Медицина

Медицинага тиешелүү макалалар, терминдер, оорулардын аталыштары

Гемоглобин

Гемоглобин (байыркы грекче αἷμα «кан» + латынча globus «шар») — кан айланууга жөндөмдүү, кычкылтекти ткандарга жеткирүүнү камсыз кылып, аны менен кайтарылма байланыша алган, курамына темирди камтыган жаныбарлардын жана адамдын татаал белогу. Адамдын, омурткалуу жана айрым омурткасыз жаныбарлардын канындагы эритроциттин кызыл пигменти.

Алкоголизм

Алкоголизм (латынча alcoholismus, الكحل [al-kuħl] ← артикль ال [al] + كحل [kuħl] «сурьма» араб сөзүнөн), ошондой эле, өнөкөт алкоголизм, өнөкөт алкоголдук интоксикация, этилизм, алкоголдук токсикомания ж. б. — өнөкөт психикалык прогредиенттик оору, алкоголго кызыгуу, жана андан психикалык, физикалык көз карандылыгы менен мүнөздөлгөн токсикоманиянын бир түрү. Алкоголизм, ичилген алкоголдун санын жоготуу, алкоголго болгон толеранттуулуктун өсүүсү (канааттанууга жетүү үчүн талап кылынуучу спирт ичимдиктерине болгон дозанын өсүүсү), абстиненттик синдром, органдардын токсиндер менен жабыркашы, ошондой эле, мас болуу учурунда өзүнчө окуяларды эс-тутумдан жоготуп (унутуп калуу) коюуу менен мүнөздөлөт.

Ич катуу

Ич катуу же ичтин катышы (синонимдер — констипация, обстипация) — басаңдатылган, татаалдашкан же системалык жактан жетишсиз дефекация (ичегинин бошошунун татаалдыгы).

Заңдын формасынын Бристоль шкаласы

Заңдын формасынын Бристоль шкаласы, же Заң формасынын Бристоль шкаласы, кээде жөн гана Бристоль шкаласы (англисче Bristol stool scale, ошондой эле Bristol stool chart) — адам заңынын формасын жана консистенциясынын баалоочу медициналык классификация; маанилүү диагностикалык мааниге ээ.

Саякатчылар диареясы

Саякатчылар диареясы — адаттан тышкаркы өлкөлөргө же климаттык зоналарга саякаттаган адамдардын көп кездешүүчү оорусу. Полиэтиологиялык клиникалык синдром көрүнүшүнө ээ. Оорунун негизги белгиси суткасына үч жолудан ашык болгон калыптанган эмес заң менен заңдоо, көп учурда карышуу сыяктанган ичтин оорушу, кускунун келиши, метеоризм жана баш оору (мигрень) менен коштолот.

Амёбиаз

Амёбиаз (амёбалык дизентерия) — заңдык-оралдык берүү механизмдүү антропоноздук инвазия (мителенүү), ичегиден тышкаркы өнөкөт рецидивделенүүчү колит менен мүнөздөлөт. «Амёбиаз» терминин көбүнчө Entamoeba histolytica жөнөкөй мителер чакырган амёбалык дизентерияга колдонушат. Башка амёбиаздарга алгачкы амёбалык менингоэнцефалит дагы кирет, козгогучтары Naegleria fowleri, Acanthamoeba spp жана B. Mandrillaris амёбалары, ошондой эле, акантамёбалык кератит, мунун козгогучу Acanthamoeba тукумунун өкүлдөрү.

Трансплантация

Трансплантация — медицинада кайсы бир органды же тканды алмаштыруу, көчүрүү, мисалы, бөйрөк, жүрөк, боор, өпкө, чучук (сөөк мээси), найлык (стволовой) гемопоэтикалык клетка, чачтар.

Шигеллёз

Шигеллёз, дизентерия же бактериалдык дизентерия (латынча dysenteria ← байыркы грекче δυσ- + ἔντερα «ичеги») — заңдык-оралдык жугуу механизмдүү, шигелла (Shigella) түрүндөгү бактериялар чакырган инфекциялык оорулардын курама тобу, артыкча жоон ичегинин дисталдык бөлүмүндө интоксикация жана бузулуунун өнүгүүсү менен мүнөздөлөт.

Дизентерия

Дизентерия (байыркы грекче — δυσεντερία; δυσ- [dus-, «жаман»] + ἔντερα [éntera, «ичеги»]) — инфекциялык оору, жалпы инфекциялык интоксикация жана ичеги-карын энинин жабыркоо синдромдору менен мүнөздөлөт, көбүнчө жоон ичегинин дисталдык бөлүмү.

Диарея

Диарея же ичтин өтүшү (байыркы грекче διά-ρροια — ич өтүү, δια-ρρέω байыркы грек сөзүнөн — агуу, аркылуу, өтүү), элдик аталышы — түндүк диалект: ич өтүү, түштүк диалект: ич өткөк — бейтаптын тез-тез (суткасына 2 жолудан өйдө) дефекациясы байкалган потологиялык абал, ошону менен бирге заң суюк, көлөмү 200 мл жогору болуп, көп учурда ичтин оорушу, шашылыш дааратканага чакырыктар, аналдык кармай албастык менен коштолот.