Жүктөлүүдө...
TYUP.NET
Катталуу Кирүү

Кыргызстандын тарыхы

Кыргызстандын тарыхы, басып өткөн жолу жөнүндө күндөр, даталар, окуялар, учурлар

Намыс, ар

Эрегишкен жоо менен баатырлар "намыс" үчүн жерим, элим деп өткөндөгүнүн кегин кууп, кашык каны калганча салгылашкан. Кыргыз жоокерлери бет алдынан жарадар болгонду эрдик дешкен, артынан жарадар болгонду кордошкон, «коркок качып баратып ок жеди» дешкен.

Амалым канша

"Амалым канша" же Амалым канча? деген суроого жооп жазууга аракет кылалы. Адатта кыргыздар эки "жоо" беттешерде байыртадан жоокерчиликтин наркы болуп келген эрөөлгө чыгууну аздектеп келишкен. Эрөөлгө эри чыкпаса, бул эл жоокердик наркты билишпейт экен дешкен кыргыздар. Эгерде эки эр сайышта, жеңилген жак ат тартуулап, айыбын тартып, алдыга түшсө, жеңилгендигин моюнга алышса, анда кошундар тынчтык жол менен тарашкан.

Майдан

"Майдан" аттанар алдында өргүүдөн кыргыз кошуундарынын алдында чечендер тилин сайратып, акындар ыр ырдап, санжыра, эпостордон үзүндүлөр айтышып, жоокерлердин көңүлүн көтөрүшкөн. Айрыкча, кыякчы, комузчулар «Ураан», «Байге», «Кайра качпа», «Найзасал», «Олжо» сыяктуу жоокерди намыстанткан, дем берген күүлөрдү чертишип, сурнай тартышкан.

Кыргыз жоокер кийими жана тулпары

Байыркы кыргыздарда жоокердик сырт кийимди, чапанды тон деп да атай беришкен. Жоокерлер майданга көк адеми тон, чопкут тон, күрөөкө соот, күрмө, көк нөкөр, бөрк, ак күбө, көк күбө, жекей-боз, чайинки, беш кадырга, карыпчы сыяктуу кийимдерди кийишкен.

Эстелик

"Эстелик" - Теңир-Тоонун, Саян, Алтай тоолорунун аскаларынын апай бетинде байыркы сүрөтчү (бедизчи) бабаларыбыз баатырлардын жасаат-турпатын ташка чегишкен. Алар жоо куралдары менен Батыштын айтылуу рыцарларына кудум окшош.

Санжыра

Байыркы насил жана "санжыра". Байыртадан жакшылыкты-жамандыкты башынан кечирген бабаларыбыз, “Тегиңди билесиңби балам” деп кичүүлөргө, бала-бакырага собол айткан. Албетте, кыргыз баласы эс тарткандан жок дегенде жети атасынын дарегин билүүгө милдеттүү болгон.

Бурана

Бурана — Кыргызстандын түндүгүндөгү Чүй өрөөнүндө жайгашкан Караханиддер мамлекетинин IX—XI кылымдарына таандык мунара, тарыхый-архитектуралык эстелик.

Жылдыздар жана табиятка мамиле

Байыркы көчмөн бабаларыбыз табиятка жана анын койнундагы жапайы айбанаттарга, канаттууларга, өсүмдүктөргө этият мамиле кылуу эрежесин калыптандырган. Myну биз азыр эле атын

Жоокердик өнөр

Биздин заманга чейинки доордон Монгол чапкынына чейинки мезгилде Борбордук Азияда нечен деген элдер, уруулар жашап өттү. Далайларынын аты чыкпай, күчтүүсүнө жем болду. Кай бири

Үркүн

Какшаалдын бели. Белдин ары жагында Какшаал өрөөнү жатат. Андан ары Кытай жери башталат. Жүк артылган төөлөр, өгүздөр, атчан-жөөлүү адамдар, көчкө аралашкан