Азиянын тарыхы — Азия өлкөлөрүнүн жамааттык тарыхы катары. Азия макаласына тиркеме.

Азия — аймагы, калкынын саны жана анын жыштыгы боюнча ири дүйнө бөлүгү. Европа менен бирге Евразия материгин калыптандырат. Аянты (аралдары менен) — болжолдуу 44,5 млн км². Калкы — 4,68 млрд адам (2021-жыл 9-сентябрь, Жер калкынын 62,9 %). Азия учурда дүйнөдөгү ири өнүгүп келе жаткан аймак.

Түп — айыл, Ысык-Көл облусунун, Түп районунун административдик борбору. Түп айыл аймагынын административдик борбору, аймакка Бирлик, Шаты айылдары кирет.

Түп району — Кыргызстандын Ысык-Көл облусунун чыгышында жайгашкан административдик аймак (бирдик). 1935-жылдын 8-февралында (кээ бир маалыматтар боюнча 1934-жыл) негизделген. Административдик борбору — Түп айылы. 1962-жылы Түп районуна Каракол (Пржевальск) району бириктирилген. Кийинчерээк кайрадан өзүнчө район болгон.

Кыргызстан — официалдуу Кыргыз Республикасы (аббревиатура — КР) — Тянь-Шань жана Памир-Алай тоо системасынын батыш жана борбордук бөлүгүндө жайгашкан, Борбор Азиядагы өлкө. Түндүгүндө Казакстан, батышында Өзбекстан, түштүк батышында Тажикстан, чыгыш жана түштүк-чыгышында Кытай өлкөлөрү менен чектеш. Борбору — Бишкек калктын эң жыш жайгашкан республиканын шаары, 2020-жылдын баштында туруктуу жашоочулардын саны — 1 053 900 адам. Калкынын жайгашуусу боюнча экинчи шаар Ош.