Журтту жалгасын, журт ичинде бечера бизди жалгасын.
- Журттун ынтымагына балта чапкан бузукуну журт алдында мууздайт.
- Журту тирүүнүн өзү тирүү.
- Жутаанак төө жабуусун жалмайт.
- Жуталаң жылы ит семиз, тумоолуу жылы молдо семиз.
- Жуткан — жумурда, ичкен — ичегиде.
- Жуткан жутабайт.
- Жутканга комсоо дебесек, кебеги менен кылканы.
- Жуурат ичкен кутулат, жугунду ичкен тутулат, айран ичкен кутулат, аягын жалаган тутулат.
- Жуурат төгүлсө, жугу калат.
- Жуучулукка кордук жок, элчиликке өлүм жок.
- Жүгү уйда болсо да, дымагы төөдө.
- Жүгүргөн албай — буюрган алат.
- Жүз - жүрөктүн күзгүсү.
- Жүз дос — аз, бир кас — көп, (Миң дос — кем, бир кас — артык).
- Жүз дос — аз, бир кас — көп.
- Жүз жолу айткандан бир жолу көргөзгөн артык.
- Жүз жолу айткандан бир жолу көргөн жакшы.
- Жүз жолу уккандан, бир жолу көргөн жакшы.
- Жүз сом күткөнчө, жүз жолдош күтөйүн.
- Жүз сомуң болгуча, жүз жолдошуң болсун.
- Жүз сөздү бир сөз токтотот.
- Жүз, жүзгө жеткенде кудайдан күдөрүңдү үз.
- Жүзгө жет, мүдөөм кет.
- Жүзгө чейинди «жасоол» дейт, миңге чейинди «кол» дейт, миңден ашыгын «кошуун» дейт.
- Жүздөн — бирди, миңден — онду танда.
- Жүздөн бирөө — чечен, миңден бирөө — көсөм.
- Жүздөн күлүк, миңден тулпар.
- Жүздүн (карынын, өрдүн) көркү сакал, сөздүн көркү макал.
- Жүздүн көркү — сакал, сөздүн көркү — макал.
- Жүзүмүн жеп, багын сураба.
- Жүйөлүү сөз жүйөсүн табат, жүйөсүз сөз ээсин табат.
- Жүйөөлүү сөз жүлүнгө тиет.
- Жүйөсүн таап жумуш кыл, жерин таап тыным кыд.
- Жүктү лөк көтөрөт, мээнетти эр көтөрөт.
- Жүктүн оорун нар көтөрөт.
- Жүктүн өз теңи, теңтуштун өз кеби.
- Жүрбөгөн атка «чу» деген дем.
- Жүргөнүмдүжел билет, конгонумду сай билет.
- Жүргөнүмдүжел билет, коногумду сай билет.
- Жүрө албаган жол бузат, айта албаган сөз бузат.
- Жүрөгүм күйгүчө, билегим күйсүн.
- Жүрөк менен кан бирге, жүлүн менен жан бирге.
- Жүрөк сыры тилден чыгат.
- Жүрөк сырын көз билдирет.
- Жүрөккө доо кеткенче, өзөккө өрт кеткен жакшы.
- Жүрөккө жакын алба, жибитип алда.
- Жүрөктөгү сыр жүздөн байкалат.
- Жүрөктөй үЙДӨН, ЖүЛГӨДӨЙ түтүн.
- Жүрөктөн чыкпай, жүрөккө кирбейт.
- Жыгач кессең узун кес, темир кессең кыска кес, көйнөк бычсаң кенен быч.
- Жыгач ким жагаарын билет, мал ким багаарын билет.
- Жыгачка мөмө бүткөн сайын салбырайт.
- Жыгачты курт чиритет, элди өзгө иритет.
- Жыгачтын баары тез болбойт, сарынын баары жез болбойт.
- Жыгачтын жумшагын курт жейт, адамдын жумшагын адам жейт.
- Жыгачтын ийрисин тезге салса түзөлөт, жолдошуңдун ийрисин кепке салсаң түзөлөт.
- Жыгылган күрөшкө тойбойт.
- Жыгылган ооганга күлөт.
- Жыгылгандын үстүнө жудурук (муштум).
- Жыгылсаң нардан жыгыл, (жез) буйласын кармай жыгыл.
- Жыгылсаң, нардан жыгыл, буйласын ала жыгыл.
- Жыгылсаң, нардан жыгыл, этиң оорубас.
- Жыйноочу бармакка басып, тырмакка кысып жыйнайт.
- Жыкмак бар, баштан аттамак жок.
- Жыл дегениң, жылгадан аккан суу.
- Жыла баскан жылманын кеби жылуу, ичи ала.
- Жылан ийри сойлосо да, ийнине түз кирет.
- Жылан кээде чагат, тажаал күндө чагат.
- Жылан кээде чагат, ушакчы күндө чагат.
- Жылан оз уусунан өлбөйт.
- Жылан өлтүрөйүн десе, таш алып бербейт.
- Жылан чаккан кайтат, бөйөн чаккан кайтпайт.
- Жылан чакпай, жылкы теппей.
- Жыланга чактырган аркандан коркот.
- Жыландай ийрилип башталса, шоонадай чубалып бүтөт.
- Жыландан сыр сураса, чаяндан калыс кылат.
- Жыланды жылан чакпайт.
- Жыланды үч кессе да, кескелдирикче алы бар.
- Жыландын куйругун баспа — чагат.
- Жыландын сырты жумшак болсо да, ичи заар.
- Жыландын териси — кооз, тиши — уу.
- Жыландын уусу — тишинде, жамандын уусу — ичинде.
- Жыландын уусу башында, бейкамдын (же жалкоонун) жоосу кашында.
- Жыландын уусу башында, бейкамдын жоосу кашында.
- Жыландын уусунан айыкса болот, ушактын уусунан айыгыш кыйын.
- Жылаңачка — караган — бута.
- Жылаңачка тон бербей, атласты кантип кийесиң.
- Жылдаш катын — сырдаш.
- Жылдыздар жайнаган түн сонун, жылытып тердеткен күн сонун.
- Жылдыздын көбү — асмандын көркү, билимдин көбү — акылдын көркү.
- Жылдырма оосурактын жыты жаман.
- Жылкы — берен, жылкыны баккан — эрен.
- Жылкы (айбан) кишенешкенче (искешкенче), адам сүйлөшкөнчө (көрүшкөнчө).
- Жылкы аласы — тору ала, сыртынан таанылат, адам аласы — ичинде, баамчылар жаңылат.
- Жылкы жайлоодо семирет, бордогусу байлоодо семирет.
- Жылкы кашынышканча (кээде кишенешкенче), адам сүйлөшкөнчө (кээде көрүшкөнчө).
- Жылкы кишенешип, киши сүйлөшүп таанышат.
- Жылкы кишиге канат, төө кишиге күч.
- Жылкы семирсе, жылкычы сүйүнөт.
- Жылкы суудан калбасын.
- Жылкы, жылкы, жылкыдыр, жылкы эрдин мүлкүдүр.
- Жылкыга жыландай уул жарайт.
- Жылкыда жал болсо, койдо козу, куйрук бар.
- Жылкыда жая жал болсо, койдо козу, куйрук бар.
- Жылкыдан качыр, мусулмандан капыр туулат.
- Жылкыдан оосоң жалын карма, уйдан оосоң мүйүзүн карма, кишиден оосоң оозуңду карма.
- Жылкыны имерсе, качагаан жылкы өзү эле четке чыгат.
- Жылкыңа карап ышкыр.
- Жылкыңа ченеп (же карап) ышкыр, мурдуңа ченеп бышкыр.
- Жылкыңа ченеп ышкыр, алыңа ченеп бышкыр.
- Жылкычы болгон бээ багат, жылас болгон төө багат.
- Жылкычы болуучу уул ээрде уктайт, ээрде уктоочу уул эл багар.
- Жылкычы кадик адис болбосо, жоого минер ат жок.
- Жылкычынын бир көргөнүн хан көрбөйт, бир көргөнүн ит көрбөйт.
- Жылкычынын бир көргөнүн хан, бир көргөнүн ит көрбөйт.
- Жылкычынын жыйганы жубан үчүн.
- Жылкычынын ичкенин бирде ит ичпейт, бирде кан ичпейт.
- Жылуу келген душманды суук чыгарба.
- Жылуу сөз жылытат, муздак сөз муздатат.
- Жылуу сөз жылытат, суук сөз муздатат.
- Жылуу сүйлөсө жыла — жыла жылаан ийинден чыгат.
- Жылуу сүйлөсө, жылан да ийинден чыгат имиш.
- Жылуу, жылуу сүйлөсөң, жылан ийинге кирет, катуу — катуу сүйлөсөң мусулман (кээде каапыр) динден чыгат.
- Жылуулук - от бар жерде, сулуулук — сүйүү бар жерде.
- Жылуунун муздашы — бат, муздактын жылышы — кымбат.
- Жылуусу жок тон курусун.
- Жылымчы оосурактын жыты жаман.
- Жылып консо жылкы сүйүнөт, жылбай отурса катын сүйүнөт, жылкы семирсе жылкычы сүйүнөт, жылып, жылып булут кетет көк калат, жүрүп, жүрүп жалгыз кетет көп калат.
- Жыргаганымдан жылкычы болуптурмунбу.
- Жыргайсыңбы, куурайсыңбы — жашоо керек.
- Жыргалдын ана башы — ден соолук.
- Жыртык — тешикке күлөт.
- Жыртык ийненин кереги тиет.
- Жыртык тешикке күлөт.
- Жыртык тондуу — күрөшчөөк.
- Жыртык үйдөн кыйшык түтүн чыгат.
- Жыртык үйдү жел табат, калп сөздү эл табат.
- Жыртык үйдүжел табат, калпычыны эл табат.
- Жыртыкка жамак табылат, дартка дабаа табылат.
- Жыя албаган жыйынга шүмшүк, асырай албаган айылга шүмшүк.
- Жээ ары барып, Чүйдө өлбөй, жээ бери келип, үйдө өлбөй.
- Жээн келгенче, жети бөрү келсин.
- Жээн эл болбойт, желке таз болбойт.
- Жээн эл болбойт, желки тон болбойт.
- Жээн эл болот бай болсо тайкеси, желки тон болот, май болсо желкеси.
- Жээндин жээни, желкинин тону (жыты тууган).
- Жээринде майда чайна, айтаарыңда мыкты ойло.
- Жээриңе келгенде жети кабат бөрү элең, жебесиңе келгенде жин окуган молдо элең.
З
- Зайыпсыз ашың даамсыз, тузсуз да, узун колуң кыска, каруусуз.
- Зайыптарсыз ак ордо караңгы да, ак шейшептүү калың жууркан суук.
- Закүндүн алды — көт кыскан.
- Залим менен жакын болсоң, башың жерге кирер.
- Заман өзгөрсө, салт өзгөрөт (замандын түрүнө карап, салт да өзгөрөт).
- Заманы бирдин амалы бир.
- Заманы жакшы болсо, карысы жаш болот.
- Заманына карай — күлкү, тонуна карай — түлкү.
- Заманына карай амалы.
- Заманына карай күлкү, тоосуна карай түлкү.
- Заманың бөрү болсо, бөрү бол.
- Заманың кандай болсо, бөркүңдү ошондой кий.
- Заманың сокур болсо, көзүңдү кыс.
- Зарыгып аккан булактан, сасык да болсо көл жакшы.
- Зарылдын пулу күйөт.
- Зер кадырын зергер билет, жез кадырын жезчи билет, күйүү кадырын сүйгөн билет.
- Зергер билет зер сырын, дыйкан билет жер сырын.
- Зор адамга жакшы адам, сөзү менен теңелет, бар адамга жок адам, күчү менен теңелет.
- Зор иште жаның чыкса да даңкың калат.
- Зорго да зор мокочо жолугат, зорго сыйынсаң, кудайга сыйын.
- Зордукчуга мал жокпу.
- Зордукчуга тендик жок.
- Зордун түбү кор болот, байдын түбү ачка өлөт.
- Зордун түбү кор болот, туздуу жерде шор болот.
- Зулум эшиктен кирсе, ырыс түндүктөн чыгар.
- Зыкым бай кедейден жарды.
- Зыкым марттан качат, ичи тар коноктон качат.
- Зээндүү бала сүйүнтөт, кежир бала күйүнтөт.
- Зээндүү сүйүнтөт, кежир — күйүнтөт.
И
- И деген үн ишке дөмөөр.
- Издеген табат, сураган алат.
- Изденип калсаң — табасың, көздөп калсаң — аласың.
- Изденүү — ийгиликтин жолу.
- Изи барды издеш оңой.
- Изилдегенде ар нерсенин жолу табылат.
- Ийгилик кетпесин, жамандык жетпесин.
- Ийгилик устүндө пейлиңди тарытпа, иш үстүндө көңүлүңдү иритпе.
- Ийгиликке — сүйгүлүк.
- Ийгиликтин кечи жок.
- Ийгиликтин эртекечи жок, көрүнген тоонун ыраагы жок.
- Ийибеген эмчек болбойт.
- Ийилген (же ийген) башты кылыч кеспейт.
- Ийилчээк тактай сынбайт.
- Ийлеп — ийлеп итке салба.
- Ийменчектик кыз — келинге жарашат, күймөнчүлүк дин колун байлайт.
- Ийне көзүнөн сынат, адам сөзүнөн сынат.
- Ийне көзүнөн сынат, уй мүйүзүнөн сынат, адам (чечен) — сөзүнөн сынат.
- Ийне көзүнөн сынат, чечен сөзүнөн сынат.
- Ийне өткөн жерден шоона да өтөт.
- Ийнеге учук керек.
- Ийненин көздүүучу колго сайылбайт.
- Ийненин чөпкө түшкөнү — жоголгону.
- Ийри жыгач түз болот — тезге салып мордосо, душманына кор болот — өз тууганын кордосо.
- Ийри отурсаң да түз сүйлө.
- Ийри отуруп түз кеңешели.
- Ийри таяктын көлөкөсүтүз болбойт.
- Ийри тумшуктун ырысы кайыптан.
- Илгери кетердин ити чөп жейт, кедери кетердин келини ууру кылат.
- Илгеркинин алпы көп, алпынан да калпы көп.
- Илгеркинин жакшысы журттун камын жейт, эмдигинин жакшысы өзүнүн кара жанын жейт.
- Илең — салаң оорудан, шара — бара өлүм артык.
- Илим — ийне менен кудук казгандай.
- Илим — окуу булагы, өнөр — турмуш чырагы.
- Илим — тозбогон кудук, билбеген киши — дудук.
- Илим — турмуш чырагы, өнөр — эрдин куралы.
- Илим — элге, суу — жерге.
- Илим — элдин көркү, токой — жердин көркү.
- Илим акылдын кайрагы.
- Илим албай — мактанба, өнөрлүү болбой — баптанба.
- Илим башка жугат, кына ташка чыгат.
- Илим өнөрсүз болбойт, куш канатсыз болбойт.
- Илимдин падышасы — акыл, сөздүн падышасы — макал.
- Илимдүү баштайт, илимсиз ээрчийт.
- Илкий — силкий жөө жүрүп, мен да өтөрмүн дүйнөдөн.
- Илээидинин малы көчкөндө жогөлот.
- Инек баштаса — ийри жарга, өгүз баштаса — өлөңдүү сазга.
- Инек мүйүздүү өгүздүн күчү жок, өгүз мүйүздүү инектин сүтү жок.
- Иниси бардын — ырысы бар.
- Иреңине карасаң — күндөй, ишине карасаң — түндөй.
- Иретсиз иште ийгилик жок.
- Ириген ооздон чириген сөз (кеп) чыгат.
- Ит — тойгон жеринде, куш — конгон жеринде, ат — көнгөн жеринде, эл — туулган жеринде.
- Ит адамга жолдош, ошон үчүн атын койгон Жолборс.
- Ит алы жеткенин талайт.
- Ит арабанын астында жүрүп, «мен тарттым» дейт.
- Ит арка ишти — кокуйдун кошогу дейт.
- Ит бир күн бок жебесе, башы ооруйт.
- Ит жадаса — үрөт, киши жадаса — күлөт.
- Ит жакшысы — сырттан.
- Ит жакшысы ичик табат, ит жаманы киши кабат.
- Ит жакшысын чык дебейт.
- Ит жалдаган суу кечпейт.
- Ит жаманы бороондо кычайт.
- Ит жандаган сууга кетет, эр жандаган муратка жетет.
- Ит жарасын жалап сакайтат.
- Ит жеңгенин талайт.
- Ит жыйыны бирикпейт.
- Ит жыйыны топ болбойт.
- Ит заңы дары болсо, дарыянын башына чыгат.
- Ит итаягын жаламайынча алымсынбайт.
- Ит итти жумшайт, ит куйругун жумшайт.
- Ит иттигин кылбаса башы ооруйт.
- Ит ичпеген аштан үмүт этет.
- Ит ичпей турган ашынан үмүт кылат.
- Ит ичпес ашынан үмүт кылат.
- Ит кабышып өлөт, наадан чабышып өлөт.
- Ит коруган жерге чычат.
- Ит кулагын кескенге үйүр.
- Ит кутурса ээсин кабат.
- Ит күлүгүн түлкү сүйбөйт, ичи ооруган күлкү сүйбөйт.
- Ит менен дос болсоң сөөк талашасың.
- Ит менен жеген аш кустурбай койбойт.
- Ит менен куда болсоң, жегени менен той бересиң.
- Ит менен ойносоң үрөсүн, бала менен ойносоң — күлөсүң.
- Ит мурдуна суу киргенде сүзөт.
- Ит начары — үрөнөөк.
- Ит өлөрүндө кайышчыл болот.
- Ит семирсе ээсин кабат.
- Ит төөгө арсылдайт, төө итти барсынбайт.
- Ит тумшугуна суу жеткенде сүзөт.
- Ит тумшугуна суу кирмейинче сүзө албайт.
- Ит уялашынан коркпойт.
- Ит үйүр болсо, жолборско үрөт.
- Ит үрө берет, кербен жүрө берет.
- Ит үрө берет, ушак жүрө берет.
- Ит үрөт — кербен жүрөт.
- Ит үрөт, эр кечирет.
- Ит ырысы менен, куш куту менен.
- Ит эмнеге үрбөйт, түшкө эмне кирбейт.
- Ит, бок жеп, жан сактайт.
- Ителги салба, кепил алба.
- Итенген сайын бир боорсок.
- Ити семиз, мал арык — жер азганы, ынтымагы болбосо — эл азганы.
- Итке набат таштасаң, таттуулугун биле албайт.
- Итке темирдин баркы эмне.
- Итте жээн жок, букада кайын жок.
- Иттей ала болгуча, бөрүдөй көк бол.
- Иттен көлөкө талашканды — жалкоо дейт.
- Иттердин кордугуна чыдоо кыйын, өлүү оңой.
- Итти баксаң — сырттан бак, кой жоголбойт корооңдон.
- Итти каппайт дебе, атты теппейт дебе.
- Итти сыйласаң, килемге чычат.
- Итти сыйласаң, төрдү (же килемди) булгайт.
- Итти эркелетсең да таягынды таштаба.
- Иттин акмагы күндүз үрөт.
- Иттин ачуусу куйругунан билинет, аттын ачуусу кулагынан билинет.
- Иттин башын сыласаң, өзүңдү кабаар.
- Иттин жаманы күчүктү талайт.
- Иттин ичине сары май жакпайт.
- Иттин тойгон жери бар, туулган жери жок.
- Иттин тумшугуна суу жеткенде сүзөт.
- Иттин ээси болсо, бөрүнүн теңири бар.
- Иттүү конок батпайт, бирдиктүү конок жатпайт.
- Иттүү конок батпайт, биттүү конок батат.
- Ичер ашы жок, үрөр ити жок.
- Ичер ашы жоктун, үрөөр ити да жок.
- Ичер ашы жоктун, үрөр ити да болбойт.
- Ичер суусу түгөнгөн киши өлөт.
- Ичердин ашын ичпес кечет.
- Ичердин ырысын ичпес ичет.
- Ичи жаманды ит кабат, пейли жаман ниетинен табат.
- Ичи оорулуу күлкү сүйбөйт.
- Ичи өткөндүн ыштаны билет.
- Ичи тар итине бок бербейт.
- Ичи тар итине кебек бербейт.
- Ичи тардан ийне артпайт.
- Ичи тардан итине жугунду артпайт.
- Ичи тардын — иши да тар.
- Ичи тардын иши тар.
- Ичиң күйсө таш жала.
- Ичиң күйсө, туз жала.
- Ичип арактын көөнүн алган, кусуп жердин көөнүн алат.
- Ичип арактын көөнүн алган, кусуп кудайдын көөнүн алат.
- Ичип берүүчүгө ченеп берүүчү бар.
- Ичке жерден үзүлөт.
- Ичке үзүлөт, жоон сүзүлөт.
- Ичкенге — аш берем, ичпегенге — кара таш берем.
- Ичкенге аш берет, ичпегенге таш берет.
- Ичкенге бар, иштегенге жок.
- Ичкенде тойбогон, жалаганда тоймок беле.
- Ичкенде, жегенде сиздикинде, ойногондо, күлгөндө биздикинде бололу.
- Ичкендин даамы эртеси билинет.
- Ичкени — ирим, жегени — желим, сарсанаа баскан адамдын.
- Ичкенин кускан чабалдын иши, бергенин алган жамандын иши.
- Ички ооруну табуу кыйын, карт адамды багуу кыйын.
- Ичкилик арты — өкүнүч.
- Ичкиликке тойгон энесин тааныбайт, ичкиликте мактаныч жок, сактаныч бар.
- Ичпей — жебей жыйнагын, бай болоруңа мен кепил.
- Ичпей, жебей, бакыл бол; бай болбосоң мага кел.
- Ичтегини тилден бил, тилдегини түрдөн бил.
- Ичтен чыккан ийри жылаан.
- Ичээр сууңа түкүрбө.
- Иш бар жерде ийгилик бар.
- Иш бүтүргөи кернейчи, балаага калган сурнайчы.
- Иш дегенде жата калган, сөз дегенде тура калат.
- Иш көп, темир аз, уста көп, көмүр аз.
- Иш кылган колдон тоо кулайт, иш качкан колдон куурай сынбайт.
- Иш кылдырба чоркокко, жүк артпагын торпокко.
- Иш кылсаң акылың менен.
- Иш кылсаң, артын ойло.
- Иш сүйгөн колдон тоо кулайт, иш качкан колдон куурай да сынбайт.
- Иш этсең, аш этесиң.
- Ишенбегин тоодо жүргөн кайыпка, сырыңды айтпа акылы жок зайыпка.
- Ишенген кожом сен болсоң, кепшеген оозуңду урайын.
- Ишенген кожоң (төрөң) сууга акса, алды — алдыңан тал карма.
- Ишенген кожоң сууга акса, алды — артыңдан тал карма.
- Ишеним — кишиге аска, ишенбес киши — көпшөк.
- Ишеним сыймык алып келет, ийгилик — сыйлык алып келет.
- Иши жоктун — ашы жок.
- Иши жоктун түйшүгү жок.
- Иши жүрөөрдүн ташы өйдө кулайт.
- Иши илгери кетердин ити чөп жейт, иши кедери кетердин келини ууру кылат.
- Иши илгери кетердин ташы өйдө кулайт.
- Иши иттикиндей, сөзү кишиникиндей.
- Иши көңүлдүү болгондун эгини түшүмдүү болот.
- Иши кыйшык кишинин жүгү кетээр артына.
- Иши кыйшык кишинин куну кетер артына, ооруп өлөр кишинин дабаа болбос дартына.
- Иши оңолбогондун уулу урушчаак, келини керишчээк.
- Иши оңолоордун ити чөп жейт.
- Ишиң илгери келгенче, итиңе кош арт.
- Ишиң калганча, ашың калсын.
- Ишиңди бирөө кылып берсе, колуңду кычыштырба.
- Ишке ашпаган илим — жемишсиз дарак, ишке ашчу илим инсанды ойго жеткирет.
- Ишке келгенде — бала, сөзгө келгенде — балээ.
- Ишке чабал тагдырына таарынат.
- Ишкер иштеп байыйт.
- Иштебей туруп, тиштээриңди ойло.
- Иштеген киши карыбайт, карыса да арыбайт.
- Иштеген колдон көргөн көз уста.
- Иштегендин оозу ойнойт, иштебегендин көзү ойнойт.
- Иштегени жакшы болсо, жибектен шал өйдө.
- Иштегениң ата-энең үчүн, үйрөнгөнүң өзүң үчүн.
- Иштегениң биз үчүн, үйрөнгөнүң өзүң үчүн.
- Иштеги темир чирибейт.
- Иштесең досуң көбөйөт ушактан касың көбөйөт.
- Иштесең каптап аласың, иштебесең ачка каласың.
- Иштесең көл болот, иштебесең чөл болот.
- Иштесең кулча, тиштейсиң байча.
- Иштесең тиштерсиң.
- Ишти баштап мактанба, мактангын бүтүп жатканда.
- Ишти сүйсөң, ишмер болосуң.
- Ишти ыгына карай иште, баланы шыгына карай тарбияла.
- Иштин агы билбейт, жигиттин багы билет.
- Иштин көзүн уста билетБөдөнөнү сойсо да, касап сойсун.
- Иштөө — кыйын, сыноо — оңой.
- Иштөө керек жүгүрүп, басуу керек чалкалап.
- Иштүүгө убакыт жетпейт, ишсизге убакыт өтпөйт.
К
- Каалаганын сүйлөгөн кагуу жейт.
- Каалаганыңыздын кабылганы — досуңуздун сагынганы.
- Каалооң тапса, кар күйөт.
- Каапыр ток болсо, мусулман тынч болот.
- Каардуу коңшуңдан кутулайын десең карыз бер.
- Каба элинин карды тойсо, катын издейт.
- Кабагы жамандын сабагы жаман.
- Кабанаак ит тамакка да, таякка да тоёт.
- Кабанаак иттен качып өт.
- Кабыгы жерден, камыры колдон.
- Кавхар (көөр) жерде жатпас, жакшылык жолдо калбас.
- Кагаз жазып колу жоорубагандын, иштеп бели да оорубайт.
- Кагылышта кан өлөт.
- Кагылыштан кан өлөт, калаа бузулат, эрегиштен эр өлөт, эриш бузулат, өчөштүктөн өрт чыгат, эл бузулат.
- Кагыша берсе, май түшөт.
- Кадик мерген жол кылат, карайган бийик асканы.
- Кадырды билген кара аяк.
- Кадырлуу барктуу жерден тууган-уругуң болсо, кара жерде кайык жүрөт.
- Кадырман болсо зайыбың, картайса да кызга тең.
- Кажалаң болбой — жут болбойт, кара өзгөй болбой — доо болбойт.
- Кажыгар күйөө — кайынсаак, төжүгүр катын — төркүнсөөк.
- Каз каркылдайт саз жерде, эр баркылдайт тар жерде.
- Каз өрдөгүжок болсо, балыр каптап көл карып.
- Каз, өрдөгү болбосо — балыр каптап көл карып, калк кадырын билбесе — кайраттуу туулган эр карып.
- Каз, өрдөк көлгө таянат, чечендик сөз жөнгө таянат, чал — кемпир төргө таянат.
- Казак кайың сааганда, кыргыз Ысар кирген.
- Казак, кыргыз жоо болсун, кара жаным соо болсун.
- Казан алсаң, кагып ал.
- Казан карасы кетет, намыс карасы кетпейт.
- Казан толгон аш болсо, буюрганын ичесиң.
- Казанга жакын жүрсө көөсү жугат, ууруга жакын жүрсө чуусу жугат.
- Казанга жакын жүрсө, көөсү жугат.
- Казанга түшкөн аш капка түшпөйт.
- Казанга эмне салсаң, сүзгөндө ошону аласың.
- Казанда болсо — кашыкка чыгат.
- Казандагы кайда качат, каптагыңа сак болгун.
- Казанчыга мал кайгы, кара эчкиге жан кайгы.
- Казанчынын өз эрки, кайдан кулак чыгарса.
- Казаны бөлөктүн камы бөлөк.
- Казаны жок кайдак, катыны жок бойдок.
- Казанын сууга салып коюптур.
- Казаныңа жараша чөмүч таңда.
- Казга теңелем деп, карганын буту сыныптыр.
- Казды туурап карганын буту сыныптыр.
- Казы кертип жал чайнап сен да өтөөрсүң дүйнөдөн, кара жарма жалмалап мен да өтөөрмүн дүйнөдөн.
- Казына — казына эмес, калк — казына.
- Казысы кучактын, азуусу бычак.
- Кайгы — пайдасыз, ый — жардамсыз.
- Кайгы адамды өлтүрөт, кайгырса адам эскирет.
- Кайгы адамдын өзүн чиритет, калп адамдын сөзүн чиритет.
- Кайгы жокто кайгы болду, өгөй кайнененин өлгөнү.
- Кайгы жокто кайнене өлгөн кайгы экен.
- Кайгы жокто кайненем өлүптүр.
- Кайгы жокто кайын энем өлүп кайгыртты.
- Кайгы кайгыртат, кайрат жаңыртат.
- Кайгы менен күлкү — куйрук улаш.
- Кайгы өмүрдү кесет, калп ырысты кесет.
- Кайгы пайдасыз, ый жардамсыз.
- Кайгыга да токтоолук керек, шаттыкка да кыраакылык керек.
- Кайгыга жеңдирбеген көңүл сергек, оору — сыркоодон алыс.
- Кайгыда да кармана бил.
- Кайгыдан адам картаят, шаттыктан адам жашарат.
- Кайгылуу катын каралуу.
- Кайгынын түбү — кара суу, кайгырасың, каласың.
- Кайгырганга кайрылган — сооп.
- Кайгырганга кайрылган жакшы.
- Кайгыргандан опаа жок.
- Кайгырып уктасаң, ооруп ойгоносуң.
- Кайгысы жок кара сууга семирет, катыны жок кыздуу үйгө теминет.
- Кайгысы канча болсо, көз жашы ошончо.
- Кайгысы көптүн — касы көп.
- Кайгысыз кара сууга семирет.
- Кайгысыз киши карыбайт, калп айткан киши жарыбайт.
- Кайгысызга уйку таттуу.
- Кайда барса да Мамайдын көрү.
- Кайда барса таш тараза тең.
- Кайда барсаң да, казандын кулагы төртөө.
- Кайда болбосун бир өлүм.
- Кайдан болсо кадигиң, ошондо болсун катарың.
- Кайдан дешке болобу, кайыгып келчү кырсыкты.
- Кайдан карасаң да, казандын кулагы төртөө.
- Кайдан көрдүм кара эшек, жолдон көрдүм жоор эшек.
- Каймактан күйгөн колуң, сүттөн да күйөт.
- Каймактуу кашык, оозго салык.
- Каймактын даамын кашык билбейт.
- Кайнага калтайбаса, келин келтейбейт.
- Кайнаса каны кошулбайт.
- Кайнатпай каныңды ичкен, кактабай этиңди жейт.
- Кайнене айбаттуу болсо, келини уяттуу болот.
- Кайран башың өткөн соң, карындаш ыйлап не пайда.
- Кайрат — дартты жеңилдетет, кайгы — дартты ырбатат.
- Кайраттуу — карыса да жаштай, кайратсыз — жаш болсо да карыдай.
- Кайраттуу адам калкка башчы болот.
- Кайраттуу жүрөк таш жарат.
- Кайраттуу карыса да жаштай, кайратсыз жаш болсо да карыдай.
- Кайраттуунун калпагы да курал.
- Кайраты бар кишинин, берекети бар ишинин.
- Кайраты жоктун сабыры жок, сабыры жоктун кадыры жок.
- Кайрылгандан — айрылба.
- Кайрылып ачар капканды катуу жаппа.
- Кайрылып ачар эшикти катуу жаппа.
- Кайрылып ичер ашыңа какырба да түкүрбе.
- Кайрылып ичер ашыңа, какырба да -үкүрбө, кереги тиер башыңа.
- Кайрылып суу ичер кудукка, какырба да түкүрбө, кереги тиет башыңа.
- Кайрылыш да болсо жол жакшы, качак да болсо кыз жакшы.
- Кайрымдуу карындаш — түгөнбөгөн казына (болот).
- Кайрымсыз хандан көрө, ырбаган жара жакшы.
- Кайрымы жок байдан, суусу жок сай жакшы.
- Кайсы жактан бороон соксо, ошол жакка калкан тос.
- Кайсы жериң ооруса, (Ооруң кайда болсо), жаның ошол жерде.
- Кайтып кирер эшикти катуу жаппа.
- Кайын эненин камырынан.
- Кайың эмес, тал эмес арча чалыш, кыргыз эмес, сарт эмес калча чалыш.
- Кайырсыз байдан, ырайымы жок кандан каптап келген сел жакшы.
- Кайырсыз катаал хандан көрө, ырбаган жара жакшы.
- Кайырчыга да хандын иши түшөт.
- Кайыры жок байдан кач, паанасы жок сайдан кач.
- Как эткен карга, кук эткен кузгун жок.
- Какаары болбой кыш болбойт, катыны болбой эр болбойт.
- Какаганга муштаган.
- Какаганга муштагандай кылба.
- Какса-соксо карыдан.
- Какшык кадырлашты да бузат.
- Какшык казанда, калемпир базарда.
- Какшык сөз кадырлашты да бузат.
- Какшыкчылдын түбү какшыйт.
- Калаалуу коргон бузулса, калаа болбойт ал кайтып.
- Калайык колдогон алп — журт ээси.
- Калак кайраттуу болсо, кайык баарына чыдайт.
- Калак кайраттуу колдо болсо, кайык бардыгына чыдайт.
- калат бир күн алтын баш казылган көрдүн түбүндө.
- Калган ашты батырган, кагылайын курсагым.
- Калган ишти кар басат.
- Калган кадыр (көңүл) качкан куш, кайрылып келбейт ал кайтып.
- Калган көңүл — чыккан жан.
- Калем курчу — изденүү менен акылда, достук күчү — бирдик менен жакында.
- Калем менен жазганды, балта менен чаба албайсың.
- Калемдин учунда найзанын күчү бар.
- Калемпир ачуу — туз болбойт, катындар кыңшылап сүйлөп — кыз болбойт.
- Калемпир ачуу — туз болбойт.
- Калжың менен сөз көбөйөр, жаңжал менен көз көгөрөөр.
- Калжыраган сөз канжалайт.
- Калк айтса — калп айтпайт.
- Калк айтса, калп айтпайт.
- Калк кадырын билбесе, кайраттуу туулган эр карып.
- Калк кадырына жетүү кымбат, урмат — сыйдан ажыроо — уят.
- Калк ордунда, кан тактысында.
- Калкка түзөлбөгөн калыпка түзөлбөйт.
- Калкка эп келсе кан төөсүн соёт.
- Калкыма нарк болсун, уулума барк болсун деген тура.
- Калкынан азган кор тура, каңгыган эр шор тура.
- Калкынан азган кор экен, элдүүнүн баары эр экен, элинен азган жигитке эртелеп өлүм эп экен.
- Калкыңдын көөнүн калтырба, жетсе да колуң жылдызга.
- Калмак — кыргыз жоо болсун, кара жаным соо болсун.
- Калп — адамдын сөзүн иритет, кайгы — адамдын өзүн чиритет.
- Калп — дар, чындык — эм.
- Калп — оору, чындык — дары.
- Калп — ырыс кесет, кайгы — өмүр кесет.
- Калп «ойноп айттым» дейт, ууру «таап алдым» дейт.
- Калп адамдын сөзүн иритет, кайгы адамдын өзүн чиритет.
- Калп айткан киши жарыбайт.
- Калп айтпай абийир ачылбайт, кысталбай малың чачылбайт.
- Калп айтсаң да билип айт.
- Калп айтып жыргайм дегенче, чындыкты айтып азап чек.
- Калп айтып пайда тапкыча, чын айтып зыян тапкан жакшы.
- Калп каткырык ыйдан жаман.
- Калп көп, чындык бирөө.
- Калп менен жыргал көргөнчө, чындык менен азап чек.
- Калп менен көйрөңдүк — өтө калпыс көрүнүш.
- Калп сөз — жанга жөө, өткүр бычак — канга жоо.
- Калп сөз — жандын душманы.
- Калп сөз жанга жоо, өткүр (кээде мокок) бычак кынга жоо.
- Калп сүйлөгөн каакы.
- Калп сүйлөп жашаганча чын айтып өлгөн жакшы.
- Калп сүйүндүргөндөн, чын күйүндүргөн артык.
- Калп ырыс кесет, кайгы өмүр кесет.
- Калпка жакын болсоң, жалаасы жугаар, казанга жакын болсоң көөсү жугаар.
- Калпты — чынды көп айтып — сеники аша кеттиби, каза элечек оронуп — меники аша кеттиби.
- Калпты чындай айткан, аксакты тыңдай кылат.
- Калпты чындай айтса, чын чыга качыптыр.
- Калпты чындай айтса, чындык чычая качат.
- Калпты чындай, аксакты тыңдай кылба.
- Калптын арышы кыска.
- Калптын казаны кайнабайт, дасторкону жайнабайт.
- Калптын куйругу кара.
- Калптын оозу — мурду кыйшайбайт.
- Калптын өмүрү коендун куйругунан кыска.
- Калптын өпкөсү калбырдай.
- Калптын сөзү суу кечпейт.
- Калптын сөзүушак, чындын сөзү тузак.
- Калптын чын сөзү сая кетет.
- Калптын чырагынан жарык түшпөс.
- Калпычы киши элге ишенбейт.
- Калпычынын куйругу бир тутам.
- Калпычынын өмүрү коендун куйругунан кыска.
- Калпычынын чын сөзү да калпка чыгат.
- Калпычынын чын сөзү да төгүнгө чыгат.
- Калпычынын эртеңи түгөнбөйт.
- Калың токоч бышкыча, жука токоч күйүп кетет.
- Калың элди жамандаба, каргышына каласың.
- Калыңсыз кыз болсо да, каадасыз болбойт.
- Калыпсыз кыш болбойт, ойлонбосо иш болбойт.
- Калыс арыбайт, калпычы жарыбайт.
- Калыс башкарган элде кайгы жок, кара өзгөй башкарган элдин дайны жок.
- Калыс канда, кайын жок, туура канда, тууган жок.
- Калыс кар болбойт.
- Калыс карыбайт, калпычы жарыбайт.
- Калысты калк колдойт.
- Калыстыкты элге жаса, камбылдыкты эмгекте жаса.
- Кам болгон — кем болбойт.
- Каман өлсө тиши калат, адам өлсө иши калат.
- Камгак өзүн жанмын дейт, камкөш өзүн канмын дейт.
- Камдуу журт жоого кор болбойт.
- Камсыз мерген карайган кырды атат.
- Камсыз мерген карарган тоону атат.
- Камсыздын коюн карышкыр жейт.
- Камчы болсоң төрт кырдуу бол, жигит болсоң, бир сырдуу бол.
- Камчы кайраттуу болсо, катын уяттуу болот.
- Камырдан кыл алмак кыйын, молдодон пул алмак кыйын.
- Камырдан кыл сууругандай.
- Камыш өзүн чий ойлойт, бака өзүн бий ойлойт.
- Камышты бош кармасаң колуңду кесет.
- Камышы болбой көл болбойт, кайраты болбой эр болбойт.
- Кан (улуктун, бектин) башы көпүрө болсо аттап өт.
- Кан ак кеңешсе, кул оң көрсөтөр.
- Кан болмоктон бек болгун, кадырың болбойт малдан соң.
- Кан жакшы болбой, калк жакшы болбойт.
- Кан жардыгы эки болбойт.
- Кан жолду ат басар, эшек таптар.
- Кан казанын кармадым, канакей колго жукканы.
- Кан казанын көп астым кана колум көөсү.
- Кан койнунда калтырап жатканча, кул койнунда кутуруп жат.
- Кан койнунда калтырап жатканча, кул койнунда кутуруп жатканың артык.
- Кан менен энчисин бирге жыйган ээр — токумун көтөрүп бош калат.
- Кан сарайы — кылычтын мизи, камчынын күчү.
- Кан тартуусу — тогуз.
- Кан төкпөй жеңиш жок, тер төкпөй жемиш жок.
- Кан үйүнүн тардыгы, кара алачыгымдын кеңдиги.
- Канаат (же каниет) карын толтурат.
- Канаат карын тойдурат.
- Канагаттансаң карының тойот.
- Канаттууга кактырбай тумшуктууга чокутбай.
- Канаттууга кактырбай, камчылууга чаптырбай, тумшуктууга чокутбай.
- Канаттуунун баары кыраан эмес, сойлогондун баары жылан эмес.
- Канаты менен учкан куйругу менен конот.
- Кандай салам берсең, ошондой алик аласың.
- Кандай салса түз кетер, карга жүргөн чанадай.
- Кандай соксоң, андай сок, кара баатыр барында, улак берээр адам жок.
- Кандала чакса, бургогө ыйлап көрүшөрсүң.
- Кандан ажырасаң да, калктан ажыраба.
- Кандан, бектен кайра тартпаган.
- Кандектин карыганы билинбейт.
- Канды кудай ураарда, катыны менен кагышат, калкы менен чалышат, как башынан бак кетет, астынан алтын так кетет, ала аскардай бел кетет, андан кийин эл кетет.
- Канды кудай урарда катыны менен кабышат, эли менен чабышат.
- Кандын башы көпүрө болсо, аттап өт (кээде өтпө).
- Кандын башын кан жутат, кардын башын кар жутат.
- Кандын да бир татым тузу кемиптир.
- Кандын каары жаман, жыландын заары жаман.
- Кандын каарынан сакта, каракчынын дооматынан сакта.
- Кандын кызы кашык кармаса колу жооруйт.
- Кандын өлүмү — эли терс караганы, алптын өлүмү — эл алдында уятка калганы.
- Кандын тагы кандуу болот.
- Канжыгалуу кара сеңсел — алгыр кырааны, калкка туу, баатыр чеңгел — адам кырааны.
- Канжыганын катканын каптал билбейт, ат билет.
- Канкор каарына алса: — эмне үчүн тамак ичесиң, — эмне үчүн жашап жүрөсүң? — деп кыйнайт.
- Канкор ханды көрбөгөн, ханга токол болсом дейт.
- Канча кырып жуусаң да, кара кийиз агарбайт.
- Канчалык жакшы болсо да, жалгыз жигит бий болбос.
- Канчалык жаман болсо да, алганыңдан сүрдөйсүң.
- Канчалык жоон болсо да, жалгыз жыгач үй болбос.
- Каны жок калк болбойт.
- Капалуунун — кабагына кар жаайт, кайыккандын — мурутуна муз тоңот.
- Капаңды жарыңа айт, калса курбуңа айт.
- Капарың кимден болсо, кадигиң ошондон.
- Капка шибеге ката албайсың, элекке суу сактай албайсың.
- Капканчы тилейт түлкүнү, боз балдар тилейт күлкүнү.
- Капсалаң болбой жут болбойт, кара өскөй болбой доо болбойт.
- Капта болсо, казанга түшөт.
- Каптагыны катын билет.
- Кар бузулбай — сел болбойт.
- Кар да кетээр, кадыр да өтөөр.
- Кар төшөнүп таш баспай, тоо таянып түз баспай, белине саадак байланбай, түн уйкусун төрт бөлбөй, эрендерге арзан мал кайда.
- Кар эрисе суу болот, кан белгиси туу болот.
- Кар эрисе суу болот, карыса сакал куу болот.
- Кара атан өлсө союлар, кан ата өлсө коюлар, он эки айда бир келген кар сонор кайдан табылар.
- Кара баш киши алжыса — өз башына күлкү, билги алжыса — калайыкка күлкү.
- Кара болсо болсун, карап турган ал жаман, таруу болсо болсун, томсоруп турган ал жаман.
- Кара далы — эр тандабайт, өлөөр адам — жер тандабайт.
- Кара десе кузгундай, жору десе адамдай.
- Кара жанга күч келсе, дебегенди деп коёт, жебегенди жеп коёт.
- Кара жемсөө адамда калыстык жок.
- Кара жерге кар жааса, карды көргөн бир мурат.
- Кара жерден кар кетсе, жерди көргөн бир мурат.
- Кара жерди жамандаба кайтып бир күн барасың, калың элди жамандаба каргышына каласың.
- Кара жерди жамандаба, башка кайда барасың.
- Кара зоо боору муз болбойт, карыганда катындар кыңшылап сүйлөп кыз болбойт.
- Кара килең болбой, кар кетпейт.
- Кара кишинин ачуусу келгенче, сары кишинин жаны чыгат.
- Кара көңүл чорт кыял, карматпаган азоо.
- Кара куурай көрбөгөн, отун жакпаган.
- Кара куш канча кыраан болсо да, бүркүттөн ашпайт.
- Кара куш кардына карайт, шумкар чагына карайт.
- Кара кыздын агынан эмес, багынан.
- Кара кыздын багы билет.
- Кара кылар адам жок, кайсалап алар тамак жок.
- Кара кылды как жарган — калыс.
- Кара кыяк, бетеге казысы экен жылкынын, кара мурут кул жигит ээси экен жылкынын.
- Кара мүртөз сакчы болсо, момунду жоого чаптырат.
- Кара ниеттин карды тойбойт, кара өзгөйдүн иши оңолбойт.
- Кара өгүз минсем камчым жок, үйгө келсем тынчым жок.
- Кара өзгөй болбой доо болбойт, капсалаң болбой жут болбойт.
- Кара өзгөй болбой, доо болбойт.
- Кара өзгөйгө кабылба, жеңемин деп чамынба.
- Кара сууда каймак жок — муз болбосо, кой этинин даамы жок — туз болбосо.
- Кара терек жыгылса, калган терек не пайда.
