«Кыргыз тил гимни, тексти, тарыхы, авторлору, жөнүндө маалымат» макаласын оңдоо, толуктоо, тактоо

Кыргыз тил гимни (Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тил гимни) — Кыргыз тилине арналган гимн.

Кыргыз тил гимни

көчүрүү үчүн шилтеме (*.ogg форматында)

Авторлор

СөзүСейит Алтымышов

ОбонуБакыт Алишеров

Кабыл алынган дата10-февраль, 2006-жыл

Тексти
Кыргыз тил гимнинин тексти
Тил жаралып Көкө-Теңир таңынан,
Адамзаттын дөөлөтүнө буйруган.
Адам деген түп сөзүнөн элимдин,
Кыргыз тили ай-ааламга жаңырган.

Кайырма
Кыргыз тили - жүрөгүм,
Манас ата туу туткан.
Кыргыз тили - Мекеним,
Менин өлкөм Кыргызстан!

Мекен тили Ата журттун кареги,
Биримдиги, күч-кубаты тиреги.
Мекен тили куттуу кыргыз элимдин,
Көкүрөктө согуп турган жүрөгү.

Кайырма

Мекен тилин ыйык тутуп сактайлы,
Мекен тили бак-таалайдын кутманы.
Мекен тили кан жаныбыз, туубуз,
Ата журттун келечеги, ак таңы.

Кайырма

Жалпы маалымат
Кыргыз тил гимни жөнүндө маалымат алгач 2006-жылы пайда болгон. Мында, Бишкектеги Абдылас Малдыбаев атындагы опера жана балет театрында 2006-жылдын 10-февралында мамлекеттик кыргыз тилинин гимни презентацияланып, мамлекеттик тилге гимн арноо боюнча Кыргызстан, Малазия жана Турциядан кийин дүйнөдө үчүнчү өлкө болуп калат.

Кыргыз тили түрк тилдер тобуна таандык. Ал Кыргызстандын мамлекеттик тили. Тарыхы бай жана кыргыз элинин маданияты менен тыгыз байланышта. Ал эми тил гимнинин ыры — кыргыз тилинин символу десе дагы болот.

Кыргыз республикасынын президенти алдындагы тил боюнча комиссия калк арасында тилдин деңгээлин жогорулатуу максатында тил гимнин түзүү боюнча сынак жүргүзүп (сынактын башталышы 2005-жылдын 6-октябрында), бир жылдай убакыт кеткен.

Сынакта 54 акын жана 31 композитор катышып, натыйжада музыканын автору Бакыт Алишеров, сөзүнүн автору Сейит Алтымышовдор жеңип чыгышат.

Тил гимни, мамлекеттик гимнден эч калышпайт деп көптөгөн серепчилер өз ойлорун билдиришип, кыргыз тилине тиешелүү өлкөдө өткөрүлүүчү бардык иш-чараларда кыргыз тилинин гимни жаңырып турушу керек деген ойлорун билдиришкен.

2019-жылдын 23-сентябрында (Кыргыз тил күнү) кыргыз тил гимнинин жаңыча версиясын Нурчолпон аттуу аткаруучу өзүнүн ютуб каналында аткарып чыккан.

Суроолор

Суроо: Кыргыз тил гимнин кантип көчүрүп алса болот (орусча скачать)?

Жооп: Көчүрүү үчүн бул шилтемени басыңыз

Суроо: Кыргыз тил гимни качан кабыл алынган?

Жооп: 10-февраль, 2006-жыл

Суроо: Эне тил гимни деген эмне?

Жооп: Кыргыз тил гимни, болгону башкачараак аталышы.

Суроо: Кыргыз тил гимнинин текстин кайдан алса болот?
Жооп: Ушул макалада, «Тексти» деген бөлүмчөнү караңыз.

Суроо: Кыргыз тил гимнинин заманбап аткарылышы менен кайдан таанышса болот?
Жооп: Заманбап түрүн аткаруучуларынын бири Нурчолпон аттуу аткаруучу. Аны көрүү үчүн ютубдан «Нурчолпон кыргыз тил гимни» деп издеңиз.

Суроо: Кыргыз тил гимни бул Кыргыз Республикасынын Гимниби?
Жооп: Жок, бул туура эмес, кыргыз тил гимни Кыргыз тилине гана арналган, ал эми Кыргыз Республикасынын гимни Кыргызстандын гимни. Бул экөөнү алмаштырбоо зарыл.

Суроо: Кыргыз тил гимнинин авторлору ким?

Жооп: Сөзү — Сейит Алтымышов, обону — Бакыт Алишеровдуку.

Кызыктуу фактылар

Кыргыз тил гимнин сынагына баш-аягы 85 катышуучу катышкан — 54 акын жана 31 композитор. Бул кыргыз эли ичинде эне тилге болгон чоң коомдук кызыгуу бар экени жөнүндө айтат.
Сөзүнүн автору Сейит Алтымышов кесиби боюнча филолог.
Обонунун автору Бакыт Алишеров эл аралык сынактардын лауреаты.
Кыргыз тил гимни айрыкча 23-сентябрдагы Кыргыз тилигин күнүндө официалдуу иш-чараларда, мектептерде жаңырат.
Тил гимни чет өлкөдө жүргөн (Россия, АКШ, Казакстан, Түркия, Түштүк Корея, Япония, Европа ж.б.) кыргыз жарандарынын, диаспораларынын официалдуу иш-чараларында дагы аткарылат.
Кыргызстан Малазия менен Түркиядан кийин эле тилге арналган гимни менен үчүнчү өлкө болгон.

Жыйынтык
Кыргыз тил гимни 2006-жылы жаралып, мамлекеттик деңгээлде таанылган. Бул кыргыз тилин мамлекеттик деңгээлде даңазалоо аракеттеринин бири болуп, кыргыз тилин өнүктүрүүгө жана аны урматтоого багытталган. Гимн сынак аркылуу тандалган. Кыргыз тилин даңазалаган бул гимн мамлекеттик гимнге барабар деңгээлде бааланып, кыргыз тилинин кадыр-баркын көтөрүүгө салым кошкон жана дагы да кошуп келет.

Дагы караңыз

Тил жөнүндө ырлар
21-февраль — Эл аралык эне тил күнү