Жаңылмач

Жаңылмач - сөз оюну. Бири бирине окшош куюлушкан сөздөрдү такалбай, шар, так айтуу. Бул оюн бир чети кызыктуу болсо, экинчи жагынан балдарды өз эне тилинде так жана уккулуктуу сүйлөөгө үйрөтүп, алардын сөз байлыгын көбөйтөт. Жаңылмач айтылышы уйкаш, үндөш сөздөрдөн ыр сыяктанып куралат. Мисалы, мына бул жаңылмачты окуп көргүлөчү: Асманда эки айры куйрук бири ак кыска айры куйрук бири кара кыска айры куйрук. Кара кыска айры куйруктун жолун тосот Ак кыска айры куйруктуу айры куйрук. Ак кыска айры куйруктун жолун тосот Кара кыска айры куйруктуу айры куйрук. Кыргыз элинде көбүнчө мал чарбасына, айбанаттарга байланышкан жаңылмачтар көп. Анткени байыркы бабаларыбыз мал баккан көчмөндөр болушкан, айбанаттардын кебете-кешпирин, жүрүм-турумун жакшы билишкен. Мисалы, төмөнкү эки жаңылмач кой тууралуу. Белестеги беш кашка кой, Бешөө беш башка кой. Беш аласы кунан кой, Беш аласы дөнөн кой. Маң-маң кашка коюм, Бешөө беш башка коюм.

Тиши ущак коюм, Буту тушак коюм. Кыргыз тилинде өтө көп жаңылмачтар бар, баарын билүү да кыйын. Бирок аракеттенип, ар түрдүү жаңылмачтарды жаттап алсаң гана жаңылмач айтуу мелдешинде курбуларыңды жеңе аласың. Жаңылмачтар жыйнагы бул жерде