- Кара эчкиге жан кайгы, касапчыга май кайгы.
- Кара эчкиге жан кайгы, касапчыга мал кайгы.
- Карагай болбой чер болбойт, кайратсыз адам эр болбойт.
- Карагайга карап тал өсөр, катарына карап мал өсөр.
- Караганга чымчык корголөйт.
- Карайлаган там сүзөт.
- Каракчы бол, ууру бол, эсеби менен бол.
- Каракчы үйүнө кирсе, аял да курал көтөрөт.
- Карамыктын даны болгуча, ак буудайдын саманы бол.
- Каран түн калайыктын башын кошот.
- Карандай чай — кайрымы жок бай.
- Каранын каны чыкканча, сарынын жаны чыгат.
- Караңгы элге каапыр да молдо.
- Караңгыда жарык түгөй.
- Караңгыда көз табаар, капилеттен сөз табаар.
- Караңгыны көрбөгөн, жарыкты да билалбайт.
- Караңгыны көрбөй, жарык кадырын билбейсиң.
- Караңгыны көрбөй, жарыкты ким билет.
- Караңгынын көзү жок, жамандын кулакка сыяр сөзү жок.
- Карап койсо — көргөндөй, күлүп койсо — сүйгөндөй.
- Карап койсо «сүйдү» дебе, күлүп койсо «өптү» дебе.
- Карапайым адам — касиеттүү адам.
- Карарып, уурум чыкканча, саргарып, жаным чыксын.
- Карачайга карап тал өсөр, катарына карап мал өсөр.
- Карачу болсоң сүттөн да кара табасың.
- Карбаластын казаны катуу кайнап, кам бышат.
- Карга бакса куш болбойт, кара темир курч болбойт.
- Карга бакса, куш болбойт.
- Карга баласын «аппагым» дейт.
- Карга баласын аппагым дейт, кирпи баласып жумшагым дейт.
- Карга да эки чокуп, бир карайт.
- Карга карганын көзүн чукубайт.
- Карга каркылдап каз болбос катын шыңкылдап кыз болбос.
- Карга каркылдап учуп каз болбойт.
- Карга карысын ким билет, киши аласын ким табар.
- Карга көргөнүн чокуйт, молдо билгенин окуйт.
- Карга өзүн куш ойлойт.
- Карга сүйөт баласын «аппагым» деп, кирпи сүйөт баласын «жумшагым» деп.
- Карга тарп жебей тоюнбайт.
- Карга учуп шумкар болбойт, эшек чуркап тулпар болбойт.
- Карга, каркылдап учуп, каз болбойт.
- Каргадан тоту туулбайт.
- Каргайын десем — жалгыз, каргабайын десем — желмогуз.
- Каргайын десем — жалгызсың, каргабайын десем — байкушсуң.
- Каргангандын калпы көп.
- Карганы алты жылы борго байласа, бир чалымы — жин (же бок) татыйт.
- Карганы каз ордуна көторсө да, бок чокуганын койбойт.
- Карганын «как!» эткени өзүнө кубаныч.
- Карганын жашын, кишинин ичин билиш кыйын.
- Каргаса кар, жалгаса жамгыр жаайт.
- Каргаша болсо кан өлөт.
- Каргылуу тайган бар, адамдан чыккан айбан бар.
- Каргыш албай, алкыш ал.
- Каргыштан өлбөйт, алкыштан тирилбейт.
- Каргышты билбесең, бирөөдөн үйрөнбө.
- Каргыштын эңжаманы: «өзүң билбе, билгендин тилин алба».
- Кардалдуу жерде карындашың болсо, кара жерде кемен жүрөт.
- Кардуу жерде какаар бар, карылуу жерде кекээр бар.
- Карды ачкан — нанга карайт, суукка тоңгон — күнгө (отко) карайт.
- Карды ачкан кара казанды сагалайт.
- Карды ачкан нанга карайт, суукка тоңгон күнгө карайт.
- Карды ачканга калемпир да аш.
- Карды тойгон канга салам бербейт.
- Карды токтун кайгысы жок.
- Кардыма ыйлабай, кадырыма ыйлайм.
- Кардын башын кар жутат, кандын башын кан жутат.
- Кардын какаары бар, эрден чыгаар катындын такоолу бар.
- Кардың ач болсо да, казаның кайнап турсун.
- Кардың ачса дыйканга бар, жоо кыстаса баатырга бар.
- Кардың ачса карындаш изде.
- Кардың ток болсо, кайратың күч болот.
- Кардыңа как болбогон, жумуруңа жук болбойт.
- Каркыра катары менен жүрөр, кадыры билген киши билер.
- Карт адам акылга бай, март адам доско бай.
- Картайган карышкырга кандек да үрөт.
- Картайганда кайталап, сөздүн курчу азаят.
- Картайганча үмүт эскирбейт.
- Картайсаң кара жердей болосуң.
- Картаңдан ыйман кетсе, жаштардан уят кетет.
- Каруу жумшап кармашканча, кыйыр сөз менен кынына кийир.
- Каруусуз кишинин кайраты бекер, кайратсыз кишинин айбаты бекер.
- Карчыга — учушунан, тулпар — басышынан байкалат.
- Карчыгага кушуң түшпөсүн, бакшыга ишиң түшпөсүн.
- Кары — жаш болбойт, баш — таш болбойт.
- Кары — карынын сөзү дары.
- Кары адам — үйдүн куту.
- Кары адамды каркыттаган, «Карыя» деген сөз болот (керек).
- Кары алжыса — баладай.
- Кары алжыса — жаш баладай.
- Кары билет кааданы, карчыга алат сонону.
- Кары болбой кап болбойт, кайгысы болбой жан болбойт.
- Кары да бол, жаш да бол, кадырлашкын тирүүңдө;
- Кары жаш болбойт, баш таш болбойт.
- Кары канча карыса да, карышкырга амал табат.
- Кары карап турбайт, жигит жилик албайт.
- Кары келсе — ашка, жаш келсе — ишке.
- Кары кызга таң атпайт.
- Кары түлкү капканга түшпөйт.
- Кары уйкуну сүйөт, жаш күлкүнү сүйөт.
- Карыга аш тийсе, жашка иш тиет.
- Карыга катуу айтпа, ката кетирсе жаакка чаппа.
- Карыган киши таптоодогу куш.
- Карыган мышыкка, өлүү чычкан туш келет.
- Карыган сайын дүнүйө маңдайга келет (көзгө көрүнөт).
- Карыган соң жашарбайт, кемпир менен чал кайтып.
- Карыганда — көздүн кубаты кетсе, мас болгондо — сөздүн уяты кетет.
- Карыганда адам кичирейет, көркү кетип чүгүрөйөт.
- Карыганда адам таарынчаак болот.
- Карыганда берсин дөөлөттү, жаш кезде берсин мээнетти.
- Карыганда дүйнө кишинин маңдайыңа келет.
- Карыганда дүнүйө маңдайга келет.
- Карыганда жан таттуу, жандан дагы мал таттуу.
- Карыганда жан таттуу.
- Карыганда катын жоо, баркыңды билбейт балаң жоо, кылыгың жакпайт кызың жоо, кебиң жакпайт келин жоо, туурадан чыккан тууган жоо, ошолордун ичинде кантип болот дениң соо.
- Карыгандан шумкар туулбайт.
- Карыз арасына суу жүрбөйт.
- Карыз бергенде — дос, кайра сураганда — кас.
- Карыз карыбайт.
- Карыз үн катпай уктатпайт.
- Карыз үн катпайт — бирок уктатпайт.
- Карыз, карызды берүү парыз.
- Карыздан башы чыкпаган адам айыкпас дартка жолугат.
- Карыздар болгончо, кайышып жүр.
- Карызды отуруп берип, туруп аласың.
- Карызсыз кедей — бай кедей.
- Карылар жаштыгын ойлоп уктабайт, жаштар карырын ойлосо уктабайт.
- Карылардын жаманы, тарп аңдыган жорудай.
- Карылуу үй ырымсыз болбос.
- Карылык — коркунуч эмес, өлүм — коркунуч.
- Карылык — өмүрдөн, эрдик өлүм артык.
- Карылык карты келсе, казган көрдөй, азаматтан бак тайса — кара жердей.
- Карылык коркунуч эмес, өлүм — коркунуч.
- Карылыктын алды, жаштыктын арты.
- Карын ачты — кайрат качты.
- Карынбай малга тойбойт, Улукман жашка тойбойт.
- Карыны токтун кайгысы жок.
- Карынын кебин (же кеңешин) капка сал.
- Карынын кебин капка сал.
- Карынын кебин капта сакта, өлүгүн апта сакта.
- Карынын сөзү — жамак, жамагы жашоого — сабак.
- Карынын сөзү кеп болот, калайыкка эп болот.
- Карынын сөзүн капка сал.
- Карынын ырымы жаман, суунун ирими жаман.
- Карып калган бээден кайгуулга минер ат туулбас.
- Карып калган катындан эрөөлгө чыгар эр туулбас.
- Карыпбай малга тойбоптур, соргок опкоктугун койбоптур.
- Карыптык менен карылык, түндүктөн түтүн аңдытат.
- Карысаң каруулугуңду айтпа, кемисең байлыгыңды айтпа.
- Карысаң мендей бол, кара жердей бол.
- Карысаң, мендей бол, өлсөң кара жердей бол.
- Карысы бар үйдүн — карааны чоң.
- Карысы бардын ырысы бар.
- Карысы болбой эл болбойт, тулаңы болбой жер болбойт.
- Карысы болбой, эл болбойт.
- Карысы жоктун ырысы жок.
- Карысы карап турбайт, жигити жилик албайт.
- Карыш — карыш, сөөм — сөөм.
- Карыш ажыраган карыганча көрүшпөйт.
- Карышкыр арыктыгын билбей, итке жонун үрпүйтөт.
- Карышкыр арыктыгын билдирбей, итке жүнүн үрпөйтөт.
- Карышкыр бирди жебейт, миңди кырат.
- Карышкыр капканда жатып, койго жулунат.
- Карышкыр картайса — итке күлкү, молдо картайса митаам түлкү.
- Карышкырга кой кайтартпа.
- Карышкырды көрсө, эшектин ыйыгы тутулат.
- Карышкырды сындасаң, улак байлап кой, чычканды сынасаң каптагы унга капкан салып кой.
- Карышкырдын дөбөтү каарына алса, канчыгынын ырылдаганы кеппи.
- Карышкырдын көзү койдо, молдонун көзү аш менен тойдо.
- Карыштан сөөм жакын.
- Карыя өз үйүнө — конок, одоно болсо — жонок.
- Карыялуу үйдө — кут, кара бороон болсо — жут.
- Карыяны сыйлабаган, карыганда сый көрбөйт.
- Касап да өзү, бычак да өзү.
- Касапчы энесине сөөк сатат.
- Касапчыга мал кайгы, кара эчкиге жан кайгы.
- Касташканың уялгандай болсо, кайрып камчы салба.
- Касташсаң да, кастын намысын кордобо.
- Кастыктын түбү — көмүр, достуктун түбү — өмүр.
- Кастын ою — бөлөк, достун ою — жөлөк.
- Касынды жыргалда сына, кашыктап уу береби, досуңду тозокто сына, кайрылып суу береби.
- Касыңдан бал жегенче, досундан суу ич.
- Ката бизден, кечирим сизден.
- Катардан ашсаң да, калктан ашпа.
- Катасын танган — эки эсе ката.
- Каткалаң болбой жут болбойт.
- Каткырып күлгөн карыбайт.
- Катуу басса, «таскак» дейт, акырын басса, «аксак» дейт.
- Катуу жерге как турат, кайратгуу эрге мал турат.
- Катуу жерге тал бүтөт, кайраттуу эрге мал бүтөт.
- Катуу камчы, заар тил, оор жумуш, тузсуз аш, шордуулардын энчиси.
- Катуу кыштан калган мал олжо, катуу оорудан калган жан олжо.
- Катуу сөз — камчы, жылуу сөз — укурук.
- Катуу сөз камчы, жылуу сөз укурук.
- Катуудан — тиш, жумшактан — ич.
- Катуудан тиш оору жаман, жумшактан ич оору жаман.
- Катын — жапаа, ит — упаа.
- Катын — карга, бала — сагызган.
- Катын албай кайын ал, жакшы көргөн досундун атын албай, тайын ал.
- Катын алганча отун ал.
- Катын алсаң дардай, уул тууйт нардай.
- Катын бийликке жетсе азынат.
- Катын бузулганда каада урайт.
- Катын жакшы — эр жакшы, обозгер жакшы — кан жакшы.
- Катын жакшы — эр жакшы.
- Катын жаманы эр коруйт, эр жаманы жер коруйт.
- Катын ичине кара башыл киши жатат, эрдин ичине ээр — токуму менен ат батат.
- Катын ишин билет, эркек кушун билет.
- Катын калп айтпайт, каңырыш угат.
- Катын каяша кылбайт, каяша кылса да болушууга жараша кылбайт.
- Катын кесир күткөндө эрине зыяны тиет.
- Катын кыңшылап сүйлөп кыз болбойт.
- Катын кыркка чыкса карыды да.
- Катын менен айтышкан кызда не сын.
- Катын намыс үчүн кара киет.
- Катын өлсө — камчы сап, кайра төшөк жаңырат.
- Катын өлсө камчы сап сынган менен тең.
- Катын өлсө камчы сап.
- Катын төркүнү төрдөн узайт, эр төркүнү ирегеден узайт.
- Катын үчүн, жаман болсо да, бир эркектин кучагында жатыш жыргал.
- Катын эрден табат, эр пирден табат.
- Катын эрден чыкса да элден чыкпайт.
- Катын эрден чыкса чыгат, элден чыкпайт.
- Катын эрди карайт, эр жерди карайт.
- Катын эрке болсо, эрине теке болот.
- Катын ээн баштаганда доор — кыямат келет.
- Катынга бийлик тийсе, теңирин тааныбайт.
- Катынга зарга кара катын айдай көрүнөт.
- Катынга кеңеш салса, төркүнүнө кетели дейт.
- Катындан башка душман жок, койнуңда жатып билинбейт.
- Катындуу жерде челек бар.
- Катынды күтүп албаган — күң кылат.
- Катынды мээнет чырмаса — каяша айтат эрине, жардыны мээнет чырмаса — аштыгы чыкпайт жерине.
- Катындын (келиндин) тарбиясы башынан.
- Катындын кесири — эрге, эрдики — элге.
- Катындын чачы узун, акылы кыска.
- Катыны жакшы болсо, эли бактылуу болот.
- Катыны жакшы жигиттин кайда жүрсө көөнү ток.
- Катыны жакшы кор болбойт.
- Катыны жамандын казаны сынык, эркеги жамандын бычагы ийри.
- Катыны жок караңгы үйгө теминет, акылы жок арам сөзгө семирет.
- Катыны жок үй — жетим, калыстыгы жок бий — жетим.
- Катыны жок чайдан кач, кайыры жок байдан кач.
- Катыны жоктун алтыны жок.
- Катыны менен урушкан, кайнына салам бербейт.
- Катыным сокур — жаным тынч.
- Катының долу болсо, замандын тынчтыгынан не пайда.
- Катының жаман болсо мейманың кетер, уулуң жаман болсо ыйманың кетер.
- Катының урушчаак болсо, элиң тынч болбосо койсун.
- Катыныңды казы бузса, арызыңды кимге айтасың.
- Катып отуруп казы жегиче, кайкайып отуруп сарымсак же.
- Качааган айгыр үйрүн түгөтөт, көчөөгөн төрө элин түгөтөт.
- Качааган айгыр үйрүн түгөтөт.
- Качагандын кесири, жуушаганга тиет.
- Качан болсо да аял боорукер келет.
- Качан көрсөм тойдон көрөм.
- Качкан бакыт кайрылып келбейт.
- Качкан да кудай дейт, кууган да кудай дейт.
- Качкан жоого катын бий.
- Качкан кой — бөрүгө той.
- Качканга кара жер куурулат.
- Качканды айтпай кууганды айт, карадан төрө тууганды айт.
- Качкын болуп жүргөнчө, кайрылып келген эр жакшы.
- Качмак — куумак эрде бар, көчмөк — конмок элде бар.
- Качып кетсең, чачып (шашып) кет.
- Качып кетсең, чачып кет.
- Качыргандан кач(па), качканды кууба.
- Каш коём деп, көзүн чукуп алыптыр.
- Каш коёмун деп, көзүн оюп алды.
- Кашаа жыгач — чеп эмес.
- Кашаң атка камчы жоо, тешик үйгө тамчы жоо.
- Кашаң аттан көрө, моюнча тана жакшы.
- Кашкулак семиз — карта жок, катын чечен, акыл жок.
- Кашкулак семиз — карта жок, катыны жакшы жигиттин кайда болсо көөнү ток.
- Кашкулак семиз, карта жок.
- Кашкулакты жонго чапкан сайын күчөйт.
- Кашыгы бар чөмүчү барга жалдырайт.
- Кашыгы да, чөмүчү да май.
- Кашык менен көлдү соолто албайсың, кастык менен элди курута албайсың.
- Кашыктап жыйса кап толот.
- Кашыктап чогултканды чөмүчтөп чачпа.
- Кашын оңдоймун деп, көзүн чукуган.
- Кашыңда ким отурса, душманың ошол.
- Каяшадан кабак чытыган жаман.
- Каяшачыл карыш узабайт.
- Кебек жеген ат байгеде чыкпайт.
- Кебетең жаман болсо күзгүдөн көрбө.
- Кеби токмоктун, өзү акмак.
- Кегиңди ичиңе кат, камчыңды койнуңа кат.
- Кедей байга жетем дейт, бай кудайга жетем дейт.
- Кедей болсоң, көчүп көр.
- Кедей жаңы тон кийсе «кайдан алдың» — дейт.
- Кедей кызы байга келин болуп барганда: «Куңкулчуңкул мүлжүгөнгө моюн жакшы, карт-карт чайнаганга карын жакшы» дептир.
- Кедей менен бай от болбос, бөрү менен кой дос болбос.
- Кедейге коён табылса, коёрго жер табылбайт.
- Кедейдин (жардынын) жалгыз атын бөрүжейт.
- Кедейдин байы буудай нандан шерине жейт.
- Кедейдин бир тойгону — орто байыганы.
- Кедейдин жалгыз аты бээ болот, сүйлөгөн сөзү кээ болот.
- Кедейдин жалгыз атын ууру алат (бөрү жейт), кедейдин кекиргени кээ болот.
- Кедейдин кадыры жок — бай жанында.
- Кедейдин келди заманы, байлардын кетти амалы.
- Кедейдин эти болсо оту жок, оту болсо эти жок.
- Кедейдин эчкиси уйга тете.
- Кедейлердин эс алганы — музоо кайтарганы.
- Кедейлик — кемтик эмес.
- Кедейликтен киши өлбөйт, жан кыйналат дебесе.
- Кежир жек көрүнөт, элпек эп көрүнөт.
- Кезеги келсе — кетмен чап, оролу келсе — орок ор.
- Кезеги келсе кетмен чап, орою келсе орок ор.
- Кезегинде кечирген — кеңдик.
- Кейисе жаның чыдагын, кечинен бер деп өлүмдү.
- Кейүү бар — кер тартуу жок.
- Кекечтин тилин энеси билет.
- Кекилик өз атын өзү чакырат.
- Кекиртектен өткөндүн баары тамак.
- Кекчил болбой (же болбо), эпчил бол.
- Кекчил болбой эпчил бол.
- Кекчилдин сөзү кээ болот.
- Кекээрден кудай безиптир.
- Кел — келине келгенде келинден мурун кыз тууйт.
- Кел дебеген үйдөн, төбөсү түшкөн көр жакшы.
- Кел демек бар, «кет» демек жок, кел демин жеген соң эт жемек жок.
- Келбети келгенден кеңеш сура.
- Келген — дөөлөт, кеткен — мээнет (же келген — байлык, кеткен — кедейлик).
- Келген жериңден кеткен жериң аруу болсун.
- Келген журттан көчө элек, келин аты өчө элек.
- Келгенче конок уялат, келгенден кийин үй ээси уялат.
- Келгенче мейман уялат, келгенден кийин үй ээси уялат.
- Келе деген доом жок болсо, ыңк эткен (онтогон) ооруң жок болсо, башкы бакыт ошол да.
- Келер (же келген) сөздү келин айтат.
- Келер сөздү келин айтат.
- Келжиректи аңдыбай, кеменгерди аңды.
- Келин жакшы — үйдүн керегеси алтын.
- Келин жакшысы — керемет, келин жаманы — кетпес кесик.
- Келин жаман эмес, келген жери жаман.
- Келин жаманы — кетпес кесик, келин жакшысы — керемет.
- Келин келет, кыз чыгат.
- Келинди келгенде көр, же тезек терип жүргөндө көр.
- Келинди келгенде көр, кемпирди — өлгөндө көр.
- Келиндин — аягынан, койчунун — таягынан.
- Келиндин баласын кеңешип сүй.
- Келиндин бетин ким ачса ошол ысык.
- Келиндин бетин ким мурун ачса, ошол ысык көрүнөт.
- Келиндин жаман болгону — кереги тийбес ташка тең, уулдун жаман болгону — апийим ичкен сартка тең.
- Келиндүү болсоң кекээр сүйлөбө.
- Келип-кетиш туугандыктын белгиси, уруш-кериш — душмандыктын белгиси.
- Келиш — кетиш туугандыктын белгиси.
- Келиш — коноктун иши, кетириш — кожоюндун иши.
- Келме кезек — терме тезек.
- Келме кезек, терме тезек, бүгүн көргөн эртең жок.
- Келмек — көңүл, кетмек — уруксат.
- Келмек ирада, кетмек ижаза.
- Келээр (келген) сездү келин да айтат.
- Кембагал байдан кем эмес, бир айыбы малы жок.
- Кембагал болоюн десең, накта алып, насыяга сат.
- Кембагал болсоң көчүп көр.
- Кембагалды төө үстүнөн ит кабат.
- Кемеге түшкөндөрдүн (же мингендердин) жаны бирге (же тилеги бир).
- Кемеге түшкөндүн жаны бирге.
- Кемер өзүн жар өйлөйт, акмак өзүн эр ойлойт.
- Кемибейм деген кандын бир татым тузу кемиптир.
- Кемигинде да бар, керкисинде да бар.
- Кемин кийгенден түңүлбө, кементай кийгенден түңүл.
- Кемпир менен чал жатат, кейиш менен таң атат.
- Кемпирге — чал, келинге — күйөө, кызга — бозой.
- Кемчилиги көптүн кемсинтээри көп.
- Кемчилигин моюнга албаган, келечегин оюна албайт.
- Кемчилик — менден, кечирмек — сенден.
- Кемчиликсиз киши болбойт.
- Кемчиликти айтпасак, кесепети уланат.
- Кен асылы — жерде, сөз асылы — элде.
- Кен байлыгы — кең байлык.
- Кенди чыккан жеринен каз.
- Кенебей жатып, кесилбе.
- Кенешээрге киши табылбаса, өз бөркүңө кеңеш.
- Кенже гозонун кебези жок, көп сөздүн мазеси жок.
- Кең болсоң, кем болбойсуң.
- Кең бычкан кийим жыртылат.
- Кең бычкан кийим жыртылбайт.
- Кең жер улуу — кичүүгө тең жер.
- Кең кеңешип жыртылат, тар тартышып жыртылат.
- Кең пейилдин кени болоор, тар пейилдин ташы болоор.
- Кең пейилдүү кемибейт, тар пейилдүүжарыбайт.
- Кеңге — кең дүйнө, тарга — тар дүйнө.
- Кеңешип кескен бармак оорубайт.
- Кеңешип кескен кол оорубайт.
- Кеңешчиң болбосо, кабыргаң менен кеңеш.
- Кеңешчү болсок ыраак бар.
- Кеп (оюн) музоо эмизет, музоо таяк жегизет.
- Кеп баштаса, кеп чыгат.
- Кеп билген адам — көп билген адам.
- Кеп жакшысын кулак билет, кыз жакшысын ынак билет.
- Кеп кедең болду, кедең неден болду.
- Кеп көтөрбөй жакшы бөлбойт, тер көтөрбөй күлүк болбойт.
- Кеп кутулбайт чеченден, мээнет кетпейт бечелден.
- Кеп кыйшыгын (же кыйыгын) жүйөчү билет, ичер ашты ээси билет.
- Кеп кыйшыгын жүйөчү билет, ичээр ашты ээси билет.
- Кеп музоо эмизет, музоо таяк жегизет.
- Кеп салбагын маңызга, кейбир кылат башыңды.
- Кеп чынынан бузулбайт.
- Кеперез ичсең кепиниңди даярдап кой.
- Кепил болгуча, кемин кий.
- Кепилдин кепини күйөт, кээ бирөө ошону сүйөт.
- Кепилдин кепини күйөт.
- Кепин кийгенден — түңүл, кеменек кийгенден — түңүлбө.
- Кепин кийгенден түңүл, кементай кийгенден түңүлбө.
- Кепке кемтик болгуча, кеп билгенди ала жүр.
- Кептен улам кеп чыгат, кементайдан жүн чыгат.
- Кепти коюп, кеңешке кел.
- Кепти көп тыңшаган чечен болот, сөз укпаган бечел болот.
- Кепти кызыганда, темирди ысыганда.
- Кепти сууга сал, мени тууган кылып ал.
- Кепти чорт айткандан алыстаба.
- Кербен жүрө берет, ит үрө берет.
- Керегеде кулак бар, кеңешер болсоң алыс бар.
- Керегем сага айтам, келиним сен ук, уугум сага айтам, уулум сен ук.
- Керегеси кердеп турат, ыңырчагы ырдап турат.
- Кереги тийсе тереги жыгылат.
- Керек болсо, терек жыгылат.
- Керексиз буюмдун ээси болбойт.
- Керектүү сөздү кечке айтса да көптүк кылбайт.
- Керектүү таштын оордугу жок.
- Керектүү таштын орду жок.
- Кереч ичсе келиним калбайт беле, жалбыз ичсе жалгызым калбайт беле.
- Кери кеткендин сакалы кекиртекке бүтөт.
- Кериден ташты көтөргөн, кетет кайран балбан кез.
- Кериш — келген бакты кетирээр.
- Керишпес келин, урушпас уул болбойт.
- Керкини бузсаң кетмен болбойт, чымчык семирип батманга толбойт.
- Керкисинде да бар, кемигинде да бар.
- Кермекашты алам деп, чалма этектен айрылдым.
- Керооз сөздө кырсык көп.
- Кесел адам кейикчил.
- Кеселди жашырса, өлүм ашкерелейт.
- Кесип алса кан чыкпайт.
- Кесирдүү баш келген бактыны кетирет.
- Кесирдүүдөн келте оорудай сөз чыгат.
- Кесирдүүдөн сай бою кач, жалакордон жаа бою кач.
- Кесирлүү ооздон кесепеттүү сөз чыгат.
- Кескен бычак сөөккө токтойт, кесирлүү сөз жүрөккө токтойт.
- Кетенчиктеп отуруп да, чокуга чыгууга болот.
- Кетер кызды кеңкип кал.
- Кетер кыздын керээзи, кетилген болот жетилет, күйүттүү кабак ачылат.
- Кеткенге кейиген менен айла жок, өлгөнгө өксүгөн менен пайда жок.
- Кеткени болот келгендин.
- Кетмен менен иштебей, нанды кайдан табасың.
- Кетмен чапкан нанын жейт, ууру кылган жанын жейт.
- Кетмен чапмак — алмак, салмак, кош айдамак — бармак, келмек.
- Кетмен чаппай нан кайда, айраны келди, мал кайда.
- Кетмен чаппай нан кайда, чеке терсиз мал кайда.
- Кетсе дөөлөт башыңдан — келмеги кыйын ал кайтып, келе десе бересең — кемитет жанды саргартып.
- Кетсе дөөлөт колуңдан, келмеги кыйын ал кайтып.
- Кеч жүрө — жүрө түзүлөт.
- Кеч калар ишке кар жаайт.
- Кеченин тилин энеси билет.
- Кечиккен соң, шашканыңдан не пайда.
- Кечинде жатып ойлон, эртең менен туруп сүйлө.
- Кечинде күн кызарса, келиниң эркек төрөгөндөй сүйүн, эртең менен күн кызарса, элиңе жоо тийгендей күйүн.
- Кечки суутмадан жалмаган, эртең мененки ысытмадан куру калбайт.
- Кечмеликти кечпейли досум, кечкен соң (кечишели, кетишпейли) кечели, кечпейли дешпейли досум.
- Кечтим байдын кызынан.
- Кечүү билбей кечпе, адамдын сырын билмейинче ишенбе.
- Кечүү кечсең жалгыз кеч — жолуң тайгак болбосун, ууру кылсаң жалгыз кыл — жолдошуң айгак болбосун.
- Кечүү таппай өтүгүңдү чечпе.
- Кечүүсү болбой суу болбойт, ашуусу болбой тоо болбойт.
- Кечээ көргөн бүгүн жок, ушундай экен дүйнө шок.
- Кечээгиңин кээсин чыгар.
- Кечээки күндүн алысы жок, эртеңки күндүн жакыны жок.
- Кийгени топу, өзү мышык сопу.
- Кийиз кимдики болсо, билек ошонуку.
- Кийиз сатсаң айлыңа сат, бир чекесин салынып жат.
- Кийиз чоюлат, кичине чоңоет.
- Кийик атып эт бербесе — тоодогусу жакшы, бээ саап кымыз бербесе — жоодогусу жакшы.
- Кийиктин жүргөн тоосу бийик болсо, көзү кызыл болот.
- Кийим менен мактанбай, билим менен мактан.
- Кийимдин жакшысы кир көтөрүмдүү, кишинин жакшысы сөз көтөрүмдүү.
- Ким ишенсе ушакка, өзү да түшөт тузакка.
- Ким көп окуса, ал көптү билет.
- Ким кудайга ишенсе, колу-буту кишенде.
- Кимди ким көрдү Быржыбайды там басты.
- Кимди ким көрдү, Байкараны (же Аламанды) таш басты.
- Кимди кор тутсаң ошого зар болосуң.
- Кимдин башы сулуу десе, таш бака башын көтөрөт имиш.
- Кимдин жерин жердесең ошонун ырын ырдайсың.
- Кимдин сараң экенин кайырчы билет.
- Кирбей туруп, чыгаарыңды ойло.
- Киргил суу башынан тунат.
- Кирерге — жер катуу, кыярга — жан таттуу.
- Китеп — билим ачкычы.
- Китепсиз дүйнө — жапайылардын дүйнөсү.
- Кичи пейилдик — айкөлдүктүн белгиси.
- Кичи пейилдүүлүктөн кичирбейсиң.
- Кичик чоңоет, кийиз созулат.
- Кичине жалаадан чоң балаа чыгат.
- Кичине жалкоолук чоң жалкоолукка жеткирет.
- Кичине жоолук токуса — уздун чери жазылат, күйөөлөрү келгенде — кыздын чери жазылат, балдыздары келгенде — күйөөнүн чери жазылат, аны көрүп турганда — бирөөнүн чери жазылат.
- Кичине төөнүн жүгү билинбейт.
- Кичинеге чоңсунба, асмандагы айга кол сунба.
- Кичинеге чоңсунба, салба күчүң.
- Кичинекей таш да килейген башты жарат.
- Кичүү болгуча иттин күчүгү бол.
- Кичүүнү сыйлабаган, улууну урматтабайт.
- Кичүүсүндө салам жок, улуусунда алик жок.
- Кишенеген айгырдын үйрүн көр, чиренген жигиттин үйүн көр.
- Киши акылы — кишен менен тушоо, өз акылың — өзүң менен тамыр.
- Киши аласы ичинде, аны сыртынан билиш кыйын.
- Киши аты — терчил, киши кийими — кирчил.
- Киши аты терчил, киши кийими кирчил.
- Киши дүйнөгө түркүк болбойт.
- Киши кишинин баркын көбүнчө айрыларда билет.
- Киши өзү тойсо да, көзү тойбойт.
- Киши өлөт, жакшылыгы калат.
- Киши сүйлөшкөнчө, жылкы кишенешкенче.
- Киши сыры анын иштеген ишинен билинет.
- Киши уулу эсиргенде, анын арты кырсык алып келет.
- Киши эмес киши сөз эмес сөздү сүйлөйт.
- Кишиге киши тең эмес, чийкиге бышык тең эмес.
- Кишиге көр казсаң, кең каз.
- Кишиге ор казсаң тайыз каз, өзүң ыргып чыгарга.
- Кишиге ор казсаң, өзүң түшөрсүң.
- Кишини ичинен бил, ичинен биле албасаң ишинен бил.
- Кишини киши аксатат.
- Кишини өлтүрсөң, таанып өлтүр.
- Кишинин аты терчил.
- Кишинин баарын өз нүкумуң менен ченебегин.
- Кишинин жумшагын киши жейт, жыгачтын жумшагын курт жейт.
- Кишинин кишиси бар, бышуунун чийкиси бар.
- Кишинин кулагын кессең, бирөөгө кийиз кескенче көрүнбөйт.
- Кишинин өз майы өзүнө эм.
- Кишинин өзүнө караба, сөзүнө кара.
- Кишинин шайтаны киши.
- Коён — коңулчул, теке — тоочул.
- Коён көлөкөсүнөн коркот.
- Коён өз көлөкөсүнөн коркот.
- Коён териси бир күнүчарыкка чыдаптыр.
- Коёндон корккон аюуга жолугат.
- Коёнду жатагына чейин билет.
- Коёнду камыш өлтүрөт, азаматты намыс өлтүрөт.
- Коёнду камыш өлтүрөт, эрди намыс өлтүрөт.
- Коёнду камыш, эрди намыс өлтүрөт.
- Коёнду көп коркутса — арстан болот.
- Коёнду кубалай берсе баатыр боло баштайт.
- Коёндун кош кабыргасын барда аяйынбы, жокто аяйынбы.
- Коёндун териси бир жыл чарыкка чыдаптыр.
- Коёндун териси деле бир күн чарыкка чыдаптыр.
- Кожонун бергенин коюнга сал.
- Кожонун ичинде кожосу бар, кээ кожонун үйүндө молдосу бар.
- Кожонун курсагы ток, кулу менен иши жок.
- Кожонун өзү тойсо да көзү тойбойт.
- Кожосу колго түшсө, кошоматчы кайда барат.
- Кожоюн — коноктун малайы.
- Кожоюн корк этет, малайдын жүрөгү болк этет.
- Козголбой жатып өлгөнчө, козголуп жатып өл.
- Козусунда сүткө тойбогон, токтусунда түрткүсүн койбойт.
- Козусунда тойбогон, токтусунда да уңчулугун койбос.
- Кой аксагы менен жүз.
- Кой аксагы менен миң.
- Кой баккан конок күтөт.
- Кой дедим калдым балаага.
- Кой десе, коруш алган.
- Кой жеген бөрү коңулда, койчусу калды куугунга.
- Кой каргышы бөрүгө жетпейт.
- Кой көтөрөт өлүмдү, журт көтөрөт көңүлдү.
- Кой оозунан чөп албаган момун.
- Кой өрүшү короодон.
- Кой семизи — койчудан.
- Кой уурдаган, төө уурдайт.
- Кой үстүнө торгой жумурткалаган заман.
- Койго — бычак, кызга — кучак.
- Койдон койдун неси артык (кем)? кол башындай эти артык (кем) эрден эрдин неси артык (кем)? эптеп айткан сөзү артык (кем).
- Койду ала кыркса, жүндүн берекеси болбойт.
- Койду кортук бузат.
- Койду курбан бүлдүрөт, элди султан бүлдүрөт.
- Койду серке баштайт, оюнду эрке баштайт.
- Койлуу катын куйрук жейт, эрдүү катын таяк жейт.
- Койнуңан төгүлсө, кончуңа.
- Койчу көп болсо, кой арам өлөт.
- Койчунун — таягынан, келиндин — аягынан.
- Койчунун кызы кой келгенде иш кылат.
- Кокуй коңшудан качып кутул.
- Кокуй менен кой багат.
- Кокуйдун кошкон кошогу, наалаттын салган төшөгү.
- Кокуйдун үстүнө алат эми башталды.
- Колго түшкөн баатырдын башын чабыш — канкордук.
- Колго түшкөн коёнду, коё берген болобу.
- Колдо жоктун айынан, колтойгон уулум бой жүрөт.
- Колдо жоктун кордугу чоң.
- Колдон келбеске асылып, жетпести кууган менен да болбойт.
- Колдон мал, аяктан аш кетсе — өлүм.
- Колдон намыс кеткенче, канжыгага баш байла.
- Колдон намысты кетиргенче, башты кетирген артык.
- Колдоо бар алтындын баркы жок.
- Колдошконду кудайым колдойт.
- Колдун беш манжасы (бармагы) тең эмес.
- Колдун кири жууса кетет, көңүлдүн кири жуусаң да кетпейт.
- Коломтону кошо келсе жер болот, алачыкты кошо келсе айыл болот, айылды кошо келсе калдайган калың эл болот.
- Колу ачыктын жолу ачык.
- Колу байлангандын тили байланбайт.
- Колу жетпеген кудайчыл.
- Колу жок — кор, буту жок — зар.
- Колу жокко найзанын кереги эмне.
- Колу кыймылдабагандын, оозу да кыймылдабайт.
- Колу кыймылдагандын оозу кыймылдайт.
- Колу кысканын, тону кыска.
- Колу менен берип, аягы менен суу болот.
- Колу менен жасаган, мойну менен тартат.
- Колу менен иштебеген оозу менен орок орот.
- Колу менен иштеген мойну менен көтөрөт.
- Колу ойногондун оозу ойнойт.
- Колу устанын сөзү нуска.
- Колунан иш, тилинен сөз качып кутулбайт.
- Колунан кара таш келбейт, элдин баарын мен билем дейт.
- Колунда жок — комсок, койнунда жок эрсээк.
- Колунда иши бардын кайырмагы сууда.
- Колунда талканы бар бала — сүйгүнчүктүү.
- Колунда токочу (же талканы) бар бала сүйгүнчүктүү.
- Колуң жетпесе, колтугуңду созбо.
- Колуң көтөрбөс чокморду белиңе байланба.
- Колуң менен иштебей, оозуң менен орок орбо.
- Колуң менен кылсаң мойнуң менен тартарсың.
- Колуң менен кылсаң, мойнуң менен көтөрөрсүң.
- Колуңда болсо жакын көп.
- Колуңда жүрүп билинбейт — камчыдан артык курал жок, койнуңда жүрүп билинбейт — катындан артык тууган (же душман) жок.
- Колуңдан келбес жумушту, оюң менен бүтүрбө, алыстан келээр коноктун, кабарын укпай күтүнбө.
- Колуңдан келип турганда бөйпөңдөп, бак тайган күнү баса берген киши дос болбойт.
- Комуз сынды — ыр жок, көңүл сынды — сыр жок.
- Комузчу комузчуну көрсө, колу калтырайт.
- Конгон жерге коргон сал, түнөгөн жерге түркүк как.
- Коно жатпай кепке тойбойт, кой союлбай этке тойбойт.
- Коногу күчтүү болсо, кожосун бийлейт.
- Коногу пейил күтсө, үй ээси капа болот.
- Коногум сен «эт» дебегин, мен «кет» дебейин.
- Коногум үйүңдү ойлой отур, кулу — бийиңди ким билет.
- Конок — болжолсуз, өлүм — сураксыз.
- Конок (мейман) кирсе эшиктен, ырыскы кирет тешиктен.
- Конок «тойбодум» дебейт, «сойбоду» дейт.
- Конок аз олтуруп, көп сынайт.
- Конок айтып келбейт, өлүм кам жедирбейт.
- Конок айтып келбейт, өлүм сурап келбейт.
- Конок бар жерде береке бар.
- Конок бир күн консо — кут, эки күн консо — жут.
- Конок бышты десе, ала бакандын башындагы эт да бышат.
- Конок бышты десе, алабакандагы эт бышат.
- Конок деген койдон жоош, козу сойсо жей берет.
- Конок каадасы кылгыла.
- Конок койдон жоош, май берсе жей берет.
- Конок койдон жоош, май берсе жейт, суу берсе ичет.
- Конок койдон жоош.
- Конок конбой кетпейт, чакырып кондурганга жетпейт.
- Конок конгон жеринде оор, таш түшкөн жеринде оор.
- Конок конокту сүйбөйт, үй ээси баарын да сүйбөйт.
- Конок конокту сүйбөйт, үй ээси баарын сүйбөйт.
- Конок тандап конот, ууру жашынып уурдайт.
- Конок үч болсун, үчтөн ашса жүз болсун.
- Конокко аш кой, эки колун бош кой.
- Конокко жатып жаздык, ийилип төшөк боло көр.
- Конокко колуңда барыңды бер.
- Коноктон коруганың кокуйга жем.
- Конокту аткар, балаадан куткар.
- Конокту аткар, башыңды куткар.
- Коноктун алдына (конокко) аш кой, эки колун бош кой.
- Коноктун атасын эт өлтүрүптүр, чечектин атасын бит өлтүрүптүр.
- Коноктун да өз ырыскысы бар.
- Конооруңдан мурда конушуңду камда.
- Конуш акысын төө кайтарат.
- Конуш алгыча, коңшу ал.
- Конуш алгыча, өрүш ал.
- Конуш издебе, кошуна изде.
- Конуш тандаардан мурда коңшу танда.
- Коңшу жакшы болсо, сокур кыз эр табат.
- Коңшулуктун белгиси — алыш-бериш, досчулуктун белгиси — барыш-келиш.
- Коңшунун азары болсо да, безери болбойт.
- Коңшунун ити коншуну тиштебейт.
- Коңшунун өрдөгү да каздай, катыны да кыздай.
- Коңшуң коркок болсо, өзүңдү үркүтүп өлтүрөт.
- Коңшуң көр болсо көзүңдү кыс.
- Коңшуң көр болсо, көзүңдү кысып жүр.
- Коңшусу жаман үйүн сатат.
- Кообуң кайдан болсо, катарың ошондон.
- Коогадан теңир сактаар.
- Коогалуу күн кезек күттүрбөйт.
- Коон коондон көрүп ыраң алат.
- Коон үзгөндө жолдош элек, бозо сүзгөндө унуткансыңбы.
- Коончуга бочоктун зарылдыгы жок.
- Коргондуу жердин ору бар, улуктун катта зору бар, экинин бири болбогон кембагал элдин шору бар.
- Коргону бөлөк көктөлбөйт, көңүл бөлөк эптелбейт.
- Кордук — оору, муңдук — өлүм, зарлык — жокчулук.
- Кордук өмүрдөн, эрдик өлүм артык.
- Корккон көлөкөсүнөн да коркот.
- Коркконго бир ок да көп, баатырга жүз ок да аз.
- Коркконго дабыштын баары жоо.
- Коркконго кош көрүнөт, кошогу менен беш көрүнөт.
- Коркконго кош көрүнөт.
- Корккондон баатыр болот.
- Корккондон жүрөк айрылбайт, кубангандан маңдай жарылбайт.
- Корккондун көзү чоң, акмактын сөзү чоң.
- Коркок жанын сактайт, чоркок малын бакпайт.
- Коркок иттин капканынан үргөнү катуу.
- Коркок кандын башында туулга турбас.
- Коркок көзгө кыпын үйүр.
- Коркок мактанса — колдон өлөт.
- Коркок миң өлөт, баатыр бир өлөт.
- Коркок чындап корксо, өз кулагынан өзү коркот имиш.
- Коркокко кош көрүнөт.
- Коркокко кырга чыккан жалгыз тал жоо көрүнөт.
- Коркокту өлүм өзү издеп табат.
- Коркокту үч жолу коркутсаң, баатыр болот.
- Коркоктун — аты Жообасар.
- Коркоктун асылы болгончо, баатырдын жесири бол.
- Коркоктун баары корунчаак.
- Коркоктун барынан жогу.
- Коркоктун иши так болот.
- Коркпогондон корк, уялбагандан уял.
- Корксо да кой өлөт, коркпосо да кой өлөт.
- Коркунучтан келе элегинде корк.
- Корооңо сак бол, коңшуңду ууру тутпа.
- Коросон бычак кол кесет.
- Кортук кочкор төл бузат, куйту киши эл бузат.
- Корукчу коон түгөтөт.
- Котур — колдон, жоор — жондон.
- Котур ташы койнунда.
- Котур төө чычырканакка сөйкөнсө, кычуусу канат.
- Котурдун үстүнө чыйкан, кокуйдун үстүнө наалат.
- Кочкор болор козунун маңдай жагы дөң болот.
- Кошконго үйүр эмес, сүйгөнгө үйүр.
- Кош-кош десе, куяң кой кошокко кошулат.
- Кошомат кой сойдурат же кошоматка кой соёт.
- Кошоматка кой соёт.
- Кошоматчыга кой сойдурба.
- Кошуна — кошунанын күзгүсү.
- Кошуна болсоң — жөлөк бол, болбосоң — бөлөк бол.
- Кошунаң сокур болсо, бир көзүңдү кысып өт.
- Кошунаң сокур болсо, бир көзүңдүжуумп өт.
- Кою барга сарт келди, кою жокко дарт келди.
- Кою бирге — короолош, буудайы бирге — ороолош.
- Кою бирге короолош, эгиндери ороолош.
- Кою көптүн ою көп.
- Коюн алдырган короосуна сак болот (же короосун бекитти).
- Коюндан төгүлсө, кончко.
- Көбүнө шүгүр, азына канаат кыл.
- Көбүрөөк билгиң келсе, аз укта.
- Көгөөндөн бий койсоң, көзүңдү оюп жейт.
- Көгөөндөн бий койсоң, көтөнүңдү оюп жейт.
- Көз — коркок, кол — баатыр.
- Көз — чырдын уясы, көңүл — сырдын уясы.
- Көз байлыкты эңсейт, көңүл чындыкты эңсейт.
- Көз жалтанган зор ишти кол бүтүрөт.
- Көз жетпеген жерге сөз жетет.
- Көз карыса да, көөдөн карыбайт.
- Көз коркок, кол — баатыр.
- Көз көрбөсө, жүрөк сүйбөйт.
- Көз көргөндү, көңүл тилейт.
- Көз көрсө, көңүл айныйт.
- Көз көрсө, көңүл каалайт.
- Көз көрүп кызыкканды кол баса албайт.
- Көз менен көргөн — чын, кулак менен уккан — күмөн.
- Көз менен көргөн чын.
- Көз сокурун дарыласа болот, көңүл сокурун дарылап болбойт.
- Көз учу менен көздөбө, зыян болот көзүңө, тил учунан сүйлөбө, зыяны келет өзүңө.
- Көзгө айтылган ак сөздү — көмө чаппа, көшөкөр түлкү көп сөздү — көмүскө бакпа.
- Көздөн аткан ок таамай, орундуу айткан кеп таамай.
- Көздөн кетет, жүрөктөн кетпейт.
- Көздөн кетсе да, көңүлдөн кетпейт.
- Көздөн көңүл көрөгөч.
- Көздүн көргөнүнөн кулактын укканы көп.
- Көздүн курчу болот, сөздүн мурчу болот.
- Көздүн сокуру көрөт, көкүрөктүн сокуру көрбөйт.
- Көзсүз күнүң өтөөр, элсиз күнүң өтпөс.
- Көзү ачык көптү көрөт.
- Көзү бозоргон там сүзөт.
- Көзү жамандын сөзү жаман.
- Көзү жок көгөөн, башы жок балапан.
- Көзү жоктун өзү жок.
- Көзү сокурга жолуксаң — жолук, көкүрөгү сокурга жолукпа.
- Көзү сокурдан көңүлү сокур жаман.
- Көзүжокко көргөзсө да, билбейт.
- Көзүжоктун теңири бар.
- Көзүм барда «дурус» деген сөз укпай, көзүм жокто «сонунуңду» не кылам.
- Көзүм көрбөсө, көтүмдү бөрүжесин.
- Көзүң ооруса колуңду тый, ичиң ооруса оозуңду тый.
- Көзүң ооруса колуңду тый, ичиң ооруса тамагынды тый.
- Көзүң чалыр болсо да, сөзүң, кыңыр болбосун.
- Көзүңдөн оюң алыс көрөт.
- Көзүңдү бирөө сүйлөп берсе, оозуңду кычыштырба.
- Көзүңө чөп салган, душмандыктын белгиси.
- Көйнөгү башканын көөнү башка, чапаны башканын санаасы башка.
- Көйнөгү кирдин көөнү кир.
- Көйнөгү көөлүүнүн тамагы майлуу.
- Көйнөгү экөө болсо, көңүлү төртөө.
- Көйнөк берсең бу жайда, көлөкө болот ти жайда.
- Көйнөк тердебесе, талаа гүлдөбөйт.
- Көйнөктүн кири жууса кетет, көңүлдүн кири айтса кетет.
- Көйрөң ат минсе чабат.
- Көк байтал минген — сергек, көгүчкөн аткан — мерген.
- Көк байтал минген сергексийт, көгүчкөн аткан мергенсийт.
- Көк жал сөзү митедей.
- Көк итти көп ит талаптыр.
- Көкөлөй учат көк кытан, дүнүйө жалган бир тутам.
- Көкөтөйдүн ашы — көп жаңжалдын башы.
- Көкөтөйдүн ашы бул, көп жаңжалдын башы бул.
- Көктө жарык жылдыз көп, кара сууда кундуз көп.
- Көктөгөн жетилет да, жетилген кетилет.
- Көктөн тилегеним жерден табылды.
- Көкүрөгү сокур менен алгыча, көзү сокур менен алсын.
- Көкүрөгүн жоготкондон көзүн жоготкон артык.
- Көкүрөк ачык болсо — көңүл ачык болот, көңүлүң каш болсо — ичкениң таш болот.
- Көкүрөк чечен болсо, көзү көрүп не кылат.
- Көл таянычы — жер, көсөм таянычы — эл.
- Көл таянычы жер, көсөм таянычы эл.
- Көл толгондо чайпалат.
- Көл чайкалса көбүгү бетине чыгат, эл чайкалса — тентеги четине чыгат.
- Көлгө кушуң түшпөсүн, жаманга ишиң түшпөсүн.
- Көлдө жүргөн коңур каз, чөлдүн баркын билеби.
- Көлдү бороон толкутат, элди эселек толкутат.
- Көлдү бороон толкутат, элди эси жок толкутат.
- Көлдү көрбөгөн көлчүккө таңыркайт.
- Көлөкөгө карап, тон бычпайт.
- Көлөкөгө тон бычкан.
- Көлөкөдө жаткан ит, күндү көрүп үрөт.
- Көлөкөдөгү көк күчүк арабаны мен сүйрөп баратам дейт.
- Көлөкөңдү кууба, жел менен жарышпа.
- Көлтөйгөн лөк — көгөргөн (түпсүз) көлдөй көк болот.
- Көлүгүнө жараша — жүгү.
- Көлүнөн безген каз оңбос, элинен безген эр оңбос.
- Көлчүк өзүн көл ойлойт.
- Көмүр өчүрүп көө болгон, бир токойго ээ болот (болгон).
- Көмүрчүгө темирчи үйүр.
- Көмүскө достон көрүнөө душман артык, көнбөгөн бейишиңен, көнгөн тозогум артык.
- Көнбөгөн жер — көрүстөн, көнгөн жер кемби бейиштен.
- Көңүл — сөздүн сандыгы.
- Көңүл каалабаса, себеп көп.
- Көңүл картайбайт, көз картаят.
- Көңүл ооруткан — наадандык, көңүл көтөргөн — адамдык.
- Көңүлдөгү сырды көз билдирет.
- Көңүлдүү коңшуга ызалуу сөз айтпа.
- Көңүлсүз көздөн жаш чыкпайт.
- Көңүлү бузук башкалардан айып издейт.
- Көңүлү куунактын өмүрү узак.
- Көңүлү тынар көп элдин (көпчүлүк), көзгө толор (токтоор) эр чыкса.
- Көңүлүм келсе көлдөймүн, келбесе такыр чөлдөймүн.
- Көңүлүмө жагат деп көрүнгөн менен дос болбо.
- Көңүлүңө жакканды, дүлөй да угат.
- Көөдөнү жукадан, чөнтөгү жука артык.
- Көөлдөгөн киши көңүлгө карабайт.
- Көөрүктүн оту тутанбайт, көп жагынан жел чыкса.
- Көп — коркутат, терең — батырат.
- Көп адашпайт, көлөкө карматпайт.
- Көп акмактын агасы болгончо, бир акылмандын иниси бол.
- Көп акча көздү көр кылат.
- Көп алгың келсе, көп иште.
- Көп аткандан мерген болбойт, көп сүйлөгөндөн чечен болбойт.
- Көп аялдуунун кокую көп.
- Көп баатырдан жоо кетет, көи чеченден доо кетет.
- Көп байкаган көсөм, сөз байкаган чечен.
- Көп бар жерде сын бар, сын бар жерде чын бар.
- Көп баскан адам, бок басат.
- Көп баскан аяк бок басат.
- Көп баскан аяк чок басат.
- Көп бергенден аз берген; кечиктирбей бат берген (артык).
- Көп бергенден тез берген артык.
- Көп бергендин көөнү билет, аз бергендин өзү билет.
- Көп берекетке көп аракет керек.
- Көп билген — нуска болот, көп иштеген — уста болот.
- Көп билген аз сүйлөйт, аз билген көп сөз сүйлөйт.
- Көп билет деген жигит, башына коргон салганы.
- Көп билсең да, көптөн артык билбейсиң.
- Көп бириксе көл болот, көл каптаса сел болот.
- Көп бириксе токчулук.
- Көп дабыш кошулса, бир дабышты жок кылат.
- Көп душманың болсо, көз ирмебес эр болгун.
- Көп жашаган билбейт, көптү көргөн билет.
- Көп жашаган куу (же карт) түлкү капканга түшпөй койчу эмес.
- Көп жашаган не билет, көптү көргөн шо билет.
- Көп жашта эмес, башта.
- Көп жойлогон куу түлкү, колго түшпөй койчу эмес.
- Көп жойлогон түлкү ачтан өлөт.
- Көп жойлогон түлкү капканга түшөт.
- Көп жойлогон түлкү капканга түшпөй койбойт.
- Көп жылкынын ичинде, жетим кулун билинбейт.
- Көп ичкендин көөнү билет, аз ичкендин пейли билет.
- Көп иштесең, көсөм болорсуң.
- Көп каз башсыз учпайт.
- Көп кайгырган - дартка чалынат.
- Көп карынын ичинде бир бала болсо, даана болот, көп баланын ичинде бир кары болсо, бала болот.
- Көп көлдөтөт, аз чөлдөтөт.
- Көп көтөрбөй, жакшы болбойт, төр көтөрбөй күлүк болбойт, кой союлбай этке тойбойт.
- Көп көчүрүлгөн дарак бүрдөбөйт.
- Көп менен көргөн — той.
- Көп менен көргөнгө өкүнүч жок.
- Көп ойногон катындын бир ажалы чөптөн.
- Көп окуган көптү билет.
- Көп ооз сүйлөсө, бир ооз тек турат.
- Көп сөз — бок сөз.
- Көп сөз — көмүр, аз сөз — алтын.
- Көп сөз ич көптүрөт.
- Көп сөз чөп сөз.
- Көп суур ийин казбайт, ийин казса да кең казбайт.
- Көп сүйлөгөн жигиттин бир ажалы көптөн.
- Көп сүйлөгөн маңгилер, көзгө кирген тикендей.
- Көп сүйүнгөн — катуу кайгыраар.
- Көп тамчыдан көл болот.
- Көп төксөң кыкты, түшүм болот мыкты.
- Көп түкүрсө — көл, көл толкуса — сел.
- Көп түкүрсө көл болот, көл толкуса сел болот.
- Көп түкүрсө, көл болот.
- Көп тыңдаган аз сүйлөйт.
- Көп тыңша, аз сүйлө.
- Көп уктаган көптөн кур калат.
- Көп үйлөсө жел болот, көп ыйласа сел болот.
- Көп чогулса калмак каны — Ажаанды кармайт.
- Көп чогулса көл болот.
- Көп ыйлаактын көзү жаман, көп сүйлөөктүн сөзү жаман.
- Көпкө аз түтпөйт.
- Көпкө белгилүүнү келиштирип айтуу кыйын.
- Көпкө кан чачпа, топко көө тартпа.
- Көпкө кубанба, азга ыйлаба.
- Көпкө ык келсе, кан төөсүн соет.
- Көпкөн жигит (же киши) басыгынан байкалат.
- Көпкөн жигит (уул) көп сүйлөйт, чечен жигит бап сүйлөйт.
- Көпкөн жигит көп сүйлөйт, чечен жигит эп сүйлөйт.
- Көпкөн киши басышынан байкалат.
- Көпкөн, көпкөндүн өлүмү (же жазасы) көптөн.
- Көпкөндүн көчүгүнөн чыгат.
- Көпсөң — жарыларсың, толсоң — төгүлөрсүң.
- Көпсүнгөн жоону кыйын дебе, кайрат кылсаң жыгасың.
- Көптөгөн кыз аткарат, өмдөгөн жоо качырат.
- Көптөн качкан көмүүсүз калат.
- Көптөн көп акыл чыгат.
- Көптөн үмүт эткен аздан куру калат.
- Көптү азайтмак оңой, азды көбөйтмөк кыйын.
- Көптү жамандаган көмүүсүз калат.
- Көптү көрбөй көсөм болбойт, көп сүйлөбөй чечен болбойт.
- Көптү көргөн, көнөктүн түбүн тешкен.
- Көптү көргөндөн сөз оку, көөнөрбөс кылып бөз току.
- Көптүн көзү көрөгөч.
- Көптүн көөнүн эриткен көрөңгөлүү сөз болот.
- Көптүн оозу күбөлүү да дубалуу.
- Көптүн пикири — көрөгөчтүн өзү.
- Көптүн тилеги — көл.
- Көпчүл болсоң өсөсүң, кекчил болсон — өчөсүң.
- Көпчүлүк бар (болгон) жерде токчулук бар (болот).
- Көпчүлүк бир уучтан берсе тойгузат, көпчүлүк бир муштан берсе өлтүрөт.
- Көпчүлүк деген көл да.
- Көпчүлүк жөөлөсө, канкор кан өкүмүн коёт.
- Көпчүлүк камын ойлосоң — озосуң, өз камынды ойлосоң — тозосуң.
- Көпчүлүк көөлөсө, сараң бай төөсүн соёт.
- Көрбөгөн көздөн тамдын тешиги жакшы.
- Көрбөгөн ой — чукур көп.
- Көрбөгөн төөнү да көрбөйт.
- Көрбөгөнгө көтөн таң, көк ала итке куйрук таң.
- Көрбөйт деп ууру кылба, укпайт деп ушак айтпа.
- Көрбөйт деп, ууру кылба.
- Көрбөс (же көрбөгөн) төөнү да көрбөйт.
- Көрбөстү көрбөй көзүңө сак бол, айтпасты айтпай оозуңа сак бол.
- Көргө — көрсөтпө, керге — угузба.
- Көргөн — көргөнүн кылат, көсөө — түрткөнүн кылат.
- Көргөн көздүуккан кулак жеңиптир.
- Көргөн көргөнүн кылат, көсөө түрткөнүн кылат.
- Көргөнү жаман бергенин алат (же доолайг).
- Көргөнүн жазбай так айтат, ырчылардын устасы.
- Көргөнүңдөн — көрө элегиң көп, укканыңдан уга элегиң көп.
- Көргөнүңдөн көрө элегиң көп.
- Көрдүм деген көп сөз, «көрбөдүм» деген бир сөз.
- Көркөм өнөр — касиеттүү күч.
- Көрктүүнү көрүп алганча, сүйгөнүңдү сурап ал.
- Көрктүүнү көрүп алганча, тектүүнү сурап ал.
- Көрө-көрө көсөм болот, сүйлөй-сүйлөй чечен болот.
- Көрөөр күнү бардын, ичээр суусу болот.
- Көрпөнү күндө күбүсө — түлкү, түлкүнү күндө күбүсө — күлкү.
- Көрсө — барымта, көрбөсө — сыйрымта, барып алып кел.
- Көрсө барымта, көрбөсө сыйрамта, барып алып кел.
- Көрүнгөн адамдан карыз сурабай жүр.
- Көрүнгөн өз эмес, өз бирдей эмес.
- Көрүнгөн тоону бийик дебе, аракет кылсаң чыгасың.
- Көрүнгөн тоонун ыраагы жок.
- Көрүнгөнгө ыйлаган көзсүз калат.
- Көрүнөө зордук — башкы кордук.
- Көсөм чыккан адамдар, көрөңгөлүү сабаадай.
- Көсөө — кудай буйругу, сакал — иттин куйругу.
- Көсөө түндө сүйүнөт, катыны сулуу күндө сүйүнөт.
- Көсөө узун болсо кол күйбөйт, көп молдо болсо, жол тийбейт.
- Көсөө узун болсо, кол күйбөйт.
- Көсөөнү (ууруну) үйгө киргизбе, көчүгүн жерге тийгизбе.
- Көсөөнүн акылы түштөн кийин кирет.
- Көсөөнүн акылы түштөн кийин.
- Көтөнү бөлөктү көктөсө болбойт, жатыны бөлөктү жамаса болбойт.
- Көтөрүлбөй жакшы жүр, элге келген убакта.
- Көтөрүм көтөрүлсө, көч алдын бербейт.
- Көтөрүп сууга салган жаман, көз салбаган тууган жаман.
- Көч — көчтөн кабар келсе, уйкунун тынчы кетет.
- Көч жүрө — жүрө түзөлөт.
- Көч жүрө албай токтолот, көз учкан бийик бел чыкса.
- Көчкөн журттун баркын, конгон журтуңда билесиң.
- Көчкөн журттун кадыры конгон журтта өтөт.
- Көчкөндөн — отун артат, өлгөндөн — катын артат.
- Көчкүдөн сагызган гана кутулуптур.
- Көчмөк, конмок жерге сын, качмак, куумак эрге сын.
- Көчөрман болсо, журтту жамандайт.
- Көчөт тиккен көлөкөлөйт.
- Көчсө — көттө, консо — четте.
- Көчүктү кыскан бай болот.
- Көчүп кордук кылганча конуп турук кыл.
- Куда — сөөктүн кызыгы — барып, келиш.
- Куда болгуча кулу — бийиңди сураш, куда болгондон кийин кул да болсо сыйлаш.
- Кудага алыстан сыйлаш.
- Кудай берген бактыны кудай кыркты.
- Кудай берген кишиге кудай урган киши асылат.
- Кудай берейин десе эки кулагын тең кесип берет.
- Кудай берейин десе, казынасы кенен.
- Кудай бирөө, кезек экөө.
- Кудай деген кул ачка өлбөйт.
- Кудай деген кул өлбөйт, тамекиден пул өнбөйт.
- Кудай кошкон куда болот, пайгамбар кошкон дос болот.
- Кудай кулум десе, байгамбар чычып жиберет.
- Кудай кулум десе, Мухаммет үмөтүм дебей турган чарасы жок.
- Кудай кулум десе, Пайгамбар үмөтүм дебей, айласы канча.
- Кудай кулум десе, Пайгамбар үмөтүм дебеске аргасы жок.
- Кудай кылайын десе кулду баш кылат, ак падышаны кара кылат.
- Кудай кылганга кудай урган теңелет.
- Кудай кылды, куш кылды, курган эрге туш кылды.
- Кудай кылса кубаарыңдын акысы барбы.
- Кудай кылса, кайкы бээ жорго болот.
- Кудай кылса, кубаарыңдын акысы жок.
- Кудай малыңды алса да, абийириңди албасын.
- Кудай сактаган токтуну бөрүжебейт.
- Кудай сүйгөн куда, пайгамбар сүйгөн дос болот.
- Кудай ураар жигитке кумгандай жүрөк жаралат.
- Кудай ураар кишиге, кумгандай жүрөк пайда болот.
- Кудай урар кишини кырк биринде таз кылат.
- Кудай урганды кошо ур.
- Кудай чоң, кудайдан соң дүйнө чоң.
- Кудайга ишенген жөө калат.
- Кудайга ишенген курсагы тойбойт.
- Кудайга ишенген куру калат.
- Кудайга сунган кол жетпейт, падышага айткан сөз өтпөйт.
- Кудайга сунган кол жетпейт.
- Кудайдан коркпогондон корк.
- Кудайды көрбөсөң, акылың менен тааны.
- Кудайдын «ме» деген үнү угулбайт, берген колу көрүнбөйт.
- Кудайдын бергенин билбейт, урганын билет.
- Кудайдын буйругу кумдан көп, аны аткарган адам жок.
- Кудайдын буйругу чачтан (же кумдан) көп, аны кылган (аткарган) киши жок.
- Кудайдын буйругусуз кумурсканын бели сынбайт.
- Кудайдын каргышы тийген жыгачты тегирмендин шакылдагы кылат.
- Кудайдын көзү түшкөнгө, пайгамбардын сөзү түшөт.
- Кудайдын кулагы сүйүнсүн.
- Кудайдын күнү кумдан көп, буюрганын жашайсың.
- Кудайчынын куржуну толбойт.
- Кудайыңа ишенсең, жөө каласың.
- Кудаң алыс болсо, сыйлуу болосуң, кудаң жакын болсо, чырлуу болосуң.
- Кудукка талкан чалууга болбойт.
- Кудукка таш салууга болбойт.
- Кудукту көз жеткен жерден каз.
- Кузгун тарп көрбөсө, жүрө албайт.
- Кузгунга куда болсоң жегениң тарп болор.
- Кузгундуку куу жыгачтын башында, бөрүнүкүтең орток.
- Куйма кулакка айтсаң, куюп алат, акма кулакка айтсаң, агып кетет.
- Куйтунун сөзүн — куп дебе.
- Куйтунун үйү күйөт.
- Кул жеймин дейт куйрукту, кудай билет буйрукту.
- Кул кулду тааныйт, шарыят жолду тааныйт.
- Кул кутурса байын урат, ит кутурса ээсин кабат.
- Кул кутурса кудукка кайырмак салат.
- Кул кутурса кудукка түкүрөт.
- Кул кутурса, өтүгү менен төргө өтөт.
- Кул күмүш тапса, коёрго жер таппайт.
- Кул менен жеген каймак кустурбай койбойт.
- Кулак уккан сасык сөз, жүрөккө барып муз болот.
- Кулак уккан сасык сөз, курсакка барып муз болот.
- Кулак укканды көз көрбөй койбойт.
- Кулак укканды, көз көрөт.
- Кулак укса суук сөз, курсакка барып муз болот.
- Кулак укса, курсак кайнайт.
- Кулакка кирген сасык сөз жүрөккө барып бир тиет.
- Кулактууга кеп айтса, кулагынын кашында, кулаксызга кеп айтса, куу бакырдын башында.
- Кулалы жыйып куш кылган, куранды жыйып журт кылган.
- Кулалыдай салпактап миң жыл өмүр сүргөнчө, барчындай асманда чалкып, бир жыл өмүр сүр.
- Кулан кудукка түшсө, кур бака айгыр.
- Куланды үйрөткөн эр, кулжаны эңген бүркүт.
- Куландын тиши — курчтун мизи.
- Кулда кулак жок.
- Кулдай иштеп, хандай жаша.
- Кулдун башы мукул, аягы — тукул.
- Кулдун жаны иттин жаны менен тең.
- Кулдун мойну жоон, күчүжок, курсагы бир тойсо, дүйнө менен иши жок.
- Кулжанын куулугу «түшөт» деп, түлкү ачка өлүптүр.
- Кулжанын куулугу түшөт деп, түлкү ачкадан өлүптүр.
- Кулпу күчтүү эмес, ачкыч күчтүү.
- Кулча иштеп, бийче же (ич).
- Кум жыйылып таш болбойт, кул жыйылып баш болбойт.
- Кум кулакка куйсаң болбойт.
- Кумарга ууру жолдош.
- Кумардын түбү — өкүнүч.
- Кумурска бириксе, арстанды да алат.
- Кумурска да төөнүн өркөчүнө чыккысы келет.
- Кумурска кичинекей болсо да, кайраты тоо аңтарат.
- Кумурсканын уюгуна жыгач салба (же көөлөбө).
- Кунаажын көзүн сүзбөсө, букачар мурдун да чүйрүбөйт.
- Кунаажын көзүн сүзсө, бука жибин үзөт.
- Кунажын көзүн сүзбөсө, бука мурунтугун үзбөйт.
- Купуя сөз — эл жобо күткөн жырым.
- Кур аякка бата жүрбөс, экөө бирөөнү күтпөс.
- Курал иштебейт, уста иштейт.
- Курама темир курч болот.
- Куран кудайдын тили дешет.
- Курандын сөзү — кудайдын сөзү.
- Кургак сөз там жарат, куру кайрат баш жарат.
- Курдаштын кудайы бир.
- Курсагы ач курушат, акылы аз урушат.
- Курсагы ачкан — урушчаак.
- Курсак ачканда көз киртеет.
- Курсак ток болсо, колун, (же тилиң) шок болот.
- Куру аякка бата жүрбөйт.
- Куру жерден өрт чыкпайт.
- Куру жүлүш — күлүшпү, куру жүрүш — жүрүшпү.
- Куру кайгыдан пайда чыкпас, кайгыңды кайгы экен деп эч ким укпас.
- Куру кайрат баш жарат, кур кыйкырык таш жарат.
- Куру намыс көрк бербейт.
- Куру сөз курсак тойгузбайт, куру кеп кулакты тойгузбайт (кулакка жакпайт).
- Куру сөздөн (соодадан) маани чыкпайт.
- Куру сөздөн май чыкпайт, курумшудан тон чыкпайт.
- Куру суудан май чыкпайт, куру сөздөн маани чыкпайт.
- Куру убададан курсак тойбойт.
- Курут десе куу баштан суу чыгат.
- Курч кетилет, чарыкка кармаса жетилет.
- Куттуу конок келсе, кой эгиз табат, кутсуз конок келсе, койго карышкыр чабат.
- Куттуу үйдөн кур чыкпа.
- Кутургандан кутулгандын өзү — акыл.
- Куу алган кушка сын жок.
- Куу түлкү капканга кош буттап түшөт.
- Куубаш болчу жигитке, туубас катын жолугат.
- Кууга куу намаз шамда жолуксун.
- Кууган да кудай дейт, качкан да кудай дейт.
- Куур тондун ичинде куурасын жигит өлбөсүн, тери тондун ичинде тердесин жигит өлбөсүн.
- Куураган кезде кумар жазуу — кудай берген ырыскы менен тең.
- Куурай чыкпас куу такыр, куурай чыгып бергенде кулан чуркап өтө албайт.
- Куурайды бирден сындырган оңой, тобу менен сындырмак кыйын.
- Куурдактын акесин төө сойгондо көрөрсүң.
- Куучуюп бай болгончо, колу ачык кедей бол.
- Куш баласы кырымга карайт, ит баласы жырымга карайт.
- Куш жаңылса (ып) торго түшөт, эр жаңылса (ып) (жыгылып) колго түшөт.
- Куш жаңылса, торго түшөт, эр жаңылса колго түшөт.
- Куш жемге алданат, адам сөзгө алданат.
- Куш жемине кайрылат, эр элине кайрылат.
- Куш жемине какабайт.
- Куш канаты менен конот, гүлдөр ысыкта соолот, жокчулукту эмгек жоет.
- Куш канаты менен учуп, куйругу менен конот.
- Куш төрөсү — буудайык, ит төрөсү — кумайык.
- Кушта сүт жок, кудай өзү асырайт.
- Кушту жырткыч кылган тырмагы, кишини сүрдүү кылган мансабы.
- Куштун алганынан салганы кызык.
- Куштун да туулган уясы бар.
- Куштун сырын мүнүшкөр билет.
- Кушу жоктун турумтайы — шумкар, аты жоктун жаман тайы — тулпар.
- Куюшканга кыпчылган боктой болбо.
- Куюшканга кыпчылган боктой.
- Куюшканга кыпчылган тезектей болду.
- Күбөлүү сөз — никелүү катын (зайыптай).
- Күбөлүү сөз никелүү зайыитай.
- Күз — күрөш, жаз — жарыш.
- Күз — талаш маалы.
- Күзгү күчүңдү күйөөңө бербе, жазгы күчүңдү атаңды өлтүргөндөн да аяба.
- Күзгү күчүңдү күйөөңө бербе.
- Күзгү муздун күзгүдөйүнөн качпа, жазгы муздун жабыктайынан кач.
- Күзгүгө үйүр — боюн түзөйт, күмөн болгон — оюн түзөйт.
- Күзөттө көзүң илинсе жоого өзүн илинесиң.
- Күзүндө үркүп калат, жазында илкип калат.
- Күзүндө чыгынбаган, кышында жылынбайт.
- Күйбөгөнү күл болду, көрбөгөнү көр болду.
- Күйгөн катын — кошокчул (же күйгөн катын — кошокчу).
- Күйгөн катын кошокчул болот.
- Күйгөн менен өткөнгө өкүнгөн болбос.
- Күйөө — жүз жылдык, куда — миң жылдык.
- Күйөө карыса — жээн.
- Күйөө карыса жээн болот.
- Күйөө келсе — кыз даяр, жүйөө келсе — баш даяр.
- Күйөө келсе, кыз даяр.
- Күйөөгө жетпей кыз тынбайт.
- Күйөөнү пайгамбарым сыйлаптыр.
- Күйөөнүн аты менен күл ташы.
- Күйөөңдүн көөнүн кирдетпе, күнүгө бизди тилдетпе.
- Күйөөңжаман болсо кызыңдан көр, келиниңжаман болсо уулуңдан көр.
- Күйөөсү молдо болсо, аялы ушакчы.
- Күйүттү күйүп ызала, кырсыкты эмгектенип табала.
- Күйүшөр тууган болбосо, күлө багып жатка жак.
- Күкүк өз атын өзү чакырат.
- Күкүктүн доошун эшитпей күн жайылып ачылбайт, күйүттүү болгон адамдын күндө добушу басылбайт.
- Күл жигит — ээси экен жылкынын.
- Күлбө карыга, келет башыңа.
- Күлгөнгө күттүрбөй өзүм барам деген ушул.
- Күлгөндү билбесен, ыржайба.
- Күлгөндү сурасаң билгени бар, ыйлаганды сурасаң өлгөнү бар.
- Күлгөндүн баары дос эмес, урушкандын баары кас эмес.
- Күлгөндүн билгени бар, ыйлагандын көкүрөгүнө түйгөнү (же муңу) бар.
- Күлгөндүн билгени бар.
- Күлкү — ден соолуктун мүлкү.
- Күлкү — өмүргө күлазык.
- Күлкү ден соолуктун — мүлкү.
- Күлкүдөн — күлкү, кайгыдан — кайгы чыгат.
- Күлкүдөн да жаш чыгат.
- Күлкүдөн өлгөндүн арманы жок.
- Күлү додо болбоо жаман.
- Күлүк ат чапкан сайын арбытат.
- Күлүк жардыга туулуп, байга токтойт.
- Күлүк күнүндө, тулпар тушунда.
- Күлүк озбой, сулуу озбой, бак озот.
- Күлүккө күн салгыча, байталга бак берсин.
- Күлүктөн күлүк өтөт, күйүкпөгөнү марага жетет.
- Күлүктөн күлүк чыкса — төрт аягы тыбырайт.
- Күлүктү табына келтирген — саяпкер, кушту кыраан кылган — мүнүшкөр.
- Күлүктү таптайт саяпкер, сүрөөгө алат талапкер.
- Күлүп киргенден түнүлбө, күңгүрөнүп чыккандан түңүл.
- Күлүп сүйлөгөн адамдан корк, күлүмсүрөп жааган жамгырдан корк.
- Күлүп сүйлөгөн кишиден түңүл, тийип жааган күндөн түңүл.
- Күлүп сүйлөгөн кишиден түңүл, тийип туруп жааган күндөн түңүл.
- Күлүп сүйлөгөндөн түңүл, күн тийип жаагандан түңүл.
- Күмүш сахналуу чылым чегейин десең — эски шаарга бар, кайып болуп өлүп кетейин десең — пиян базарга бар.
- Күмүш үйлүү кыз чөп алачыктагы атасынан үмүт кылат.
- Күмүш ээр ак кабак, күмүшкө жайы болбосо, күмүшүн алып отко жак.
- Күмүш ээр ак кабат, ат жоорутар болгон соң — күмүшүн алып отко жак, күйүшөр тууган болбосо — күлүмсүрөп жатка жак.
- Күмүштү жыйган сен болдуң, күйүттү тарткан мен болдум.
- Күн жаабаса жер гүлдөбөйт, кумга тиккен жыгач бүрдөбөйт.
- Күн жаз, эт аз.
- Күн жаманга да жакшыга да бирдей тиет.
- Күн караган — суукка тоңот, бай караган — ачтан өлөт.
- Күн караган суукка тоңот, бай караган (ачтан өлөт) оңолбойт.
- Күн катаалы — күндө жаайт.
- Күн тегерек, сабы жок, күйөөрүмдүн табы жок.
- Күн тийген жердин күкүгү.
- Күн тийген жердин чоросу.
- Күн тийип туруп жааган күндөн түңүл, күнгүрөнүп сүйлөгөн кишиден түңүл.
- Күн чубактоо — жалкоолуктун белгиси.
- Күндө келген — күл ууртайт, айда келген — май ууртайт.
- Күндө Мамай чабылбайт, мендей кемпир табылбайт.
- Күндө тийгендей күн белем, айда тийгендей ай белем.
- Күндө тийгендей Күн эмес.
- Күндө эт жеген киши мал күтөбү (күтпөйт), айына бир жолу эт жебеген киши жан күтөбү (күтпөйт).
- Күндү бузган ала булут, элди бузган ушакчы чуут.
- Күндүзкү аштын (же тамактын) ортогу көп.
- Күндүк жолго чыксаң, айлык азык ал.
- Күндүк өмүрүң болсо (калса), түштүгүнө жорго мин.
- Күндүк өмүрүң болсо, түштүгүңө жорго мин.
- Күнөө кылбас киши жок — актанса да, сыр алдырбас киши жок — мактанса да, алтын көрсө периште жолдон чыгар.
- Күнү — күйүшкөн жоо, абысын — андышкан жоо.
- Күнү бүтпөгөндүн, ырысы түгөнбөйт.
- Күнүмдүк ишке кайгырба, түбөлүк ишке кайгыр.
- Күң саткан жерин төркүнсүйт.
- Күңгө күлө бакса, бир штандык бөз сурайт.
- Күңдүн көтүндө күмүш жылтылдайт.
- Күрөк кайда болсо, баштык ошондо.
- Күрөккө бок жокпу бок табылат.
- Күрөктүн издегени — бок, боктун издегени — күрөк.
- Күрүч (же шалы) сугарганда, күрмөк кошо суу ичет.
- Күрүчтүн (шалынын) аркасы (бээнеси) менен күрмөк суу ичет.
- Күрүчтүн арты менен күрмөк суу ичет.
- Күүсү жанбас заман жок, күчү кайтпас адам жок.
- Күч — биримдикте.
- Күч айласын билбеген көчтө көлүк өлтүрөт.
- Күч акылга баш иет.
- Күч атасын тааныбайт.
- Күч бербеген тулпардан, сүт берген уй жакшы.
- Күч бербеген тулпардан, сүтүн берген уй жакшы.
- Күч бирдикте.
- Күч кетет, билим кетпейт.
- Күч күйөө жатканын калыңга тогойт.
- Күч күйөө уктаганын калыңга тогойт.
- Күч эшиктен кирсе, адилдик түндүктөн чыгат.
- Күчтү күч токтотот, сөздү сез токтотот.
- Күчтүн аздыгынан эмес, курсактын ачтыгынан.
- Күчтүү болсоң жердей бол — баарын чыдап көтөргөн, таза болсоң суудай бол — баарын жууп кетирген.
- Күчтүү болсоң, жердей бол — баарын чыдап көтөргөн.
- Күчтүү күчөнсө, күчүнө келет, күчүжок күчөнсө, бели мертинет.
- Күчтүү күчсүздү жеңет.
- Күчтүү менен күрөшпө, таалайлуу менен тартышпа.
- Күчтүү менен күрөшпө, түптүү менен тирешпе.
- Күчтүү шамал же отту өчүрөт, же күчөтөт.
- Күчтүүнүн күнү тууса, күлөөгөчтүн алды катат.
- Күчүндү тилиңе (тишиңе) (ден) чыгарба, ишиңе (ден) чыгар.
- Күчүнө ишенген күчүркөнбөйт.
- Күчүңдү күлкүгө кетирбе, асылыңды эрмекке чаппа.
- Күчүңдү тилиңден чыгарбай, ишиңден чыгар.
- Күчүңө ишенбе, ишиңе ишен.
- Кыбыр киши жадатат, шыбыр сөз шектентет.
- Кыбыраган (кыймылдаган, жүрө — жүрө) кыр ашат.
- Кыбыраган кыр ашат.
- Кыбыраган кыраң ашат.
- Кыдыр назар кылбай, эшек базарында далдалчы.
- Кыз — башка үйдүн жарыгы.
- Кыз — конок.
- Кыз — кырк жылкы, эркек бала — ырыскы.
- Кыз баласы — кызыктырат, уул баласы — ууктурат.
- Кыз боозуп энесин коркутат (болбо).
- Кыз деген буйлалаган төө.
- Кыз жакшысы — жакадагы кундуз.
- Кыз жакшысы чалкакка тийген айдай, чыныга куйган майдай.
- Кыз жаманы — кыроо, кыз жакшысы — кымбат.
- Кыз жаманы — кыроо, уул жаманы — уйгак, келин жаманы — кетпес кезик.
- Кыз жети жашка келгенде энесин жергеге кошот.
- Кыз жыргаар жерине ыйлап барат.
- Кыз жыргаар жерине ыйлап кетет.
- Кыз калыңсыз болсо да, каадасыз болбойт.
- Кыз конок, бүгүн өз үйүндө, эртең башка бирөөнүн үйүндө.
- Кыз күлүндөсө — кубангандык, санаа тынчыса — жубангандык.
- Кыз кылыгы менен жакшы, ийне учугу менен жакшы.
- Кыз кылыксыз болбойт.
- Кыз Кырымга (Крым) жеткизет, уул Урумга (Үрүмчү) жеткизет.
- Кыз маалында — бары жакшы, жаман катын кайдан чыгат.
- Кыз өлсө — кырчындай башы кыйылат, жигит өлсө — үч күн жалын, үч күн чок, үч күндөн кийин көздөн жаш тыйылат.
- Кыз сулуусу калмакта, сөз кычкылы саякта.
- Кыз турган үйдө кыл жатпайт.
- Кыз туудум — кыялын кошо туубадым, уул туудум — уздугун кошо туубадым.
- Кыз уяты — тартуу, ат уяты — сатуу.
- Кыз экенде баары жакшы, жаман катын кайдан чыгат.
- Кыз энеден үлгү албаса чоркок болот, уул атадан үлгү албаса коркок болот.
- Кызара жортсоң, агара бөртөсүң (же саргара жортсоң, кызара бөртөсүң).
- Кызаргандын баары манат болот, кылган иштин баары адат болот.
- Кызга катылган кедей болот.
- Кызга кырк үйдөн тыюу, кымызга — бишкек.
- Кызга тийген кедей болот.
- Кызганба тамак, кызгансаң — таяк.
- Кызганган да күң, куру калган да күң.
- Кызганчаактыкын кызыл ит жейт.
- Кызганчаактын ашы ич оорутат.
- Кыздан жаман нерсе жок: өзгө эрибей, жатка эрийт, туздан жаман нерсе жок: майга эрибей, сууга эрийт.
- Кыздуу болсоң — көздүү бол.
- Кыздуу жерде — кыякчы, кымыздуу жерде — аякчы.
- Кыздуу киши кыр ашат.
- Кыздуу үй кылыктуу.
- Кыздуу үйгө — ырчы.
- Кыздуу үйдө - кыңыр сүйлөбө, уулдуу үйдө - узун сүйлөбө.
- Кызды берсең жашка бер, кучакташып ойносун.
- Кызды берсең корго бер, кызды алсаң зордоп ал.
- Кызды өпсөң — алма, шекер, бал татыйт.
- Кызды сураганга бер, кымызды ичкенге бер.
- Кыздын баары эле жакшы, жаман катын кайдан чыгат.
- Кыздын жаманы иттен чыгарат.
- Кыздын көзү кызылда.
- Кыздын көңүлү (же көөнү) кызылда.
- Кыздын кыздай болгону.
- Кыздын кырк чачы улуу.
- Кыздын кыя тартып басканы — кыйбасына сөз айтканы.
- Кыздын сыры төркүнгө маалим.
- Кыздын сырын төркүнү билет.
- Кыздын төрүндө болгуча уулдун улагасында бол.
- Кыздын эркеси — биттин сиркеси.
- Кызмат — колдун кири.
- Кызматыңа карай урматың.
- Кызуу кандуулук менен убада бербе.
- Кызууну кымыз чыгарат.
- Кызы бар үй — кымызы бар саба.
- Кызы бар үй — кыялдуу үй.
- Кызы бар үйдө кыл жатпайт.
- Кызы бардын назы бар.
- Кызы бардын ыракаты бар.
- Кызы жаман болсо — жаш дейт, баласы жаман болсо — мас дейт.
- Кызыганды кымыз чыгарат.
- Кызый — кызый кыздын койнуна кириптир.
- Кызык сөз кызыганда чыгат.
- Кызыл — ала кекиртек кыйла жерге секиртет.
- Кызыл — кызыл кекиртек, кыйла жерге секиртет.
- Кызыл — кызыл кыялар, кыргый талга уялаар, акыр заман болгондо такыясын колго алып, кыз жигитти кубалаар.
- Кызыл козуга өткөргөн соодагерлердей болбо.
- Кызыл от кысыр болбойт (же калбайт).
- Кызыл от кысыр калбайт, кысырак кулун салбайт.
- Кызылды кийим дебеңер — аш-тойдо кийилер, кызды балам дебеңер — кайда өлгөнүн ким билер.
- Кызылдын баары шайы эмес, сарынын баары май эмес.
- Кызым кылыгыңан табаарсың.
- Кызым, колумдан учурган кушум.
- Кызыма ак халат жарашпайт, ага жакшы жигит жанашат.
- Кызымдын кулагына алтын сырга.
- Кызың жаман болсо, жети атаңа жетээр, «аттигиниң ай» деп өмүрүң өтөөр.
- Кыйкыргандан коркпо, кылтыйгандан корк.
- Кыймылдаган кыр ашат.
- Кыйнаган да тил, сыйлаган да тил.
- Кыйналганда киши өзүнүн ким экенин таанытат.
- Кыйналып табылган ырыскы — баалуу.
- Кыйналыштын артында жеңилдиги болот.
- Кыйнап минген атыңды, суук сууга сугарба.
- Кыйшык болсо да жол жакшы, калы болсо да кыз жакшы.
- Кыйшык болсо да көз жакшы, сокур болсо да уз жакшы.
- Кыйшык иш кырк жылдан кийин да билинбей койбойт.
- Кыйыктаса жумурткадан кыр табылат.
- Кыйындыкта жолдошуңду сакта, максаттуу иштен качпа.
- Кыйынчылык башка түшкөндө эски тааныш эске түшөт.
- Кыйыштырып каласаң — отун жанаар.
- Кыламыктан бут сынат, буламыктан тиш сынат.
- Кылар ишти кылып коюп, кыл жип менен бууп коюп.
- Кыларга иши жок, саларга кушу жок.
- Кылганың бирөө үчүн, үйрөнгөнүң өзүң үчүн.
- Кылгылыкты кылып коюп, кымызга сууну куюп коюп, кыл жип менен бууп коюп.
- Кылды бакандай кылып көрсөтөт.
- Кылмыштуу катын эрине жорго, кийгени торко.
- Кылымга кеткен сөз калды, өзгөлөр кетип, өз калды.
- Кылып ичкен — кыйын аш, кыдырып ичкен — оңой аш.
- Кылыч — бирди, тил — миңди жыгат.
- Кылыч — курал эмес, акыл — курал.
- Кылыч жарасы — бүтөт, тил жарасы — бүтпөйт.
- Кылыч кында турса — кылча пайдасы жок, кырдаалы келсе — кызын берсе да табылбайт.
- Кылыч кындан чыкпаса, мусулман динден чыгат.
- Кылычтуу коркокту союлдуу баатыр жеңет.
- Кылычты ар ким байланат, чабарына келгенде, кандай киши шайланат.
- Кылычы курчтун кыйыры бек.
- Кылычынан кан тамганды, тилинен бал тамган жеңиптир.
- Кымбат сөз кыска айтылат.
- Кымыз — кишинин каны, эт — кишинин жаны, токоч — тоют, жарма — оокат.
- Кымыз — кишинин каны, эт — кишинин жаны.
- Кымыздан эки кесе ичкен — муңдук, айрандан эки кесе ичкен — шумдук.
- Кымыздуу үй — назар, кыздуу үй — базар.
- Кымыздуу үйдө — аякчы, кыздуу үйдө — кыякчы.
- Кымызды — ичкенге.
- Кымызды ичкенге, кызды сураганга бер.
- Кымынды үйдөй, кылды тоодой көрсөтөт.
- Кына ташка чыгат, байлык башка жугат.
- Кыныккан киши тыныкпайт.
- Кыңыр иш — кырк жылдан кийин билинет.
- Кыпындан жалын чыгат, оюндан от чыгат.
- Кыраан учаарында, күлүк чуркаарында сынына чыгат.
- Кыргоол кызыл болот, куйругу узун болот.
- Кыргыек келбей күз болбойт, кыямга келбей иш болбойт.
- Кыргыз байыса катын алат, өзбек байыса там салат.
- Кыргыз болуп туулган соң, кыргыз боло билели.
- Кыргыз сынчы келет, казак ырчы келет.
- Кыргызда — айран көп, оруста — майрам көп.
- Кыргызды артка тарткан — кайдыгерлик.
- Кыргыздыкы — кырк жылда.
- Кыргыздын атасын эт өлтүргөн.
- Кыргыздын шорпосу кырк жылда ооз күйгүзөт.
- Кыргында кан өлөт.
- Кыргында хан өлөт.
- Кырдаалың барда жигиттер, кызыгып ишке жарагын.
- Кырк (миң) күнкү сыпайкерчиликтен (мырзачылыктан), бир күнкү бакырчылык (иш) артык.
- Кырк жыл кыргын болсо да, бейажал чымын өлбөйт.
- Кырк кадам бастырган кыяматтык жолдош.
- Кырк киши — бир жакта, кыңыр киши — бир жакта.
- Кырк күнкү сыпайкерчиликтен (же мырзалыктан) бир күнкү бакырчылык артык.
- Кырк эчкиге сексен теке.
- Кыркында кырдан аша албас.
- Кырманды кырк таптаган аз.
- Кырсык — каш — кабактын ортосунда.
- Кырсык — кырсыкты ээрчите жүрөт.
- Кырсык аяк астынан табылгандай, бакыт да айттырып келбейт.
- Кырсык деген аяк астында.
- Кырсык жалгыз келбейт.
- Кырсык чалар жигиттин жалгыз атын ууру алат.
- Кырсыкты «кайдан» деп болобу? Кырсыкты «кайдан» десе болбойт.
- Кырсыкты адам баласы күн мурунтан билбейт.
- Кырсыкты болжоп болбойт.
- Кырчаңгыга кырчаңгы үйүр.
- Кырчаңгынын таскагы кызыганда чыгат.
- Кыса (же кысас) кыяматка кетпейт.
- Кысасыз кыямат жок.
- Кыска жип байлоого жетпейт, малы жок жайлоого көчпөйт.
- Кыска жип же байлоого келбейт, же күрмөөгө келбейт.
- Кыска сөз чүйүндүү болот.
- Кыска сөздүн көп мааниси бар.
- Кысыр уй мөөрөк болот.
- Кытай кыйнаганына төө кайтартат.
- Кытыгысы келсе, кычыша бербейби.
- Кыш азыгын жайда камда.
- Кыш арабаңды дайында (шайла), жай чанаңды дайында.
- Кыш деген айттырбай келет.
- Кыш кырга конбо, жаз сайга конбо.
- Кышкы суукта куу сакта, жазгы чөлдө суу сакта.
- Кышта көрсөң камылга, келерки күздө табылга.
- Кыштак сураган кыз кыша (камыш) каланып отурган төркүнүнөн үмүт кылат.
- Кыштын камын жазда ойло.
- Кыштын камын жайда көр, жайдын камын кышта көр.
- Кышын кышына кынаштырган, ташын ташына кынаштырат.
- Кышында арабаңды дайында, жайында чанаңды дайында.
- Кыюусун билип таптаса, кыраан чүйлү каз алат.
- Кыя тартып сууруса — күлөсү (илеби) болот кылычтын.
- Кыябын таап сөз айтса, көнбөгөн адам болобу.
- Кыял — алтын, ой — күмүш.
- Кыялаган кыр ашат.
- Кыялаган кырга чыгат.
- Кыялданган (же кыялдагы) тилекти кыстаган турмуш бийлейт.
- Кыялданган тилекти кыстаган турмуш жеңет.
- Кыялдуу короо, кооз бак, эмгекчил эрдин колунан.
- Кыямат — кайым кайда десе, аттан айрылган жерде тура.
- Кыямат кайым кайда экен, аттан айрылган жердеэкен.
- Кыяматтын кабы жарылат.
- Кыян өзүн сел ойлойт, коркок өзүн эр ойлойт.
- Кыянаттык кылсаң, кумурска да чагат.
- Кыяны тосуп көч алат, эр өлтүрүп өч алат.
- Кээ бирөө жайын айтам деп, баарын айтат.
- Кээде жигит төө минет, кээде жигит жөө жүрөт, төө мингенде жигитти, төбөсүнө көтөрүп тегеректеп эл жүрөт, жөө жүргөндө жигитти, жөлөгү жок байкуш деп, жөөлөсүнтүп эл күлөт.
М
- Маанасы жок сайдан без.
- Маанасы жок сайдан кеч, кайыры жок байдан кеч.
- Маанидарлар маселде, маселе сөздөр китепте, мааниге жетмек мээнетте.
- Мааниси болбой макал болбойт.
- Маараганга жарагандын бардыгы эле кой болот.
- Мага дегенди эрин эптүү айтат.
- Мазары жакын тайынбайт, базары жакын байыбайт.
- Май жок, ун болсо, казан сурап келип куймак куюп берет элем.
- Май кармаган бармагын жалайт, жыгач кармаган чамынды жалайт.
- Май кармаган бармагын жалайт.
- Май оозго токтобойт, жибек ийинге токтобойт.
- Май сасыса — туз сыйпайт, туз сасыса — не сыйпайт.
- Май талканды ичине жаккан киши жейт.
- Майда жандык көзгө көрүнбөйт.
- Майдадан — ири курулат, учкундан — жалын тутанат.
- Майдадан ири курулат, учкундан жалын тутанат.
- Майдан колум жооруду, көптөн көңүлүм ооруду.
- Майдын сызыгын, кептин кызыгын айт.
- Майкан үстүндө машак бар.
- Майкана көрбөй бала оңолбойт, жокчулук көрбөй жигит оңолбойт.
- Майкана көрбөй, бала оңолбойг.
- Майсыз арабанын дөңгөлөгү айланбайт.
- Макал — сөздүн атасы, макул - сөздүн жетеси.
- Макал — сөздүн атасы.
- Макал акылман каймагы.
- Макал атасы — сөз, мата атасы — бөз.
- Макал кайдан чыкмак, ой болбосо, кийиз кайдан чыкмак, кой болбосо.
- Макал сөз — тилдин байлыгы.
- Макал ыр эмес, жаттап алгандай, керегинде өзү келет, күтүп тургандай.
- Макалдуу сөз бузулбайт.
- Макоодон макул ден кутул.
- Максат менен соккон жүрөк, бакыт менен өмүр сүрөт.
- Максаты бийик — алдатпайт, кыялы күлүк — карматпайт.
- Мактаган кыз тойдо оосурат.
- Мактанчаак кысыр уйду саайт.
- Мактанчаактын арканы чирик.
- Мактанчаактын көчүгү ачык.
- Мактанып айтса байдыкы эп, курап айтса кулдуку эп.
- Мактоо — жеткирет, чагым (чакоо) — өлтүрөт.
- Мактоо — макоого да жагат.
- Макулук болмок — өлмөк бар.
- Мал — асырагандын көз оту, бала — асырагандын боор эти.
- Мал — ачуу, жан — таттуу.
- Мал — ээсин тартпаса, арам өлөт.
- Мал адамдын боор эти менен тең.
- Мал аласы — сыртында, адам аласы — ичинде.
- Мал арстандын оозунда болсо, атып алаар элем.
- Мал арстандын оозунда, түпкүрдүн түбүндө: арстандын оозунда болсо — атып алар элем, түпкүрдүн түбүндө болсо — казып алар элем, андан ыраагыраак көрүнөт.
- Мал арыгы семирет, жер арыгы көгөрөт.
- Мал арыгын сактасаң ооз майлайт, киши арыгын сактасаң төбө каңдайт.
- Мал баасын базар чыгарат, жан баасын молдо чыгарат.
- Мал багаар уулуң болгончо, эл багаар уулуң болсун.
- Мал багар — жайыт четинде, эл багар — эрөөлдө, эл четинде.
- Мал байдыкы, жан кудайдыкы.
- Мал баккан ток болот, мал бакпаган жок болот.
- Мал баксаң — чөп чап, жан баксаң — көп тап.
- Мал баксаң кой бак, — каймак кетпейт чараңдан.
- Мал баксаң кой бак, каймак кетпейт чарадан, ит баксаң сырттан бак, кой алдырбайт короодон.
- Мал баласы туулганда жерди карайт, куш баласы туулганда көктү карайт.
- Мал жайсаң конушун тап, аш жайсаң идишин тап.
- Мал жетимин асырасаң, ооз майлар.
- Мал жыйнагандын жазыгы жок.
- Мал кадырын билбесең, жөөчүлүк берер жазаңды.
- Мал керек, мал керек, мал табуучу жан керек.
- Мал көтөрөт өлүмдү, дос көтөрөт көңүлдү.
- Мал күтпөгөн куу такыр мал жайылып бүткөндө айдап журтка өтө албайт.
- Мал маарап өсөт, бала ыйлап өсөт.
- Мал сактаба, ар сакта.
- Мал семирсе — өлүмгө, жан семирсе — өмүргө.
- Мал тапкандыкы эмес, баккандыкы, жер чапкандыкы.
- Мал тапкандын жазыгы барбы.
- Мал таштан катыкка, боктон сасыкка бүтөт.
- Мал үйүрчүл, адам уюмчул.
- Мал ышкыра келсе жуттуку, кыйкыра келсе жоонуку.
- Мал ээси — машайык.
- Мал ээсин тартпаса, арам өлөт.
- Малай кутурса чарбактагы гүлүңдү басат, катындын паранжасын ачат.
- Малайдын баркын бай билбейт, байбичеси көп тилдейт.
- Малга — ээ, балага — ата керек.
- Малга бай — көөнү жай.
- Малга жарды болсоң (кылсаң) да, сөзгө жарды болбогун (кылба).
- Малга жарды болсоң да, сөзгө жарды болбогун.
- Малдан жарды калсаң кал, акылдан жарды калба.
- Малдуунун маңдайы жарык, малсыздын көңүлү карып.
- Малдуунун өңүжарык, малсыздын өңүчарык.
- Малдуунун сөзү өткүр, малсыздын көзү өткүр.
- Малды бага билбеген, таба да биле албайт.
- Малды баккан билет, отунду жаккан билет.
- Малды жакшы баксаң, маңдайың ачык болот.
- Малды жерден сура, аккан терден сура.
- Малды көрүп пайгамбар жолдон чыгыптыр.
- Малды көрүп, байгамбар жолдон чыгыптыр.
- Малды курутпайын десең пул кыл, эгинди чиритпейин десең ун кыл.
- Малды тапканга бактыр, отунду чапканга жактыр.
- Малды чаппа, кишини какпа.
- Малды эрден сура, аккан терден сура.
- Малдын аласы да, куласы да болот.
- Малдын сыры бакканга маалым, кыздын сыры төркүнгө маалым.
- Малдын төлүн күзүндө сана.
- Малдын ээси болсо, карышкырдын кудайы бар.
- Малы барга, баары бар.
- Малы жок деп эрден түңүлбө, чөбү жок деп жерден түңүлбө.
- Малын аябаган доо алат.
- Малың барда — баары дос, малың жокто — кана дос.
- Малың жүзгө жеткенче, таанышың үчкө жетсин.
- Малыңжакшы болгончо, базарыңжакшы болсун.
- Манап алжыса, «төө» — деп алжыйт.
- Манас келет дегенде, байлатма жинди соо болгон.
- Манастан Чубак кем бекен.
- Мандалакка башым бышып, жоогазынга ишим түштү беле.
- Мансабың канча болсо, дымагың ошончо.
- Мансап ажарыңа да, ажалыңа да карабайт.
- Мансап үчүн сүйбө, мал — мүлк үчүн достошпо.
- Мансапка мал керек, кедейге жан керек.
- Мансапка мал керек.
- Мансапка мас болгон, көлгө көпүрө салам дейт.
- Мант бергени түлкүдөй, жалт бергени жылкыдай.
- Маңдай жарылган — баатыр, таңдай жарылган — чечен.
- Маңдайлашып айтышса — чечендин чери жазылат.
- Маңыз сөздүн маанайы пас, куру чечендин пайдасы аз.
- Маңызданып чечен болбойсуң, мактанып бай болбойсуң.
- Март жарымын берет, коркок баарын берет.
- Март марттыгын карматса, сараңды сары оору басат.
- Марттын бергенин көрүп, сараңдын ичи күйүптүр.
- Мартчылык ар кимде болбойт, сараңдыктын капшыты толбойт.
- Мартчылык ар кимде болбойт, сараңдын чөнтөгүтолбойт.
- Мас соолукканча өзүн Султан ойлойт.
- Мастан — жинди качып кутулуптур.
- Мастан жинди качып кутулуптур.
- Масты көрүп жинди эсине келиптир.
- Масты түртпө — өзү эле жыгылат.
- Мастыктын түбү — мазак, мазактын түбү — азап.
- Мастын колдогону бар.
- Мастын күчү тилинде.
- Мата даңкы менен бөз өтөт, ата даңкы менен кыз өтөт.
- Махабатта акыл бей тарап, жүрөк сот.
- мгексиз дыйкандын күнү өтпөйт.
- мгексиз иш бүтпөйт, эринчээктин колу тийбейт.
- Медери жок туугандан, бек сүйлөшкөн жат жакшы.
- Мейман бир күнү мейман, экинчи күнү айбан.
- Мейманга аш кой, эки колун бош кой.
- Меймандын кетишин сураба, келишин сура.
- Меймандын өзүн бакпай, атын бак.
- Мейманыңды бакпай, атын бак.
- Мейманыңдын көзүнчө мышыгыңды «пыш» дебе.
- Мекенден айрылганча — өмүрдөн айрыл.
- Мекендин бактысы өмүрдөн кымбат.
- Мекендин кадыры башка жерде билинет.
- Мекениңдин кадыры, башка жерде билинет.
- Мекенсиз адам — үнсүз булбул.
- Мекенсиз турмуш — жаналы турмуш.
- Мен «чарыкчанды» сүйбөйм, «өтүкчөн» мени карабайт.
- Мен да бир эркекке катын болуп жүргөнмүн, этегимдин жыртыгын эптеп-септеп бүргөмүн.
- Мен деген чөл, «биз» деген көл.
- Мен жакшы да сен жакшы.
- Мен көргөнмүн көпкөндү, көп чогулуп келгенде төөчө барып чөккөндү.
- Мен көргөнмүн чанганды, бой көтөргөн дардаңды.
- Мен күйбөсөм, сен күйбөсөң... ким күйөт.
- Мен мында деп кыйкырба, кайда жүрсөң эл көрөт.
- Менин акылым сенде эмес, сенин акылың менде эмес.
- Менин колума да карга чычаар.
- Менменсинген жигитти, жоо келгенде көрөөрбүз, чеченсинген жигитти, доо келгенде көрөөрбүз.
- Менменсинген катындын бешик берсин сазайын.
- Менменсингендин тобосу жүрбөйт.
- Мерген иши — илме кайып.
- Мергендер тилейт кийикти, кийиктер тилейт бийикти.
- Мергендерде бараң бар, кол кайырсыз сараң бар.
- Мергендин ажалы — зоодон, баатырдын ажалы — жоодон.
- Мергендин дарты кийикте, бүркүттүн дарты бийикте.
- Мергендин кечиккени — олжого тунганы.
- Мергенчи жанын жейт, үйдөгүлөр майын жейт.
- Мийзам дегендин укуругу узун болот.
- Мингениң айгыр, жатып да кайгыр, туруп да кайгыр.
- Мингениң жакшы ат болсо, алысты жакындай көр.
- Минерге ат болбогон, жээрге нан болбойт.
- Минип жүргөн атын издептир.
- Миң бирге чыккан торгоймун, өз жанымды коргоймун.
- Миң досуң — аз, бир душманың — көп.
- Миң жаманга башчы болгуча, бир жакшыга кошчу бол.
- Миң жылдыздын бир айча жарыгы жок.
- Миң жылдык караңгылыктан бир күндүк жарыкчылык.
- Миң кайгы бир карыздан куткарбайт.
- Миң калп бир чынга татыбайт.
- Миң каракчы бир жылаңачты тоной албаптыр.
- Миң карганы бир таш учурат.
- Миң катындын акылы бир тоокчо жок, тооктун акылы болсо чукур беле бок.
- Миң киши сөөмөйүн кезесе, оорубай өлөсүң.
- Миң кишинин атын билгенче, бир кишинин сырын бил.
- Миң койду бир серке башкарат.
- Миң койлууга карышкыр тийсе, бир койлуу бычак алып чуркаптыр.
- Миң кошчуга бир башчы.
- Миң күнкү бейиштен бир күнкү жакырчылык артык.
- Миң күнкү сыпаакерчиликтен бир күнкү жакырчылык артык.
- Миң күнү кыйналсаң, бир күнүунутаарсың.
- Миң ооз сөз бир болсо, бир ооз сөз тек турат.
- Миң сомдук камчыдан, бир сомдук пайда жок.
- Миң сөз айткыча, бир ишти кыл.
- Миң уккандан, бир көргөн артык.
- Миң чеченди бир долу жеңиптир.
- Миң чеченди бир дөөдүр жеңиптир.
- Миң чеченди бир дөөрүк жеңиптир.
- Миң чеченди бир тантык жеңиптир.
- Миңгениң жакшы ат болсо, алысты жакындай көр.
- Миңдеген тилек бир болсо, билеги бир болот.
- Миңден тандап бирди сүй, сүйгөнүң үчүн отко күй.
- Миңди айдаган да бирди минет, бирди айдаган да бирди минет.
- Миңди тааныганча, бирөөнүн атын бил.
- Миңин айтпай, бирин айт, чөп санабай, гүлүн айт.
- Митаамдыгы түлкүдөйдүн, тили заар жыландай болот.
- Мойнунан байлаган ит ууга жарабайт.
- Мокок бычак кол кесет, чоркок сөз тил кесет.
- Мокок бычак, түлкү албаган бүркүт — баары бирдей.
- Молдо (же койчу) көп болсо, кой арам өлөт.
- Молдо ач калса базар кыдырат, сопу ач калса мазар кыдырат.
- Молдо ачка болсо, тезегин жейт.
- Молдо билгенин окуйт, карга көргөнүн чокуйт.
- Молдо жокто молдосуң, молдо барда жолдосуң.
- Молдо жолдо болсо, шайтан үйүнө кирет.
- Молдо ишке келсе — таш бака, ашка келсе — ач карышкыр.
- Молдо карыса ырчы болот.
- Молдо менен жүрсөң ыйманың озор, араба менен жүрсөң, ыйманың тозор.
- Молдо молдого кас болот, молдо өлсө моло таш болот.
- Молдо сабакташ, ууру танапташ.
- Молдо уктап кетсе, шайтан түшүнө кирет.
- Молдого сасык май берсең, «таза экен» — деп, жеп коёт.
- Молдону куран карматам деп коркутпайт.
- Молдону суктугунан бил, баатырды курчтугунан бил.
- Молдонун айтканын да, кылганын да кылба.
- Молдонун айтканын кыл, кылганын кылба.
- Молдонун айтканын ук, кылганын кылба.
- Молдонун жазган каты өлбөйт, жакшынын сөзү, аты өлбөйт.
- Молдонун күчү — тнлинин түшүнүксүздүгүндө.
- Молдонун өзү тойсо да, көзү тойбойт.
- Молдонун өзү тойсо тойот, көзү тойбойт.
- Молдонун сакалы ак, бирок санаасы кара.
- Молдонун селдеси ак, жүрөгү кара.
- Молдонун селдесине чок түшсө, эшендин этегине от кетиптир.
- Молдонун сураганы — куйрук, бөйрөк берсе болот буйруп.
- Молдонун тили сылык, жакшынын өзү сылык.
- Молдонун тили таттуу, тилеги катуу.
- Момундун ишин теңир мактайт.
- Момундун эсебин куу табат, куунун эсебин кудай табат.
- Моңолдор — журттун угуткусу.
- Моңолдорду кыйнаса, коломтодон күкүрт чыгарат.
- Моюнду артка кайырбасын, күлкүдөн кудай айырбасын.
- Мөмөлүү дарак бышкан сайын ийилчээк болот.
- Мөмөсү жок дарактан, жапайы өскөн тал жакшы.
- Музоо бош болсо сүттү төгөт.
- Музоо көп эмсе ичи көбөт, бош койсо чакадагы сүттү төгөт.
- Музоо муз жалайт, торпок тоз жалайт.
- Музоо уурдаган өгүздү да уурдайт.
- Музоосунда сүздүргөн өгүз болгондо да коркот.
- Музоосунда сүздүргөн, карыганда жалтанат.
- Мундуунун муңу бирге.
- Муңдуу адамга мукамдуу ыр жакшы.
- Муңдуу жүргөн адамга, мукамдуу айткан ыр жакшы.
- Муңдууга мундуу муюшат.
- Муңдуунун муңу бирге.
- Муңканганга — катын кыз, буюкканга — жылдыз от.
- Мурдагы көч кайда барса, кийинки көч анда барат.
- Мурду бучук болсо да байдын уулу сүйлөсүн.
- Мурдуңа ченеп бышкыр, жылкыңа каран ышкыр.
- Мурдуңа ченеп бышкыр.
- Мурун барган конуш алат, кийин барган өрүш алат.
- Мурун болбосо, эки көз бир — бирине өч болмок.
- Мурун кыйкырган короздун башы кетет.
- Мурун туулуп кеч калды, мурунтугун сүйрөп бош калды.
- Мурун уткан буудай чычат.
- Мурун чыккан кулактан, кийин чыккан мүйүз озгун.
- Мурундай белес ашкыча, буттай белес тегерен.
- Мурунку конок кийинки конокту сүйбөйт, баарын бириктирип үй ээси сүйбөйт.
- Мурунтугу бош букачар менен кең көйнөк ургаачыга ишенбе.
- Муруттарын шыйпайткан эр башына күн тубар.
- Муруту өскөндүн өзү каапыр, сакалы өскөндүн айылы каапыр.
- Мусапыр болбой, мусулман болбойт.
- Мусапыр болмок бир күндө, мусулман болмок көп күндө.
- Мусулманды салабатынан тааны.
- Мусулманчылык — аста — аста, каапыр болмок — бир паста.
- Мууздап бергенди — жиреген оңой.
- Мууздап бергенди — жиреш оңой.
- Мүдүрүлбөс туяк болбойт, жаңылбас жаак болбойт.
- Мүйүз сураймын деп, кулагынан ажыраптыр.
- Мүйүз экөө: бирөө сынса, бирөөнүн күчү жок, эмчек төртөө: бирөө кетсе, сүтү жок.
- Мүйүзгө чапсаң, туяк зыркырайт.
- Мүйүздүү болом деп, кулагынан айрылыптыр.
- Мүнүшкөрдүн кесиби ит агытып, куш салмак.
- Мыйзам дегениң буйлалаган төө болот.
- Мыйзам жолу кең болот, бардыгына тең болот.
- Мыйзамды аткарсаң жетээрсиң муратка, болбосо каларсың уятка.
- Мыйзамды түртсө солк этпес, атса ок өтпөс болот.
- Мыктыдан мылтык коркот.
- Мылжыңды эзме жеңиптир.
- Мылтыгыңдын күмүшүн айтпа, тийишин айт.
- Мылтык болбой, ок болбойт.
- Мылтык менен окууга карылык жок.
- Мылтыктан коркпой, ушактан корк.
- Мытайым шайтандын тилин билет.
- Мытандан жасалган буламык — ичейин деген ашым эмес, токсон беш — сени көрөйүн деген жашым эмес.
- Мышык гөшкө (майга) жетпей сасык дейт.
- Мышык жок болсо, чычканга той.
- Мышык чычкан дос болсо, кампага каргыш тиет.
- Мышыкка — оюн, чычканга — өлүм.
- Мышыктын баласы мышыкча мыёолойт.
- Мээнет болбой, дөөлөт болбойт.
- Мээнет деген жалпак, аны көтөрүүгө күч керек.
- Мээнет жалпак болот, дөөлөт тоголок болот.
- Мээнет жерде калбайт, мээнетсиз ыракат албайт.
- Мээнет кетпейт бечелден, кеп кутулбайт чеченден.
- Мээнет кылбай ыракат жок, урук сеппей эгин жок.
- Мээнет кылганың — пайда кылганың.
- Мээнет пилди карып кылат, оору дөөнү карып кылат.
- Мээнет шашып келип, шашпай кетет, дөөлөт шашпай келип, шашып кетет.
- Мээнет ыракаттын пайдубалы.
- Мээнетиң катуу болсо — тапканың таттуу болот.
- Мээримдүүлүк — жүрөктөн, мээримсиздик — бөлөктөн.
Н
- Наабай өлүп жатса, койнунан наны чыгып жатат.
- Наабайчынын үйү «апырык» менен «сапырык».
- Нааданга айткан кайран сөз, өлгөнгө (улукка) ыйлаган кайран көз.
- Наадандык — тирүүлүктүн өлүмү.
- Наадандын кылган кастыгын жакшылык менен жеп ал.
- Найза жеңбегенди нан жеңет.
- Найза саймак — эрдиктен, ат жоорутмак — тердиктен.
- Накта башчы орой, көзүчарайда сүйлөйт.
- Накүстөдөн карыздар болбо, ооган менен дос болбо.
- Намыс балаадыр, отко сууга саладыр.
- Намысынан катын кара киет.
- Нандан улуу тамак жок, адамдан улуу атак жок.
- Нандан улуу тамак жок.
- Нандын ысыгы жакшы, сөздүн бышыгы жакшы.
- Нансыз тамак даамсыз.
- Наны жок чай курусун кайыры жок бай курусун.
- Наны жок чайдан без, кайыры жок байдан без.
- Нар баласын карпып сүйөт.
- Нар төөнү өргө тартса — алкынар, эр жигитке дөөлөт бүтсө — шалпынар, каздын этин жебеген шумкарлар колго түшсө, тартынакка талпынар.
- Нар төөнү өргө тартса, алкынар.
- Нарк кымбат бөлсө, сатармандын нысабы кетет.
- Насип кылган ашыңдын, буюрганын ашайсың.
- Ногойдон насыя алсаң же айт күнү, же той күнү доолайт.
- Нысапсызга (же нысабы жокко) кашык салсаң, беш ууртайт.
- Нысапсызга кашык салса беш ууртайт.
О
- О дүйнөнүн бейишинен бу дүйнөнүн тозогу артык.
- Обозгер жакшы — кан жакшы, катын жакшы — эр жакшы.
- Оболу тамак, анан кийин сабак.
- Обоо менен шыйпаң дос.
- Обоого шыйпаң үйүр.
- Обу жок катын оорсок уй саайт.
- Обу жокко кыйшаң үйүр.
- Обу жоктун отуна жылынба.
- Обур уй чобур музоо тууйт.
- Обур уйдан чобур музоо туулат.
- Обуру жеткен молдодон, отоо чөптүн зыяны аз.
- Одоно соккон күмүштөн, сулуулап соккон мис артык.
- Оё бычкан, тоё жейт.
- Озунган — утат.
- Озунган (жигит) оодарат.
- Озунган таз бөрк алат.
- Ой — өзүңдө, нарк — колунда.
- Ой — сөздүн булагы, ой — сөздүн сандыгы.
- Ой жеткен менен кол жетпейт.
- Ой ойлосоң — тең ойло, тең ойлосоң кең ойло.
- Ой октон ылдам.
- Ой өзүндө, нарк колуңда.
- Ой түбүндө алтын бар, ойлой билсең табасың.
- Ойдо — эгин, тоодо — токой.
- Ойдо барга кол жетпейт.
- Ойдон бир уйдун мүйүзү сынса, тоодон миң уйдун мүйүзү зыркырайт (сынат).
- Ойдун гүлдөгөнү — акылдын өркүндөгөнү.
- Ойдун да, бойдун да ортосу жакшы.
- Ойдун түбү жок, сөздүн чеги жок.
- Ойдун чалы сөздөн таяк таянат.
- Ойлобой — баштаба, баштасаң — таштаба.
- Ойлобой сүйлөгөн онтобогон ооруга жолугат.
- Ойлобой сүйлөгөн оорубай өлөр.
- Ойлогон ойду кыстаган турмуш жеңет.
- Ойлогонун бербеген онтотпой ооруга жолугат.
- Ойлоп сүйлө, байкап отур.
- Ойлуу жердин уурусу, тоолуу жердин бөрүсү.
- Оймоксуз аял болбойт.
- Ойногон бала от басат.
- Ойноонун да ыгы бар, ойлоонун да сыры бар.
- Ойноп айт, ойноп айтсаң да ойлоп айт.
- Ойноп айтам деп, оюндагысын айтып алыптыр.
- Ойноп айтса да, оюндагысын айтат.
- Ойноп жатып ыйлаган бала таз болот.
- Ойноп сүйлөсө да (айтам деп), оюндагысын айтат.
- Ойноп сүйлөсөң да, ойлоп сүйлө.
- Ойнош — оттон ысык, агер калса — боктон сасык.
- Ойноштон Эр ӨЛӨТ.
- Ойношчул катын ыйлап ишендирет.
- Ойношчул катындан шылдыңчыл уул туулат.
- Ойношчул катынды көзүнөн тааны.
- Ойт десе, «кыйт» дейт.
- Ойчул ойлогуча, тобокелчил барып келиптир.
- Ойчул ойлогуча, тобокелчил үйүнө барат.
- Ойчул ойлонгуча, тобокелчи кечип өтүптүр.
- Ойчул оюна жеткиче, тобокелчил барып келиптир.
- Ок аткан жоодон сыр ачкан өз жаман.
- Ок жарасынан сөз жарасы жаман.
- Окуган — жарык, окубаган — чарык.
- Окуганыңды айтпай, токуганыңды айт.
- Окуй берсең — көзүңдү ачат, отура берсең жалкоолук басат.
- Окусаң озорсуң, окубасаң тосоорсуң.
- Окусаң озосуң, окубасаң тозосуң.
- Окуу — билим азыгы, билим — ырыс азыгы.
- Окуу — бул эмгек, эмгекчил болсоң — алга барасың, эмгексиз болсоң — артта каласың.
- Окуу — жакшылык, окуусуз — караңгылык.
- Окуунун түбү жок.
- Окшогонго жарашкан, же окшогонго мушташкан.
- Окшошконго — мушташкан.
- Олбуй — солбуй теминген, оң — тетири камчы урат.
- Олдоксон төөнү жазэ муштайт.
- Олпок салганга олпок сал, талпак салганга талпак сал.
- Олтурган кыз ордун табат.
- Олуя да жакынын колдойт.
- Олуя да жанындагысын колдойт.
- Омурткасын оркойтуп, орокчу болот кембагал, кабыргасын каржайтып, күчтүү болот кембагал.
- Он күндүк ашың болгончо, бир күндүк эшиң (ишиң же дос) болсун.
- Он түгөттөн — бир табышкер артык.
- Он эки пайгамбардан, бир кудай өтүптүр.
- Он экинин бири жок, уй байларга жиби жок.
- Онтоткон — оору, мөгдөткөн — кары.
- Онтоткон — оору, мөгдөткөн — карылык.
- Оң колуңдун ачуусу келсе, сол колуң менен карма.
- Оң колуңдун ачуусун сол колуң менен карма (же токтот, арачала).
- Оң колуңдун ачуусун, сол колуң менен бас.
- Оңко оюн бузат, тентек жыйын бузат.
- Оңсоң да өзүңдөн, тоңсоң да өзүңдөн.
- Ообозгер жакшы — кап жакшы, катын жакшы — эр жакшы.
- Оогон жыгылганга күлөт.
- Оогон талганга күлөт.
- Ооз — бирөө, кулак экөө, бир сүйлөсөң, он тыңша.
- Ооз — сөздүн ээси.
- Ооз — уя, сөз — куш, унчукпаган — байкуш.
- Ооз айгак, тил — тайгак.
- Ооз айгак, тил таңгак.
- Ооз деген дарбаза, чыга берет аңдаса.
- Ооз жыйып алганча, омуртка сынаар иш да бар.
- Ооз кыйшык болсо да, сөз түз болсун.
- Ооздон — оозго өтөт сөз шекери, үйдөн үйгө кирет иш бекери.
- Ооздон кан чыкса да, душманга ырыңды ырдаба.
- Ооздон чыккан сөз — колдон учкан куш.
- Ооздон чыккан сөз отуз уруу элге таралат.
- Ооздон чыкты — ааламдан чыкты.
- Оозду бүйрүсө болот, көздү сүзсө болот, бу кудай урган мурунду кантсе болот.
- Ооздун жели опаа болбойт.
- Оозу ашка тийгенде, тумшугу ташка тийди.
- Оозу жаман элди булгайт, буту жаман төрдү булгайт.
- Оозу жаман элди булгайт, өтүгү жаман төрдү булгайт.
- Оозу жамандын сөзү жаман.
- Оозу күйгөн — айранды үйлөп ичет.
- Оозу кыйшык болсо да, байдын уулу сүйлөсүн.
- Оозу менен орок оргон (колу менен иштебеген), буту менен машак терет (башмалдак атат), оозун көптүргөн жумуштан качат.
- Оозу оорубагандын, кулагы (таңдайы) жоорубайт.
- Оозу сүткө күйгөн айранды да үйлөп ичет.
- Оозу таңылган музоо энесинин эмчегин тумшугу менен койгулайт.
- Оозу чалпоо жигиттин бир ажалы элинен, аягы суюк аялдын бир ажалы эринен.
- Оозу чоңго — аш, көзү чоңго — жаш.
- Оозун бакпаган орой болот.
- Оозун баспай тим жүргөн оозун ачып кур калат.
- Оозуна алы жетпеген — оңколойт.
- Оозуна алы жетпеген — осол.
- Оозуна келгенин оттогон, укпаган сөздүугат.
- Оозунан ак ит кирип кара ит чыккан, эртеңкини эмес, эмикини унуткан.
- Оозунан алдырган бөрүдөй.
- Оозунан жаңылган турбайт, бутунан жаңылган турат.
- Оозунан кулаган турбайт, бутунан кулаган турат.
- Оозунан сөзү түшкөндүн колунан бөзү түшөт.
- Оозунан сөзү түшкөндүн, колунан иши түшөт.
- Оозунда кеби бардын, сөзүндө эми бар.
- Оозунда келмеси бардын, башында селдеси бар.
- Оозуң кайсы десе, мурдун көрсөтөт.
- Оозуңан чыккан, сакалыңа жармашат.
- Оокат — байдан, ажал — кудайдан.
- Оолак болсо да жол жакшы.
- Оолукмалуу балага ээликмелүү жин тиет.
- Оомалуу — төкмөлүү дүнүйө.
- Оомалуу кезек, төкмөлүү дүйнө.
- Оор иштен коркпо, оор сөздөн корк.
- Оорго чыдашып, женилди колдон алышты.
- Оору — кор, өлүм — зар.
- Оору — өмүр бычагы, орой сөз — көңүл бычагы.
- Оору аштан, доо — карындаштан.
- Оору батмандап кирип, мыскылдап чыгат.
- Оору кадырын сак билбейт, өлүк кадырын тирик билбейт.
- Оору кадырын соо билбейт, ач кадырын ток билбейт.
- Оору кайда болсо, жан ошол жерде.
- Оору калса да, адат калбайт.
- Оору оору эмес, оору баккан оору.
- Оору тилинин эми барды издебей, колунун эми барды издейт.
- Оору эмгектен качат, эмгек көңүлдү ачат.
- Оорубаган онтобойт.
- Оорубаган өлүмдөн коркпойт.
- Оорубай өлөйүн десең, эски дубалдын түбүнө жат.
- Ооруган башка — темир тарак.
- Ооруган жерден кол кетпейт.
- Ооруган жериң урунду болот.
- Ооруганды сураса айыкканга тете (кээде эсе).
- Ооруда чанчуу жаман, сөздө каңкуу жаман.
- Оорудан (кеселден) чанчуу жаман, кептен каңкуу жаман.
- Оорукта уйкучу уул, чабыкта башын сайга таштайт.
- Оорулуу жылмайса — айыкканга тете, арамза жылмайса — алдаганга тете.
- Оорулууга жардам берсең эсели эсинен кетпейт.
- Оорулуунун ою онго бөлүнөт.
- Оорулуунун оюна эмне келип, эмне кетпейт.
- Ооруну жашырсаң, өлүм ашкерелейт.
- Ооруну кенебеген өлөт.
- Ооруну сураса — айыкканга тете (же эсе).
- Ооруну сураса айыкканчалык.
- Оорунун атын айтса ырбап кетет.
- Оорунун жакшысы жок, дарынын таттуусу жок.
- Ооруң жок болсо — котур бол, дооң жок болсо кепил бол.
- Ооруп өлөөр кишинин, дабаа болбос дартына.
- Ооруп турсаң, ойноп турдум де.
- Оорусун жашырган өлөт, боорун жашырган бөлүнөт.
- Оорусун жашырган өлөт.
- Оосурактын уяты жок, аз гана бетке чиркөөсү бар.
- Оосурган кыз оосурбаган кыздын бетин тырмайт.
- Оосурган кыз оосурбаган кыздын бетин тытыптыр.
- Опсуз баатыр жоого түшөт.
- Опсуздун оюну жаман, энесин көткө саят.
- Ор казган өзү орго түшөт.
- Ордон чыккан, тоого да чыга алат.
- Орду жок сөзгө ооз ачпа.
- Ордун таппаган орунсуз калат.
- Ормон опуза.
- Оро албаган орок тандайт, чаба албаган чалгы тандайт.
- Оро албаган орок тандайт.
- Ороздуку он бешинде баш, Чыйырдыкы жыйырма бешинде жаш.
- Ороздуу (бактылуу) менен оттош бол.
- Ороздуу менен оттош бол, ырыстуу менен жолдош бол.
- Орозо — ачкачылыктын иши.
- Орозо кармоо — оокатсыздын иши.
- Орозодо көчкөн — эрмек.
- Орозодо молдолор обондошот битирге.
- Орозойдун баласы отузга чыкканча жаш.
- Орозойдун он тамыры бир келиптир.
- Орозону ач пайгамбар чыгарыптыр.
- Орозонун бирин кармадык, эми эмнеси калды дейсиң.
- Орой уруш десе уугун, кериш десе керегесин ала чуркайт.
- Оройдун он досу да болбойт.
- Орокто жок, машакта жок, даяр болгон кызылга орток.
- Ороктон качкан ыраак чычат.
- Оромол олжо эмес жолго.
- Оромол тойго жарабаса да, жолго жарайт.
- Орто — Токойдо отун жок, Көтмалдыда суук жок.
- Орточолук — озот, катуучулук — тозот.
- Орундуу сүйлөгөндүн ооматы кетпейт.
- Орус араба менен коён уулайт.
- Орус менен дос болсоң айбалтаңды ала жүр.
- Орус сыйлаганына чочко тартат.
- Осмо кетер каш калар, суулар кетер таш калар.
- Осмо кетет каш калат, оомат (урмат) кетет баш калат.
- Осмо кетет каш калат, суулар кетет таш калат.
- Осол өскөн жыгач бутагын көтөрө албас, осол адам атагын көтөрө албас.
- От — жаккандыкы, тон — тиккендики.
- От бар жерде түтүн бар, суу бар жерде береке бар.
- От жаккандын кадырын отун алган билет.
- От жакпай казан аспайт, таң атпай торгой сайрабайт.
- От жалынын билбеген кайрылат, дос жалынын билбеген айрылат.
- От койсоң — күйөсүң, ор казсаң — түшөсүң.
- От менен ойнобо.
- От менен суу — тили жок жоо.
- От өчөт, даңк өчпөйт.
- От түтүнсүз болбос, жигит жазыксыз болбос.
- От чаласынан, сөз чаласы жаман.
- От чыккан жер — жердин түбү, ит үргөн жер — үйдүн түбү.
- Отко жакын шиш күйөт, жеңеге жакын кыз күйөт.
- Отко жакын ыш күйөт, жеңеге жакын кыз күйөт.
- Отко келген катындын отуз ооз сөзү бар.
- Отко таш дагы жарылат.
- Отоолотсо, отоолотсо экен, отоолотпосо торпогумду кайтарат элем.
- Отсуз түтүн жок.
- Оттон качсаң, сууга кир.
- Отту үйлөсө — өчөт, коңшуну көөлөсө — көчөт.
- Отту үйлөсө өчөт.
- Отту чукусаң өчүрөсүң, коңшуңду чукусаң көчүрөсүң.
- Отуз жыл ийилип өскөн тал бир жылда түзөлбөйт.
- Отуз күндүк орозонун, уч күндүк айты бар.
- Отуз өлчөп бир кес, он жолу ченеп бир жолу кес.
- Отуз өлчөп, бир кес.
- Отуз тиштен (ооздон) чыккан сөз, отуз уруу элге тарайт.
- Отуз тиштен чыккан сөз отуз уруу элге тараар.
- Отуз уулду бир ата асырайт, отуз уул бир атаны асырай албайт.
- Отуз уулум болгуча, оосурак чалым болсочу.
- Отузунда ок ата албаган, кыркында кылыч чаппас.
- Отун — олжо, суу - кордук.
- Отун — отко, очок — казанга.
- Отун албаганга от жактырба.
- Отунду жаккан билет, малды баккан билет.
- Отундуунун отун арт, отуну жогуң катын арт.
- Отурган киши ойлонгуча, баскан киши мал табат.
- Отурган кыз орун табат.
- Отурганга олжо жок.
- Оюн барып чын болду, ойнош барып эр болду.
- Оюн бир, тамаша эки.
- Оюндан омуртка сынат.
- Оюндан от чыгат.
- Оюндун тубу — от, ойдун түбү — алтын.
Ө
- Өгөй — өөнчүл, жетим — кекчил.
- Өгөй эне — өөнчүл, жетим бала — кекчил.
- Өгөй эне көрүндө жатып кол булгайт.
- Өгөй эне өөнчүл болот, жетим — кекчил болот.
- Өгөөгө бергис бүлөө бар, экөөнө бергис бирөө бар.
- Өгөөдөн бүлөө өткөн жок, экөөнө бирөө жеткен жок.
- Өгүз баштаса — өлөңдүу сазга, инек баштаса — ийри жарга.
- Өгүз болгуча торпок пейли калбаптыр.
- Өгүз өзүн мактайт.
- Өгүз өлбөсүн, араба сынбасын.
- Өгүз өлдү (сө), орток айрылды (ат).
- Өгүз өлдү, орток калды.
- Өгүз топоз менен сүзүшүп мүйүзүнөн айрылат.
- Өгүздү өргө салба — канатың талат, жаманга жүзүңдү салба — шагың сынат.
- Өгүздүн өлгөн жерине өкүр.
- Өгүзү жок, жер сугарат.
- Өжөр өлбөйт, өлсө да эч нерсеге көнбөйт.
- Өз абийирин сактабаган, өзгө абийирин сактабайт.
- Өз агасын агалай албаган бирөөнүн эшигин сагалайт.
- Өз айыбы өлгөнчө билинбейт, киши айыбы кирип чыкканча билинет.
- Өз акылы — аксак, киши акылы — таскак.
- Өз атым өлгөндөн кийин жер бетине чөп чыкпаса койсун.
- Өз атым өлгөндөн кийин, жер бетине чөп чыкпаса мейли.
- Өз балаңдан бөлүп кутуласың, небереңден өлүп кутуласың.
- Өз балаңды өпкөгө тепсең кетпейт, киши баласын кишендесең да турбайт.
- Өз башын аябаган киши башын далдал кылат.
- Өз башын аябаган, киши башын далдал кылат, өз бетин аябаган, киши бетин чиедей кылат.
- Өз башында төөнү көрбөй, киши башындагы чөптү көрөт.
- Өз башындагы төөнү көрбөй, бирөөнүн башындагы чөптү көрөт.
- Өз башындагы чокту көрбөй, киши башындагы чөптү көрөт.
- Өз башыңды доого берсең да, жолдошуңду жоого бербе.
- Өз бетин аябаган киши, киши бетин чиедей кылат.
- Өз боюңа сак бол, коңшуңду ууру тутпа.
- Өз ден соолугуңа шалаакылык кылсаң, коомго кошо мүшкүл апкелесиң.
- Өз жакшылыгыңды доомат кылба, бирөөнүн жакшылыгын унутпа.
- Өз жамандыгын билбеген өзгөгө кылат чоң милдет.
- Өз жер өлөң төшөк, өз эл өмүрлүк жөлөк.
- Өз жоокерин күтө албаган, душманына түтө албайт.
- Өз ийининде чычкан да шер.
- Өз кадырын билбеген, жат кадырын биле албайт.
- Өз камын ойлогон өспөйт, эл камын ойлогон көктөйт.
- Өз кемчилигин өлгөнчө билбейт, киши кемчилигин кирип чыкканча билет.
- Өз кемчилигин сезбөө — наадандык.
- Өз кол — алтын билерик.
- Өз колуңда болбосо, өлдүм десең ким берет.
- Өз кордугунан — жат кордугу жаман.
- Өз көмөчүнө күл тартат (же тарткан).
- Өз күйдүрүп айтат, душман сүйдүрүп айтат.
- Өз күчүндү өлкөгө арнагын, өзгөлөргө өрнөк камдагын.
- Өз күчүңдүн өлчөөсүн, өзүң билбей ким билет.
- Өз кылганың өзүңө, өйдө карап түкүрсөң, кайтып түшөт жүзүңө.
- Өз мекениңди көздөй сакта.
- Өз өзүнө тартат, өз көмөчүнө суу тартат.
- Өз өзүнө тартат.
- Өз өзүнө, өзгө жатка тартат.
- Өз өлтүрбөйт, жат жалгабайт.
- Өз өтүгүң тар болсо, кең дүйнөнүн пайдасы не.
- Өз талканың эттен артык.
- Өз төшүн өзү сындыра муштап эр болбойт.
- Өз төшүн өзүжара муштап, эр болбойт.
- Өз тууганын кор көргөн, ашуу таппай белде өлөт, кечүү таппай сууда өлөт.
- Өз тууганын кордосо, душманына кор болот.
- Өз убалың өзүңө, эки кара көзүңө.
- Өз үй — өлөң төшөк, өз эл — өмүрлүк жөлөк.
- Өз үйүм — өлөң төшөгүм.
- Өз үйүм деп сөз айтпа, үй артында киши бар.
- Өз үйүңдө ашың болсо, киши үйүндө кашың барбы.
- Өз элин күтө албаган, душманына түтө албайт.
- Өз элине батпаган, душманына кор болот.
- Өз эмгегиң көзгө көрүнбөйт, жалкоо элден бөлүнбөйт.
- Өз энең болбосо, өгөй энеге көн.
- Өзбек кетип, өз калды.
- Өзгө — жалган, өлүм — ак.
- Өзгө өздөй, жатка жаттай.
- Өзгөгө (душманга) өлүм тилегиче, өзүңө өмүр тиле.
- Өзгөгө капкан салган өзүтүшөт.
- Өзгөгө өбөк болгуча, өзгө төшөк бол.
- Өзгөгө өлүм тилегиче, өзүңө өмүр тиле.
- Өзгөдөн тартып алган өзүнүкүнөн айрылат.
- Өзгөнү айтаарда өзүңдү ойло.
- Өзгөнү коюп, өзүңдү айт.
- Өзгөнүн ишин өзүңө жору.
- Өздөн чыккан жоону ынтымакка чакыр.
- Өздү жаттай сыйлагын, жат жанынан түңүлсүн.
- Өздүкү өздөй, өзгөнүкү көгөртө койгон көздөй.
- Өзөгү карарган карга таш чокуйт.
- Өзөктөн күйгөн өрт жаман, өздөн чыккан жат жаман.
- Өзөктөн чыккан өрт жаман, өздөн чыккан жат жаман.
- Өзөн башы ашуу болот, жардын башы кечүү болот.
- Өзөн бойлоп конбогун, өрт өчкөндөй болбогун.
- Өзөн бою турганда, өзгө жерге конбогун.
- Өзөн жерде сайлар бар, чык татырбас байлар бар.
- Өзөнгө өзөн кошулса — дарыя.
- Өзөндүү сууга тал бүтөт, өлбөгөн кулга мал бүтөт.
- Өзү — боктой, сөзү — октой.
- Өзү бектей, сөзү октой.
- Өзү билбеген, билгендин сөзүнө кирбеген — айбандык.
- Өзү билбегендин оозуна караба.
- Өзү билбейт, билгендин тилин албайт.
- Өзү билбес, билгендин тилин албас — тил билбеген макоо.
- Өзү бир тыйын, дымагы миң тыйын.
- Өзү боктой, сүйлөсө сөзү октой.
- Өзү болбос жигиттин атасын сурап нетесиң.
- Өзү боштун сөзү бош.
- Өзү жаш болсо да иши — маш.
- Өзү кары жүрөгү жаш.
- Өзү келсе келсин, бөз калтасы келбесин.
- Өзү кылган иш, өз башына муш.
- Өзү сары, көзү көк — ал адамдын шумкары, өзү кара, көзү көк — ал адамдын шумпайы.
- Өзү соонун — иши соо.
- Өзү тийген бала ыйлабайт.
- Өзү тойбос кайнага, кимге кешик арттырат.
- Өзү тойбостун көзү тийет.
- Өзү ууру бирөөнү ууру дейт, өзү кара бирөөнү кара дейт.
- Өзү уялбаган, бирөөнүуялтат.
- Өзү чоктойдун — сөзү октой.
- Өзүбек кетип өз калды.
- Өзүм билем деген жигит, башына ойрон салганы.
- Өзүм иттей жаланам, итим кайдан тоюнсун.
- Өзүм турсам төрдө, сөзүм турат өрдө.
- Өзүмдү өзүм билем, өтүгүмдү төргө илем.
- Өзүмдү тиштебеген карышкыр жорто берсин.
- Өзүмдүкү дегенде — өгүз кара күчүм бар, кишиники (же өзгөнүкү) дегенде — кол тийбей турган ишим бар.
- Өзүмдүкү дегенде өгүз кара күчүм бар, өзгөнүкү дегенде ана — мына ишим бар.
- Өзүмдүкү дегенде өгүздөй кара күчүм бар.
- Өзүмө тийбеген бороон ышкыра берсин.
- Өзүмө тийбеген бөйрөктү ит жесин.
- Өзүм-өзүм дегенде өргө чыкчу күчүм бар, өзгө менен кектешкенде кетпес-бүтпөс өчүм бар.
- Өзүмөн алыс төркүнүмө көрүнсүн.
- Өзүмчүл киши өзгөгө жакпайт.
- Өзүмчүл өргөөгө батпайт.
- Өзүн — өзү билбеген — эселектин белгиси, калпың чыкса артыңдан адамдын келет өлгүсү.
- Өзүн — өзү билет, өтүгүн төргө илет.
- Өзүн башкара билген башкаруучу — мыкты.
- Өзүн өзү билген, өтүгүн төргө илген.
- Өзүн өзү өлгөнчө билбейт.
- Өзүн сактай билген, абийирин барктай билет.
- Өзүн сыйлабаган, башканы да сыйлабайт.
- Өзүндө жок болсо, атаң да жат.
- Өзүндө турса айып, кимге барасың кыңырайып.
- Өзүндү эр ойлосоң, башканы жер ойло.
- Өзүндү эр ойлосоң, өзгөнү шер ойло.
- Өзүнө жакшылык кылбаган адамдан өзгөгө жакшылык артпайт.
- Өзүнө пайдасыз адам өзгөгө да пайдасыз.
- Өзүнөн мурун коноктун атын сыйла.
- Өзүнүн бөгүн бөктөй албаган кимдин чигин чиктейт.
- Өзүнүн уяты жоктун, сөзүнүн туруму жок.
- Өзүң адам болгон соң, өлбөсүңдү билген соң, кайда барсаң анда бар.
- Өзүң бакшы болсоң, молдого зикир үйрөтпө.
- Өзүң билбегенден өлгөнчө корк.
- Өзүң көргөн жолду атаңа да бербе.
- Өзүң кудай болбогон соң, көрөр күнүң ушу экен.
- Өзүң өлсөң өл, бирок досуң өлбөсүн.
- Өзүң сүйгөндү алба, өзүңдү сүйгөндү ал.
- Өзүң таппаган малдын баркы жок.
- Өзүңдү өзүң мактаба, өзгө мактасын.
- Өзүңдү өзүң мактаба, сени эл мактасын.
- Өзүңдү өлгөнчө билбейсиң, кишини кирип чыкканча билесиң.
- Өзүңдү эр дедиңби? — майданга чык.
- Өзүңдү эр ойлосоң, өзгөнү шер ойло.
- Өзүңө бычак ур, оорубаса, кишиге ур.
- Өзүңө иштесең — арстандай, башкага иштесең — чычкандай.
- Өзүңө иштесең (ген) арстандай, башкага иштебе (йт) чычкандай.
- Өзүңө өзүң жакпасаң, жакканың ошол элиңе.
- Өзүңө урулбас үчүн, өзгөгө жарык кыл.
- Өзүчогоол болгон жигиттин бир ажалы көптөн.
- Өйдө карап түкүрсөң, кайта түшөт көзүңө.
- Өйдө карап түкүрсөң, кайтып түшөр өзүңө.
- Өйдө тартса — өгүз өлөт, ылдый тартса — араба сынат.
- Өкмат кудаа эмес, кудаадан жудаа да эмес.
- Өксүбөгөн кандын бир татым тузу кемийт.
- Өктөгөн жанда өлүм ак.
- Өкүм ат — өткүр бычактай.
- Өкүм болмок — өзүңдөн, сылык болмок — сөзүңдөн.
- Өкүмдүн өтү жарылат.
- Өкүмү болбой өнүкпөйт, башчысы болбой марыбайт.
- Өкүрүктөн өлүк тирилбейт.
- Өлалбай жатып (же өлгөнүжатып) өлөң айтат.
- Өлбөгөн (гө) жанга (кулга) өлүү балык табылат.
- Өлбөгөн адам (же жан) алтын аяктан (же алтын чөйчөктөн) даам татат.
- Өлбөгөн адам алтын аяктан суу ичет.
- Өлбөгөн жанга бир оокат.
- Өлбөгөн жанга өлүү балык эптеп табылат.
- Өлбөгөн жанда үмүт бар.
- Өлбөгөн көрүшөт.
- Өлбөгөн кул алтын аяктан суу ичет.
- Өлбөгөн кулга жаз келер.
- Өлбөстү кудай жасабайт, сынбасты уста жасабайт.
- Өлбөстүн күнүн көрүп, өчпөстүн отун жагып.
- Өлгөн аттын такасын издеп, алты ай жер казган байча.
- Өлгөн бөрүнүн башы менен тирүү бөрүнү коркутасыңбы.
- Өлгөн жолборстон (арстандан) тирүүчычкан артык.
- Өлгөн менен кыз бергенге намыс кылба.
- Өлгөн өксүтөт, кеткен кемитет.
- Өлгөн тирилбейт, өчкөн жанбайт.
- Өлгөн төөнүн териси эшекке жүк.
- Өлгөн уй сүттүү болот.
- Өлгөнгө өкүнбө, калганга береке берсин.
- Өлгөнгө өкүнбө, тирүүлүгүңдү тиле.
- Өлгөнгө ыйлаган кайран көз, жаманга айткан кайран сөз.
- Өлгөндөн катын артат, көчкөндөн отун артат.
- Өлгөндү сурасаң тирилгенге эсе, ооруганды сурасаң, айыкканга эсе.
- Өлгөндү топурак суутат.
- Өлгөндү туулган жеңет, жоону кууган жеңет.
- Өлгөндү туулган жеңет.
- Өлгөндүн артынан өлмөк жок.
- Өлгөндүн жазасы — көмгөн.
- Өлгөндүн өзүнүн шору.
- Өлгөндүн сазайы көмгөн, өпкөндүн сазайы көнгөн.
- Өлгөндүн үстүнө көмгөн кылба.
- Өлдүн — өчтүң, кеттиң — кемидиң.
- Өлкө алсыз учурунда адам ресурсуна таян.
- Өлкөңдөн айрылгыча өмүрүңдөн айрыл.
- Өлмөйүнчө кишинин иши бүтпөйт.
- Өлө — тириле манап бол.
- Өлө албай жатып өлөң айтат.
- Өлө жалкоо болбосоң, өтө жарды болбоссуң.
- Өлө жегенче, бөлө же.
- Өлөйүн десе — жан таттуу, кирейин десе — жер катуу.
- Өлөлбай жатып (же өлгөнүжатып), өлөң айтат.
- Өлөң төшөк өз үйүң, киндик каның тамган жер.
- Өлөңдүү жерде өгүз семирет, өлүмдүү жерде молдо семирет.
- Өлөөрүндө булбулдун да үнү өзгөрөт.
- Өлөр карга бүркүт менен ойнойт, ыйлаар бала атасынын сакалы менен ойнойт.
- Өлөр киши бой түзөйт.
- Өлөр өгүз балтадан качпайт.
- Өлөр өгүз балтадан тайбайт.
- Өлөр чычкан мышыктын умасын кашыйт.
- Өлөр эчки койчунун таягына кашынат.
- Өлөр эчки койчунун таягына сүйкөнөт.
- Өлөрмандын көзү жаман.
- Өлөт деген өлгөн жок, өгүз минген калган жок.
- Өлсө — кунсуз, сатса — пулсуз.
- Өлсө өкүрүк, өлбөсө кыйкырык.
- Өлсөк — бир көрдө (же чуңкурда), тирүү болсок — бир дөңдө (же дөбөдө).
- Өлсөк — бир көрдө, тирүү болсок — бир дөбөдө.
- Өлсөк бир чуңкурда (бололук), тирүү болсок бир дөбөдө (бололу).
- Өлсөк, бир чуңкурда, тирүү болсок, бир дөбөдө.
- Өлсөң дагы, эстүүдөн өл.
- Өлсөң көрүң кең болсун.
- Өлтүргөн сайын өрчүгөн кыргыз, түгөнгөн сайын түтөгөн кыргыз.
- Өлтүрөм дегенден коркпо, «өлөм» дегенден корк.
- Өлүккө — жарашат ый, кадырга — жарашат сый.
- Өлүккө жараша — ый, кадырга жараша — сый.
- Өлүм — бардын малын чачат, жоктун абийирин ачат.
- Өлүм — орток, доо — көзөк.
- Өлүм адамды коркутат, үмүт адамды курчутат.
- Өлүм бардын малын чачат, жоктун абийирин ачат.
- Өлүм жашка карабайт.
- Өлүм кабак-кашты ирмегиче.
- Өлүм менен конок айтып келбейт.
- Өлүм менен үмүт тең тайлаш, бири адамды коркутат, бири ар — намысын курчутат.
- Өлүм өксүтөт, оору кор кылат.
- Өлүм өксүтөт.
- Өлүмдөн башканын баары өзү келбейт.
- Өлүмдөн башканын баарынын эртеси (ачыгы) жакшы (түзүк).
- Өлүмдөн башканын эртеси жакшы.
- Өлүмдөн корккон жашабайт.
- Өлүп тапкан баламды өрдөк чокуп өлтүрдү.
- Өлүү болуп көрдө жок, тирүү болуп үйдө жок.
- Өлүүлөр жөнүндө оң сүйлө, болбосо үндөбө.
- Өлүүнү айтса тирүүнүн тынчы кетет.
- Өлүүнүн жүзү ары, тирүүнүн жүзү бери.
- Өмдөгөн жоо качырат.
- Өмүр бизден өтүп кетсе, эл эмгектен эскерсин.
- Өмүр бою быкшып жашаганча, көз ирмем болсо да жарк этип күйүп өт.
- Өмүр бою өзүңдү чындыкты айтууга үйрөт.
- Өмүр карыса да, көңүл карыбайт.
- Өмүр киндик кан тамган жерден башталат.
- Өмүр оттой жанып, күл болуп бүтөт.
- Өмүр өлчөнбөйт да суратпайт.
- Өмүрдөн жамандык күтпө, өлүмдөн жакшылык күтпө.
- Өмүрдөн өткөн бакыт жок, өнөрдөн өткөн билим жок.
- Өмүрдүн чеги бар, илимдин чеги жок.
- Өмүрдүн чеги бар, өнөрдүн чеги жок.
- Өмүрү жамандын өлүмү жаман.
- Өнбөс доөну доолаба, өлбөс жоону жоолаба.
- Өнөктөштөр өр ашат.
- Өнөр — агып турган булак.
- Өнөр — аккан булак, билим — күйгөн чырак.
- Өнөр — түгөнбөс азык, жоголбос байлык.
- Өнөр алды — кызыл тил.
- Өнөр байлыгы — өлбөс байлык.
- Өнөр издегениң — өргө кадам шилтегениң.
- Өнөрдү билүүгө да өнөр керек.
- Өнөрлүү — зор, өнөрсүз — кор.
- Өнөрлүү болсоң өргө чап.
- Өнөрлүү кол ач болбойт.
- Өнөрлүү өлбөйт, өлөрман көнбөйт.
- Өнөрлүү өлбөйт, өнөрсүз көнбөйт.
- Өнөрлүү өлбөйт.
- Өнөрлүү өргө сүзөр.
- Өнөрлүү өргө сүйрөйт.
- Өнөрлүү өргө чабат.
- Өнөрлүүгө өрү — кыры баары бир, балбанга оңу — солу баары бир.
- Өнөрлүүжурт — амалдуу.
- Өнөрлүүнүн колу алтын.
- Өнөрпос ишке таянат, балбан күчүнө таянат.
- Өнөрү жок жигит — канаты жок куш.
- Өнөрүң болсо ичиңе катпа, жаман кыялыңды өзүң ташта.
- Өнөрүң болсо өргө чап, кор кылбай алтын жанды бак.
- Өңгө — жалган, өлүм — ак.
- Өңдү көрсө жүз таят.
- Өңөрүп жүрсө кой өлөт, өбөктөп жүрүп ырчы өлөт.
- Өңү кара болсо да өзү сара.
- Өңү сулуу — сулуу эмес, акылы улуу — сулуу.
- Өңүң суук болсо да, сөзүң жылуу болсун.
- Өөдө — төмөн көп чапса, тулпардын чери жазылат.
- Өөдө кетсең — бөрү жейт, ылдый кетсең — ууру алат.
- Өөдө тартса(ң) өгүз өлбөсүн (өлөт), ылдый тартса (ң) араба сынбасын (сынат).
- Өөдө чыксаң бөрү жейт, ылдый түшсөң ууру алат.
- Өөдөкүсү өрткө кетсе, ылдыйкысы селге кетет.
- Өөн бириксе тон болбойт, ынтымак болбой эл болбойт.
- Өөн сөздү өзүңө да айтпа.
- Өпкөдөн соккон жөл жаман, элинен безген эр жаман.
- Өрдөк берген, каз алат.
- Өрдөк жокто чулдук бий, өпкө жокто карын бий.
- Өрдөк жокто чулдук бий.
- Өрдөктү туурайм деп чулдук бутун сындырыптыр.
- Өрдөктүн өзү көктө болсо да, көзү көлдө.
- Өрнөктүү иште өөн жок.
- Өрнөктүү карыя жок жерде, өнөрлүү жаш да жок.
- Өрт менен суу — тили жок жоо.
- Өрттү суу өчүрөт, эпке мал келтирет.
- Өрүүдө көрүшпөгөн, көчкөндө урушат.
- Өрүш малдуу — дасторкон майлуу.
- Өрүшүндө малы бардын, сандыгында пулу болот.
- Өскөн айылдын ичинде кемпир менен чал бар, өскөн төөнүн ичинде инген менен нар бар.
- Өскөн жер — өз эне, өзгө жер — өгөй эне.
- Өскөн токой өсө берсе, эмдигиче көктү тешмек.
- Өсөөр малда өлүм жок.
- Өсөөр элдин балдары бири-бирине дос болот, өспөс элдин балдары бири-бирине кас болот.
- Өсөөрүм калбай өлөөрүм калды, өмүрүмдөн көрүм жакын турат.
- Өсөр — өзүн сыйлайт, өспөс — жатын сыйлайт.
- Өсөр өзүн сыйлайт, өспөс жатын сыйлайт.
- Өспөс уул өнбөс доону доолайт.
- Өткөн (кайра) келбейт, өлгөн тирилбейт.
- Өткөн (мурунку) базарга кой айдаба.
- Өткөн ишке — салабат.
- Өткөн ишке айла жок, өкүнгөн менен пайда жок.
- Өткөн ишке айла жок.
- Өткөн ишке өкүнбө (же өткөн иште өкүнүч жок).
- Өткөн ишке өкүнбөө керек.
- Өткөн ишке салабат кыл.
- Өткөн күнгө өкүнбө.
- Өткөн күндө белги жок, салып койгон тамга жок.
- Өткөн өмүр — аккан суу.
- Өткөн өмүр — качкан куш, кайрылып келбейт үндөсө.
- Өткөн өмүр — өчкөн от.
- Өткөн өмүр жашарбайт — алтымышта чал кайтып, баштагы пейли бузулбайт — жарды болсо бай кайтып.
- Өткөн өмүр качкан куш, үндөсөң келбейт кайрылып.
- Өткөн өмүр, калган кадыр табылбайт.
- Өткөн өчү бардын, кетпес кеги бар.
- Өткөнгө өкүнбө, кеткенге кейибе.
- Өткөнгө өкүнгөн менен айла жок.
- Өткөнгө өкүнүп, жетпести кууба.
- Өткөндөр барктабаса, тирүүлөр даңкталбайт.
- Өткөндөрдү эстеген жаман болбойт, мурдагыны кектеген жакшы болбойт.
- Өткөндү билбеген эл — атасын тааныбаган баладай.
- Өткөндү эстеген — жакшы, кектеген — жаман.
- Өткөндүн, келечектин жибин улап, достошуу ийгиликке алып барат.
- Өткөөл таппай, өтүгүңдү чечпе.
- Өткүр (курч) бычак кынга жоо (кас), өтүрүк (өткүр) сөз жанга жоо (кас).
- Өткүр ок — душманга, өткүр сөз — тууганга.
- Өткүр өлбөйт, сук тойбойт.
- Өткүр тырмак каргада эмес, шумкарда.
- Өтө жалкоо болбой, өлө кедей болбойт.
- Өтө жаман — өзүн мактайт, башкы жаман — баласын мактайт, аяккы жаман — аялын мактайт.
- Өтө жаман болбөсоң, өлө жарды болбоссуң.
- Өтө жаман өзүн мактайт, жакшыны башка бирөө мактайт.
- Өтө кайрат баш жарат.
- Өтө кызыл бат оңот, өпкө кызыл кеч оңот.
- Өтөгөндүн (аюунун) териси өзүжатып ий болот.
- Өтпөс буйрук — бойго кардык.
- Өтпөс өмүр, сынбас темир болбойт.
- Өтпөс өмүр, сынбас темир жок.
- Өтпөскө өмүр жок, сынбаска темир жок.
- Өтүгү жаман — төрдү булгайт, оозу жаман — элди булгайт.
- Өтүгү жаман төргө өтпөйт.
- Өтүгү жокко өзүм барам, тону жокко салам айта бар.
- Өтүгүң барда суу кеч.
- Өтүгүң жаман болсо бутуңдун шору, турмушун жаман болсо жанындын шору.
- Өтүгүң майрык болгон соң, жериң түз болбосо койсун.
- Өтүгүң тар болсо, дүнүйөнүн кендигинен не пайда.
- Өтүкчү көп албайт, көп алса өпкөсү тешилет.
- Өтүкчү көп алса, өпкөсү тешилет.
- Өтүкчү өтүккө жарыбайт, уста балтага жарыбайт.
- Өтүкчүнүн жанына жолобо, «бирдемем жоголду» дейт.
- Өтүкчүнүн өтүгүнүн такасы жок, уз зайыптын күйөөсүнүн жакасы жок.
- Өтүкчүнүн үйү апырык менен сапырык.
- Өтүнгөнгө чиренет, өзүнөн чоңго ийилет.
- Өтүрүк сөз — жанга кас, өтпөс бычак — кынга кас.
- Өтүрүктүн бети кара.
- Өчөр оттун үстү күйөт.
- Өчпөс өрт, соолубас гүл болбойт.
- Өчпөстүн отун жаккан, өлбөстүн күнүн көрөт.
П
- Паанасы жок сайдан кач, кайры жок байдан кач.
- Падыша тукумун жеке уул даңазалабайт.
- Пайгамбар баарына асыр.
- Пайгамбар барына назир (ыраазы).
- Пайгамбар да күйөө баласын сыйлаптыр.
- Пайгамбар кудаа эмес, кудаадан жудаа эмес.
- Пайгамбарга бар назир.
- Пайданы башыңа кыл, башыңдан артса досуңа кыл.
- Пайданы көрсө соодагердин шакыйы кармап, чыдай албай, буту менен эмес, төбөсү менен чуркайт эмеспи.
- Пайданы өз башыңа кыл, башыңдан артса башкага кыл.
- Пайдасыз тууган — чекеге чыккан чыйкан.
- Палан жерде алтын бар, өз жериңдей кайда бар.
- Паракорлор кызыгат бир токочтук тыйынга.
- Пейил күтсөң, битир бергенди унутпа.
- Пейли жакшы кем болбойт, пири болбой эл болбойт.
- Пейли жакшы кем болбойт.
- Пейли жакшыны кудай табат, пейли жаманды ит кабат.
- Пейли жаман кишиден күтөт, өз ашын жашырып ичет.
- Пейли кенен — калысчыл, пейли тар — арызчыл.
- Пейли кеткен пенденин казанынан аш кетет.
- Пейли тар адам кең идиштен аш иче албайт.
- Пенде болмок бир жылда, ажы болмок кырк жылда.
- Пенде пейлинен табат.
- Перзент белдин (жандын) кубаты, берен (болсо) элдин кубаты (Камкор малдын кубаты).
- Перилердин ойной турган жери бар, аюунун чээни бар.
- Пил көтөрбөгөндү тил көтөрөт.
- Пулсуз калаа — көрксүз, гүлсүз талаа — көрксүз.
- Пулу бардын — кеби он, пулу жоктун — кеби тоң.
- Пулу бардын оозу чайнайт, пулу жоктун көзү жайнайт.
- Пулун пулдай албаган, досун сыйлай албайт.
- Пулуң болсо, кулуңмун.
С
- Сааганым Сарбагыштын бээси, азандан келет ээси.
- Саан камдаганча, саман камда.
- Саан камдагыча, сабаңды камда.
- Саан уйду кысыр уйга алмашбайт.
- Сааның жок болсо да сабааң болсун.
- Сааныңды камдаганча, сабааңды камда.
- Саап ичсең — миң күндүк, союп жесең — бир күндүк.
- Саап ичсең миң күндүк, чаап ичсең бир күндүк.
- Сабаасына жараша (карай) бишкеги, сакалына (мурутуна) жараша (карай) искеги.
- Сабаасына карай — бишкеги, сакалына карай — искеги.
- Сабагы жаман жемиштин даны да жаман.
- Сабасына жараша — бишкеги, мурутуна жараша — искеги.
- Сабасына карай — бишкеги, сакалына карай — искеги.
- Сабаттуу күн сымак, сабатсыз түн сымак.
- Сабына жараша — бычагы, сакалына жараша — искеги.
- Сабырдуу адам — жылдыздуу.
- Сабырдуу болсон — озорсуң, сабырсыз болсоң осолсуң.
- Сабырдуулугуң — салтанатың.
- Сабырдуулук — бакыттын ачкычы.
- Сабырдуулук акылмандын шериги.
- Сабырдуунун багына алма бүтөт, сабырсыздын башына кайгы түшөт.
- Сабырдын түбү — сары алтын, санабай билгин кымбатын.
- Сабырсыздын иши тамырсыз.
- Сагызган сактыгынан өлбөй, суктугунан өлөт.
- Сагызган сактыгынан эмес, суктугунан өлүптүр.
- Сагызгандын баласы агынан көп карасы.
- Сагызгандын санаасы жоордо, соргоктун санаасы куйрук — боордо.
- Сагынычтан — саргаят.
- Сайма сая албаган ийне тандайт.
- Сак болсоң, ишиң ирээттүү болот.
- Сак жүргөн кор болбойт.
- Сакадай бою — сары алтын.
- Сакал тойдо керек.
- Сакалдуу киши жоого түшөбү.
- Сакалдуунун баары эле чоң ата эмес.
- Сакалдын көркү чалда бар, сулуунун көркү калда бар.
- Сакалы узун кишинин акылы кыска.
- Сакалың өспөсө, сакалсызга күлбө.
- Сакалыңдын агы бар, балалыгың дагы бар.
- Сактанбаган алп жардан алыс кетиптир.
- Сактанганды — сактаптыр.
- Сактансаң — сактаймын, сактанбасаң — отко кактаймын.
- Сактансаң сактаармын.
- Сактансаң, соо каларсың.
- Сактасаң миң күндүк, сактабасаң бир күндүк.
- Сактыкка кордук жок, закондо зордук жок.
- Сактыкта кордук жок.
- Сактын саны калып, маңыроонун сайда саны калат.
- Салаалап сыйпап сакалды, карылар айтат макалды.
- Салаалап тарап сакалды, карылар айтар макалды.
- Саламсыз кирген уят, жоопсуз чыккан уят.
- Салынуу капкан — теңсиздик, зарланган муң — элсиздик, аккан жаш — жерсиздик.
- Саман өрттөнүптүр десе, Самарканды жоо чааптыр дейт.
- Саман учуп келатат десе, «Самарканды жоо чапты» дейт.
- Саманкана күйдү десе, Самаркан күйдү дейт.
- Сан тийбеске сан тийди, табак — табак нан тийди.
- Санаа — саргайтат, убайым — картайтат.
- Санаа — эрди саргайтат, сары жел — чөптү кубартат.
- Санаа коёндон да күлүк.
- Санаа куюндан да күлүк.
- Санаа менен байыба, убайым менен карыба.
- Санаа менен жетпеген, талап менен табылат.
- Санаа тарткандын ичкени — ирим, жегени — желим.
- Санаа эрди саргайтат, сары жел чөптү кубартат.
- Санаанын изи жок, санаасыз киши жок.
- Санаасы жок - уйкучул, акылы (же ары) жок — күлкүчүл.
- Санаасы жок сары сууга семирет, катыны жок кыздуу үйгө теминет.
- Санаасы жок сары сууга семирет.
- Санабай туруп түгөл дебе.
- Сандык жыйган жүгүңө, сарамжал кылгын үйүңө.
- Санчыга — сан.
- Саны бар сапаты жок.
- Саны бар, сапаасы (же сапаты) жок.
- Саны менен бирге даны болсун.
- Сапарбайдын сан жылкысы көрүнбөй, Кулансарыктын кула байталы көрүнөт.
- Сапарбайдын сан жылкысынан Кулансарыктын кула байталы көрүнөт.
- Саралалуу көп жылкы булактан келип суу ичсе, булактын чери жазылат.
- Сарамжалдуу — байлыкка алып баруучу байсалдуу жол.
- Сарамжалдуулук байлыктан артык.
- Сараң адамды кесип алса кан чыкпайт.
- Сараң байдын коногу болгуча, март кедейдин коногу бол.
- Сараңдан сурасаң, ал сары оору болот.
- Сараңдардын миңинен, жалгыз да болсо март жакшы.
- Сараңды берип уялт.
- Сараңдын жыйганын зордукчу чачат.
- Сараңдын казаны кайнабайт.
- Сараңдын колу тар, кайда барса жолу тар.
- Саргара жортсоң, кызара бөртөрсүң.
- Сарсанаа болбо жогуңа, санаа жокко жеткирбейт.
- Сарт байыса там салат, кыргыз байыса катын алат.
- Сарт бышырсын, кыргыз туурасын, казак ашасын.
- Сарт санаа менен байыйт, убайым менен карыйт.
- Сарт санаасы менен байыйт.
- Сарт үйүн көргөндө чабат.
- Сарттын аты жемкор болсо, дорбоону тешет.
- Сарттын ашына күйгөнчө, атаңдын башына күй.
- Сары ала тоок саман чачат, өз айыбын өзү ачат.
- Сары савылды ичкендин жаны савил.
- Сасык деп, уйдун мурдун кесип таштабайт.
- Сая албаган — ийне тандайт, саптай албаган — учук тандайт.
- Сая албаган ийне тандайт.
- Саяк жүрсөң, таяк жейсиң.
- Саяк менен сагызганга убал жок.
- Саяпкери жарашса, жаман ат байге алат.
- Себепсиз күлгөн тарбиясыздыктын белгиси.
- Себепсиз макал айтылбайт.
- Себептен себеп, балчыктан имарат.
- Секет үчүн сегиз сөм ыйгарганың — молдонун кызын септүү кылганың.
- Сексен жылкы, сегиз төө септүү кыздын калыңы.
- Сел сайды бузат, ушак элди бузат.
- Семиз арыктаганча, арыктын жаны чыгыптыр.
- Семиз жер — мейиз жер, шор жер — кор жер, кум жер — кубулган жер.
- Семиз кой берем дегенге, селдесин саткан молдо бар.
- Семиздикти кой көтөрөт, эркеликти уул көтөрөт.
- Семиздин аягы сегиз.
- Сен арт, мен арттан да, сен тарт, мен тарт жаман.
- Сен деген сыпайыга өлүм.
- Сен калкалаган душманды биз талкалаганда сүйлөшө жатарбыз.
- Сен каркыра мен турна, мен турган жерге сен турба.
- Сен салар да мен салар, атка чөптү ким салар.
- Сен сыйласан карыңды, кудай сыйлайт барыңды.
- Сен, «мен» деген сенек сөз, «сиз», «биз» деген сылык сөз.
- Сен, сен деген селейет.
- Сени күндүз мактаган түндө сөгөт.
- Сеники, «меники» — көңүлдүн тардыгы, «ары жат», «бери жат» — төшөктүн тардыгы.
- Септүү кыз болгуча, эптүү кыз бол.
- Серкеси болбой, эл болбойт.
- Сескенгенден сескен, шектенгенден шектен.
- Сиз, «биз» деген сылык сөз, «сен», «мен» деген сенек сөз.
- Сиздердикине барганда — ичейли да жейли, биздикине келгенде — ырдайлы да ойнойлу.
- Сиздин акканыңыз биздин акканыбыз.
- Сийдиги тентектин бири тентек, жатыны тентектин баары тентек.
- Сиңер жерге суу жай, угар кишиге сөз айт.
- Сиркеси суу көтөрбөйт.
- Согумдун башы — чечемдин ашы.
- Согумун чүйгүн болсо ичиңден кымый.
- Согумуң чүйгүн болсо, ичиңе сакта.
- Согушту көрбөгөн баатырсыйт.
- Согуштун көзү — сокур.
- Соёрун сойдук, тогуз катын ким артат.
- Соёрун сойдум, тартуу кандай болот.
- Сойгону — улак теке, тартканы — кулак, чеке.
- Сойгуң келсе малдын семизин сой, арыгын ордуна кой.
- Сокку канчалык күчтүү болсо, душман ошончолук басынат.
- Сокмо да болсо бөз жакшы, сокур да болсо көз жакшы.
- Соко бир кишини багат, соода миң кишини багат.
- Сокулуу катын — зор катын.
- Сокулуу катын зор катын, сокусуз катын кор катын.
- Сокур — орой, таз — кыйык, маңкада (бучукта) бар аз кыйык.
- Сокур атка котур ат үйүр.
- Сокур ит аксак түлкүдөн үмүт кылат.
- Сокур иттен аксак ит соогат сурайт.
- Сокур киши — шоола менен, бакыр киши — маана менен (жүрөт).
- Сокур көргөнүн койбойт, дүлөй укканын койбойт.
- Сокур намыс баш жарат.
- Сокур өлгүчө көзү ачыларынан үмүт кылат.
- Сокур сыйпаганын койбойт, дүлөй тыңшаганын койбойт.
- Сокур сыйпалаганын койбойт, дүлөй тыңшаганын койбойт.
- Сокур тутса — бек тутат, чолок урса — бек урат.
- Сокур уй кудук көргөндөй болбо.
- Сокурга күзгүнүн кереги не?.
- Сокурга күн, түн бирдей.
- Сокурдан кароолчу койсоң, элди жоого алдырат.
- Сокурдан күзөтчүң болсо элиңди жоого алдырат.
- Сокурдан күзөтчүң болсо, элиңди жоо алат.
- Сокурдан сакчы койсоң, элиңди чаптырасың.
- Сокурдун сураганы — эки көз.
- Сокурдун тилегени — эки көз.
- Сокурдун тилегени эки көз, көйнөксүздүн тилегени бөз, дүлөйдүн угайын дегени жакшы сөз.
- Сологойдун оңу бар.
- Сом темирге балка бар, чоңсунганга (же зордукчулукка) алда бар.
- Сом темирге бар, чоңсунганга алда бар.
- Соо болом десең, боюңа өлчөп тамак ич.
- Соо эмес кыз соо кыздын бетин тырмайт.
- Соода — сакал сыйпаганча.
- Соодагер барган жериң жакын дейт.
- Соодагер өтүгүн майлайт, өтүгү көчүгүн майлайт.
- Соодагер санаасы менен байыйт, убайым менен карыйт.
- Соодагерге мал кайгы, оорулууга жан кайгы.
- Соодагерде акча болбосо, сууда балык да болбойт.
- Соодагерде нысап жок.
- Соодада достук жок.
- Соодада көңүл жок, саламда борчтук жок.
- Соодасы түгөнгөн сарттай болду.
- Соодасы түгөнгөн соодагердей болуп.
- Соодасы түгөнгөн соодагердин кейпи кетет.
- Соолбос өмүр, сынбас темир болбос.
- Соолгон көлгө бака айгыр, тул катынга жалчы айгыр.
- Соолгон көлгө бака айгыр.
- Соолгон көлгө бака чоң.
- Соолук койдун жашы жакшы, шишек койдун башы жакшы.
- Соонуку — дилинде, мастыкы — тилинде.
- Сопу согон жебейт, жесе кабыгын да койбойт.
- Сопу согон жебес, жесе, кабыгын да койбос.
- Сопунун көөнү азанда, соргоктун көөнү казанда.
- Сопусунган молдонун үйүнөн жети камандын башы чыгыптыр.
- Соргок — суусак, долу — ыйлаак, ырысы жок — таарынчаак.
- Соргокко кырсык үйүр.
- Соргокко чоң табагыңды көрсөтпө.
- Соргоктун көөнү казанда, сопунун көөнү азанда.
- Соргоктун өзү тойсо да, көзү тойбойт.
- Сорпосу даамдуу болсо, союлган козуга кайгыруу жок.
- Союл камдаганга — токмок көтөр.
- Союлду ура билбеген өзүнө тийгизет.
- Сөгүп үйрөтпө — сүйлөп үйрөт, сөгүп үйрөтпө — окутуп үйрөт.
- Сөз — жип, кандай созсо кете берет.
- Сөз — сөөктөн (өпкөдөн) өтөт, жүлүнгө (чучукка)жетет.
- Сөз — тапка кирбес, боосуз куш, ооздон чыкса карматпайт.
- Сөз (кеп) келгенде сөзгө жараша сөз айтпаса, сөздүн (кептин) атасы өлөт.
- Сөз айласын (жүйөсүн) билбеген, сүйлөй билбес жамандар, сөздү — өзүнө келтирет, көч айласын билбеген, көчтө (көчкөндө) көлүк өлтүрөт.
- Сөз айтпагын болбоско, суу куйбагын толбоско.
- Сөз атасы — кулак, жол атасы — туяк.
- Сөз атасы — кулак, суу атасы (энеси) — булак.
- Сөз атасы — кулак.
- Сөз атасы — ыр, сөз катасы — чыр.
- Сөз баштаган эл баштайт.
- Сөз башы ачуу болсо, аягы таттуу болот.
- Сөз бербеген жөө чечен, учуп жүргөн камгактай.
- Сөз билбеген муштуму менен коркутат.
- Сөз билги — тапчыл, адам сулуусу — акыл.
- Сөз билүүчү адамдын ар сөзүндө бир тузак.
- Сөз бирөө, кулак экөө.
- Сөз доодон да куткарат, жоодон да куткарат.
- Сөз доодон да, жоодон да куткарат.
- Сөз жакшысын кулак билет, кыз жакшысын ынак билет.
- Сөз жебеген адамдын ар сөзүндө бир тузак.
- Сөз жип, кандай созсо кете берет.
- Сөз жүзүндө сүйүүдөн, ачык жек көрүү артык.
- Сөз жүйөөсүн тапса, мал ээсин табат.
- Сөз жүйөсүн тапса, мал ээсин (эсебин) табат.
- Сөз жүрөккө сакталат, бөз ийинде какталат.
- Сөз кадырын билбесен, өз кадырың билбейсиң.
- Сөз келгенде кайнатаңдан тартынба.
- Сөз келгенде сөзгө жараша сөз айтпаса, сөздүн атасы өлөт.
- Сөз келсе де, аш келсе — же.
- Сөз көркү — макал, эр (дин) көркү — сакал.
- Сөз кулагы барга айтылат.
- Сөз кутулбайт чеченден, мээнет кетпейт бечелден.
- Сөз куш эмес, ооздон чыкса карматпайт.
- Сөз маанисин билбеген сөзгө калат.
- Сөз өзөгү — макал.
- Сөз санабай гүлүн айт, миңин айтпай бирин айт.
- Сөз сөздөн чыгат, сүйлөбөсө эмнеден чыгат.
- Сөз сөздү табат.
- Сөз сөөктөн өтөт, таяк — эттен өтөт.
- Сөз сөөктөн өтөт, таяк эттен өтөт.
- Сөз сөөктөн өтөт, чучукка жетет.
- Сөз сурамак — ызаат.
- Сөз тапкан колко бербейт.
- Сөз татыгын билбеген — сөздү баалабайт.
- Сөз төркүнүн билбеген, сөз түбүнө жете албайт (уятка калат).
- Сөз угаарың болбосо, сүйлөбөгүн бекерге.
- Сөз үрөн, иш — мөмө.
- Сөз элдин кенчи, чөп жердин кенчи.
- Сөз эмес сөздү, сөз кылат, (сүйлөйт).
- Сөз ээси киши — журт көзү.
- Сөзгө — сараң, ойго терең.
- Сөзгө баатыр, ишке — бакыр.
- Сөзгө баатыр, ишке — жок.
- Сөзгө баатыр, ишке бакыр.
- Сөзгө жараша сөз айтпаса, сөздүн атасы өлөт.
- Сөзгө жараша сөз, суроого жараша жооп.
- Сөзгө ишенбе, көзүңө ишен.
- Сөзгө кыйын, иште жок.
- Сөзгө сөйкөнбө, кепке кептелбе.
- Сөзгө сөлтөк, кепке кемтик кылдың го.
- Сөзгө сөлтүк, кепке кемтик.
- Сөзгө чоркок муштумун көрсөтөт.
- Сөздөн (дүн) сөздүн (дөй) баркы бар, ар бир малдын (сексен сегиз) наркы бар.
- Сөздү — сөз жыгат.
- Сөздү - сөздө, артын — көздө.
- Сөздү билген таап айтат, билбеген каап айтат.
- Сөздү билген таап алат, сөздү билбеген каап алат.
- Сөздү коюп, бөзгө кел (Сөздү коюп, бөздөн кел).
- Сөздү көп сүйлөсө — тантык, сууну көп кечсе — чалчык.
- Сөздү сөз келгенде айтпаса атасы өлөт.
- Сөздү сөз табат.
- Сөздү сөздө, артын көздө.
- Сөздү сөздө, артынан көздө.
- Сөздү убагында айтпаса — атасы өлөт.
- Сөздү уккан жерге айт, сууну сиңген жерге сеп.
- Сөздү чын токтотот, сууну чым токтотот.
- Сөздүн айгагы сөз.
- Сөздүн атасы — ыр, катасы — чыр.
- Сөздүн ачыгы жакшы, жолдун жарыгы жакшы.
- Сөздүн баркы — кыскалыгында.
- Сөздүн башы бир бычак, аягы бир кучак.
- Сөздүн башы бир кучак, аягы миң кучак.
- Сөздүн башы катуу болсо, аягы таттуу болот.
- Сөздүн көркү — макал, жүздүн көркү — сакал.
- Сөздүн көркү — санат, куштун көркү — канат.
- Сөздүн кызуу темирдей ийилген убагы болот.
- Сөздүн сөздөй баркы бар, отуз эки наркы бар.
- Сөздүн ток этээр жери бар (жыйынтык).
- Сөзү — таттуу, көңүлү — катуу.
- Сөзү аздын иши аз.
- Сөзү калса талаада, өзү калат балаага.
- Сөзү кардай аппак, иши көөдөй кара.
- Сөзү менен байыткан, колу менен жарытпайт.
- Сөзү өткүрдүн (курчтун) көзү өткүр (курч).
- Сөзү суук адам, баш бербеген торпокко окшош.
- Сөзү суук адамдар баш бербеген торпоктой.
- Сөзү таттуу, көңүлү ачуу.
- Сөзү таттуу, көңүлү катуу.
- Сөзү ырас болсо — ордунда турат, сөзү калп болсо — кудай (же арбак) урат.
- Сөзү экинин — иши да чеки.
- Сөзүжаман элди булгайт, буту жаман төрдү булгайт.
- Сөзүн сыйлаганың өзүн сыйлаганың.
- Сөзүндө ырысы болбосо, эткени эм болбойт.
- Сөзүң болбосо, ишиң болсун.
- Сөзүң күмүш болсо, тек турууң алтын.
- Сөзүң кыска болсун, колуң уста болсун.
- Сөзүң менен орок орбо, көзүң менен машак тербе.
- Сөзүң өлгөнчө — өзүң өл.
- Сөөгү биздики, эти сиздики.
- Сөөгү бышып катыгат, сөз айтууга жатыгат.
- Сөөгү жакшы сөктүрбөйт.
- Сөөк — кайрылат, дос — айрылат.
- Сөөк (тууган) кайрылат, дос айрылат.
- Сөөк мүлжүбөй этке тойбойт, сыр чечишпей (же коно жатпай) кепке тойбойт.
- Сөөк мүлжүбөй этке тойбойт.
- Сөөккө бычак сатпа.
- Сөөксүз тил сөөктү сындырат.
- Сөөксүз тил, сөөктү сындырат.
- Сөөктүн эң жаманы суу кечирет.
- Сөөмдүжакын, карышты алыс көрбө.
- Сөөмөй менен түртсөң, муштум менен жооп аласың.
- Спорт — адамдын денесин чыңайт, эмгек — адамдын туруктуулугун сынайт.
- Сугалак суудан балык кубалайт.
- Сугатчы тилейт эгинин, усталар тилейт темирин.
- Сугатчы чакырса — барбайм дебе, сууга аккан молдону — кармайм дебе.
- Сугатчынын аты сууда өлөт.
- Сук чычкан сууга түшүп өлөт.
- Суктан сураба, сараңга бербе.
- Суктун көзү ач болот.
- Султан сөөгүн кордобойт.
- Сулуу — сулуу көрүнбөйт, сүйгөн — сулуу көрүнөт.
- Сулуу — сулуу эмес, сүйгөн сулуу.
- Сулуу аялдын сузу жакшы.
- Сулуу болсо көрөөргө жакшы, жакшы болсо жашаарга жакшы.
- Сулуу кыз, кыраан бүркүт, алгыр тайган таалайлууга туш келет.
- Сулуу кыздын — саамайы көрк, эр жигиттин — таалайы көрк, саябан бактын — маанайы көрк.
- Сулууга баа жок.
- Сулуулугунан — жылуулугу артык.
- Сулуулугунан жылуулугу.
- Сулуулук — жандын азыгы, кыялдын канаты.
- Сулуулуктан — жылуулук.
- Сулуулукту көздөн издебе, сөздөн изде.
- Сулууну кучактаган кубанат.
- Сулууну суукта көр, жакшыны жаанда көр.
- Сулуунун көрку — көзүндө, чечендин көркү — сөзүндө.
- Сумбула түшпөй суу тоңбойт, кыргыек келбей жаз болбойт.
- Сунган башты суурган кылыч кеспейт.
- Сунган моюнду кылыч кеспейт.
- Сунса кол узарбайт, жумулса көз ачылбайт.
- Сунулган моюнду, суурулган кылыч кеспейт.
- Сураган жеңил, жооп бериш оор.
- Сураган уят эмес, уурдаган уят.
- Сураганга — бекер бер, суусаганга — жеке бер.
- Сураганга бекер бер, суусаганга жеке бер, кыла бербе текебер.
- Сураганга бекер бер, суусаганга эки бер, кыла көрбө текебер.
- Сураганга бекер, суусаганга жеке бер.
- Сурай — сурай Мекеге барат.
- Сурап бергенче, уруп бер.
- Сурап ичкен — суу ичкен, тартып өпкөн — жел өпкөн.
- Сурап ичкен — суу ичкен.
- Суу — адамдын жаны, өсүмдүк — каны.
- Суу — жашоонун булагы.
- Суу — жерге, байлык — элге.
- Суу — жерге, илим (билим, байлык) — элге.
- Суу аккан арык жашаңча (суу жүргөн өзөн кургабайт).
- Суу атасы — булак, сөз атасы — кулак.
- Суу атасы — булак.
- Суу бар жерде жашоо бар.
- Суу бар жерде тиричилик бар.
- Суу башынан тунат.
- Суу бойдун кирин кетирет, ойдун кирин кетирбейт.
- Суу да алла тааланын колунан бүткөн.
- Суу да катуу жерге токтойт.
- Суу жок арыктан кол жууй албайсың.
- Суу жүргөн өзөн кургабайт.
- Суу жээгинен кудук казбайт.
- Суу ичкен кудугуңа — түкүрбө.
- Суу канык — эгиндин даны толук.
- Суу кетсе таш калат, сурма кетсе каш калат.
- Суу кечпеген сөздүн кереги не.
- Суу кечпей, кепичиңди чечпе.
- Суу кечпес сөздү айтпаган жакшы.
- Суу менен жер көгөрөт, эл менен эр көгөрөт.
- Суу менен келген — жел менен кетет.
- Суу менен ойнобо — чөгөсүң, от менен ойнобо — күйөсүң.
- Суу менен ойнобо, жай күнүнө ишенбе.
- Суу мол болсо, нан да мол.
- Суу өз тереңин табат.
- Суу сыйлаган зор болот, суу кордогон кор болот.
- Суу ташыса — жээгине, эр ташыса — элине.
- Суу ылдый агат, баатыр өр талашат.
- Суу ылдый агып, суу өйдө чыкмайын адам кагылбайт.
- Суу эркиндикти сүйөт.
- Сууга жакын — кудайга жакын.
- Сууга чөккөн адам өлөт, кайгыга чөккөн адам көнөт.
- Суудан алып, сууга куйду — бозочунун неси кетти.
- Суудан өткөнчө энемди берейин, суудан өткөн соң эмнемди берейин.
- Суудан өткүчө энемди берейин.
- Суудан сээп бышырган кийиз суудан да, сууктан да сактайт.
- Суудан тонун аябаган, жоодон жанын аябас.
- Суук сөз тууганга да жакпайт.
- Суук сөөктөн өттү, чучукка жетти.
- Сууну жер бөгөйт, жоону эр бөгөйт.
- Сууну көп кечсе чалчык болот, сөздү көп сүйлөсө тантык болот.
- Сууну чым токтотот, сөздү чын токтотот.
- Суунуку — сууга, сайдыкы — сайга.
- Суунун — ийрими жаман, карынын — ырымы жаман.
- Суунун жайын жар билбейт, жоктун жайын бар билбейт.
- Суунун жакыны, төркүндүн алысы жакшы.
- Суунун ийрими жаман, карынын ырымы жаман.
- Суурган кылыч кынга кирбес.
- Суусаганга кара суу майдан жакшы.
- Суусаганга кымыз бер, сураганга кошо бер.
- Суусаганга суу да таттуу көрүнөт.
- Суусасаң суудан таттуу жок.
- Суусу кетет сай (таш) калат, сурмасы кетет каш калат.
- Суучулдун ажалы суудан, мергендин ажалы тоодон, баатырдын ажалы жоодон.
- Суюктун сөзү — туюк, кыңырдын сөзү — кыйшык.
- Суюкуун баары сорпо болбойт, теринин баары көрпө болбойт.
- Сүзөнөөк уйга кудай мүйүздөн айтпаган.
- Сүйбөгөн менен жашоо — өзүңдү өзүң кыйноо.
- Сүйбөгөнгө — сүйкөнбө.
- Сүйбөгөнгө суюк атала берет.
- Сүйбөс конок төргө өт.
- Сүйбөс төргө чык.
- Сүйгөн кесибиң — ырыс — кешигин,.
- Сүйгөнгө үйүр эмес — кошконго үйүр, кошконго үйүр эмес — сүйгөнгө үйүр.
- Сүйгөнүңдүн кемчилиги болбойт.
- Сүйгүзгөн да тил, күйгүзгөн да тил.
- Сүйлөгөн сөздүугууга, сүйө турган эл керек.
- Сүйлөгөндү сүйсөң, укканга да үйрөн.
- Сүйлөй — сүйлөй чечен болосуң, көрө-көрө көсөм болосуң.
- Сүйлөрүн Кара Маңка сүйлөдү, уяларын мен уялдым.
- Сүйлөсө тилинен бал тамат.
- Сүйлөсөм тилим ооруйт, сүйлөбөсөм дилим ооруйт.
- Сүйлөсөң сөздү татыгы менен сүйлө.
- Сүйөөрүң да — от, күйөөрүн да — от.
- Сүйрөлгөн иште сүйкүм жок.
- Сүйрүсүнө сүт толот, ийрисине эт толот.
- Сүйүнгөн менен маңдай айрылбайт, корккон менен жүрөк жарылбайт.
- Сүйүнгөндөн маңдай айрылбайт, корккондон жүрөк жарылбайт.
- Сүйүнчүнү бүюрган киши алуучу, шашкан куру калуучу.
- Сүйүү башталган жерде, акыл аягына чыгат.
- Сүйүү кары — жашты ылгабайт.
- Сүйүү менен жаша, күрөш менен өл.
- Сүйүү оттон ысык, гүлдөн назик.
- Сүйүү өлүмдөн күчтүү.
- Сүйүү сулуу издебейт, уйку төшөк издебейт.
- Сүйүүнүн көзү сокур.
- Сүйүүсүз адамдардын оту күйүшпөйт.
- Сүйүүсүз аял карыз алган буюмдай.
- Сүйүшпөгөндүн оту күйүшпөйт.
- Сүлөөсүндөй керилбе, чоңдугуң иттей эле бардыр.
- Сүлөөсүндөй керилген, сүйлөөр сөздөн эринген.
- Сүрүп — сүрүп мал бер, сары өркөчтүү нар бер.
- Сүт десең уй бак, эт десең кой бак.
- Сүт менен бүткөн мүнөз сөөк менен кошо кетет.
- Сүткордон карыз алба.
- Сүткө оозун күйгүзгөн айранды үйлөп ичет.
- Сүткө түшкөн чычкандай.
- Сүттөн күйгөн оозум айрандан күйөбү деп чоочуйм.
- Сый — сыйга жарашат, сый билбеген адашат.
- Сый көрөм десен сыйлай бил.
- Сыйга — сый, сыр аякка — бал.
- Сыйга берген сыналбайт.
- Сыйдын чеги болбойт.
- Сыйлаганга аш таппасан, сыпаа — сылык сөз тап.
- Сыйлаганды билбеген, сыйпалаган көр сокур.
- Сыйлаганды күтө бил, кыйнаганды түтө бил.
- Сыйлашарга жат жакшы, ыйлашарга өз жакшы.
- Сыйлашпаган тууганың — сыр айтпаган душмандай.
- Сыйлашууга жат жакшы, ыйлашууга өз жакшы.
- Сыймыгы качкандын үй — бүлөсүнө баркы болбойт.
- Сылап көргүн (билгин) тил менен.
- Сылап сакал, сыйпап мурут чыгарган.
- Сынбас жыгач өсөбү, алдан — күчтөн тайбас алп болобу.
- Сынбас темир жок, өлбөс киши жок.
- Сынбасты уста жасабайт, өлбөстү кудай жаратпайт.
- Сынбасты уста жасабайт.
- Сынгандан бертинген жаман.
- Сынгандан да бертинген жаман.
- Сындуу болсо өтүгүң, оорутпасын бутуңду.
- Сынчынын сыңар өтүгү майрык.
- Сыныктан башканын баары жугуштуу.
- Сыңар кепти кетирбей эшит.
- Сыпаага «сен» деген сөз — өлүм.
- Сыпайы менен дос болбо, катынга сырыңды айтпа.
- Сыпайы сырын жашырбайт.
- Сыпайы тоңбос калтырар.
- Сыр алдырбас киши жок мактанса да, күнөө кылбас киши жок актанса да.
- Сыр аяктын сыры кетсе да, сыны кетпейт.
- Сырга көк, убадага бек бол.
- Сырдашса сыр чечилет, сырдашпаса не чечилет.
- Сыртта мырза, үйдө кул.
- Сырты жалтырак, ичи калтырак.
- Сыртын көрүп ичинен түңүлбө.
- Сыртынан тон бычуу.
- Сырын алган байталдын сырт жагына чыкпагын.
- Сырын ачкан эмчиге сыйкыр бакпас.
- Сырын билбей дос болбо.
- Сырын билгиң келсе, сөзүн ук.
- Сырыңды айтсаң бирөөгө, каласың катуу күнөөгө.
Т
- Таалайлуу менен талашпа, бактылуу менен байлашпа.
- Таалайлуу менен талашып иш кыл, бактылуу менен байлашып иш кыл.
- Таалайыңа эмнени жазса, ошону көрөсүң.
- Таамай сөз таяктан катуу.
- Тааныбагандын (жердин) ой — чуңкуру көп.
- Тааныбасты сыйлабас.
- Таанымал жерде бой сыйлуу, тааныбас жерде тон сыйлуу.
- Таанысаң Тынаймын, тааныбасаң Кудаймын.
- Таап алсаң да санап ал.
- Таап сүйлөгөн таттуу сүйлөйт.
- Таарынгандыкы таттуу.
- Таарынсаң, Таласка бар.
- Таасирдүү сөз — тарбияга көмөктөш.
- Таба кылбай тобо кыл.
- Табарман эрден тубарман бээ өтөт.
- Табыпчы дартка жолдош.
- Тагдыр бактылууну сүйөт, бактысызды сүйрөйт.
- Тагдыр жазмыштагыны көрөм деп, отура берүүгө болбойт.
- Таз арданса, бөрк алат.
- Таз дарыкер болсо, өзү таз болот беле.
- Таз кыздын көңүлү болбосо да, таза кыздын көңүлү калбасын.
- Таз таранганча — той таркаптыр.
- Таз таранганча той таркайт (же тарайт).
- Таза аба жуткуң келсе — эрте тур, таза өмүр сүргүң келсе — эмгек кыл.
- Таза болсоң — суудай бол, баарын жууп кетирген.
- Таза болсоң суудай бол — баарын жууп кетирген, балбан болсоң жердей бол — баарын чыдап көтөргөн.
- Таза үрөндөн өнгөн дан, дыйканды байытат.
- Тазалык — өмүр булагы.
- Тазалык — соолук белгиси, соолук — байлык белгиси.
- Таздан тарак сурабайт.
- Таздын бити саналуу.
- Таздын көөнү болбосо да, таза кыздын көөнү калбасын.
- Таздын темир тарагы бар, кемпирдин берекелүүтамагы бар.
- Тай ат болсо — ат тыныгар, уул эр жетсе — ата тыныгар.
- Тай атка чыкса, ат азатка чыгат.
- Тай кунанга жеткизет, кунан атка жеткизет, ат муратка жеткизет.
- Тай туйлап такка чыкпайт.
- Тайлак бар, чому жерде калган жок.
- Тайы жаман болсо да, тайлагы бар.
- Тайып жыгылган таянып турар.
- Така туякты сактайт, туяк тулпарды сактайт, тулпар эрди сактайт, эр элди сактайт.
- Тактыктан достук бузулбайт.
- Такыры жок жер болбойт, жакыры жок эл болбойт.
- Такыялуу башка далай иш түшөт.
- Талаага түнөгүчө, молого түнө.
- Талаада музоо эмип кетсе, үйдө сүтүн ит ичет.
- Талаада музоо эмип кетсе, үйдө сүтүнө ит тиет (же сүт төгүлөт).
- Талаада табылса, бир ором жип олжо.
- Талаадагыны үйдө болжобо.
- Талаалуу жерде тоо болбойт, жакшы элде доо болбойт.
- Талаанын көркү мал менен, калаанын көркү эл менен.
- Талант тартынчаак болот.
- Талап — табылбас канат.
- Талаптанбай муратка жетпейт.
- Талаштан тактык жаралат.
- Талкалап салуу бир паста, бир нерсе кылуу аста — аста.
- Талпынбай тилекке жетпейт.
- Тама — тама көл болот.
- Тамагы майлуунун — көйнөгү көөлүү.
- Тамагын тартпаган таттуусунан айрылат.
- Тамак болбой, дымак болбойт.
- Тамак деп асмандагы куш торго түшөт.
- Тамак көп болсо — итке жакшы, тамак жок болсо — битке жакшы.
- Тамак көрсө күлкүсү келет, китеп көрсө уйкусу келет.
- Тамак менен кыйнабай, муш менен кыйна.
- Тамак үчүн асмандагы куш торго түшүптүр.
- Тамак, тамак болсо дымак.
- Тамаксоонун табагы толбойт, топуктуунун жаманы болбойт.
- Тамактан аяган мончок курусун.
- Тамактан өткөндүн баары тамак.
- Тамакты бир тууш ичет, бир кууш ичет.
- Тамакты кабак көрөт.
- Тамакты таттуу кылган — туз, алысты жакын кылган — кыз.
- Тамакты таттуу кылган — туз, ыраакты жакын кылган — кыз.
- Тамактын жакшысы ток, жаманы жок.
- Таманың тайгак болсо, таканы мыктап как.
- Тамашага — тамаша, каяшага — каяша.
- Тамашанын таттуусу, таң атканда билинет.
- Тамашанын теңи — чындык.
- Тамашанын теңири — чындык.
- Тамганы күйгүз, күйгүзбөсөң өзүң күйөсүң.
- Тамды тешкен уурунун сабы кыска чоту бар.
- Тамчы суудан тал көгөрөт.
- Тамчы тама берсе таш жарат, бир сөз ырбай берсе баш жарат.
- Тамыр тарткан талыкпайт.
- Тамырлуу да жыгылат, такалуу да тайгаланат.
- Тамырсыз дарак, тарыхсыз эл болбойт.
- Тандаган тазга жолугат.
- Тандаган, тандап, тазга жолукту.
- Тандап алган катының тайлак минип олтурат, көрүп алган катының көсөө минип отурат.
- Тандачу элең тал — тал кара чачтууну, эми кезиктирди кудайы аарчыган пияз баштууну.
- Таң сүрө иштегениң — таалай, бакыт издегениң.
- Таңда күнү таң атар, саамал ичер күн тубар.
- Таңкы куйруктан азыркы өпкө.
- Тапкан — сүйүнөт, тааныган — алат.
- Тапкан — эне эмес, баккан — эне.
- Тапканыңа сак бол, эсебиңе так бол.
- Тар жерде табышкан, кең жерде келишет.
- Тар жерден аш жегиче, кең жерден муш же.
- Тар жол, тайгак кечүүдө.
- Тар кийим талашып жыртылат, кең кийим кеңешип жыртылат.
- Тар өтүгүң бутуңду кысса, кең дүйнөдөн не пайда.
- Тар үйдө олтуруп тамак жегиче, кең үйдө олтуруп муш же.
- Таранчы жеген таруунун бөдөнө тартат азабын.
- Таранчы жеген таруунун, бөдөнө тартат жазасын.
- Таранчыдан корккон таруу айдабайт.
- Тарбия — баасыз байлык.
- Тарбия көп кырдуу, таалим көп сырдуу.
- Тарбиянын кени мектепте.
- Тарс эткендин баары тамаша, карс эткендин баары күлкү.
- Тартар тилинен тартар.
- Тарткан — төө, чачкан — чычкан.
- Тартынбаган тил, таттуу турмушту бузат.
- Тартынбаганга таяк да курал.
- Тартып ичкен тай ашырат, аяп ичкен ат ашырат.
- Тарчылык болбой — кеңчилик болбойт, кеңчилик болбой — теңчилик болбойт.
- Тарыхка кириш кыйын, чыгыш оңой.
- Таттуу калптан, ачуу чындык жакшы.
- Таттуу ооздун даамын кетирбе.
- Таттуу тилден жаның жыргайт.
- Таш бакага таш жааса деле баары бир.
- Таш жарбаса, баш жарат (тил баш жарат, жел таш жарат).
- Таш жарган балта кеңеште баш жарат.
- Таш менен урганды аш менен ур, атаңды өлтүргөнгө энеңди алып бер.
- Таш түш, таалайыңан көр.
- Таш түшкөн жеринде оор, иш чыккан жеринде зарыл.
- Таш, ташты эриткен аш.
- Ташка салып айдаса, тулпардан туяк кетилет (кетилмек), саяпкери жарашса, тулпарга туяк жетилет (жетилмек).
- Ташкын өтөөр, таш калаар.
- Ташкын суу кечүүсүз болбойт.
- Ташты таш менен урганда козголот.
- Ташты ташка урганың менен таңдайыңа тамызаарга суу чыкпайт.
- Ташты эриткен — аш.
- Ташчы ташты тешет, айың башты тешет.
- Ташыркаса бууданды, «баса албайт», деп кордобо.
- Таягың узун болсо, белиң ийилбейт, канаттуунун териси мээлей болуп кийилбейт.
- Таяк — тайга жеткирет, тай — атка жеткирет.
- Таяк — тайга, тай — атка жеткирет.
- Таяк — эттен өтөт, сөз — сөөктөн өтөт.
- Таяк — эттен өтөт, тез эле унутулуп кетет.
- Таяк (кылыч, муш, ок) жарасы бүтөт (кетет), сөз (тил) жарасы бүтпөйт (кетпейт).
- Таяк тапса төкөр сүйүнөт.
- Таяк эттен өтөт, сөз сөөктөн өтөт.
- Таянаарың болбосо, таамай сөздөн пайда жок.
- Таянган кожоң сууга акса, алды — артынан тал карма.
- Таянган тооңу көчкү алса, талдуу бутагынды ким калкалайт.
- Таянган тоосу бийик болсо, текенин көзү кызыл болот.
- Таянган тоосу бийик болсо, ыргыткан ташы алыс түшөт.
- Таянычы жок адам жаман болот, бөөдөсүнөн ар дайым залал болот.
- Тегин (же бекер) жерден өрт чыкпайт.
- Тегин жаткан текемди сенин эчкиң ала кетти.
- Тегин жерде өрт чыкпайт.
- Тегин эмес түшүңүз, оңолот экен ишиңиз.
- Тегинен эмес, кебинен.
- Тегирмендин барасы жүгүрсө, ташы талкаланууга макул.
- Тез жанында ийри жыгач жатпайт, (тез бар жерде ийри жыгач турбайт).
- Тез жанында ийри жыгач жатпас (же) тез бар жерде ийри жыгач турбас.
- Тек жүргөн — ток жүрөт.
- Тек жүрсөң — тең жүрөрсүң, шок болсоң — жок болорсуң.
- Тек тургуча тегин иште.
- Теке — тоочул, коён — коңулчул.
- Теке — турукка, азамат — урукка.
- Теке болсо мейли, сүт берсе болду.
- Текенин мүйүзү көккө жетпейт, төөнүн куйругу жерге жетпейт.
- Текенин өзү ойдо болсо да, көзү зоодо.
- Тектүүжер — намыстуу эл.
- Темене берип, төө алат.
- Темене тартып төө алат, өрдөк берген, каз алат.
- Темене тартып, төө алат, тартуу кылып чай алат.
- Темир — отто, киши — жокто чыңалат.
- Темирди кызуусунда сок.
- Темирди ысыгында сок, кепти кызуусунда сок.
- Темирдин бир башы ысык, бир башы суук.
- Темирдин кадырын уста билет.
- Темирдин курчунан эмес, сугарган суусунан.
- Темирдин эки башы да ысык.
- Темирчи көмүрчүгө үйүр.
- Темирчинин бычагы жок.
- Тентек молдо — телмирген өгүз.
- Тентек чокмор жыйнайт.
- Тентекке санат болбосо, журт ырааты бузулат.
- Тентектик — кудаанын жолунан чыгуу.
- Тең — теңи менен, тезек — кабы менен.
- Тең — теңи менен, тезек кабы менен.
- Тең жегенди теңирим сүйөт, ашык жегендин кепини күйөт.
- Тең жегенди теңирим сүйөт.
- Тең көргөндү теңирим сүйөт, тең көрбөгөндүн кепини күйөт.
- Тең теңин тапса, деңиздей чалкып жашайт.
- Тең туугандын жаманы болгуча, ак буудайдын сабагы бол.
- Теңин тапса, тегин бер.
- Теңине албаганга жолобо.
- Теңине албагандын жанына жолобо.
- Теңир кошкон теңтуш болот, ата тапкан кайын болот.
- Теңирим бир жааса, терегим эки жаайт.
- Теңсинбегенге теңелбе.
- Теңтуштар менен салган обон пейилди тазартып, адамга жакындатат.
- Теңтуштун теңири бир.
- Теңчилик жоголду, темингендер оңолду.
- Тер көтөрбөй, күлүк болбойт.
- Теректей бой бергиче, теменедей акыл бер.
- Теректей бойдон, теменедей акыл артык.
- Теректин башы тыт болот, жаман киши кырс.
- Терең дарыя тынч агат, акылдуу киши тынч айтат.
- Тери тондун ичинде тердесин жигит, өлбөсүн.
- Терини ашата албаган жыдытат, сүттү сактай албаган иритет.
- Терс угулган сөздүн жообу да терс.
- Тетиги жигит кыз көрөт, ал жигитти ким көрөт.
- Тетири болсо кыялың тартарсын зыянын.
- Тешик (же көздүү) мончок жерде калбайт.
- Тешик ооз тек турбайт.
- Тиги дүйнөнүн бейишинен бул дүйнөнүн кейиши артык.
- Тиешелүү сөз келсе айта албаган дөдөйлүк.
- Тизе жерге тийсе, бет кара болот.
- Тизелеп жашаганча, тик туруп өлгөн жакшы (артык).
- Тийбегенге сүйкөнбө.
- Тийбегенге тийишпе.
- Тийген болсо тилин айт, күнөөсү болсо билип айт.
- Тийип туруп жааган күндөн түңүл, күлүп туруп сүйлөгөн кишиден түңүл.
- Тийсе аякка, тийбесе таякка.
- Тикенди түбүнөн үз.
- Тикенексиз гүл болбөйт, тик айтылбас тил болбойт.
- Тиккен бак өнбөй калбайт, эр жигит жакшылыкты көрбөй калбайт.
- Тил — душман, акыл — дос, тиш — коргон.
- Тил — жүрөктүн ачкычы.
- Тил — менин тууганым, тил — менин душманым.
- Тил — ойдун сандыгы.
- Тил — топчусуз, ооз — ачкычсыз.
- Тил азар — тилге кирбейт, тилинен — өлөөрүн билбейт.
- Тил акыйкатты табат.
- Тил акыл талаасы (же акылдын жарчысы).
- Тил акыл таразасы.
- Тил акылдын жарчысы.
- Тил албаган жаманга, акыл сөздөн муш жакшы.
- Тил албаган уулуң — бел ашпаган арыктай.
- Тил албасты жумшаганча, тына — тына өзүң бар.
- Тил ачуусу шакардай.
- Тил баш жарат, жел таш жарат.
- Тил башты багат.
- Тил билги жүйөөкөч кол ийиктен элпек.
- Тил көргө чейин түшүрөт, көккө чейин чыгарат.
- Тил курсак тойгузат.
- Тил кылычтан да өткүр, адамды адам кылат, аша чапса, жаман кылат.
- Тил кылычтан өткүр.
- Тил менен тикенди да аласың.
- Тил менен тирүү адамды да өлтүрүүгө болот.
- Тил ойдун сандыгы.
- Тил ооруткан дос эмес.
- Тил таш (ты да) жарат.
- Тилде сөөк жок, не дебейт, айбанда (итте) акыл жок, не жебейт.
- Тилден бал да тамат, уу да тамат.
- Тилден жыгылганча буттан жыгыл.
- Тилден кыйын жоо жок, кыздан кыйын доо жок.
- Тилден уу да, бал да тамат.
- Тилди бош койсо (эрк берсе) тишти сындырат.
- Тилди бош койсо, тишти сындырат.
- Тилди тил кесет.
- Тилди тилге бүлөйлү, тишти тишке кайрайлы, анан жарыя окуйлу.
- Тилдин кулпусу - тиш.
- Тилдин топчусу жок, ооздун ачкычы жок.
- Тилеги бирдин — билеги бир.
- Тилеги жаманды ит кабат.
- Тилемчинин куржуну толбойт, алыңча берсең аз деп кордойт.
- Тили — бал, жүрөгү — муз.
- Тили жумшак (татты) аш жейт, тили катуу (ачуу) муш жейт.
- Тили жүгүрүк — кепке, буту жүгүрүк — ашка.
- Тили тайгактын, оозу айгак.
- Тили таттуу аш жейт, тили ачуу муш жейт.
- Тили шогураактын — батымы жогураак.
- Тили шогураактын батымы жогураак.
- Тилин тишине каткан жакшы адат.
- Тилинген жара айыгат, тил жарасы айыкпайт.
- Тилинде актык келмеси бардын, дилинде шайтан сөзү бар.
- Тилиң жүгүргүчө, колуң жүгүрсүн.
- Тилиң тишиңе күбө.
- Тилиңе — тибиртке.
- Тирилигиң — зор дөөлөт.
- Тириликтин күчү бирдикте.
- Тирүү болсок бир дөбөдө (бололу), өлүп калсак бир чуңкурда (бололу).
- Тирүү болуп санда жок, өлүү болуп көрдө жок.
- Тирүү койгонду куру койбойт.
- Тирүүдө сыйлашып, өлгөндө ыйлашпаган урук — тууган, дос — тамыр, куда — сөөктөрдөн оолак бол.
- Тирүүдө сыйы жоктун, өлгөндө ыйы жок.
- Тирүүлүгүң — зор дөөлөт.
- Тирүүлүк — жолдон башталат.
- Тирүүлүктө — күдөрүңдү үзбө.
- Тирүүлүктө — мал таттуу, өлмөйүнчө — жан таттуу.
- Тирүүлүктө күдөрүң үзүлбөсүн.
- Тирүүндө сыйлашпасаң, өлгөндөн кийин ыйлашпа.
- Тирүүнүн өз кесиби бар.
- Тирүүсүндө сыйлашпаган, өлгөндө ыйлашпайт.
- Тиш барда таш чайна, тиш түшкөндө аш кайда.
- Тиш өтпөгөнгө тил өтөт.
- Тиши бүтүнүрөөктүн, тили тагыраак, томуктай түйүнү бар болот.
- Тиши чыккан балага, чайнап берген аш болбойт.
- Тишим кетик болсо да, көөнүм тетик.
- Тишиң барда таш чайна, тишиңден кийин аш кайда.
- Тишиң барда таш чайна.
- Тишиң ооруса — жулуп тын, коңшуң жаманбы — көчүп тын.
- Тишиңди жашырсаң, тилиңди сунарсың (же чыгарасың).
- Тишти (тилди) кордосоң — сөзгө зыян, чөптү кордосоң — көзгө зыян.
- Тобокел — кээде жакшы, кээде жаман.
- Тобокел - эрдин жолдошу.
- Тобокел ишке кайгы жок.
- Тобокел түбү — жел кайык, желесиң да жетесиң.
- Тобокелге салгандык — илимден артта калгандык.
- Тобокелде кайгы жок.
- Тобокелдин көөнү ток.
- Тобокелчи тоо аттайт.
- Тобунан ажыраган — торго түшөт.
- Тоготпогон жыланды топтошкон кумурска өлтүрөт.
- Тогуз кабат торкодон токтучагымдын териси артык.
- Тозгон казды топтошкон карга алат.
- Тозок менен тооруган, бейиш менен алдайт.
- Тозокко үйрөнгөн от чачышып ойнойт.
- Тозокту көргөн от менен ойнойт.
- Той — токчулуктун жышааны.
- Той — тондуунуку, аш — аттуунуку.
- Тойбодум деп таарынбайт, сойбодуң деп таарынат.
- Тойбой жеген (кээде ичкен) аш курусун, кордукта жашаган баш курусун.
- Тойго барсаң тоюп бар — торко тонуң кийип бар, ашка барсаң ачка бар, ала чапаныңды кийип бар.
- Тойго барсаң тоюп бар, ашка барсаң ачка бар.
- Тойгон — таткан — баарыга тең.
- Тойгон ит ээсин тааныбайт.
- Тойгон мышык чычкан менен ойнойт.
- Тойгондо токтунун эти топурак татыйт.
- Тойгондон кийин токтунун эти топурак татыйт.
- Тойгонуңа сүйүнбө, сиңиришиңе сүйүн.
- Тойдо тонумду бер дебе.
- Тойдум деп сүйүнбө — сиңерине сүйүн, байыдым деп сүйүнбө — ийгилигиңе сүйүн.
- Тойдун көркү — аш, тоонун көркү — таш.
- Ток бала ач балага карабайт.
- Ток бала ач болом деп ойлобойт.
- Ток бала эчтемени ойлобойт.
- Ток чычканга тоң май жакпайт.
- Токмогу күчтүү болсо, кийиз казык жерге кирет.
- Токмун деп томуктун этин таштаба.
- Токой — тоонун көркү, Эр — ЭЛДИН көркү.
- Токойдо жүрүп сайраган: булбулдан муңдуу куш барбы, өлгөндөн жаман иш барбы.
- Токойлуу жер аңсыз болбос.
- Токол катын — эрге жакын, алкы таза — элге жакын.
- Токол уйду чапсаң, мүйүздүүгө доо кетет.
- Токол уйдун түшүнө мүйүз кирет.
- Токол эчки кой баштабайт.
- Токол эчки койдо жок, токол катын тойдо жок.
- Токол эчки мүйүз сураймын деп, кулагынан ажыраптыр (айрылыптыр).
- Токол эчки өзүн улаксыйт.
- Токоч — тоют, жарма — оокат.
- Токоюна карай аңы, учуруна карай заңы.
- Токсон ооз сөздүн томуктай түйүнү бар.
- Токтогулдай ырчы бол, Толубайдай сынчы бол.
- Токтогулдай ырчыны айт, Толубайдай сынчыны айт.
- Токтоолук — бакытка алып баруучу ырыстуу жол.
- Токумдай тоосу жок, кемегедей коосу жок.
- Токчулукта ит күчөйт, ачарчылыкта бит күчөйт.
- Толбоско куйба, тойбоско бербе.
- Толкунсуз суу болбойт, кайгысыз эл болбойг.
- Толтура буудай салганда кампанын чери жазылат, топ этип жерге түшкөндө жампанын чери жазылат.
- Толубайдай сынчы бол, Токтогулдай ырчы бол.
- Томугу толук буудайдын өз колунда болбосо, азабы артык туугандын.
- Томуктай нерсени тоодой кылат.
- Тон жылуусун ээси билет, муңдуунун муңун муңдуу көрөт.
- Тон жылуусун ээси билет.
- Тон кийбеген тон кийсе, кача-кача (бүтүрөт) тоздурат, ат минбеген ат минсе, чаба-чаба өлтүрөт.
- Тондууга тондуудай, тону жокко тону жоктой — суук.
- Тоңгон тонун мактайт, адашкан жолун мактайт.
- Тоо — ташсыз болбойт, эл — башсыз болбойт.
- Тоо арасын суу бузат, эл арасын чуу бузат.
- Тоо бийиктиги алыстан байкалат.
- Тоо бөрүсү, токой каракчысы көп.
- Тоо түгөнүп уч болот, жол айрылып үч болот, жер түгөнүп сай болот, ат арыктап тай болот.
- Тоодо кийгенин тойдо да киет.
- Тоодогу түлкүнү табындагы тайган алат.
- Тоодогу эчки күүлөгөндө, теке жүгүрүп келет.
- Тоодой калпты томуктай чындык жеңиптир.
- Тоодой караны томуктай ак жеңет.
- Тоодой сөздү бергенче, берметтей ишти бер.
- Тоодон түшкөн — таскак, тоого чыккан — аксак.
- Тоодон түшөрдө — таскак, тоого чыгарда — аксак.
- Тооксуз эле таң атат.
- Тооктун түшүнө таруу кирет.
- Тооктун түшүнө таруу кириптир.
- Тоолуу жер аңсыз болбойт, көчмөн эл малсыз болбойт.
- Тоолуу жер, карсыз болбос.
- Тоолуу жердин бөрүсү, ойлуу жердин уурусу.
- Тоону — ташты суу бузат, адамзатты сөз бузат.
- Тоону бийик дебе, талаптансаң чыгаарсың, жоону күчтүү дебе, кайраттансаң жыгасың.
- Тоону, ташты суу бузат, адамзатты сөз бузат.
- Тоонун көркү — кенинде, талаанын көркү — эгинде.
- Тоонун түбү — бек болоор, жоонун түбү — эл болоор.
- Тоонун түлкүсү жакшы, бардын күлкүсү жакшы.
- Тооң бийик болсо, ыргыткан ташың алыс түшөт.
- Тоорумду бирге тооруштук, качан көңүл калыштык, чалгынды бирге чалыштык, кай жерде көңүл калыштык.
- Тоосуз жер болбойт, доосуз эл болбойт.
- Топ болуп төртөө болсоң, төбөдөгүнү түшүрөрсүң.
- Топ жүргөн мал карышкырга алдырбайт.
- Топ сокурдун арасында жалгыз көздүү — Султан.
- Топтон качкан каракчыга туш болот.
- Топтон озгон — чечен, көптөн озгон — көсөм.
- Топту карай таш ыргытпа.
- Топук кылсаң тоёрсуң, ууруну коёрсуң.
- Топуксуздун курсагы тойбойт.
- Торко — тозот, туяк — озот.
- Тоту — куштун барчасы, кеклик — куштун калчасы.
- Тоту жүнү менен, булбул үнү менен (даңктанат).
- Тоту куш башын көрүп кубанат, бутун көрүп арданат.
- Тоюмдук эмес, көңүлдүк.
- Төгүлгөн аяк кайра толбойт.
- Төгүлгөн сарттын бозосу, сынган сарттын кесеси.
- Төгүлгөн соодагер бозосу, сынган соодагер кесеси.
- Төгүлгөндүн толугу бар, карысы бардын ырысы бар.
- Төгүлсө — кыргыздын бозосу.
- Төгүн жерден өрт чыкпайт.
- Төө — бойдон, асыл — койдон.
- Төө баласы — төрө баласы.
- Төө жазасын көпүрө берет.
- Төө канча болсо, жүк ошончо.
- Төө качып, жүктөн кутулбайт.
- Төө көп болуп, конокко сойбойт.
- Төө көрдүңбү? — Жок бээ көрдүңбү? — Жок.
- Төө кыядан өткөн соң, «оо» — дегениң курусун.
- Төө кыядан өткөндөн кийин «Өч!» дегениң курусун.
- Төө кыядан өтүп кеткенден кийин.
- Төө минген иттен коркпойт.
- Төө мингендин төбөсү бийик.
- Төө минип, эчкиге жашынба.
- Төө өлгөндө жүк өгүзгө жүктөлөт.
- Төө сойгон эчки сойгондон эт сураптыр.
- Төө чайнаганын билип, жутканын билбейт.
- Төө чөлдү ойлосо, бака көлдү ойлойт.
- Төөгө жантак керек болсо, мойнун созот.
- Төөгө минген боюн жашырбайт.
- Төөнү кыядан өткөрүп жибердиң.
- Төөнү мээнет чырмаса, жайдын күнү чоо басат.
- Төөнү сел алса, эчкини асмандан көр.
- Төөнүн бир өркөчү кесилсе, бирөөнүн күчүжок, эки эмчектин бири кесилсе, биринин сүтү жок.
- Төөнүн куйругу жерге тийгенде.
- Төөнүн мазар менен иши жок.
- Төөнүн пайдасы талаада билинер, адамдын пайдасы балаада билинер.
- Төөсүнө жараша — кому, эшегине жараша — чому.
- Төөчө чайнаганыңды билип, жутканыңды билбей калба.
- Төп болуп төртөө болсоң, төбөдөгүнү түшүрөрсүң.
- Төр көркү — гүл, үй көркү — зайып.
- Төрдө орун болсо, улагага отурба.
- Төрдө орун болсо, эшикке жакын отурба.
- Төркүндүн төбөсү — кубат.
- Төркүндүн төрүндө болгуча, уулдун улагасында бол.
- Төркүнү бар сөзүң болсо, төркүнүн көрсөтө айтпайсыңбы.
- Төркүнү жакындын төшөгү жыйылбайт.
- Төркүнүңдөн төө сура, коркконунан бээ берсин.
- Төрт аяктуу мал да мүдүрүлөт.
- Төрт өлчөп бир кес, ток этээр сөздү бир айт.
- Төрт өлчөп тең кескин, ток этээр сөздү бир айткын.
- Төрт уулдуу кишинин, төрт өрөөндө малы бар.
- Төшөгүн салып жата албай — жерден көрөт, өз эрин алып жата албай — элден көрөт.
- Төшөгүңө карай аягыңды соз.
- Төшөгүңө карай бутуңду сун.
- Төшөктүн тардыгы — тардык, көңүлдүн тардыгы — кордук.
- Туз таткан жериңе карасанаба.
- Тузга кара санаган жарыбайт.
- Тузду даам татканга бер, кызды издеп тапканга бер.
- Тузду мээнет чырмаса, даамы чыгып шор болот, кызды мээнет чырмаса, атасынын төрүндө көп олтуруп кор болот.
- Тузу аз болсо туздалар, тузу көп болсо бузулар.
- Тукум уласа, журттун жылдызы жарык.
- Тул катынга жалчы айгыр.
- Тулпар — тушунда, күлүк — күнүндө.
- Тулпар айланып үйрүн табат.
- Тулпар жерин, эр элин сагынат.
- Тулпар жүнүн оордобойт.
- Тулпар тушунда, күлүк күнүндө (керек).
- Тулпар түгүн оордобойт, султан сөөгүн кордобойт.
- Тулпар чаба жетилет, шумкар уча жетилет.
- Тулпар эрди сактайт, эр элди сактайт.
- Тулпарга минген турчу эмес, тууганга жетпей тынчу эмес.
- Тулпарды минген турабы, тууганга жетпей тынабы.
- Тулпарды тогунда сынаба, ачында сына, ай-ааламдагы элдердин кашында сына.
- Тулпардын бир туягы кем.
- Тулпардын туягы кетилет, сазга басса жетилет.
- Тулпардын туягы кымбат.
- Тулпардын үйүрү бир болсо да оттоосу башка.
- Тулпардып изи жоголбойт, бузуктун иши оңолбойт.
- Тумагын, топусун ал десе келлесин алган, жасакердин жосуну.
- Тумшугу байланган ит көчүгү менен үрөт.
- Тунук көлдүн түбү курт.
- Тунук суу кысыктан жол табат.
- Тур — турдан кабар келсе, уйкудан маза кетет.
- Турмуш ажарыңды да, базарыңды да ылгабайт.
- Турмуш эшек араба, карабасаң сынып калат.
- Турмушта эң кыйын нерсе — акылсыздыкты жөнгө салуу.
- Турмуштун туткасы — аял.
- Турнадан бий (башчы) койсоң, кайгы кетпейт башыңан.
- Турнанын да башчысы бар.
- Тур-тардан кабар келсе, уйкудан маза кетет.
- Туткундагы эр — канаты жок куш.
- Туубаган катындан улактуу эчки жакшы.
- Тууган ай — туураган май.
- Тууган бар болсо көрө албайт, жок болсо асырай албайт.
- Тууган бир жакшылыкта, бир жамандыкта.
- Тууган жер алтын бешик (уя), туулган жерге тууңду тик, туулган жердин топурагы алтын, эли мазар.
- Тууган издеп, достон кетпе.
- Тууган катары кучакташтырган — тил, душман катары бычакташтырган — тил.
- Тууган күйдүрүп айтат, душман күлдүрүп айтат.
- Тууган менен үч бөлүнсө жат болбойт.
- Тууган туугандын казанына аш салбайт.
- Тууганга душман болбо, душманга тууган болбо.
- Тууганга кара санаган, туура жалчыбайт.
- Туугандан өтөм десең, коон бак, душмандан өтөм десең аштык бак.
- Туугандын өзү таарынса да, боору таарынбайт.
- Туулбаган — өлбөйт.
- Туулган адам жаман эмес, турмуштан ордун таппаган жаман.
- Туулган жер — алтын бешик.
- Туулган жерге тууңду тик.
- Туулган жердин кадырын алыста жүрсөң — билесиң.
- Туулган жердин суусу — мүрөк, кызы — чүрөк.
- Туулган жердин ташы алтын, суусу дары.
- Туулган жердин топурагы - алтын, суусу — мүрөк.
- Туулган жердин топурагы — алтын, эли — мазар.
- Туулганына сүйүнбөй, тураарына сүйүн.
- Туулдуң — өлдүң, тутандың — күйдүң.
- Туура бийде тууган жок, туугандуу бийде ыйман жок.
- Туура сөз — кылычтан өткүр.
- Туура сөз — темирди тешет, өткүр сөз — кылычты кесет.
- Туура сөз (кеп) — тууганга жакпайт, катуу айткан — катынга жакпайт.
- Туура сөз кылычтын мизинен курч.
- Туура сөз тууганга жакпайт.
- Туура сөзгө жооп жок.
- Туура сөздү туура дебеген адам, калыстыктан кетет.
- Туурамчыдан тууганың болсун.
- Тууруна сүйүнбө, турарына сүйүн.
- Туюнтпай мээнет жолукса тууганың сага кас болот, туш келип деөлөт жолукса душманың келип дос болот.
- Туягы бүтүн тулпар жок, канаты бүгүн шумкар жок.
- Түбөлүгү түз болсо — болду.
- Түбү бирге — түбөлүк, учу бирге — утурумдук.
- Түбү бирге түтпөйт.
- Түгөйсүз Сайкал, жүгөнсүз байтал.
- Түгөнбөгөн дүйнөдөн түркүн — түркүн эр өткөн (же түрдүү — түрдүүжер өткөн).
- Түгөнөр уй түгүн жейт, түгүнөн кийин өзүн жейт.
- Түгөнөр уй түгүн жейт.
- Түз жүрсөң, ток жүрөрсүң.
- Түз кишиге жүз киши жакын.
- Түзөлөр жолго түшпөйм десе, түбөлүк дешкен досуңдан кеч.
- Түзүк эле биздин кыз, түйтөк баш кылган өзүңүз.
- Түйөргө түйүнчөк табылбайт.
- Түйшүгү болбой, түшүмү болбойт.
- Түйшүгү жок жан болбойт.
- Түк бүткөн (же күткөн) сайын калтырайт.
- Түлкү алган итке сый жок.
- Түлкү ийнин карап үрсө котур болот.
- Түлкү ийнинин түбүн карап үрбөсө, котур болот.
- Түлкү өз куйругун күбө тартат.
- Түлкүнүн адамдан бир эле амалы кем.
- Түлкүнүн башы батты дегиче, өтүп кетти дей бер.
- Түлкүнүн душманы — териси.
- Түлкүчүнүн жыйганы ичик үчүн.
- Түмөн ойдун түйүнүн бир сөз менен чеч.
- Түн — бакырдыкы.
- Түн болбой Айдын баркы билинбейт.
- Түндө Ай ордуна Күн чыкпайт.
- Түндө КӨЛӨКӨ болбойт.
- Түндөгү түлкү — бүгүнкү күлкү.
- Түнкүууру күндүз кармалат.
- Түнттү түртмөйүнчө билбейт.
- Түпкүрдүн түбүндө болсо, казып алаар элем.
- Түптүү эл түгөнбөйт.
- Түркөй кишинин напсиси бир, молдонуку — экөө, ажыныкы — үчөө.
- Түркүктү түртпөй билбейт, акы төлөбөсөн молдо үйүнө такыр кирбейт.
- Түркүктү түртпөй билбейт, эмгексиз бакыт үйгө кирбейт.
- Түркүндү түртпөй билбейт, акы төлөбөсөң молдо үйүңө кирбейт.
- Түсү ийгиден түңүлбө.
- Түтүн үйлөгөн өзү ышталар.
- Түтүнү бөлөктүн — түйшүгү бөлөк.
- Түтүнү көптүн түйшүгү көп.
- Түшкү тамактын ээси көп.
- Түштүк өмүрүң болсо, кечтик мал жыйна.
- Түштүн башы казандай, моюну кылдай, жоруган жакка оойт.
- Түшү оңолбой, иши оңолбойт.
- Түшү оңолгондун иши оңолот.
- Түшүм алам десең түйшүктөн.
- Түшүң жаман болсо сууга жорут.
- Тыйын, тыйын иши кыйын.
- Тыртайсаң тыртай, алымсагың бир тай.
- Тыртыкты алган кудай менин уулумду коёбу (же кимди коёт дейсиң).
- Тышы жалтырак, ичи калтырак.
У
- Убада аткарылышы менен баалуу.
- Убадасыз кишиден жүрүп кеткен жел артык.
- Убайым басса, уйку жок.
- Убакыттан уттурганың — ырыскыдан куру калганың.
- Увазир жакшы — кан жакшы, катын жакшы — эр жакшы.
- Угаары жоктун унчукпаганы эп.
- Угар жерде — сөз айт, сиңер жерге — суу төк.
- Угар кулак, көрөр көз.
- Угар кулакка сөз айт.
- Угумдуу аңгеменин узагы жок.
- Уз колунан бүткөн иш жоокерге эм.
- Узаткандын жолдоштукка тоому жок.
- Уздан учук артат.
- Узун бойлуу жигитке, чарчы бойлуу кыз керек.
- Узун жолду кыскарт, ат жалына казан ас (от жак).
- Узун кескин карагай, кыскасы кый болобу.
- Узун күндө — иш көп, узун түндө — түш көп.
- Узун тил — уудан жаман.
- Узун тил өмүрдү кыскартат.
- Узунсуз кыска болбойт үлгүсүз уста болбойт.
- Узунсуз кыска болбойт, улуусуз нуска болбойт.
- Уй — кокусунан түшөт, күлүк — арзанынан түшөт.
- Уй байлаарга жиби жок, үрүп чыгаар ити жок.
- Уй бул болор, катын бий болор.
- Уй мурдун сасык деп, кесип салбайт.
- Уй мурдун сасык деп, кесип таштабайт.
- Уй мүйүзүнөн сынат, адам сөзүнөн сынат.
- Уй окусунан түшөт, күлүк арзанынан түшөт.
- Уй сойсоң үч күн үйүңө жолобо, жылкы сойсоң, жети күн үйүңөн чыкпа.
- Уй сыйпаганды билбейт, жаман сыйлаганды билбейт.
- Уй териси тон болбойт, урушкан киши чоң болбойт.
- Уй териси тон болбойт, урушчаак киши оң болбойт.
- Уй, уйдан калса кулагын кес.
- Уйга жүгөн салабы, үйрөнгөн адат калабы.
- Уйга килем жапкандай.
- Уйга ком, төөгө чом.
- Уйду мүйүзгө чапса, туягы зыркырайт.
- Уйду мүйүзүнөн, адамды сөзүнөн карма.
- Уйду таанып ал, тааныбасаң таргыл ал.
- Уйдун кыркы кыр ашырбайт.
- Уйдун сүтүтилинде.
- Уйдун тууруна күтүп, уузуна күтпөптүр.
- Уйку — жарым өлүк.
- Уйку — өлүктүкү, иш — тириктики.
- Уйку душман.
- Уйку менен тамакта ар жок.
- Уйку өлүм.
- Уйку төшөк тандабайт.
- Уккан — уламал, көргөн — көзөмөл.
- Уккан бала тарбия алат, укпаса талаада калат.
- Уккан кулакта айып жок.
- Уккан кулакта жазык жок.
- Укканда кубанып, көргөндө көңүл сууйт.
- Уккандан көргөн артык.
- Уккандын уламасы көп.
- Укканыңа ишенбе, көргөнүңө ишен.
- Укмуштуунун төөсү жорго.
- Укпайт деп — ушак айтпа, билбейт деп — ууру кылба.
- Уктабаса — эр башы чоюн, тынбай жортсо — ат туягы болот.
- Уктаган жыландын куйругун баспагын.
- Уктаган ойгонот, ойлогон — толгонот.
- Уктаган уйку алат, түн каткан жылкы алат.
- Укурук бою кар жааса, кулдун малы жутабайт.
- Улак — түшкөн үйдүкү.
- Улак маарап суу кечет.
- Улак өлбөсүн, ууру өлсүн.
- Улам кийин дегендин үйүнө жалкоолук үйүр.
- Улугу адил болбосо, убара болгон эл карып.
- Улугуң каапыр болсо, акырын тут.
- Улугуң сокур болсо, бир көзүндүжум.
- Улук болсоң — кичик бол, бийик болсоң — жапыс бол.
- Улук болсоң — кичик бол, сенден эч ким талашпайт.
- Улукка пара бергиче, күн өткөрүп бара бер.
- Улуксуң — кыласың.
- Улуктун улуулугу — анын элдики экендигинде.
- Улуу — кичүүнүн кадырын билемин десең, агыны катуу суудан кеч, ашуусу бийик тоодон аш.
- Улуу адам — улуу тоо сыяктуу: Улуу тоого чыкканда айлананы (жакынды) тааныйсың, алысты көрөсүн, улуу адам менен сүйлөшкөндө, укпаганды угасың, билбегенди билесиң.
- Улуу адам улуу тоо сыяктуу.
- Улуу сезим — улуу сүйүүнү жаратат, улуу эмгек — улуу акылманды жаратат.
- Улуу сөз — өткөн өмүр.
- Улуу сөздө уят жок.
- Улуу улуу эмес, урмат улуу.
- Улуу үйдөгү күлсө, кичүү үйдөгү ырсаят.
- Улуу үйдөгүлөр күлсө, кичү үйдөгүлөр жылмаят.
- Улууга — урмат, кичүүгө — ызаат.
- Улууга сый көрсөтсөң, кичүүдөн урмат көрөсүң.
- Улууга урмат кылуучу, жигиттер кызмат кылуучу.
- Улууга урмат, кичүүгө ызаат.
- Улуулукка жаш жеткирбейт, баш жеткирет.
- Улууну аке де, кичүүнү үкө де.
- Улууну укпаган адам узак жашабас.
- Улууну укпаган узабас.
- Улууну урматта, кичүүдөн иймен.
- Уста, устадан — нуска.
- Устадан шакирти өтөт.
- Усталардан — дат калат, молдолордон — кат калат.
- Устанын тогоосу жок, бекердин чолоосу жок.
- Устанын тогоосу жок.
- Устанын уун тапсаң, темирдин суун табасың.
- Устанын уусун билгенче, темирдин суусун бил.
- Устара кырат, сөз кесет.
- Устасы дудук, шакирти дүлөй.
- Устасынан шакирти өтөт.
- Устат акындын ою көп, сөзү аз.
- Устукан мүлжүбөй этке тойбойт, коно жатпай кепке тойбойт.
- Устукан мүлжүбөй этке тойбойт.
- Уу десе, чуу дебей.
- Уу ичкен — бир өлөт, ант берген — миң өлөт.
- Уу ичкен бир өлөт, ант ичкен миң өлөт.
- Уугум сага айтамын, уулум сен ук.
- Уугум, сага айтам, уулум, сен ук, керегем сага айтам, келиним сен ук.
- Уул — кызды үйлөмөк — тукумуна кам көрмөк.
- Уул — кызың эрке болсо, дооматты башкага койбо.
- Уул аштабаган балтаны кыз аштаар, эр чаппаган кылычты зайып чабаар.
- Уул жакшысы — урмат, келин жакшысы — келбет.
- Уул жаманы — уйгак, кыз жаманы — камгак.
- Уул жаманы уйгак менен тең.
- Уул калса мал табат, катын калса эр табат.
- Уул таппас аял болбос, анын тураарын айт, мал таппас жигит болбос, анын кураарын айт.
- Уул таянган мал таянат, мал таянган жер таянат.
- Уулга уул тизгиндеш болсо, казандагы аш — тамак бир кайнайт.
- Уулдан уят кетсе, келинден келбет кетет.
- Уулду төрөйт — уятын кошо төрөбөйт, кызды төрөйт — кыялын кошо төрөбөйт.
- Уулдун уулу мекен коргойт, душмандын астын торгойт.
- Уулдуу болсоң узун сүйлөбө, кыздуу болсоң кыя сүйлөбө.
- Уулсуз ата — канаты кыркылган куш.
- Уулу жакшы болсо, катардагы атасы бек үйүнөн жай табат.
- Уулу жаман болсо, тоодой болгон атасын төө үстүнөн ит кабат.
- Уулу жоктун — мууну жок, кою жоктун — куну жок.
- Уулу жоктун — мууну жок.
- Уулум узун болсо мейли, түндүк көтөрүп бербейби.
- Уулуң аскер барбаса, ал жөн эле илинип турган колбаса.
- Уулуң жакшы болсо — өмүрүң узарат, уулуң жаман болсо — өмүрүң кыскарат.
- Уулуң жаман болсо да, бою узун болсун.
- Уулуң жаман болсо да, чоң болсун.
- Уулуң өссө — урумга, кызың өссө — кырымга.
- Уулуң өссө уяттуу, кызы кылыктуу менен айыл кон.
- Уулуң чоңойсо, абийирдүү менен айылдаш бол, кызың чоңойсо, өнөрлүү менен айылдаш бол.
- Уулуңду адепке сөз менен эмес, өрнөк менен (өрнөктүү иш менен) үйрөт.
- Уунун да дарылыгы бар.
- Уунун сырын мерген билет, жоонун сырын жеңген билет.
- Ууру — талапташ, бөрү — кулакташ.
- Ууру «койдум» дебейт, сопу «тойдум» дебейт.
- Ууру байыбайт, сук тойбойт.
- Ууру байыбайт.
- Ууру ит адат кылбаса үйгө киреби да, тумшукка чаппаса каңшылап билеби.
- Ууру карыса, сопу болот.
- Ууру коркот айгактан, уйлар коркот сайгактан.
- Ууру коркот айгактан.
- Ууру көчүгү кууш.
- Ууру күч болсо, ээси айыпка жыгылат.
- Ууру күчтүү болсо, ээси күнөөгө жыгылат.
- Ууру кылган карышкыр терисин төлөйт.
- Ууру кылсаң жалгыз кыл, жолдошуң айгак болбосун.
- Ууру менен конок айттырып келбейт.
- Ууру менен кошуна болсоң, кулпу үзүлбөйт эшиктен.
- Ууру сойлогон жылан катуу чагаар.
- Ууру танапташ, бөрү кулакташ.
- Ууру тойгончо жеп, өлгөнчө карганат.
- Ууру уурулугун койсо да, «ууру» аты калбайт.
- Ууру: «койдум» — дебейт, молдо (бөрү) «тойдум» — дебейт.
- Уурулук кесип эмес, энелүү бала жетим эмес.
- Ууруну актаганың, уурдоону жактаганың.
- Ууруну каракчы урат.
- Уурунуку уу менен чууга кетет, жегичтики суудан сууга кетет.
- Уурунун бир бети кара, айгактын эки бети кара.
- Уурунун бир көзүууда, балыкчынын бир буту сууда.
- Уурунун ичкени ирим, жегени желим.
- Уурунун катыны да уурдалып келген.
- Уурунун көтү (кээде чамасы) кууш.
- Уурунун көчүгү кууш.
- Уурунун тапканы жукпайт.
- Уурусу күчтүү болсо, ээси өлөт, (же) уурсу күч болсо, ээсин коркутат.
- Ууручулук ийнеден башталат.
- Уучу бирге жазылат, түбү бирге кошулат.
- Учаар кушка бир канат.
- Учкан кушту кармоого болот, айткан сөздү кармоого болбойт.
- Учкашкандын баары дос эмес, урушкандын баары кас эмес.
- Учпас — тоок, көчпөс — там.
- Ушак — айың кеп уксаң (үчүн), көңүлүңдү аздырба.
- Ушак — уудан жаман.
- Ушак уксаң унутуп сал, эстүү айтылган кеңешти эсиңе сал.
- Ушак уксаң унутуп сал.
- Ушакчы — ушакчы эмес, ушакты уккан — ушакчы.
- Ушакчыдан узак кач.
- Ушакчыны жолотпогун жаныңа, сырыңды жайып салат баарына.
- Ушакчыны узатпайт, элдер аны тузактайт.
- Ушакчынын оозу тынбайт.
- Ушакчынын үйү күйөт.
- Ушу жарык дүнүйө, устаранын мизиндей, оодарылат күнүгө.
- Уюмдун көзү жаман — өлүү музоо тууйт.
- Уюткусу ирисе — айран сары суу.
- Уя көрктүү эмес, шумкар көрктүү.
- Уяда жаткан балапан, асманда учкан куш болот.
- Уяда жаткан жумуртка асманда учкан куш болот.
- Уядан эмне көрсө, учканда ошону алат.
- Уядан эмне көрсө, учканда ошону жасайт.
- Уялбаган буюрбагандан ичет.
- Уялбаган буюрбаганды да ичет.
- Уялбаган ундун бети, узарбаган төөнүн таманы.
- Уялбаган ырчы болот.
- Уялбагандан өзүң уял.
- Уялган шыбагасынан куру калар.
- Уялгандан кара жер айрылат (же жарылат).
- Уялгандан өлөйүн десем жан таттуу, кирейин десем жер катуу.
- Уялчаак өз ырыскысынан куру калат.
- Уясы жок күкүк болот, уяты жок түксүз болот.
- Уят — өлүмдөн катуу.
- Уят — уяттуу үчүн.
- Уят өзүнчө бир уруу журт.
- Уят өлүмдөн катуу экени кийин билинет, бирок анда кеч болуп калат.
- Уят өлүмдөн күчтүү.
- Уятсыз дыйкан — жерсирээк, уятсыз катын — эрсирээк.
- Уятсыз жигит — жүгөнү жок атка окшош.
- Уятсыз уул — урматсыз жээн болор.
- Уяты жок ырчы болот.
- Уяты жоктун бети калың.
- Уяты жоктун колуна кашык тийсе, беш ууртайт.
Ү
- Үзүлбөгөн нерсени чорт чаап кесет.
- Үзүлгөндүулаган, чачылганды жыйнаган — азамат.
- Үй — бүлөнү бузган — чоң шаарды бузганга барабар.
- Үй — жайга орун камда, мейманыңа оюн камда.
- Үй кылган да аял, күл кылган да аял.
- Үй чабышып, мал тийсе, тынчы кетет элиңдин.
- Үй ээсинин кабагы, меймандын сүйгөн тамагы.
- Үйгө — жайга орун камда, мейманыңа оюн камда.
- Үйгө кирген — куру чыкпайт, көргө кирген — тирүү чыкпайт.
- Үйгө кут кирсе, малга сүт кирет.
- Үйгө үт киргенде — малга сүт кирет.
- Үйдө — арстан, сыртта — мышык.
- Үйдө — баатыр, жоодо — жок.
- Үйдө бир душманың болгуча, тышта миң душманың болсун.
- Үйдө жүргөн бир чоро, жоого чыкса миң чоро.
- Үйдө короз, тышта жөжө.
- Үйдө көпкө талаада батпайт.
- Үйдө олтурган аялдын ашы менен иши бар, кушу менен неси бар.
- Үйдө тынчы жоктун талаада кош баракаты бар.
- Үйдө чечен доодо (же көптө) жок.
- Үйдө чечен, доого жок.
- Үйдө ыркы жоктун, талаада сыйы жок.
- Үйдөгү кеп көчөгө жарабайт (жакпайт).
- Үйдөгү ойду базардагы нарк бузат.
- Үйдөгү ток кыз ашка барам деп ыйлайт, аштагы ач кыз үйгө барам деп ыйлайт.
- Үйдөгү ууруну ит каппайт.
- Үйдөгүлөр күлсө, сырттагылар ырсайат.
- Үйдөгүсү майын жейт, мергенчиси жанын жейт.
- Үйдөн өлгөн жаман ат, жоодон өлгөн салтанат.
- Үйдү кырк эркек толтуралбайт, бир аял толтурат.
- Үйдүн ашы үйгө сонун.
- Үйдүн жакшы жаманы кыш түшкөндө билинет, достун жакшы жаманы иш түшкөндө билинет.
- Үйдүн көркү — аялда.
- Үйдүн чоңу — жут, казандын чоңу — кут.
- Үйлөнгөндүн көркү — ыр, өлгөндүн көркү — ый.
- Үйлөнөм десең, бойдокко кеңешпе.
- Үйрөнбөгөн бейишиңден, үйрөнгөн тозок жакшы.
- Үйрөнгөн адат калабы, уйга жүгөн салабы.
- Үйрөнгөн жоо атышаарга жакшы.
- Үйрөнгөнүң байлыктан артык.
- Үйрөнүү үчүн жаша, жашоо үчүн үйрөн.
- Үйү — ак, ичи — как.
- Үйү жакын иттин куйругу узун.
- Үйү өрттөнгөндө кудук казыптыр.
- Үйүндө жалам талканы жок, уулунун аты Талканбай.
- Үйүндө жалап ичер айраны жок уулунун аты Жууратбек.
- Үйүндө кашык (бир ууртам) айраны жок уулунун аты Жууратбек, мойнунда жалгыз мончогу жок кызынын аты Шурубу.
- Үйүндө кашык айраны жок, кызынын аты Жуурат.
- Үйүндө көптү талаада урбайт.
- Үйүндө ыракаты жоктун, талаада кош баракаты бар.
- Үйүң толгон аш болсо, буюрганын ашаарсың.
- Үйүңдө сүтүң төгүлсө, талаада музооң эмип кетет.
- Үйүңдө толгон аш болсо, буюрганын ашайсың, кудайдын жылы кумдан көп, буюрганын жашайсын.
- Үйүңдү тикпес жерди шыпырба.
- Үйүңдүн байлыгын көчкөндө көрөсүң.
- Үйүңдүн ичи тар болсо да, өзүңдүн ичиң тар болбосун.
- Үйүңө келгенге таарынчы айтпа.
- Үйүрүн сагынбас (тааныбаган) ат болбойт, жерин сагынбас (тааныбаган) мал болбойт, элин сагынбас (тааныбаган) эр (адам) болбойт.
- Үлп эткен учкундан үймөк күйөт.
- Үмүт — узак, ажал — кыска.
- Үмүт адам менен жашайт.
- Үмүтсүз — шайтан.
- Үмүттүн өз дөөлөтү бар.
- Үмүттүн түпкү чеги жакшылык.
- Үн жетпегенге, сөз да өтпөйт.
- Үн салмагы сөз маанисин арттырат.
- Үндөбөгөн — үйдөй балаадан кутулат.
- Үнүң жетпес жерге кыйкырба, үйүңдү тикпес жерди шыпырба.
- Үңкүр болсо да үйүм.
- Үңкүр да болсо үйүм бар, аюу да болсо эрим бар.
- Үпү менен шыйпаң дос, бучук менен жыртык дос.
- Үрүмчүдө үкөм бар, ал да мендей пекене.
- Үттүү мончок жерде жатпайт.
- Үч киши билген сыр — сыр эмес.
- Үч кыз ата энеге күч кыз.
- Үшүгөнгө от жактырба.
- Үшүгөндү — шишиген жетелейт.
Х
- Хан болбосо эл уюбайт.
- Хан кайда барса нөкөрү калбайт.
- Хан кебине кайруу жок.
- Хан койнунда калтыраганча кул койнунда кутуруп жат.
- Хан сарайы — кылычтын мизи, камчынын күчү.
- Хан тартуусу — тогуз.
- Ханды кудай ураарда катыны менен кабышат, эли менен чабышат.
- Хандын каарынан сактан, каракчынын доосунан сактан.
- Хандын кызы кашык кармаса колу жооруйт.
- Ханы кайрымдуу болсо, калк башына бак конот.
Ч
- Чаап айтканча, таап айт.
- Чаба албаган, чалгы тандайт.
- Чабал өрдөк мурда учат.
- Чабалекей менен шилекей алышып достош.
- Чабандоздор чогулса, улактын чери жазылат.
- Чабандын иши — чатак иш.
- Чабышта жоо аяган өзү жаралуу.
- Чагылгандай көздөнгөн, чак эткендей сөздөнгөн.
- Чагым — өлтүрөт, мактоо — жеткирет.
- Чай болуп төргө өткөн суу бир кезде арыкта акканын унутпаса.
- Чайкап сүйлөгөнчө, байкап сүйлө.
- Чайнаганың — күмөн, жутканың сеники.
- Чайпалса аяк төгүлөр.
- Чайырды көп чайнаса — сагыз болот, карыганда көп сүйлөсө — маңыз болот.
- Чаккан өлтүрөт, мактаган жеткирет.
- Чакмак (оттук), чакмакгы атка берген акмак.
- Чакмак таш кууну тутандыргандай, кагылыш болор-болбос себептен чыгат.
- Чакпаган жылан ийинден сырткары.
- Чакырганда келбеген, кол булгаганга зар болот.
- Чакыргандан калба, өзүн басып барба.
- Чакырса келбес — шыкаалайт, берсе жебес — чымчылайт.
- Чакырылбаган конок татардан жаман.
- Чакырылбаган конок шыпырылбаган жерге отурат.
- Чакырылган жүз конок үчүн — бар, чакырылбаган бир конок үчүн — жок.
- Чала жорго жол бузат, чала молдо эл бузат.
- Чала молдо дин бузат.
- Чала өлтүргөн жылаандай.
- Чалыры турса көзүндө, чаргыты (чалгырты) болот сөзүндө.
- Чаң созулат тамандан, жакшылык келбейт жамандан.
- Чапанды жакасынан киет.
- Чапанчанга камчы чапса, көйнөкчөнгө доо кетет.
- Чапанчанды чапса, көйнөкчөнгө доо кетет.
- Чапкан сайын көз чыкпайт, айткан сайын кеп өтпөйт.
- Чапкан сайын көз чыкпайт.
- Чаппаса билекте калат, айтпаса жүрөктө калат.
- Чапса болот кетилет, чарыкка кармаса бычак жетилет.
- Чапса болот кетилет, чарыкка салса жетилет.
- Чапсан — чарчаарсын, жетпесең — жетээрсиң.
- Чапчаң ат арышын таштайт, баары бир күлүктөн ашпайт.
- Чарайна менен чаптайт, булгаары менен каптайт.
- Чаранада козум өлгөнчө, чары коюм өлсөчү.
- Чарчаган кулда жазык жок.
- Чарыкчанды жактырбасам, өтүкчөн мени карабайт.
- Чатак сүйлөп чычаалак — чыр адамдын мүнөзү, токтоо сүйлөп жай айткан — сабырдуунун мүнөзү.
- Чатактан кан чыгат, кагылыштан жан чыгат.
- Чатактын жайы — кан чыгат, кагыштын жайы — жан чыгат.
- Чатактын түйүнүн (түбүн) калыс айткан сөз чечет.
- Чатактын чырын калыс чечет.
- Чач алакасы үч күндүк.
- Чач Тарачтын баласы, устара, кайрак кеп салат.
- Чачтарач менен сүйлөшсөң, устара менен кайрагын айтар.
- Чачты жуубаса бит басат, тарабаса сирке басат.
- Чаяндын уулары өздөрүн өлтүрөт.
- Чеге таканы сактайт, така тулпарды сактайт.
- Чегирткеден корккон эгин экпейт.
- Чегирткенин алын көр да, канын сор.
- Ченебей ичкен мастан түңүл, ыгы жок көпкөн жаштан түңүл.
- Ченемди билген чегинде ийрилет, чегинде ийрилген өмүргө үйрүлөт.
- Чеңгел жеринде күркүрөйт.
- Чептен эрдин күчү бек.
- Черик — журттун аныгы.
- Четке барып султан болгуча, өз элиңде ултан бол.
- Четте жүрсөң тарыгаарсың, өз элиңди сагынаарсың.
- Четтен келген жоону тилге келтиргин, ал тилге келбесе, кылычыңды тос.
- Чече сүйлөйт чечендер, эл чогулган жерлерде.
- Чечекейи чет болот, чеч кап менен топ болот.
- Чечекке чектирбеген чымчыктарымды кызыл тумоодо кырып алдым.
- Чечен - сөздүн эбин табат, дайым кептин кемин табат.
- Чечен — чечен эмес, өкүм чечен.
- Чечен алжыса атагын жейт.
- Чечен алжыса богун мыкчыйт.
- Чечен алжыса төө дейт, молдо алжыса эмне дейт.
- Чечен алжыса, богун жейт.
- Чечен алжыса, даңкын кетирет.
- Чечен менен чебер — көпкө орток.
- Чечен менен чебер жазуунун ортосу асман менен жердей.
- Чеченде — жалпынын сөз акысы бар, байда — кедейдин көз акысы бар.
- Чеченден өткөн чеченди «кара жаак жез тандай» дейт.
- Чеченден чечен чыкса — оозу — мурду кыбырайт.
- Чечендин — сөзү, баатырдын — көзү (курч).
- Чечендин — тили орток, чебердин — колу орток.
- Чечендин көркү — таңдайда, баатырдын көркү — маңдайда.
- Чечендин сөзү алтын, устанын колу алтын.
- Чечендин сөзү көпкө орток, чебердин колу элге орток.
- Чечендин сөзү кумдай куюлат.
- Чечилбес кара доо болсо, чечендин чери жазылат.
- Чечинген — суудан кайтпас, көзөнгөн — жоодон кайтпас.
- Чечинген суудан кайтпас.
- Чиелешкен түйүндүчечиш кыйын, үйүгүшкөн душмандан кетиш кыйын.
- Чийки бышып даамына келет, жаш чоңоюп алына келет, азган айланып элине келет.
- Чилденин бири калса да, жут болот.
- Чилденин бирөө калса да жут.
- Чириген ооздон ириген сөз чыгат.
- Чирик — чиритет, бузук — бүлдүрөт.
- Чирикке чымын үйүр.
- Чобурдан оогонду, тулпарга мингизбе.
- Чогоолдун чокмору ылдам.
- Чогулушта чындык керек, чогууда тынчтык керек.
- Чок кармагандын колу күйөт.
- Чокой кийген бут куурайт, чогоолго тийген кыз куурайт.
- Чокойлуу Черик чоң болду, чоюлган Бугу кор болду.
- Чоку барда мал жокпу, чогулуп арак ичели.
- Чокум барда мал жокпу.
- Чон (же улуу) үйдөгүлөр күлсө, кичүү үйдөгүлөр ырсаят.
- Чоң атаңдын кадырын чоңойгондо билесиң.
- Чоң аягыңды чоңго атап ич.
- Чоң баштын да маң башы бар.
- Чоң дарыянын акканы жай, нускалуу адамдын сүйлөгөнү жай.
- Чоң иш бүтүрөм десең,. майдадан башта.
- Чоң кемеге — чоң толкун.
- Чоң өгүздүн териси жука болот.
- Чоң үйдөгү күлсө, кичи үйдөгү ырсаят.
- Чоң чатактан кичинекей достук артык.
- Чоңго чоң аягыңды атап ич.
- Чоңго чоң аяк жармаңды арнап ич.
- Чоочулап жасаган иштен чок баспайсың.
- Чоочун жол — чытырман токой.
- Чоркок — төөнү жаза муштайт.
- Чоркок киши буканын мурдун муштуму менен көзөйт.
- Чоркок киши төөнү жаза минет.
- Чоркок киши төөнүжаза муштайт, буканын мурдун муштум менен көзөйт.
- Чоркок төөнүжаза муштайт, өнөрлүүтырмак менен казык уштайт.
- Чотко түштүн — отко түштүң.
- Чөбү жок деп жерден түңүлбө, малы жок деп элден түңүлбө.
- Чөгөлөп жашаганча, тике жүрүп жан ташта.
- Чөйчөктөн төө сугаргандай.
- Чөл жакалап конбой, көл жакалап кон.
- Чөлдө жүргөн музоо баш, көлдүн баркын билеби.
- Чөлдүн кемеси — төө.
- Чөлдүн көркү — суу, көлдүн көркү — куу.
- Чөлмөк миң (же кырк) күнү сынбайт, бир күнү сынат.
- Чөп жыйнаган малын багат, мал жыйнаган жанын багат.
- Чөп чыкпаган сайдан кач, кайыры жок байдан кач.
- Чөп ширеси мал семиртет, кеп ширеси жан семиртет.
- Чөп ширеси мал семиртет, кеп ширини жан семиртет.
- Чөпкө (кээде отко) бергис такыр бар, байга бергис жакыр бар.
- Чөптөн жапыз, суудан тайыз.
- Чөптөн жылан уу жасайт, аары бал жасайт.
- Чөптү кор көрсөң (же кордосоң), көзгө зыян.
- Чөптү кор көрсөң (же чөптү кордосоң) — көзгө зыян, тишти кордосоң — сөзгө зыян.
- Чубактын кунундай кууду.
- Чубактын чуусундай чубалжыган иш.
- Чулдурдун тилин энеси билет.
- Чуркаган баланы көрүп, чалдын буту зыркырайт.
- Чыбыгында ийилбеген, таягында бүгүлбөс.
- Чыбык кармаганга ит өч, чындыкты айтканга акмак өч.
- Чыга албай (араң) турган көз эле, чыгып кетти өзү эле, айтылбай турган сөз эле, айтылып кетти өзү эле.
- Чыгаан чыкчуу уул чыйрак ойлойт.
- Чыгаша болбой, киреше болбойт.
- Чыгаша малга ээси баш.
- Чыгаша чыкпай, киреше кирбейт (же чыгашалуу малга ээси баш).
- Чыгашага ээси баш, өлүмгө өзү шерик.
- Чыгашалуу малга ээси баш.
- Чыгданы ачылбас, чырагы жагылбас.
- Чыгым пайданын тууганы.
- Чыгымыңды кирешеңден мурда эсепте.
- Чыйкандан жаман оору жок, аны сурар киши жок.
- Чыйыр жолго барат, жол — элге барат.
- Чыккан — мээнет, кирген — дөөлөт.
- Чыккан (же таянган) тооң бийик болсо, ыргыткан ташың ыраак түшөт.
- Чыккан кыз — чийден тышкары.
- Чыкпаган аштыкка — өтпөгөн орок.
- Чыкпай турган көз эле, чыгып кетти өзү эле.
- Чыкылдаган катынды үй чечкенде (же эл көчкөндө, же кыз бергенде) көрөрбүз.
- Чылпагын аарчыймын деп, көзүн чукуган.
- Чылпагын алам деп, көзүн олуп алган.
- Чылык бар жерде «былык» бар.
- Чылык бар жерде былык бар.
- Чымчык өзүн жан ойлойт, чырпык өзүн тал ойлойт.
- Чымчык өзүн куш ойлойт.
- Чымчык, семирип, батманга толбойт.
- Чымын майга конот.
- Чымын тийген төөгө Ойсулата не керек.
- Чымындай чындык алптай калпты жеңет.
- Чымындан жоон болсо, кадик кыл.
- Чымындуу жерде курт күчөйт, ырымдуу жерде дарт күчөйт.
- Чымындуу жерде курт күчөйт.
- Чымынды дөө кылба, бетиңди көө кылба.
- Чымынды төө кылып көрсөтөт.
- Чымынын кактырган бакшыдай болду.
- Чын айткандын досу көп, калп айткандын касы көп.
- Чын айтып залал тап — акыры жетерсиң муратка, калп (же жалган) айтып, пайда тап — акырында каларсың уятка.
- Чын жакшыга жолуксаң, суу ордуна бал берер, чын баатырга жолуксаң, сен үчүн ал жан берер.
- Чын жакшынын ачуусу бар, кеги жок.
- Чын чычалайт, калп каткырат.
- Чындап ыйласа, сокур көздөн жаш чыгат.
- Чындыгыңды жоготконуң — өмүрүңдү коротконуң.
- Чындык — ачуу, калп — таттуу.
- Чындык — сегиз, бакыт — эгиз.
- Чындык жерде калбайт.
- Чындык көз тешет.
- Чындык кудайдан күчтүү.
- Чындык күндөн жарык.
- Чындык отко күйбөйт, сууга чөкпөйт.
- Чындык сөздүн душманы көп.
- Чындык чычалатат.
- Чындыкка от үйлөгөндүн сакалы өрттөнөт.
- Чындыкты жарадар кылууга болот, бирок аны өлтүрө албайсың.
- Чындыкты танууга болбойт, достукту чанууга болбойт.
- Чындыктын куюшканы кабат.
- Чынчыл адамга жүгүн.
- Чынчылдын чынысы сынбайт.
- Чыныгы акындын тулку бою ыр, чыныгы дыйкандын тулку бою нур.
- Чыныгы дос уялаштан артык (тууганга тең).
- Чынын айткан киши ак.
- Чынын айткан чырдан алыс, калпты айткан болбойт калыс.
- Чыр аялдын күйөөсү эрте карыйт.
- Чырайга келбет төп келсе, сулуунун ажары ачылат.
- Чырайды чылап ичпейт.
- Чырайлуу көзүнөн эмес сөзүнөн.
- Чырактын жарыгы түбүнө түшпөйт.
- Чырдуу кыздын чыргоо жомогу ырбайт.
- Чырм (же чырым) этсе — көзгө пайда, чымчып жесе — этке пайда.
- Чырм этсе — уйкуга пайда, чымчып жесе — тамакка пайда.
- Чырпыгы сынса сынсын, чынары аман болсун.
- Чырпыгы сынса талыңдын — чынар болбойт ал кайтып, өткөн өмүр, качкан куш — колуңа келбейт ал кайтып.
- Чырпыгым сынса, чынарым бар.
- Чырпык өзүн тал ойлойт.
- Чырпыктын ийилгенн — сынганы, жигиттин уялганы — өлгөнү.
- Чырым этсе — көзгө пайда, чымым ичсе — тамакка пайда.
- Чычкан — жойчу, түлкү — уучу.
- Чычкан ийнине кире албай жатып, куйругуна калбыр байлаптыр.
- Чычкан көчүгүн көрүп аксайт.
- Чычканга — өлүм, мышыкка — оюн.
- Чычканга түк бүткөн сайын калтырайт.
- Чычкандай жүз жыл жашаганча, жолборстой бир жыл жашаган артык.
- Чычкылуу жан эки аштан куру калат.
- Чычкылууга майлуу эт табылбайт.
Ш
- Шагылы болбой зоо болбойт, шайыры болбой эл болбойт.
- Шайтан азгырганды, шамал оодарат.
- Шайтан болсо, арык аттабай бут сынат.
- Шайтан болсо, буламыктан тиш сынат.
- Шайтанды да, бир катарында азгырып, жолдон чыгарып кеткен азезил.
- Шайтандын да молдонукундай зикири бар.
- Шайыр аялдан шылдыңчыл уул туулат.
- Шайыры болбой эл болбойт, пейили жакшы кем болбойт.
- Шак мөмөлөгөн сайын ийилет.
- Шакары бар, майы жок — мендей муңдуу бар бекен, көчкөндө көлүк өлтүргөн сендей муңдуу бар бекен.
- Шакылдаган жигитти жоо бетинде көрөрмүн.
- Шакылдаган катынды — кыз бергенде (эл көчкөндө же үй чечкенде) көрөрмүн, бакылдаган текени — суу кечкенде көрөрмүн.
- Шалтуруктун шайы жок, камдуунун алы көп.
- Шам түбөлүк күйбөйт.
- Шамал болбосо, теректин башы кыймылдабайт.
- Шамал болот десе, үйүңө аркан сал, жоо келет десе, колуңа кылыч менен калкан ал.
- Шамал жерди кургатат, байлык элди жыргатат.
- Шамал жерди кургатат, дөөлөт жанды жыргатат.
- Шамал жерди кургатат, жамгыр жерди жыргатат.
- Шамдагайлык — асыл сапат, шайырлык — алтын сапат.
- Шамыяны шайлабай, буурсунду соктурбай, кара жерди каңтарбай, дыйкандарга мал кайда.
- Шарыят — буйлалаган төө, кайда жетелесең кете берет.
- Шарыятты укмак бар, куумай жок.
- Шашкан — шайтандын иши.
- Шашкан ашка бышкан.
- Шашкан коён аңга батпайт.
- Шашканга шайтан шерик.
- Шашылыш бүткөн иш — саз болбойт, чала бышкан аш — аш болбойт.
- Шеги бар — шектенет.
- Шеги бар шекийт (же шектүү шекинет).
- Шеги бар шекшийт.
- Шектенүү — шерттешкен достукту бузат.
- Шектүү — секирет, шеги жок — кекирет.
- Шектүү шекшинет (же шеги бар шекшийт).
- Шибегени капка ката албайсың.
- Шилби көрсөң жулбагын, быбык көрсөң урбагын.
- Шодокондун бүркүтүндөй жутунбай.
- Шок бол, шок болбосоң жок бол.
- Шок болсоң жок болоорсуң.
- Шордууга бакыт алыс, кырсык жакын.
- Шордууга шорполуу тамак жакпайт.
- Шордууга шорполуу эт жакпайт.
- Шору көптүн сөзү көп.
- Шумкар баласы саркыт койбой жем жебейт, жетесинде тойбогон тоймоюнча кел дебейт.
- Шумкарды жүнүнөн тааны, жакшыны үнүнөн тааны.
- Шыбыр — кеп болбойт, шыйрак — эт болбойт.
- Шыбыр кеп эмес, шыйрак эт эмес.
- Шынааны шынаа менен кагып чыгарат.
Ы
- Ыза тозокко алып барат.
- Ый менен күлкү аякташ.
- Ый менен өлгөнчө ыр менен өл.
- Ыйдын да өз күлкүсү бар.
- Ыйдын түбү — ый, сыйдын түбү — сый.
- Ыйкы — тыйкы болсоң чачыларсың.
- Ыйлаар бала атасынын сакалы менен ойнойт.
- Ыйлабаган балага эмчек жок.
- Ыйлаганды сураба өлгөнү бардыр, күлгөндү сураба билгени бардыр.
- Ыйламайынча балага эмчек кайда.
- Ыйлап жүрүп арык казсаң, ырдап жүрүп суу сугарасың.
- Ыйлар бала атасынын сакалы менен ойнойт.
- Ыйласа — сураба, күлсө — сура.
- Ыйлашарга — өз жакшы, сыйлашарга — жат жакшы.
- Ыйман турар токтуктан, ыйман качар жоктуктан.
- Ыймандуу уул болбосо, баланын баласына кор экен.
- Ыйманы бар боз бала күйүп турган чырактай, ыйманы жок боз бала, жакын да болсо ыраактай.
- Ыйык сезим жүрөктү кытыгылайт.
- Ылай суу — оору булагы.
- Ылдыйкы бутак — өйдөкү бутактын тиреги.
- Ымыркай бала куштун көлөкөсүнө тоңот.
- Ынанымы жоктун адеби жок.
- Ынсапсыз ыйманына камчы чабат.
- Ынтымагы бар элдин карды ток болот.
- Ынтымагы жок элден ырыс качат.
- Ынтымагың бар болсо, айылың менен журтка тең болоорсуң, ынтымагың болбосо, жашоо кыйын тынчыраак.
- Ынтымак — бейкуттуктун көрөңгөсү, ымала — ырыстуу элдин жөрөлгөсү.
- Ынтымак — ийгиликтин башаты.
- Ынтымак бар жерде — ырыс бар.
- Ынтымак бар жерде (же элде) ырыс бар.
- Ынтымак бар үйгө ырыс түнөйт.
- Ынтымак болбой, ырыс турбайт.
- Ынтымак болбосо, иш оңолбойт.
- Ынтымак болсо калкыңда, душманыңдан тартынба.
- Ынтымак достордун жолун ачат, ынтымак болбосо, ырысың качат.
- Ынтымак жакшы ырк жакшы, ынтымактуу журт жакшы.
- Ынтымак турбай, ырыс турбайт.
- Ынтымак түбү — ийгилик, тирдиктин түбү — бирдик.
- Ынтымаксыз атадан алтоо болсоң — оңбоссуң.
- Ынтымаксыз эл жетим.
- Ынтымактан айрылсаң, колуңдагы иш кетет.
- Ынтымактуу үйгө ырыс түнөйт.
- Ынтымактуу атадан алтоо болсоң — жолборссуң.
- Ыңырчагы ырдагандын, келини (керегеси) кердейт.
- Ыңырчакта — сыр жок, кыңаракта — кын жок.
- Ыр — өмүр булагы.
- Ыр — сөздүн падышасы.
- Ыр менен күлкү — тамактын тузу.
- Ыр менен күлкү бүткөндө жашоо токтойт.
- Ыр, гүл — өмүрдүн канаты.
- Ыраак да болсо — жакын жол, жакын да болсо — ыраак жол.
- Ыраактагы туугандан, жакындагы дос өйдө.
- Ырайына жараша ыйманы.
- Ыракатсыз өмүрдөн, уктап көргөн түш жакшы.
- Ыракмат мээнеттен кийин.
- Ыргайдан катуу шиш болбойт, кебептен ширин көш болбойт.
- Ырдаган ырым бүтпөгөн чырым.
- Ырдап жүргөн ыры бардын, бүтпөй жүргөн чыры бар.
- Ырдуу күйөө, чырдуу кыз.
- Ыржың кызга, тыржың күйөө жолутат.
- Ыржың кызга, тыржың күйөө.
- Ырксыз үйдүн баласы тентек, баштуу үйдүн карысы жөнтөк.
- Ырчы жарыбайт, тулпар арыбайт.
- Ырчы менен думананын жүрбөгөн жери жок.
- Ырчылардын (жамакчынын) сөзү алтын.
- Ырчылык — чоң өнөр.
- Ырчынын тилинде мурчу болбосо, сөзүнүн курчу болбойт.
- Ырынан чыры көп.
- Ырыс алды — ден соолук, андан кийин ак жоолук.
- Ырыс алды — ынтымак, ыркы жокко конбос бак.
- Ырыс алды — ынтымак.
- Ырыс алды ынтымак, ынтымагың болбосо (жок болсо), жашоо кыйын тынчыраак, башыңдан учат конгон бак.
- Ырыс алды ынтымак, ынтымагың жок болсо, алдыңдан таяр алтын так.
- Ырыс алды ынтымак, ыркы жокко (эринчекке) конбос бак.
- Ырыс жугушат, билим (же акыл) оошот.
- Ырыс качса, бакыт конбойт.
- Ырыскы — иште, иш — колдо.
- Ырыскыны жер берет, ынтымакты эл сүйөт.
- Ырыскысыз киши болбойт.
- Ырыстууга — жуучу келет, ырысы жокко — доочу келет.
- Ырыстууга — жуучу келет.
- Ырыстуунун аты күлүк, кызы сулуу чыгат.
- Ырыстуунун аты күлүк, кызы сулуу.
- Ырысы жок элдин ырымы күч.
- Ырысы жокко ышкындан айтпайт, кешиги жокко кемирчектен айтпайт.
- Ырысы жоктун аты, кара чабуулда жүгүрөт.
- Ырысы жоктун ырымы күч, таалайы жоктун табышмагы күч, олоңунан жырышы күч.
- Ырысы жоктун этегине буудай салса төгүлөт.
- Ысабы жокко кашык салсаң беш ууртайт.
- Ысарда (же Букарда) булу бардын көңүлүток.
- Ысык суу да бир кезде муздак болгонун унутпайт.
- Ысыктасаң кымыран суук, кулагың кычышса, «Жылкычынын чымыроонду» ук.
- Ышкысы жоктун ыйманы жок.
- Ыштаны жоктун түшүнө бир кары бөз кирет.
- Ыштанын булгаган — колун аябайт.
- Ыштанына чычкан колун аябайт.
Э
- Эбепке — себеп, эгиз улакка — айры шыбак.
- Эби бар иш бүтүрөт, кеби бар сөз бүтүрөт.
- Эбин тапкан — эки ичет, эңсеси каткан — бир ичет.
- Эбин тапкан эки жейт.
- Эгер адамзат жай менен кыш, ысык менен суук, ачуу менен таттууну көрбөсө, бул чиркин бир катырган сүрөт эмеспи.
- Эгиз козудай болуп.
- Эгизден төл өсөт, эмгек менен эр өсөт.
- Эгилбеген жер жетим, элинен алыстаган эр жетим.
- Эгин айдоо — байлык айдоо.
- Эгин көп болуп эки жыл ичпейт, төө көп болуп конокко сойбойт.
- Эгин сатсаң — орооңон сат, мал сатсаң — корооңон сат.
- Эгин эгип мал бакпаптыр, эптеп — септеп жан сактаптыр.
- Эгиндин барар жери — тегирмен.
- Эгиндин жайын эккен билет, арабанын жайын чеккен билет.
- Эгинчи жоодо тынат, балыкчы доодо тынат.
- Эже кийгенди сиңди киет.
- Эжекем эрге тийди, эскиси мага тийди.
- Эжекеме ишенип, эрсиз калдым.
- Эжелүү кызга — тон кайда, эчкилүү койго — суу кайда.
- Эжени көрүп сиңди өсөт, аганы көрүп ини өсөт.
- Эжесин чапса балаңыз, энесин урам дегени.
- Эзелден душман журтту тууган кылуу — бул эң бийик сыймык.
- Эзелден желки тон болбойт, эптесең жээн эл болбойт.
- Эке — токо катындай, эски токум батындай.
- Эки арамза дос болбойт.
- Эки ат минген кеч калбайт, элдүү түлкү ач болбойт.
- Эки атаны төрткө бөлгөн кол башчы жоодон өлөт.
- Эки аяктуу адам түгүл, төрт аяктуу мал аксайт.
- Эки аяктуудан бажа таттуу, төрт аяктуудан бото таттуу.
- Эки аял — базар, үч аял — жарманке.
- Эки баатыр эрегишсе, бирөө калат, бирөө өлөт.
- Эки бай куда болсо — жорго алышат, эки кедей куда болсо — дорбо алышат.
- Эки бай куда бөлсө — жорго алышат, эки кедей куда болсо — дорбо алышат.
- Эки байдын ортосундагы кедей байыбайт.
- Эки бакыр — бир тукур.
- Эки бээлүү — эл сактайт, жалгыз бээлүү — жан сактайт.
- Эки доо бир келсе амалыңдын кеткени, эки оору бир келсе ажалыңдын жеткени.
- Эки дөө кагылышса, орто жерде кара чымын кырылат.
- Эки жагыңа байкап иш кыл, жылкыңа карап ышкыр.
- Эки жакшы баш кошсо — тунук суудай, эки жаман баш кошсо — ылай суудай.
- Эки жакшы баш кошсо — ырыс, бир жаман менен бир жакшы баш кошсо — дурус, эки жаман баш кошсо — күн сайын уруш.
- Эки жакшы бир жайлоого чыкса — кудалашып түшөт, эки жаман бир жайлоого чыкса — кубалашып түшөт.
- Эки жакшы кас болбойт, эки жаман дос болбойт.
- Эки жакшы кошулса бирин-бири кыйышпайт, эки жаман кошулса кең дүйнөгө сыйышпайт.
- Эки жаман таарынышса — амандашпайт, эки жакшы таарынышса — жамандашпайт.
- Эки жаманга олжо түшүптүр, аны биле албай топко түшүптүр.
- Эки жарты бир бүтүн — эптүү кыздын калыңы, сексен жылкы, сегиз төө — септүү кыздын калыңы.
- Эки жинди бир кетти — эсен барып, соо келсин.
- Эки жол айры болсо, иттин башы каңгы болот.
- Эки жоо беттешсе, коркогу мурда кол салат.
- Эки жүздүү эл бузат.
- Эки кайталанган сөздүн ээси табылбайт.
- Эки катын аламын деп, не балаага калыпмын.
- Эки катын алганча, эки каптал чай керек, эки семиз бээ керек.
- Эки кеменин башын кармаган сууга кетет.
- Эки киши күнөөкөр болсо, бир киши — данакер.
- Эки коёнду кууган бирин да кармай албайт.
- Эки кочкордун башы бир казанга сыйбайт.
- Эки кочкордун башы бир казанда кайнабайт.
- Эки көздүн бири жоо чыккан заман.
- Эки кузгун жөөлөшсө, бир каргага жем болот.
- Эки күнгө ээси бербейт, бир күнгө өгүз өлбөйт.
- Эки кыз — эрмек көп.
- Эки кылыч бир кынга сыйбайт.
- Эки кырчаңгы бир токойдон табышат.
- Эки молдо — бир киши, бир молдо — жарты киши.
- Эки нар жөөлөшсө ортосунда кара чымын кырылат.
- Эки нар жөөлөшсө, ортодогу бейажал чымын өлөт.
- Эки ой бир көөдөнгө сыйбайт.
- Эки ойлоп, бир сүйлө.
- Эки ооз бириксе, жалгыз ооз тим турат.
- Эки оору бир келсе — ажалыңдын жеткени, эки доочу бир келсе — абийириңдин кеткени.
- Эки өчтүүнү бир күчтүү кошуптур.
- Эки сарыдан маймылча тууйт, эки карадан каргача тууйт.
- Эки таш беттешкен жерде — күкүм, эки дос беттешкен жерде — бүтүм.
- Эки текем бир букача жок бекен.
- Эки тентек элге сыйбайт.
- Эки тизгин, бир чылбыр, эл башкарган жигитте.
- Эки тизгин, бир чылбыр, эптүү киши колунда.
- Эки тоо кошулбайт, эки киши көрүшөт.
- Эки тоо кошулбайт, эки эл кошулат.
- Эки тоонун башын эңсеген кийик ачтан өлүптүр.
- Эки тоонун чөбүн самаган кийик ач калат (же ачтан өлүптүр).
- Эки тоонун чөбүн самаган кийик ач калат.
- Эки тоонун чөбүн самаган теке ачка келет.
- Эки туйгун качырса, каздын шору.
- Эки уй баккандын үйү — айран, эки аял алгандын үйү — ойрон.
- Эки уйлуунун үйү — айран, эки аялдуунун үйү — ойрон.
- Эки уулдуу кишинин өлөөр — өлбөс жаны бар.
- Эки чанач, бир козу — эр жигиттин жолдошу.
- Эки шумкар талашса, бир кузгунга (же каргага) жем болот.
- Эки эл тарап болсо, эптүүжигит катын алат.
- Эки эр бириксе бийик дабан, бел ашат.
- Эки эр өлтүргөн бир эр өлтүргөндү кандуу моюн дейт.
- Эки эргежелге дүйнө тар.
- Эки эрдин достугу, бир белден ашырат, эки элдин достугу, миң белден ашырат.
- Эки эчкиң болсо, үйүң толо быштак, эки аялың болсо, үйүң толо мушташ.
- Экинчи эне — мугалим.
- Экөө келжиресе, үчүнчүсү болбо.
- Экөөгө бирөө бата албайт.
- Экөөнө бирөө бата албайт, аттууга жөө жете албайт.
- Экөөнө бирөө бата албайт.
- Экпесеңжер кысыр, асырабасаң кол кысыр.
- Эксең эгин, ичерсиң тегин.
- Эл — башы менен, тоо — ташы менен, аяк — ашы менен.
- Эл - көл, элди билбес чөл.
- Эл - мазар, элден безген — азар.
- Эл - мазар, элден чыккан - азар.
- Эл — мазар, элден чыккан (же кеткен) — азар.
- Эл - ыйык, элден чыккан - суюк.
- Эл - ырыстын киндиги, эр - ырыстын коргону.
- Эл - эл болду, Элебай акем не болду.
- Эл - эне, жер — ата.
- Эл (көп) менен көргөнгө, кабак салбай, кайрат кыл.
- Эл айтат, демек эп айтат.
- Эл айтпайт, эл айтканда кем айтпайт.
- Эл акылсыз бөлбөйт, көл казсыз болбойт.
- Эл аралаган сынчы болот, жыгач араалаган үйчү болот.
- Эл байлыгынан жер байлыгы.
- Эл байынан жер байы (көп).
- Эл байынан жер байы артык.
- Эл бар жерде — жеңиш бар.
- Эл бар жерде сөз бар.
- Эл башчылар достошсо, бактысы болот журтунун.
- Эл башы болгуча, суу башы бол.
- Эл башы болмок оңой, эл баштамак кыйын.
- Эл башына түшкөн күн, эр башына түшкөн түн.
- Эл бийлөөгө амал керек миң — түмөн, ошентсе гана ачылмакчы түн — туман.
- Эл болбосо, эр болбойт.
- Эл дарбыса, эшек кошо дарбыйт.
- Эл деген киши ээрден түшпөйт.
- Эл дөөлөтү — эмгек, эмгек баарын жеңмек.
- Эл жакалай конбосо, бетегелүү бел карып.
- Эл жасаса жүрөгүм ооруйт, өзүм жасасам белим ооруйт.
- Эл -жердин гүлү.
- Эл жоосуз болбойт, жер тоосуз болбойт.
- Эл ичи — өнөр кенчи.
- Эл ичи алтын бешик.
- Эл ичинде эл жүрөт, эт ичинде курт жүрөт.
- Эл камын ойлоп башкаргандык — кеменгердик.
- Эл каргаса, жерге батпайт.
- Эл кимден корксо, ошонун кулу боло берет.
- Эл көзү — сынчы.
- Эл көрбөгөн шумдукка, эл көрбөгөн жаза керек.
- Эл көркү — мал, өзөн көркү — тал.
- Эл кулагы — элүү.
- Эл мактабаган кыз эрсиз калат.
- Эл макул тапканды, эр макул табат.
- Эл макулга сен да макул.
- Эл менен көргөнгө, кабак салбай кайрат кыл.
- Эл менен көтөргөн жүк жерде калбайт.
- Эл менен эр көгөрөт, суу менен жер көгөрөт.
- Эл менен эрегишпе, эр (же баатыр) менен жоолашпа.
- Эл намысы — эр намысы.
- Эл оозу элек, же эл оозунда элек жок.
- Эл оозуна калкан коё албайсың.
- Эл оозунда элек жок.
- Эл өмүрүн үлгү туткан киши караңгыда чырактуу.
- Эл сагынбас эр болбос, жер (же үйрүн) сагынбас ат болбос.
- Эл сагынбас эр болбос, үйүрүн сагынбас ат болбос.
- Эл сүйгөндөй досуң болсун, жер сүйгөндөй кошуң болсун.
- Эл сүйгөндөй досуң болсун.
- Эл сыйлаган адам эшикке жатпайт.
- Эл тагдырына кол көтөргөндүк — текебердик.
- Эл тарткан азапты эл менен кошо тарт.
- Эл үмүтүн эр актайт, эр атагын эл сактайт.
- Эл үчүн жашагың келсе, элден үйрөн.
- Эл үчүн кылган жакшылык эбилип жерге түшпөс.
- Эл үчүн эзил, калк үчүн кыйнал.
- Эл четинде жоо жоолап, курман болгон жигитти, өлдү деген жалган кеп.
- Эл четине жоо келсе жан аяган жигитпи.
- Эл четине жоо келсе, (эл башына күн түшсө) жан аяган жигитпи, жакшы көргөн досунан, (эр башына иш түшсө), мал аяган жигитпи.
- Эл ыйык — элден чыккан суюк.
- Эл ынтымагы — бийик дувал.
- Эл ырысын — эл таңдайт.
- Эл элге батса, үй үйгө батпайт.
- Эл эмгегин жебегин, жегенден жетөө болбойсуң.
- Эл эмне болсо, сен да ошо болосуң.
- Эл энчисин жеп алып сары ооруга баткан бар.
- Элге (эрге) кылган жакшылык жерде калбайт.
- Элге берген куруттан мени эмне куруттуң.
- Элге жаап өтсө, мага таамп өтөт.
- Элге караганга эл да аркасын салбайт.
- Элге кызмат эткениң, улуу урматка жеткениң.
- Элге кылган жакшылык жерде калбайт.
- Элге ылайык эр туулат, эрге ылайык ат туулат.
- Элге эл кошулган — дөөлөт, элден эл бөлүнгөн — мээнет.
- Элге эл кошулса — дөөлөт, элден эл кетсе — мээнет.
- Элге эмгек кылган өсөт, эл эрдикке кошот.
- Элге эр кымбат, эрге эл менен жер кымбат.
- Элден безген эр эмес, жоодон качкан шер эмес.
- Элден чыккан азамат — Эл деп иштеп агарат.
- Элдештирмек — элчилден, жоолаштырмак — жуучудан.
- Элди баккан жер өлбөйт, эр төрөгөн эл өлбөйт.
- Элди да үйрөт, элден да үйрөн.
- Элди жеңүү мүмкүн эмес.
- Элди сөкпө, ырыскыңды төкпө.
- Элди сүйгөн — озоор, элден качкан — тозоор.
- Элди таттуу кылган кыз, тамакты таттуу кылган туз.
- Элди үйрөткөн, элден үйрөнөт.
- Элдин — элчиси, тондун — топчусу.
- Элдин алтынын алба, алкышын ал.
- Элдин байманалуу жашашы, падышанын ниетине жараша.
- Элдин даңкын эл билет, дыйкандын даңкын жер билет.
- Элдин жолу кенен жол ээрчиген киши адашпайт.
- Элдин иши эрдин мойнунда, эрдин иши элдин мойнунда.
- Элдин көзү көп (болот).
- Элдин көөнүн оорутпа, аттын жонун оорутпа.
- Элдин салты — атанын наркы.
- Элдин сөзү элде калсын, душмандын сөзүжерде калсын.
- Элдин тили — эм.
- Элдин уурусунан, жердин уурусу жаман.
- Элдин эки тиреги бар, биринчиси — акылман, экинчиси — баатыр.
- Элдин элчилиги, журттун журтчулугу — даңаза.
- Элдин эриши элден, аркагы жолдон.
- Элдүү түлкү ачка өлбөйт.
- Элдүүжерде ууру бар, тоолуу жерде бөрү бар.
- Элдүүжерде элек бар, катындуу жерде челек бар.
- Элдүүжерде элек бар.
- Элебай элге теңелет, эчки койго теңелет.
- Элек сурап барып, эрге тийип кетигггир.
- Элек сурап келем деп, эрге тийип кетиптир.
- Эли байдын, өзү бай.
- Эли журтуң болбосо, ай — күнүңдөн не пайда.
- Эли тозмоюн эл кадыры билинбейт, жери тозмоюн жер кадыры билинбейт.
- Эли-журтуң болбосо, ай, күнүңдөн не пайда.
- Эликти көрсөң атып өт, селдени көрсөң качып өт.
- Эликти көрсөң атып өт.
- Эликтин мойнун ок кесет, эрдин мойнун жок кесет.
- Элин коргоп жоо сайган баатыр атка конот.
- Элин коргоп, жоо сайган — баатыр аталат.
- Элин сагынбас эр болбос, үйрүн сагынбас ат болбос.
- Элин сыйлабаган тилин жерийт.
- Элине арка болуучу уул — эки миздүү шап (канжар).
- Элине арка болчу уул эки миздүү шап канжар.
- Элине моюшкан азамат душманына тизе бүкпөс.
- Элинен безген эр оңбос, көлүнөн безген каз оңбос.
- Элинен качканды бөрү жейт.
- Элиң барда жардымын дебе, мекениң барда шордуумун дебе.
- Элиң барда шордуумун дебе, мекениң барда жардымын дебе.
- Элиң сынганы — белиң сынганы.
- Элиң түлкү болсо түлкү бол, бөрү болсо бөрү бол.
- Элиңде жаманың болсо — эрмегиң ошол.
- Элиңде тынчтык жок болсо, алдыңдан таяр алтын так.
- Элиңди жаман көрсөң, элге кантип батасың, жериңди жаман көрсөң, көргө кантип батасың.
- Элпек болсоң элиң сүйөт, курбу — курдаш теңиң сүйөт.
- Элсиз түлкү ачка өлөт.
- Элүү жылда эл жаңы.
- Элүүжылда — эл жаңырат, жүз жылда — жер жаңырат.
- Элүүжылда — эл жаңырат, жүз жылда — казан.
- Элчиге өлүм жок.
- Эмгеги аздын — өнмөгү аз (же эмгек аздан өнмөк аз).
- Эмгегине карай өнмөгү.
- Эмгегинен бакыт тапкан адам — чыныгы сулуу адам.
- Эмгегиң адал болсо татканың таттуу болор.
- Эмгегиң катуу болсо, тапканың таттуу болор.
- Эмгегиң менен элге жак, кор кылбай асыл жанды бак.
- Эмгегиң шаңдуу болсо, жегениң майлуу болот.
- Эмгегиңден баар тапсаң мартабаң көтөрүлөт.
- Эмгегиңден баар тапсаң, мартабаң чоңоёт.
- Эмгек — азоо ат, максат — аны үйрөтүш.
- Эмгек — дайра, билим — кеме.
- Эмгек — чыйралтат, өмүр — үйрөтөт.
- Эмгек — эрдин көркү, эр — элдин көркү.
- Эмгек адамдын үзүрү.
- Эмгек аздан өнмөк.
- Эмгек бар жерде жылыш бар, жылыш бар жерде ырыс бар.
- Эмгек бар жерден дөөлөт күт.
- Эмгек даңкка жеткизет.
- Эмгек жокко жеткизет, эрикпей кетменди алгын колуңа.
- Эмгек кылбай эр оңбос, бириндеген эл болбос.
- Эмгек кылсаң — өнмөк бар.
- Эмгек кылсаң жашыңдан, дөөлөт кетпейт башыңдан.
- Эмгек кылсаң эринбей, тоет кардың тиленбей.
- Эмгек менен эр көгөрөт.
- Эмгек эрдикке жеткирет, эрдик элдикке жеткирет.
- Эмгек этсең эмерсин.
- Эмгексиз бакыт — тузу жок тамактай.
- Эмгексиз киреше — бетке чиркөө.
- Эмгексиз тапкан мал эсепсиз кетет.
- Эмгексизге ыракат жок.
- Эмгектен арыктаган, түшүмүнө семирет.
- Эмгектен булчуң чыңалат, эринчээкке конбос бак.
- Эмгектен качсаң — дөңгөккө.
- Эмгектеп жылсаң да эртеңиңе умтул.
- Эмгекти барктасаң, эмгек сени барктайт.
- Эмгекти көрбөгөн — ыракаттын кадырын билбейт.
- Эмгектин деңгээлин мезгил тастыктайт.
- Эмгектин көркү ыракат, эринчээкке конбос бак.
- Эмгектин наны таттуу, жалкоонун жаны таттуу.
- Эмгектин түбү — ыракат, эринчээкке конбойт бак.
- Эмгектүү (же жазган) кулда чарчоо жок.
- Эмгектүүнүн — наны таттуу, жалкоонун — жаны таттуу.
- Эмгектүүнүн аты калат, эселектин даты калат.
- Эмгекчил кулда чарчоо жок.
- Эмгекчил таң атаарын күтөт, жалкоо күн батаарын күтөт.
- Эмгекчинин — эмгеги байлык, билимдүүнүн — пикири байлык.
- Эмдик боз минсең, оозун тарт, элдүү жерде тилиң тарт.
- Эмнени эксең, ошону оросуң.
- Эмчектен артык эм жок, кайраттан артык дем жок.
- Эмчинин өз эми өзүнө түшпөйт.
- Эне — тоодогу булак, бала — чөлдөгү кулан.
- Эне адаты — кызга үлгү.
- Эне көөнү — бешикте, бала көөнү — эшикте.
- Эне өлсө — төркүн жок, ата өлсө — тууган жок.
- Эне өлсө, төркүндөн кадыр кетет.
- Эне сабырында чек жок.
- Эне сүтүн актоо — унутулгус карыз.
- Эне сыйлаган элине жагат.
- Эне сыры — кызында, ата сыры — уулунда.
- Эне тилин билбеген элин сүйүп жарытпайт, эне тилин сүйбөгөн, эси жогун аныктайт.
- Эне тыйбас кыздан түңүл, ата тыйбас уулдан түңүл.
- Эне элжиресе — өпкө-боорун чабат, баласы акылдуу болсо — ысык мээрим табат.
- Энеге баланын алалыгы жок.
- Энеге жакканың — балалык, элге жакканың — адамдык.
- Энеден сүт ич, акылмандан акыл ич.
- Энелүү баланын өзү ток, энесиз баланын көзү ток.
- энем өлсө — өлсүн, энемди көргөн өлбөсүн.
- Энени көрүп кыз өсөт, атаны көрүп уул өсөт.
- Энени көрүп кыз өсөт, эжени көрүп сиңди өсөт.
- Эненин колунан — кыз тойбойт, эрдин колунан — куш тойбойт.
- Эненин көөнү балада, баланын көөнү талаада.
- Эненин сөзү — нур, атанын сөзү — ур.
- Эненин тогуз уулу болсо да көп көрбөйт.
- Эненин эмгеги эки дүйнөдө эстен кетпейт, ата кадырга жетпейт.
- Энеңдин баткакта жатканын айтып келгенге сүйүн.
- Энеңи жонуңа көтөрүп үч ирет Меккеге жөө барсаң да карызыңдан кутулбайсың.
- Энеси болушчаактын кызы ыйлаак, атасы болушчаактын уулу урушчаак.
- Энеси жок кыз — эпсиз, атасы жок уул — жетесиз.
- Энеси жок кыз, атасы жок уул — жетесиз.
- Энеси жок кыздын эмчеги чоң, атасы жок уулдун аласы чоң.
- Энеси жоктун — кызы баш, атасы жоктун — уулу баш.
- Энеси көрбөгөнүн кызы көрөөр, атасы көрбөгөнүн уулу көрөөр.
- Энеси мактаган кызды алба, жеңеси мактаган кыздан калба.
- Энеси ой ойлобогон, атасы той тойлобогон.
- Энеси тепкен кулундун эти оорубайт.
- Энесиз кыз — никесиз, атасыз уул — жетесиз.
- Энесин көрүп — кызын ал, эшигин көрүп — төрүнө өт.
- Энесин Үч — Коргондон таанытам.
- Эң ачуу да тил, эң таттуу да тил.
- Эңкейгенге эңкейгин — атадан калган кул эмес, какайганга какайгын падышанын уулу эмес (өзүңдөн артык уул эмес).
- Эңсеген таппайт, издеген табат.
- Эп келтирип сүйлөсөң, эл сөзүңдү угат да.
- Эп көргөндү эп көр, жек көргөндү жек көр.
- Эпкиндүү болсоң, элиң сүйөт, курбу — курдаш, теңиң сүйөт.
- Эптүү зайып жартыны бүтөйт, кысканы узартат.
- Эптүү сүйлөп чөгөлөсө, кулдук кылып баш ургун.
- Эптүүуулдан септүүуул туулат.
- Эпчил төөнүжаса муштагандай иш кылат.
- Эпчил эки ичет.
- Эр — баш, катын — моюн.
- Эр — бир өлсө, эс — миң өлөт.
- Эр — зайыптын экинчи кудайы.
- Эр — тууган жеринде, ит — тойгон жеринде (жашайт).
- Эр — улан болбойт, ат — кунан болбойт.
- Эр — эгиз, эмгектүү — жалгыз (же сегиз).
- Эр — эгиз, эмгектүү — жалгыз.
- Эр — элден — суу — жерден.
- Эр — элден, балык — суудан.
- Эр — элдин оң жагынан каалоосу, жел жагынан паанасы.
- Эр адамдын жан жолдошу — ат.
- Эр азамат өлсө, Чубактын кунун куугандай куу.
- Эр азыгы — элден, бөрү азыгы - жолдон.
- Эр азыгы менен бөрү азыгы жолдон.
- Эр айласы - бир, катын айласы — миң.
- Эр алат деп коркоюнбу, эмчегим чыгат деп коркоюнбу.
- Эр атасыз болбос.
- Эр аттан айрылганда — жөө, эр элден айрылганда — алсыз, жетим.
- Эр атын зайып чаба албайт.
- Эр ачкадан өлбөйт, арынан өлөт.
- Эр барданы бек болсун, от барданы бош болсун.
- Эр башына кун (же иш) түшсө өтүгү менен суу кечет.
- Эр бир өлсө, эс миң өлөт.
- Эр болсоң эрдигиңди элге көрсөт, арык чапсаң күчүңдү жерге көрсөт.
- Эр болсоң, көк бол, айткан сөзгө бек бол.
- Эр бөрү жолдуу.
- Эр даңкын эл чыгарар.
- Эр деми — эм.
- Эр достугу — эгиз, эл достугу — деңиз.
- Эр жалдаган эмгегинен табат.
- Эр жаңылса да эл жаңылбайт.
- Эр жаңылып колго түшөт, куш жаңылып торго түшөт.
- Эр жаратсыз болбойт.
- Эр жигит ачкадан өлбөйт, ардан өлөт.
- Эр жигит бирде мырза, бирде кул.
- Эр жигит жигит болобу, этеги шорго малынбай, эр жигит жолу болобу, кез-кезде торго чалынбай.
- Эр жигит жолго жүрөр жолдош менен, карышкыр жолдош болбойт жолборс менен, бир жүрбө миң-миллиард берсе дагы акылы жок — акмак наадан менен.
- Эр жигит күрөшпөгүн балбан менен, балбанды жыга албайсың чалган менен.
- Эр жигит менен бөрү азыгы — жолдо.
- Эр жигит үйдө туулуп, жоодо өлөт.
- Эр жигит эки айтпайт.
- Эр жигит эл камын жейт.
- Эр жигит эл четинде, жоо бетинде.
- Эр жигит элдин камын жейт, эселек малын жейт.
- Эр жигит эмгекти сүйөт, эмгектин үзүрүндө жүрөт.
- Эр жигит энеден туулат, эл үчүн өлөт.
- Эр жигитке жетимиш түрлүү өнөр аз.
- Эр жигитке жетимиш түрлүү өнөр аздык кылат.
- Эр жигитти эл ичинде сынаба, эл четинде сына, канжыгадан баш чечишкен, карыдан кан кечишкен жоо бетинде сына.
- Эр жигиттин алганы жарашпаса алка жакасы ак болобу да, элине эмгек сиңип бак конобу.
- Эр жигиттин башы канжыгада, каны көөкөрдө.
- Эр жигиттин башына, нелер (эмне) келип, нелер (эмне) кетпейт.
- Эр жигиттин белгиси, бирде мырза, бирде кул.
- Эр жигиттин кадырын агайын билбейт, жат билет.
- Эр жолдошу — тобокел.
- Эр кадырын эр билет, зер кадырын зергер билет.
- Эр кадырын эр билет, эр билбесе ким билет.
- Эр кайраттуу болсо, катын уяттуу болот.
- Эр кайраты бир күндүк, эл кайраты миң күндүк.
- Эр канаты — ат.
- Эр канаты — күлүк ат, журт тиреги — эр жигит.
- Эр кармаган эмгегинен кутулат.
- Эр картайса эрки кетет, аял картайса көркү кетет.
- Эр карып эшек түшөбөйт, катын карып пакта (камыр) түшөбөйт.
- Эр карыса ат бөлөт, кемпирине жат болот.
- Эр карыса да, ой карыбайт.
- Эр келин балага жагат, затын эркелеткен эркек соң басып калат.
- Эр колбашчы өлсө — кол жетим.
- Эр колунан куш тойбос, эне колунан кыз тойбос.
- Эр коңураттан жер коңурат өтүптүр, ана катындан бала катын өтүптүр.
- Эр көңүлчөөгү — зар, катын көңүлчөөгү — кар.
- Эр көрбөгөн кыйшыкты зайып түзөйт.
- Эр күзгүсү — эмгеги.
- Эр мактанса, бир октук, бай мактанса, бир жуттук.
- Эр намыстын кулу.
- Эр намысы — эл намысы.
- Эр ортону — элүү жаш.
- Эр өлсө да, эл өлбөйт.
- Эр өлтүрүп, эриш бузганым жок.
- Эр өлүмгө күлүмсүрөп барат.
- Эр соргогу үй толтурат, катын соргогу үй курутат (же түгөтөт).
- Эр сыйлабас катындын, тулчулук берээр сазайын.
- Эр сыйлаган катын эшикке олтурбайт.
- Эр сыйлаган эшикте отурбайт, ат сыйлаган жөө баспайт.
- Эр сынаар кучкачмын, бир сынабай учпасмын.
- Эр тайын тартат, ит атасын тартат.
- Эр тамагы — элден, бөрү тамагы — жолдон.
- Эр ташыса — элине, суу ташыса — жээгине.
- Эр төркүнү эшикте олтурат, катын төркүнү төрдө олтурат.
- Эр төркүнү эшиктен кайтат, аял төркүнү төрдөн кайтат.
- Эр төрөгөн эл өлбөйт.
- Эр туулса, элге мактан.
- Эр уйкусу — куш уйкусу.
- Эр улан болбойт, ат кунан болбойт.
- Эр үчүн кылган жакшылык эбилип жерге түшпөс.
- Эр чегишпей, бекишпейт.
- Эр чегишпей, билишпейт.
- Эр чекишип бекишет.
- Эр эгиз, эмгексиз жалгыз.
- Эр эл камын ойлойт.
- Эр эмгеги менен, жер жемиши менен (даңктанат).
- Эр эмгегин жер жебейт.
- Эр эмгегин эл жебейт, эл эмгегин жер жебейт.
- Эр эмилбей мал кайда, кетмен чаппай дан кайда.
- Эр энеден туулат, тулпар бээден туулат.
- Эр энеден туулат, элге кызмат кылат (же эл үчүн өлөт).
- Эр энөө болот.
- Эр эңсегенине жетет.
- Эр эшиги тоң темир, эритмекке эр керек.
- Эрге берсең ашыңды эрлер сыйлар башыңды.
- Эрге жаккан аял элге да жагат.
- Эрге ишенбе, эки колуңа ишен.
- Эрге ишенгенче, эки босогоңо ишен.
- Эрге кылган жакшылык — элге кылган жакшылык.
- Эрге кылган жакшылык жерге калбайт.
- Эрге тиймек бат экен, өтүк ултармак кеч экен.
- Эрге уйку жок.
- Эрге чарык табылат, жеген иттин бетине кара.
- Эрден ашмак бар, элден ашмак жок.
- Эрден безсең да, элден безбе.
- Эрден кийин сый жок, энеден кийин төркүн жок.
- Эрден кийин эрмек жок, уулдан кийин урмат жок.
- Эрден чыксаң да, элден чыкпа.
- Эрден ыйман качып кутулбайт.
- Эрден эрдин неси артык, эптей келсе күчү артык.
- Эрден эрдин неси артык? Эптеп айткан сөзү артык.
- Эрди — катын бир үйдүн — айы менен күнү.
- Эрди — катын урушат, эси кеткен болушат.
- Эрди — катындын ынтымагы — капкалуу калаанын берекеси.
- Эрди даңазалаган эли, жерди даңазалаган кени.
- Эрди жарыткан да аялы, арыткан да аялы.
- Эрди жоо үстүндө көр.
- Эрди жоо үстүндө(жоодо) көр.
- Эрди кабагынан сына.
- Эрди катындын ынтымагы — капкалуу калаанын берекеси.
- Эрди көңүлдө сыйлаң, жоону көрбөй баалаң.
- Эрди кудай урарда котур болуп кашынат, атты кудай урарда аягынан басынат.
- Эрди кудай урарда элүүсүндө жаш болот.
- Эрди намыс өлтүрөт, коёнду камыш өлтүрөт.
- Эрди талап учурат, кушту канат учурат.
- Эрди эл баалайт.
- Эрди эр кылган да, жер кылган да — аял.
- Эрди этегинен, нарды буйласынан кармайт.
- Эрдиги тоодой, кеңдиги көлдөй.
- Эрдигинен солто кырылды, энөөлүгүнөн колпош кырылды.
- Эрдигиң бар эсиң жок, эчтеме менен ишиң жок.
- Эрдигиң бар, эсиң жок.
- Эрдик билекте эмес — жүрөктө.
- Эрдик кылсаң, сүрө бил.
- Эрдик кылып кой сойду (сойсоң), иттик кылын төш тартты (тартпа).
- Эрдик кылып кой сойсоң, иттик кылып төш тартпа.
- Эрди-катын — бир үйдүн айы менен күнү.
- Эрди-катын — эриш — аркак.
- Эрди-катын бир төшөктө жатып, эки башка түш көрөт.
- Эрди-катын бирин бири туура түшүнүшпөй, кечиришпей туруп, сыйлаша алышпайт.
- Эрдиктин мыктысы — жөнөкөйлүк.
- Эрдиктин түбү өзүнө жоо көбөйтөт.
- Эрдин ажалы эрден.
- Эрдин атын алыстан ук, жанына келсең — бир киши.
- Эрдин атын эмгек чыгарат.
- Эрдин бир журту — өз эли, бир журту — кайыны, бир журту — тайы.
- Эрдин даңкын — эл билет, дыйкандын даңкын — жер билет.
- Эрдин даңкын алыстан (же сырттан) ук.
- Эрдин даңкын эл чыгарат.
- Эрдин даңкын эмгек чыгарат.
- Эрдин ичине ээр токумчан ат батат, катындын ичине кара башыл киши батат.
- Эрдин көзү өтсө — чамгарак отто, зайыптын көзү өтсө — куттун качканы.
- Эрдин куну, нардын пулу эмес.
- Эрдин күнү — эл менен, элдин күнү — жер менен.
- Эрдин күчү — эшектин оосурагы.
- Эрдин күчүн эл сынайт.
- Эрдин малы — элдин малы.
- Эрдин намысы өз колунда.
- Эрдин насиби элден.
- Эрдин өзүн көрбө, даңкын ук.
- Эрдин өзүнө караба, сөзүнө кара.
- Эрдин сөзү эки эмес.
- Эрдин сөзү элде калсын, душман сөзүжерде калсын.
- Эрдин тебетейине карап зайыбын сына, атына карап затын сына.
- Эрдин эриши — элден, аркагы — жолдон.
- Эрдүү катын таяк жейт, койлуу катын куйрук жейт.
- Эрегишсең энеңди ал.
- Эрегиштен эр өлөт, кара кулак шер өлөт.
- Эрегиштен эр өлөт.
- Эрендер чыккан элет бар.
- Эрендер элдин четинде, үзөнгүдөн жан берет.
- Эри өлгөндө катынга төркүнүжакын.
- Эри өлүп, эрге тийген — элдин адаты; эри туруп, эрге тийген — беттин карасы.
- Эри өлүп, эрге тийген катын келинчек болот.
- Эри сүйбөс катынга эндик-упа не пайда.
- Эриккен — койчу, эси кеткен — жолоочу.
- Эрикпей кезген жолоочу эшек менен Мекеге барат, зерикпей иштеген бакыр ийне менен кудук казат.
- Эрим мени урса, мен балдарымды урам.
- Эринбесең эмгегиң өнөт.
- Эринен айрылган көмгөнчө ыйлайт, элинен айрылган өлгөнчө ыйлайт.
- Эринчеек эгинчиден эринбеген машакчы өтөт.
- Эринчеек эшке чыкса, ат жалдайт.
- Эринчээк түшкө чейин уктайт, кечке чейин эстейт.
- Эринчээк эгинчиден эринбеген машакчы озот.
- Эринчээк этегине аарчыйт.
- Эринчээк эшикке чыкса ат жалдайт.
- Эринчээкке бүгүндөн эртең оңой.
- Эринчээктин шылтоосу көи.
- Эриңе ишенгенче эки улагыңа ишен.
- Эрите билбесең алтын ирийт, ийлей билбесең тери чирийт.
- Эришине жараша — аркагы, эшегине жараша — тушагы.
- Эрк күчтүү болсо, тоо талаага айланат.
- Эрке бала — туз, ташбоор бала — муз.
- Эрке козу — эки энеге тең.
- Эркек (карып) эшек түшөбөйт, катын (карып) камыр түшөбөйт.
- Эркек атын зайып чаба албайт.
- Эркек бала шок болсун, шок болбосо жок болсун.
- Эркек баланы туурап кыз колуна сиет.
- Эркек берешен болсо — заар, ургаачы берешен болсо — каар.
- Эркек бий азууга салат, катын бий амал менен алат.
- Эркек болбосо, үй жетимсирейт.
- Эркек козу туулганда курмандыкка жараткан, эркек бала туулганда намыс үчүн жараткан.
- Эркек көңүлчөгү — зар, катын көңүлчөгү — кор.
- Эркек опкогу үй толтурат, аял опкогу үй түгөтөт.
- Эркек өзүн менсинет, эркекти ким теңсинет.
- Эркек туумак, кыз туумак эсте болсун.
- Эркек үндүү аялдын уяты жок, катын үндүү эркектин кубаты жок.
- Эркек үчүн өлүм таттуу.
- Эркекке жүрөк, аялга жөлөк керек.
- Эркектен ийменген катын элине сыйлуу.
- Эркектин жаманы — катындын экинчи кудайы.
- Эркектин көй сойгону, аялдын сайма сайганы менен тең.
- Эркектин лөгү сөзгө көнөт, катындын лөгү сүзүп ийет.
- Эркелик балага жагат, зайып эркелеткен эркек сыз басып калат.
- Эркелээриң болбосо эмшийгениң не пайда.
- Эркелээриң болбосо, эмшийгениң кимге таң.
- Эркенин жашы кургабайт, жоргонун тери кургабайт.
- Эркенин жашы кургабайт.
- Эркең эселек болот, карыса да эресеге жете элек болот.
- Эркин жүргөн катын — мурунтугу бош кунаажын.
- Эркин келсе, эки кулагыңды чой.
- Эрлүү катын таяк жейт.
- Эрөөл милдетин так аткарган жоокер өлбөйт.
- Эрте жазда куймак жеген, кеч күздө ээрдин тиштейт.
- Эрте жатып, кеч турган эринчээктин белгиси.
- Эрте оңбогон кеч оңбойт, кеч оңбогон эч оңбойт.
- Эрте сепсең бир күнү, эрте оросуң бир жума.
- Эрте соода — соода, кечки соода коога.
- Эрте турган — сергек, ырыскыга — теңдеш.
- Эрте турган адамдын насибеси (насип) артык.
- Эрте турган аялдын, бир жумушу артык.
- Эрте турган жигиттин бир ырысы артык, эрте турган катындын (кээде аялдын) бир иши (же жумушу) артык.
- Эрте турган жигиттин ырысы артык.
- Эрте турган эркектин (жигиттин), бир ырысы артык.
- Эрте тургандын этеги толот.
- Эрте чыксаң, алдыңдан күн чыгат, кеч чыксаң, алдыңдан түн чыгат.
- Эрте ысыган бат муздайт.
- Эртеден кечке тартактап, тактай тилген эки акмак.
- Эртең макул, бүгүн жок.
- Эртең менен жолу болсо, кечке чейин таскагын жазбайт.
- Эртең менен жолуң болсо, кечке чейин текиреңинден жазба.
- Эртең мененки насиптен калба, кечки насипке барба.
- Эртең тамактана турган идишиңди бүгүн жуу.
- Эртеңки ашка күт, кечки ашка күтпө.
- Эртеңки базар кечкидей болбойт.
- Эртеңки иш эшекти да кайгырткан.
- Эртеңки куйруктан бүгүнкү өпкө артык.
- Эртеңки күндүн камын бүгүн көр.
- Эртеңкини бүгүн тарбияла.
- Эртеңкинин эрте — кечи жок.
- Эсебин эптеп билебиз, эшегин кантип минебиз.
- Эсебиң так болсо, эртеңкиң нак болот.
- Эсен (өлбөгөн) кулга мал бүтөт, мал бүткүчө эс кетет, эшикке келген дос кетет.
- Эсен уул ыйлабас.
- Эсеп — чоттун тагы жакшы, эмгегиңдин агы жакшы.
- Эсеп — чоттун тагы жакшы.
- Эсеп билбес — чот билбес, жыйганынан айрылат.
- Эсеп билбес — эп билбес, жыйганынан айрылат.
- Эсеп, эсеп билбеген — эшек.
- Эсепке төө да чөгөт.
- Эсепсиз колхоз — эшиксиз үй.
- Эсептешкен дос болбойт.
- Эсептүү дос айрылбайт, эсепсиз дос кайрылбайт.
- Эсептүү дос айрылбас.
- Эсепчини жут алат.
- Эсери болбой, эл болбойт.
- Эси жок курсагы тойгондо эсирет.
- Эси жок элчи эки элди бузат.
- Эси кеткен сокурга тулку кактырат.
- Эсиң барда — этегиңди жап.
- Эсиң оосо, эчки бак.
- Эсирген серке аскадан секирсе, артындагы аксак койлор ташка жанчылар.
- Эсирген эркек жаза басат, эсинен жаңылган ургаачы эр кызганат.
- Эски — жаңыга аралжы, аз — көпкө аралжы.
- Эски (эки) сөздүн бири жалган, бири чын.
- Эски даракты түбүнөн кырк.
- Эски дос эстен кетпейт, жаңы дос баркка жетпейт.
- Эски дос эстен кетпейт, жаңы дос кадырга жетпейт.
- Эски досуң кас болбос, эски касың дос болбос.
- Эски жаңыга аралжы, аз кепке аралжы.
- Эски жоо атышаарга жакшы, эски дос алышаарга жакшы.
- Эски журттун кадыры өрүүдө билинет.
- Эски карыз — жаңы табылга.
- Эски көч кайда барса, жаңы көч ошого барат.
- Эски мечитке — күкүк азанчы, эси кеткен адамга — эшек азанчы.
- Эски сөздүн бири жалган, бири чын.
- Эскини жаңыртпа, жаңыны эскиртпе.
- Эскини тиксең, эсиң кетет.
- Эскини эптеп кий, жаңыны сактап кий.
- Эскиси жоктун жаңысы жок.
- Эстүү — көпчүл, эселек — кекчил.
- Эстүү — көпчүл, эселек — тууганчыл.
- Эстүү адам эмгектен качпайт, эзели жаман жакка баспайт.
- Эстүү зайып жартыны бүтөйт, кысканы узартат.
- Эстүү киши — элим дейт, эл жактаган жеңилбейт.
- Эстүү киши кыйшайбай, эл — журтуна тең болот.
- Эстүүгө эки ооз сөз жетет.
- Эстүүлүктүн белгиси — эпчилдик.
- Эт — этке, сорпо — бетке.
- Эт бычактуунуку.
- Эт дегенде бет барбы.
- Эт жакшысы картадыр, бир чалымы тартадыр.
- Эт жасаган колун жалайт.
- Эт жасаган эбин табат.
- Эт жебеген куш болбойт, эки жакшы туш болбойт, эки жакшы туш болсо, чамгарагы ыш болбойт.
- Эт жебесем таш жейин, этегиң жапчы кудагый.
- Эт жеген да ууру, сорпо ичкен да ууру.
- Эт жокто — карын, эл жокто — барың.
- Эт кайнаса шорпо жок, Эки сөздүн (убаданын) бири жок.
- Эт көрбөгөн (ачка киши) — чоң сугунат, ун (кант) көрбөгөн — бор сугунат, туз көрбөгөн шор — сугунат.
- Эт көрбөгөнгө өпкө таңсык.
- Эт көрүнгөнчө жип көрүнсүн.
- Эт менен челдин ортосунда.
- Эт этиме тийген катыныма баркым жок.
- Эт, май — бир тууган, пияздан күйгөнү күйгөн.
- Эт, сүт менен эл баккан, тери, жүн менен пул тапкан, коргол, көң менен от жаккан, эмгектүү адам кой баккан.
- Этеги шалтак болсо да, бай катыны эмеспи.
- Этекке жетсе, жеңге жок, эңгиреткен дүйнө бок.
- Этекти кессең жең болбойт, эзелки душман эл болбойт, жеткилең бийик жол болбойт, жээн — тага эл болбойт.
- Эти тургай табагым жок.
- Эти тургай табагыңды таап ал.
- Эти тургай, табагымды таппай жүрөм.
- Эти этиме тийген катыныма баркым жок.
- Этим, тургай табагымды таппайм.
- Этке жетпей туз тынбайт, эрге жетпей кыз тынбайт.
- Эттен өткөн таяктан, сөөктөн өткөн сөз жаман.
- Этти касапчы сомдойт, төөнүжүгү бар комдойт.
- Этти тарткан билбейт, туураган билет.
- Эч оокатың болбосо, эгин айдап, жерин чап.
- Эч оокатың болбосо, эгин айдап, жериң чап.
- Эч өнөрүң болбосо, көмүр өчүр, тал аарчы.
- Эчки болбосо теке болсун, сүтү болсо болду.
- Эчки жаан жааганда — койдун бакыры, күн тийгенде анын баатыры.
- Эчки өзү тууй албай жатып, койго аначы кириптир.
- Эчки өлөөрүндө сүзөнөөк.
- Эчки семирсе тоого чыгат, кызыл кулак семирсе соода чыгат, катын семирсе коога чыгат.
- Эчки сойсо бакырат, элдин баарын чакырат.
- Эчки сүйөт баласын, «тентегим» деп, кой сүйөт баласын, «жөнтөгүм» деп.
- Эчки тону этинде, эрдик сыны бетинде.
- Эчки тууй албай жатып, койго арачы болуптур.
- Эчки эгиз тууп койдон ашпайт, дарыя ташып тоодон ашпайт.
- Эчки эгиз тууп, койдон ашпайт.
- Эчки эгиз, иттики сегиз, арстандыкы жалкы, жалкы болмок кимдин баркы.
- Эчки эгизди тууйт, ит сегизди тууйт, жолборс бирди тууйт, бир жолборс миң иттин жолун бууйт.
- Эчкилүү кой өкүнчүл, келиндүү эл ушакчыл.
- Эчкини сааса булак, ичи толгон улак эле, териси эгинге кап, мүйүзү бычакка сап, тогуз карын майы, токсон чакмак куруту бар эле.
- Эчкиң болсо, сүт да болот.
- Эчкиче бакырып өлгүчө, койчо онтоп өл.
- Эчтемеден жаңылбаган олуяны табуу кыйын.
- Эшеги — бир теңге, токуму — миң теңге.
- Эшегине жараша акыры.
- Эшегине жараша тушагы, эришине жараша аркагы.
- Эшегине жараша чому, төөсүнө жараша кому.
- Эшегинин тушагы жок, төөсүнө ком жасаар имиш.
- Эшек айкырса, булбул тынчып калыптыр.
- Эшек баксаң ардактап тулпар болбойт, эли башка бул арам тууган болбойт.
- Эшек барга саналса да, малга саналбайт.
- Эшек кашыганды, жаман сыйлаганды билбейт.
- Эшек минген ат сурабайт, балык жеген эт сурабайт.
- Эшек мингендин эки буту тынбайт, эки катын алгандын кулагы тынбайт.
- Эшек сайда заңкылдайт, малым болсун баткакта.
- Эшек сайда заңкылдаса, баткак берер жазаңды.
- Эшек семирсе ээсин тебет.
- Эшек табылса, тезек табылбайт, тезек табылса, этек табылбайт.
- Эшек эшектен калса, кулагын кес.
- Эшекке ээр жарашпайт.
- Эшектен жыгылганды элирген атка мингизбе.
- Эшекти кандай ардактап баксаң да, буудан болуп бербейт.
- Эшекти отко айдаса, бокко качат.
- Эшектин жүгү жеңил болсо, жатак (же жаталак) болот.
- Эшектин жүгү жеңил болсо, жаталак болот.
- Эшектин кулагы узун, ушакчынын тили узун.
- Эшектин күчү — адал, сүтү — арам.
- Эшектин күчү адал, сүтү арам (же эшектин сүтү арам, күчү адал).
- Эшигин көрүп төрүнө өт, энесин көрүп кызын ал.
- Эшик алдынан жел келгиче, үй артынан жоо келсин.
- Эшик ачык болсо да сурап кир.
- Эшикке чыксам эчки каапыр тебелейт, үйгө кирсем кайнэнем каапыр жемелейт.
- Эшиктен келип төр меники дейт, жолдон келип тон меники дейт.
- Эшиктен кирип, төр меники дейт.
- Ээгиңдеги сакалың, эрксиз (элсиз) жүрсөң агарат.
- Ээк астында элди ойло.
- Ээн баштык менен тапкан малың өз башыңа жүк болор, эмгек менен тапкан малың өлгөнүңчө мүлк болор.
- Ээн баштык менен тапкан малың, өз башыңа жүк.
- Ээн жерде ойло, эл ичинде сүйлө.
- Ээн жердин көк бөрү.
- Ээн жердин сууру алты айгырга жүк.
- Ээн көлдү шайтан ээлейт.
- Ээр токумдуу ат ээсин түгөтөт.
- Ээси арамза болсо, аты котур болот.
- Ээси итин жумшайт, ит — куйругун жумшайт.
- Ээси келсе, бээсин бер.
- Ээси көрмөксөн болсо, малы көтөрүм болот.
- Ээси теңдикке көнсө да, ууру көнбөйт.
- Ээси укмуштуу болсо, ую жорго болот.
- Ээси эки кылам десе, эгем бир кылат.
- Ээсин сыйлаган итине сөөк таштайт, (ээсин сыйласаң, итине сөөк сал).
- Ээсин сыйлаган итине сөөк таштайт.
- Ээсин сыйласаң (ган) итине сөөк сал (ат).
- Ээсине буюрбаган мал, башкага буюрбайт.
- Ээсине керек болсо, коңшу таарынбайт.
Достор, макал лакаптар жыйнагы жаңы макалдарды кошууну унутпайлы, ал үчүн пикир жазып гана коюңуздар.

2021-01-13

118
Адабият 
Жыргалбекова С.

2021-01-19